Search results for: STRUKTURA HIERARCHICZNA - Bridge of Knowledge

Search

Search results for: STRUKTURA HIERARCHICZNA

Filters

total: 8685
filtered: 7126

clear all filters


Chosen catalog filters

  • Category

  • Year

  • Options

clear Chosen catalog filters disabled

Search results for: STRUKTURA HIERARCHICZNA

  • STRUKTURA I TRANSPORT ELEKTRYCZNY UKŁADU Li-Ti-O

    Publication

    - Year 2015

    Tytanian litu Li1+xTi2-xO4 (0 ≤ x ≤ 1/3) jest tlenkiem, który dzięki swym unikalnym właściwościom od połowy lat 70 pozostaje źródłem zainteresowania i obiektem badań naukowców. Jedną z najciekawszych właściwości tego związku jest przejście w stan nadprzewodzący poniżej temperatury około 13 K i jej silna zależność od stechiometrii układu. Oprócz nadprzewodnictwa wyróżniają go ciekawe właściwości elektrochemiczne oraz fotokatalityczne,...

  • Struktura sektora bankowego w wybranych krajach Bałkanów Zachodnich

    Publication

    W sektorze bankowym zjawisko konkurencji pojawiło się później niż w tradycyjnych sektorach przemysłowych, lecz w warunkach współczesnych rozwija się bardzo dynamicznie i przybiera często agresywne formy. Sektory bankowe równią się pod względem struktur konkurencyjnych, jak i poziomów koncentracji. Celem artykułu jest zaprezentowanie struktury rynków bankowych w wybranych krajach Europy Bałkańskiej, przechodzących transformację...

    Full text available to download

  • Struktura Farrowa a filtry opóźniające optymalne w sensie Czebyszewa.

    Publication

    - Year 2004

    W pracy przybliżono zagadnienie implementacji filtrów ułamkowo-opóżniających o zmiennym opóźnieniu ułamkowym za pomocą struktury Farrowa. Istotą tej struktury jest to, że współczynniki odpowiedzi impulsowej filtru opóźniającego wyznaczane są na bieżąco za pośrednictwem wielomianów aproksymujących na podstawie zadanego opóźnienia ułamkowego. Podejście takie pozwala na znaczące zmniejszenie złożonosci numerycznej implementacji filtru...

  • Wpływ obecności i struktury warstwy azotowanej oraz stanu naprężeń na niszczenie wodorowe stali = Effect of presence and structure of nitrided layer, and stress state on hydrogen degradation of steels

    Publication

    Przedstawiono wyniki badań wpływu azotowania według dwóch technologii na niszczenie wodorowe stali stopowej, oceniane w próbach powolnego rozciągania. Różną podatność na niszczenie wodorowe przypisano różnej mikrostrukturze warstw azotowanych oraz stanom naprężeń, wpływającym na dyfuzję i pułapkowanie wodoru.

  • Extending GQM by argument structures

    Publication

    - Year 2007

    Effective metrics definition methods are of particular importance, as measurement mechanisms are indispensable in virtually any engineering discipline. The paper describes how the well known Goal-Question-Metric (GQM) method of systematic metrics derivation from measurement goals can be extended by applying argument structures. The proposed approach is called Goal-Argument-Metric (GAM). We briefly introduce general ideas of GQM...

  • Electronic structure and charge distribution in DyBa2Cu3O7: The ab initio approach

    W pracy wykonano obliczenia kwantowomechaniczne struktury elektronowej nadprzewodzącego materiału DyBa2Cu3O7 (Dy123) metodą FP-LAPW (full potential - linearized augmented plane wave) w ramach formalizmu DFT (density functional theory) stosując przybliżenie GGA (generalized gradient approximation). Ze względu na silne oddziaływania korelacyjne elektronów 4f w atomie Dy zastosowano dodatkowo poprawkę kulombowską U w ramach modelu...

    Full text to download in external service

  • Metody analizy struktury materiałów symulowanych numerycznie

    Publication

    - Year 2007

  • WYDZIELONE STRUKTURY W ZDECENTRALIZOWANYM SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM

    Publication

    - Rynek Energii - Year 2022

    Jednym z trendów, które są obserwowane we współczesnych systemach elektroenergetycznych jest stopniowa decentralizacja, będąca w dużej mierze efektem rosnącej roli generacji rozproszonej oraz ewolucją odbiorców w stronę prosumeryzmu. Rośnie rola lokalnego bilansowania i rodzi się zapotrzebowanie na powstawanie lokalnych struktur organizacyjnych, dążących do wydzielenia części infrastruktury elektroenergetycznej. Rodzi to nie tylko...

    Full text to download in external service

  • Przestrzeń miejsca - pomiędzy strukturą i procesem

    Publication

    - Year 2008

  • Propozycja modyfikacji struktury regulatorów turbin parowych

    Referat podejmuje tematykę wpływu struktury regulatora turbiny na proces obrony i odbudowy systemu elektroenergetycznego. Wskazując niedoskonałości obecnie stosowanych regulatorów zaproponowano autorską strukturę regulatora turbiny parowej. Nowy regulator wykorzystuje zalety stosowanych obecnie regulatorów mocy z korektą od częstotliwości, pozwalając jednocześnie na efektywniejsze sterowanie turbinami w stanach awaryjnych, przy...

  • Struktury sieci transportu zbiorowego w miastach

    Publication

    - Year 2013

    Potrzeby przewozowe mieszkańców miast powinny być zaspokajane poprzez dopasowaną i sprawnie funkcjonującą sieć transportu zbiorowego. Planując sieć i decydując się jednocześnie na jej sposób funkcjonowania istotnym jest uwzględnienie podstawowych postulatów przewozowych mieszkańców. Ostateczny kształt tej sieci wynika jednak z dodatkowych czynników zarówno infrastrukturalnych, ekonomicznych, jak i wielu innych. Celem niniejszego...

  • Dźwignia finansowa w kształtowaniu struktury przedsiębiorstwa

    Publication

    Przedsiębiorstwo finansując swoją działalność kapitałem obcym ma możliwość generowania dodatniego efektu dźwigni finansowej. Oznacza to obniżenie średnioważonego kosztu kapitału, a w konsekwencji zwiększenie rentowności kapitału własnego. Jednak korzystanie z kapitału obcego, naraża przedsiębiorstwo na wzrost zadłużenia. W efekcie, prowadząc działalność gospodarczą należy brać pod uwagę te aspekty, które związane są z kształtowaniem...

  • Zależność pomiędzy wielkością przedsiębiorstwa a strukturą aktywów

    Celem artykułu jest przedstawienie zróżnicowania struktury aktywów pomiędzy małymi, średnimi oraz dużymi przedsiębiorstwami, z uwzględnieniem czynnika specyfiki branżowej prowadzonej działalności gospodarczej. W przeprowadzonych badaniach wykorzystano w głównej mierze narzędzia analizy strukturalnej, statystyki opisowej oraz nieparametrycznego wnioskowania statystycznego. Z przeprowadzonych badań wynika, że wskaźniki struktury...

    Full text available to download

  • Opis struktury i transformacji dokumentów elektronicznych

    Publication

    - Year 2004

    Przedstawiono zasady tworzenia dokumentów XML. Omówiono w oparciu o przykłady strukturę wyrażeń XPath oraz niektóre elementy transformacji XSLT.

  • Matematyczny opis struktury przepływu w osadniku

    Publication

    - Year 2005

    W artykule przedstawiono pierwszy etap pracy badawczej prowadzonej w Katedrze Hydrauliki i Hydrologii. Szczególnie skoncentrowano się na badaniu wewnętrznej struktury przepływu ścieków oraz rozkładu stężenia substancji w osadnikach wtórnych, rozważając rozwiązania standardowe, jak i nowatorskie w stosunku do przyjętego kierunku przepływu ścieków. Przedstawiono dwa modele opisu struktury przepływu: płaski w pionie model cieczy lepkiej,...

  • Rewitalizacja struktur metropolitalnych w procesie transformacji

    Publication

    - Year 2007

    Rewitalizacja jako proces przestrzenny jest silnie uwarunkowana konkurencyjnością miast. Dobre praktyki europejskie będące efektem Inicjatywy URBAN opisano jako tło projektu badawczego ''Transformacje zdegradowanych struktur przestrzennych metropolii polskich''. W rozdziale opisano efekty badań w tym podstawy nowego paradygmatu.

  • Strategie rozwoju kolei a rewitalizacja struktur miejskich

    Publication

    Podobnie jak w przypadku programu budowy autostrad i dróg ekspresowych, decyzja o ujęciu lub odrzuceniu danego regionu w programie kolei dużych prędkości wpływa na wieloletnie przyśpieszenie lub zahamowanie jego rozwoju przestrzennego, gospodarczego i społecznego. Lokalizacja węzłów przesiadkowych i przystanków w ramach sieci winna stanowić wyraz aktywnej strategii danego regionu w zakresie świadomego wzmacniania zapóźnionych obszarów....

  • Strategie rozwoju kolei a rewitalizacja struktur miejskich

    Publication

    - Year 2007

    Planując nowe linie kolejowe dużych prędkości należy pamiętać o trzech zasadach makroekonomicznych w zakresie polityki regionalnej, sformułowanych w roku 2000 przez Roberta Gild'a: (1) Aby infrastruktura komunikacyjna miała pozytywny wpływ na regionalną gospodarkę, ta musi posiadać wystarczający potencjał by odnieść korzyść z nowego połączenia. W przeciwnym razie nowa infrastruktura wywoła efekt drenu, pogłębiającego recesję regionu....

  • Schronienia. Modelowanie struktur bionicznych warsztaty kreatywne

    Publication

    Warsztaty miały na celu przemyślenie i odnalezienie związków pomiędzy naturalnym ukształtowaniem krajobrazu, elementami przyrody ożywionej i nieożywionej. Uczestnicy wykonali studia rysunkowe elementów zastanych w miejscowości Piotrowo podczas zajęć terenowych. Następnie stworzono niewielkie formy gliniane, kolejno lokowane w wybranym, analizowanym uprzednio miejscu. Powstały propozycje obiektów bionicznych o możliwym architektonicznym...

  • Zakłócenia w pomiarach ostrzowych struktur półprzewodnikowych

    W artykule opisano podstawowe źródła zakłóceń występujących w pomiarach struktur elementów metodami ostrzowymi oraz podstawowe sposoby zmniejszania ich wpływu na wyniki pomiarów.

  • Rewitalizacja struktur metropolitalnych w procesie transformacji

    Publication

    - Year 2009

    Artykuł prezentuje rewitalizację jako jedno z działań odnowy miast powiązanych z rehabilitacją, rewaloryzacją, modernizacją i rekonstrukcją obszarów miejskich.

  • Wybrane elementy nieliniowej dynamiki struktur kratowych

    Publication

    - Year 2011

    W pracy jest dyskutowany problem nieliniowej dynamiki struktur kratowych. Zastosowano stacjonarny opis Lagrange'a (ang. Total Lagrange), pokazano silne i słabe sformułowanie dla pręta kratowego, jego aplikację do MES. W zakresie całkowania równań ruchu przedstawiono metodę Newmarka i metodę-a dla problemów liniowych i nieliniowych. Załączony przykład numeryczny ilustruje cechy przedstawionych metod.

  • Metody stosowane w badaniach struktur sieciowych

    Publication
    • K. Santarek
    • A. Szerenos

    - Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa - Year 2007

    Autorzy artykułu przedstawili metody użyteczne w tworzeniu, doskonaleniu i ocenie efektywności organizacji sieciowych typu zintegrowane łańcuchy dostaw, organizacje wirtualne, zwinne, outsourcing, alianse strategiczne. Opisali modele referencyjne w zakresie zarządzania łańcuchem dostaw SCOR i VCOR, elementy metodyki gospodarki opartej na wiedzy oraz własną koncepcję metody oceny efektywności struktur sieciowych, programów wspierających...

    Full text to download in external service

  • Transformacja struktur metropolitalnych w warunkach konkurencji

    Publication

    - Year 2005

    Wzrasta znaczenie rynkowego czynnika konkurencyjności miast opartej na jakości przestrzeni. Faza rozlewania się wielkich miast w wyniku nowych lokalizacji funkcji mieszkaniowej i usługowej będzie wyczerpywać swoją dynamikę z rosnących kosztów infrastrukturalnych, czynnika czasu na pokonanie odległości dom-praca.Wzrasta zainteresowanie przestrzeniami porzuconymi.Zdegradowane mają szanse na lokalizację form urbanistycznych i architektonicznych.

  • Właściwości i struktura niobianu lantanu domieszkowanego pierwiastkami ziem rzadkich

    Publication

    - Year 2021

    W niniejszej rozprawie przedstawiono wyniki badań wpływu domieszkowania niobianu lantanu pierwiastkiem metali ziem rzadkich o zmiennym stopniu utlenienia. Za pomocą metody syntezy w fazie stałej wytworzono: jednofazowe związki niobianu lantanu z podstawieniem prazeodymem oraz terbem, niobian prazeodymu oraz niobian terbu (La1-xRExNbO4+δ, RENbO4+δ gdzie RE= Pr, Tb; 0≤x≤0,3). Syntezowane materiały zostały poddane badaniom struktury,...

    Full text available to download

  • Struktura zabezpieczeń oraz wydajność protokołów warstwy sieciowej systemu RSMAD

    W pracy omówiono w ujęciu systemowym architekturę zabezpieczeń warstwy sieciowej Radiowego Systemu Monitorowania i Akwizycji Danych z Urządzeń Fotoradarowych (w skrócie RSMAD). Bezpieczeństwo tej warstwy systemu jest zapewniane głównie w oparciu o wirtualne sieci prywatne VPN. Do ich implementacji wykorzystano protokoły: IPsec ESP (w trybie tunelowym) oraz L2TP. Zastosowane mechanizmy kryptograficznej ochrony danych, w tym rodzaj...

  • UDP-glukuronylotransferazy - białka siateczki śródplazmatycznej. Struktura i mechanizm działania

    Publication

    Izoenzymy UDP-glukuronylotransferazy (EC. 2.4.1.17), UGT, katalizują w organizmach ssaków reakcję koniugacji grupy glikozylowej pochodzącej z nukleotydu UDPGA z aglikonem. UDPGA jest przyłączany do odpowiedniej grupy funkcyjnej metabolitu I fazy, rzadziej związku wyjściowego, przez co polarność aglikonu i zdolność jego wydalania z komórki zwiększa się, a to w konsekwencji obniża efekt toksyczny.Struktura UGT zawiera 2 domeny. Domena...

  • Struktura źródeł finansowania ponadprzeciętnie rentownych przedsiębiorstw z sektora MSP

    Publication

    Celem artykułu jest przedstawienie w przekroju sektorowym kształtowania struktury finansowania przez MSP uzyskujące ponadprzeciętnie wysoką rentowność aktywów. W trakcie przeprowadzonych badań uwzględniono 109 174 sprawozdań finansowych przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą w 27 różnych działach gospodarki narodowej. Sektorowe zróżnicowanie wartości wskaźników struktury źródeł finansowania zostało potwierdzone przy...

    Full text available to download

  • Struktura i degradacja warstw stellitowych w atmosferze gazów spalinowych

    Publication

    - Year 2005

    Badano w atmosferze gazów spalinowych trzy proszki na bazie kobaltu napwane laserowo i plazmowo na przylgnie zaworów wylotowych silników Diesla. Wykazano dobra jakość napoin i ich odporność na degradację.

  • Struktura dyskretnych algorytmów optymalnych ze względu na normę H_infty

    Publication

    - Year 2005

    W referacie omówiono strukturalne własności algorytmów sterowania w czasie dyskretnym optymalnych ze względu na normę H_infty. Pokazano, że podejście do projektowania dyskretnych układów sterowania optymalnych ze względu na tę normę, w którym stosuje się J-bezstratne faktoryzacje odpowiednich łańcuchowych macierzy rozproszenia sterowanych obiektów, pozwala na ujawnienie istotnych strukturalnych cech uzyskiwanych rozwiązań, a także...

  • The Farrow structure for the Hilbert transform filter

    Publication

    Przedstawiono nową implementację cyfrowego filtru Hilberta, wykonaną w strukturze Farrowa. Jest to filtr zespolony, realizujący jednocześnie dwie różne operacje liniowe, wykonywane dotychczas za pomocą osobnych filtrów. Pierwsza z nich polega na standardowej filtracji hilbertowskiej. Tworzy ona zespolony "analityczny" odpowiednik rzeczywistego sygnału wejściowego. Drugą, osiąganą za pomocą prze-próbkowania ze współczynnikiem, w...

  • Zastosowania ontologii: Organizacja ontologii bazy treści i zajęć dydaktycznych

    Publication

    - Year 2008

    Przedstawiono koncepcję organizacji ontologii nauczania wiedzy informatycznej, według aktualnie obowiązujacego raportu CC 2005 i jego części dziedzinowych. Wyodrębniono struktury hierarchiczne porządkujące bazę treści dydaktycznych oraz organizację toku studiów. Wskazano na zalety rozwiązań zawartych w raporcie oraz zaproponowano modyfikacje struktur organizacyjnych ontologii w celu ich większej elastyczności. Opisano strategię...

  • PM Motor Controller for an Electric Vehicle with Separate Wheel Drives

    Publication

    Dla pojazdu z elektrycznym niezależnym napędem kół, przedstawiono propozycję hierarchicznej struktury sprzętowej, z jednostką centralną koordynującą sterowanie poszczególnymi silnikami przez sterowniki podporządkowane, realizujące regulację momentu silnika w trybie rozruchu i hamowania. Zaproponowano algorytmy sterowania silnikiem synchronicznym z magnesami trwałymi, a także protokół komunikacji między sterownikami. Przedstawiono...

  • Extending GQM by Argument Structures

    Publication

    - Year 2008

    Effective methods for metrics definition are of particular importance, as measurement mechanisms are indispensable in virtually any engineering discipline. The paper describes how the well known Goal-Question-Metric (GQM) method of systematic metrics derivation from measurement goals can be extended by applying argument structures. The proposed approach is called Goal-Argument-Metric (GAM). The general ideas of GQM and GAM are...

  • Structure and Magnetic Properties of Eu2CaCu2O6

    Publication

    - CHEMISTRY OF MATERIALS - Year 2006

    Full text to download in external service

  • Structural Stability of Nonautonomous Systems

    Publication
    • S. Kryzhevich
    • V. Pliss

    - DIFFERENTIAL EQUATIONS - Year 2003

    Full text to download in external service

  • Structure and Interactions in Chitosan Composites

    Publication
    • K. Lewandowska
    • A. Sionkowska
    • G. Furtos
    • S. Grabska
    • M. Michalska

    - Key Engineering Materials - Year 2016

    Full text to download in external service

  • Chemical Composition and Structure of Foods

    Publication

    - Year 2023

    Full text to download in external service

  • Probing the structure of quantum mechanics

    Publication

    - Year 2002

    Wstęp do problemów dotyczących struktury mechaniki kwantowej, a w szczegółności związanych z jej nieliniowością, nielokalnością, a także problemami aks-jomatyzacji i wykorzystaniem zjawisk kwantowych do budowy komuterów.

  • Earthquake-Induced Structural Pounding

    Publication

    Earthquake-induced structural pounding between insufficiently separated build-ings, or bridge segments, has been repeatedly observed during ground motions. The reports after earthquakes indicate that it may lead to some local damage in the case of moderate seismic events or may result in considerable destruction or even collapse of colliding structures during severe ground motions. Pounding in build-ings is usually caused by the...

    Full text to download in external service

  • Increasing ship structure crashworthiness

    Publication

    - Year 2011

    Zmniejszanie ryzyka zanieczyszczenia środowiska w przypadku transportu morskiego materiałów niebezpiecznych stanowi ważny problem badawczy. Jednym z kluczowych zagadnień w tym obszarze stanowią aspekty związane ze zwiększaniem odporności konstrukcji na kolizję. W pracy omówiono najważniejsze metody zwiększania możliwości pochłaniania energii kolizji przez konstrukcje cienkościenne.

    Full text to download in external service

  • The Boltzmann sequence-structure channel

    Publication

    - Year 2016

    We rigorously study a channel that maps binary sequences to self-avoiding walks in the two-dimensional grid, inspired by a model of protein statistics. This channel, which we also call the Boltzmann sequence-structure channel, is characterized by a Boltzmann/Gibbs distribution with a free parameter corresponding to temperature. In our previous work, we verified experimentally that the channel capacity has a phase transition for...

    Full text to download in external service

  • Structural and physical characterization of NpPt2In7

    Publication

    - JOURNAL OF ALLOYS AND COMPOUNDS - Year 2018

    A new neptunium intermetallic compound, NpPt2In7, has been synthesized in polycrystalline form and characterized by several macroscopic techniques. A Rietveld analysis of its powder x-ray diffraction pattern shows that NpPt2In7 crystallizes in a tetragonal lattice with I4/mmm symmetry and lattice parameters a = 4.58471(3) Å, c = 21.5065(3) Å. Magnetic susceptibility, electrical resistivity, Hall effect, and heat capacity measurements indicate...

    Full text available to download

  • The structure and melting of lead nanocrystalline layer in reduced lead-germanate glass

    Nanokrystaliczna warstwa granul Pb na powierzchni szkieł ołowiowo-germanianowych została wytworzona poprzez wygrzewanie w wysokich temperaturach, w atmosferze wodoru. Właściwości tej warstwy silnie zależą od temperatury i czasu redukcji. Artykuł prezentuje rentgenowskie i mikroskopowe badania struktury warstwy oraz wpływ topnienia i krzepnięcia granul Pb na jej przewodnictwo.

  • Surface structure and propoerties of Ti6Al4V alloy laser melted at cryogenic conditions

    Przedstwiono wyniki badań mikroskopowych i mikrotwardości warstwy wierzchniej poddanej przetapianiu laserem w ciekłym aocie przy mocy laserz 3000-6000 W. Stwierdzono wzrost twardości i utworzenie zróżnicowanej warstwy wierzchniej.

    Full text available to download

  • Confronting representative spectral structures of vocal tract pulse responses

    Publication

    - Archives of Acoustics - Year 2006

    Artykuł niniejszy jest kolejnym w cyklu prac publikowanych na łamach Materiałów OSA, które poświęcono problemowi klasyfikacji formalnej leksemów odmiennych języków.W pracy omówiono metody i rezultaty automatycznego kwalifikowania wybranych leksemów trzech systemów języka na podstawie konfrontowania ich cyfrowych reprezantacji.

    Full text available to download

  • Research on wave structures containing sets of metallized cylindrical objects

    Publication

    - Year 2007

    Cel pracy obejmował opracowanie modelu matematycznego opartego na bezpośredniej interpretacji fizycznej rozpraszania fali elektromagnetycznej w zamkniętych i otwartych systemach zawierających różne konfiguracje złożonych obiektów cylindrycznych. Kolejnym celem było zastosowanie otrzymanego modelu do badania problemów otwartych i zamkniętych, oraz zaproponowanie przykładów ich aplikacji. Tezą pracy było stwierdzenie, że istnieje...

  • Struktury mikropaskowe z uszkodzoną warstwą metalizacji masy

    Przedstawiono struktury linii mikropaskowej ze świadomie wprowadzonymi uszkodzeniami metalizacji masy (DGS - Defected Ground Structure). Zaobserwowano wystąpienie filtracji dolnoprzepustowej oraz pasmowej górnozaporowej. Zaprojektowano, wykonano i przebadano dwelementową strukturę filtru. Zauważono efekt spowolnienia fali prowadzący do redukcji wymiarów układu oraz stwierdzono wystąpienie znaczącego tłumienia przy wyższych częstotliwościach.

    Full text to download in external service

  • Struktury mikropaskowe z uszkodzoną warstwą metalizacji masy

    Publication

    Rozważono sekcje linii mikropaskowych z uszkodzeniemi-wytrawieniami w metalizacji masy. Badano możliwości wykorzystania takich struktur w konstrukcji filtrów dolnoprzepustowych oraz górno- bądź pasmowo zaporowych. Zaprojektowano, wykonano i przebadano sekcję z dwuelementowym zaburzeniem w metalizacji. Stwierdzono występowanie efektów spowolnienia fal (prowadzących do miniaturyzacji układu) oraz możliwości wykorzystania struktury...

  • Wpływ współczesnych obiektów handlowych na strukturę śródmieść.

    Publication

    - Year 2008

    Przedmiotem pracy jest analiza oddziaływań współczesnych obiektów handlowych na struktury śródmiejskie w aspektach architektoniczno-urbanistycznych.Punktem wyjścia do rozważań na temat relacji centrów handlowych i dzielnic centralnych miast jest zarysowanie historii ich rozwoju, ustalenie ich cech charakterystycznych oraz elementów odróżniających je od tradycyjnych układów - ulic handlowych.Jako zasadnicze sfery oddziaływania obiektów...