Filters
total: 1141
-
Catalog
- Publications 917 available results
- Journals 1 available results
- Publishing Houses 1 available results
- People 46 available results
- Inventions 9 available results
- Projects 9 available results
- Laboratories 3 available results
- Research Teams 3 available results
- Research Equipment 1 available results
- e-Learning Courses 101 available results
- Events 5 available results
- Open Research Data 45 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: cumowanie statkow
-
Rozstaw morskich urządzeń odbojowych a efektywna energia kinetyczna statku
PublicationWpływ współczynnika mimośrodowości na efektywną energię kinetyczną statku podchodzącego do cumowania. Analiza obliczeniowa wskazująca na konsekwencje przyjęcia zbyt dużego rozstawu urządzeń odbojowych zainstalowanych na nabrzeżu.
-
Metody alokacji sterowań w układach dynamicznego pozycjonowania statku
PublicationUkłady kontroli alokacji sterowań stanowią ważną część systemów dynamicznego pozycjonowania DP (ang. Dynamic Positioning)na statku. Określają one sygnały sterujące nastawami pędników, na podstawie uogólnionego wektora sił wzdłużnej, poprzecznej i momentu skręcającego, uzyskiwanych z prawa sterowania. W artykule przedstawiono wybrane algorytmy kontroli alokacji sterowań, optymalizujące prace tych urządzeń oraz omówiono wpływ zastosowanych...
-
Absorpcja energii kinetycznej statku przez urządzenie odbojowe nabrzeża
PublicationAnaliza wzoru Vasco Costy na energię kinetyczną cumującego statku zamienioną na energię potencjalną sprężystego odkształcenia urządzenia odbojowego zainstalowanego na nabrzeżu. Poprawna postać tego wzoru wraz z jego wyprowadzeniem.
-
Ocena bezpieczeństwa statku w czasie katastrofy na morzu
PublicationW pracy przedstawiono podstawowe charakterystyki statku w stanie uszkodzonym. Omówiono metody oceny bezpieczeństwa statków w stanie uszkodzonym. Przedstawiono proponowaną metodę oceny bezpieczeństwa statku w stanie uszkodzonym wraz z procedurą możliwą do wykorzystania w warunkach operacyjnych. Opisano całościowy model ryzyka wypadku.
-
Spalinowo-hydrauliczny układ napędowy na małym statku rybackim
Publicationw artykule przedstawiono analizę możliwych wariantów układu napędowego małego statku rybackiego w kontekście bezpieczeństwa, niezawodności oraz wykorzystania przestrzeni, a także zapewnienia dużej dzielności morskiej warunkującej efektywność połowów. W wyniku tej analizy zaproponowano spalinowo-hydrauliczny układ napędowy z podowym pędnikiem azymutalnym. W układzie tym ten jeden silnik spalinowy napędzałby zespół pomp zasilających...
-
Badania symulacyjne rozruchu silnika indukcyjnego steru strumieniowego statku
PublicationW artykule przedstawiono możliwości zastosowania modeli matematycznych elementów składowych steru strumieniowego statku oraz wykorzystania badań symulacyjnych przy doborze algorytmów sterowania. Przedstawione procedury oraz modele matematyczne zostaną włączone do systemu ekspertowego wspomagającego projektowanie statków.
-
WYZNACZANIE TRASY STATKU ŻAGLOWEGO Z OGRANICZENIEM ZMIAN KURSU
PublicationW artykule przedstawiono propozycję rozwiązania problemu planowania trasy statku żaglowego z zadanej pozycji startowej do pozycji docelowej w przestrzeni dyskretnej. Artykuł jest kontynuacją rozważań autora nad planowaniem trasy statku żaglowego. Proponowana wersja metody jest odpowiednia dla użytkowników statków żaglowych o przeznaczeniu rekreacyjnym lub dla początkujących żeglarzy. Jako kryterium optymalizacji przyjęto czas żeglugi,...
-
Adaptacyjny regulator kursu statku z zastosowaniem metody backstepping
PublicationW układach morskich aplikacja nieliniowych technik adaptacyjnych do sterowania ruchem statku jest obecnie niezbędna aby uwzględnić występujące niepewności strukturalne i parametryczne. Jest to szczególnie istotne, ponieważ dynamika statku zależy od dużej masy i wpływu zakłóceń środowiskowych zarówno addytywnych jak i multiplikatywnych, wywołanych przez fale, wiatry i prądy oceaniczne. Artykuł obejmuje zagadnienie projektowania...
-
Ochrona zdrowia i życia na morzu. Statki szpitale
PublicationRatowanie życia oraz opieka nad chorym w środowisku morskim jest szczególnym wyzwaniem i zadaniem. Na początku XX-tego wieku nastąpił przełom w niesieniu pomocy osobom rannym oraz chorym, którzy ze względu na pobyt na obiekcie pływającym miały ograniczony dostęp do lekarza czy ośrodka zdrowia. Pojawiły się statki, które pełniły rolę pływających szpitali. Ich działalność wynikała z określonych sytuacji niosących zagrożenie dla zdrowia...
-
Improved methods for stator end winding leakage inductance calculation
PublicationCalculating the stator end-winding leakage inductance, taking into account the rotor, is difficult due to the irregular shape of the end-winding. The end-winding leakage may distribute at the end of the active part and the fringing flux of the air gap. The fringing flux belongs to the main flux but goes into the end-winding region. Then, not all the magnetic flux occurring in the end region is the end-winding leakage flux. The...
-
Analiza zagrożeń i ryzyka na etapie projektowania statku
PublicationW pracy przedstawiono wybrane problemy związane z analizą zagrożeń i ryzyka wypadku, z uwagi na bezpieczeństwo statków w stanie uszkodzonym. Analizę przeprowadzono przy pomocy metody oceny bezpieczeństwa statków w stanie uszkodzonym, opartej o ocenę osiągów i zachowania sie statku oraz o ocenę ryzyka. Ocena ryzyka może mieć charakter jakościowy i ilościowy. W pracy podano przykłady symulacji numerycznej oceny bezpieczeństwa statków...
-
Budowanie wspólnie z naturą. Działania minimalizujące i kompensujące straty środowiskowe potwierdzające celowość budowy kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną
PublicationOmówiono zasady budowania wspólnie z naturą w aspekcie budowy kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną. Scharakteryzowano przewidziane działania minimalizujące i kompensujące straty środowiskowe wynikające z realizacji budowy kanału żeglugowego na obszarze NATURA 2000. Przedstawiono syntezę tych oddziaływań oraz dotychczasowe rozwiązania praktyczne stosowane w kraju i za granicą. Zaproponowano konkretne rozwiązania techniczno-technologiczne...
-
Feasibility of combined diesel engine - steam turbine in power station operating in the maritime
PublicationCompression-ignition engines used in ship technology as main propulsion engines are large units reaching even to 50-60 MW. Currently, the efficiency of such engines amounts to 45-50%. With such a large power unit, exhaust gases leaving the engine contain very large quantities of heat available for further treatment. Exhaust gases from the piston engine contain about 25% of the heat supplied to the engine in the fuel. Using the...
-
Polish DGPS System: 1995-2018 – Studies of Reference Station Operating Zones
Publication -
Formalna metoda oceny bezpieczeństwa statków w stanie uszkodzonym na podstawie analizy przyczyn i skutków wypadków
PublicationW pracy przedstawiono elementy formalnej analizy bezpieczeństwa statków w oparciu o analizę przyczyn i skutków wypadków. Do analizy bezpieczeństwa zastosowano metodykę Formalnej Oceny Bezpieczeństwa FSA. Zgodnie z metodyką FSA analize bezpieczeństwa przeprowadzono w następującym zakresie: identyfikacja zagrożeń, ocena zagrożeń, identyfikacja scenariuszy wypadków, ocenaę ryzyka i kontrola ryzyka. Metoda umożliwia podejmowanie decyzji...
-
A performance-oriented risk-based method for assessment of safety of ships. Modelling uncertainties in hazard and risk analysis
PublicationW artykule podano informacje na temat alternatywnej metody oceny bezpieczeństwa statków, opartej na ocenie zachowania się statku i ocenie ryzyka. Zaproponowano użycie metody do projektowania statków w oparciu o ocenę ryzyka. W takim podejściu do projektowania bezpieczeństwo powinno być celem projektowym. Ocena bezpieczeństwa w proponowanej metodzie powinna być dokonywana na podstawie oceny ryzyka. Do oceny ryzyka zastosowano elementy...
-
Marek Dzida dr hab. inż.
PeopleHe was born on 6 August 1953 in Bielsko-Biała. He is a graduate of the Institute of Shipbuilding at Gdańsk University of Technology. Since 1978 he has been working at Faculty of Ocean Engineering and Ship Technology at GUT. In 1983 he received the title of Doctor of Technical Sciences, and in 2001 – the title of Doctor with habilitation. He is currently employed as Associate Professor at GUT. He worked as vice-dean for Education...
-
New methods of underwater ship noise classification
PublicationDetekcja, klasyfikacj, identyfikacja i rozpoznanie cech hałasu generowanego przez statki jest bardzo istotna z punku widzenia naukowego i obronnego. Włożono wiele wysiłku w rozwój technologii sonarów pasywnych, która umożliwia zastosowanie hałasów podwodnych do celów praktycznych. Przedstawiono wyniki badań, które ukazują możliwości wykorzystania sieci neuronowej do klasyfikacji źródeł generowanych przez układy mechaniczne, odpowiadających...
-
Koncepcja urządzenia sprzęgającego obie części dwusegmentowego, śródlądowego statku pasażerskiego
PublicationW publikacji przedstawiono założenia projektowe i koncepcję rozwiązania konstrukcyjnego oraz napędu i sterowania urządzenia sprzęgającego pchacz i barkę dwusegmentowego statku śródlądowego i przybrzeżnego. Zaprezentowane urządzenie umożliwia zarówno sztywne połączenie, jak i wzajemne kontrolowane wychylanie obu segmentów względem siebie, co w znacznym stopniu zwiększa manewrowość, a tym samym bezpieczeństwo żeglugi, zwłaszcza na...
-
Analiza ryzyka i ocena bezpieczeństwa statku w stanie uszkodzonym
PublicationW pracy opisano metodę oceny bezpieczeństwa statków (w stanie uszkodzonym) w oparciu o ocenę ryzyka. Zaproponowano zastosowanie podejścia całościowego, polegającego na zastosowaniu analizy ryzyka wypadku w odniesieniu do różnych scenariuszy wypadku. Proponowaną metodę można zastosować na etapie projektowania statku lub w czasie eksploatacji.
-
Wspomaganie projektowania automatyki siłowni statku przy zastosowaniu metody CBR.
PublicationW referacie zaprezentowano metodologię CBR (wnioskowania na podstawie przypadków), zastosowano w systemie ekspertowym wspomagania projektowania automatyki okrętowej na podstawie informacji o statkach zbudowanych oraz modelu dziedzinowego.
-
Modelowanie wpływu zasilania na pracę odbiorników systemu elektroenergetycznego statku
PublicationDuże odbiorniki energii elektrycznej na statkach, a zwłaszcza silniki indukcyjne charakteryzują się zmiennym poborem prądu. Przy ocenie wpływu obwodów zasilania na pracę odbiorników należy stosować złożone modele matematyczne. W artykule zaproponowano zastosowanie oryginalnego modelu węzła, który umożliwia modelowane połączenia szeregowego dwóch oddzielnych elementów: obwodu zasilania i odbiornika bez obliczania przepływu prądu....
-
PROJEKTOWANIE WIELOWYMIAROWEGO REGULATORA BACKSTEPPING W UKŁADZIE DYNAMICZNEGO POZYCJONOWANIA STATKU
PublicationW komercyjnych systemach dynamicznego pozycjonowania statku, pomimo znacznego wzrostu poziomu automatyzacji, wykorzystywane jest nadal sterowanie typu PID. Poprawę jakości procesu pozycjonowania może umożliwić wykorzystanie bardziej efektywnych algorytmów, oferujących zaawansowane nieliniowe techniki sterowania. W artykule przedstawiono zagadnienie projektowania regulatora pozycji i kursu dla układu dynamicznego pozycjonowania...
-
APPLICATION OF VORTEX FLOW MODEL IN PROPELLER-STATOR SYSTEM DESIGN AND ANALYSIS
PublicationThe paper covers basics of the vortex model used for propeller-stator systems. The outline of the design algorithm is given and the results of its application are shown. The designed propeller-stator system was the subject of model tests run at the CTO model basin and cavitation tunnel. Stator’s influence on the delivered power required by the propeller and its revolution rate has been examined by conducting self-propulsion...
-
ANALIZA PORÓWNAWCZA METOD WYZNACZANIA SZEROKOŚCI PASA RUCHU STATKU ŚRÓDLĄDOWEGO
PublicationŻegluga śródlądowa w Polsce stanowi niewykorzystany potencjał. Możliwości przewozowe jakie posiadają rzeki są olbrzymie. Kluczowy problem stanowią parametry eksploatacyjne poszczególnych odcinków, które w znacznym stopniu ograniczają żeglowność szlaku. W związku z powyższym istotnego znaczenia nabiera wyznaczanie parametrów eksploatacyjnych śródlądowych dróg wodnych. W artykule dokonano charakterystyki śródlądowych dróg w Polsce....
-
A model of occurrence of the situations endangering inland waterways passanger ships and the environment
PublicationZaproponowano czterostanowy semimarkowski model pojawiania się sytuacji zagrażających pasażerskim statkom śródlądowym. Model ten został opracowany w formie semimarkowskiego procesu dyskretnego w stanach i ciągłego w czasie, którego wartościami są rodzaje stanów, interpretowanych jako sytuacje: normalna, skomplikowana, niebezpieczna oraz awaryjna. Zobrazowano przykładową realizację procesu zmian sytuacji, jakie mogą pojawić się...
-
Energy savings by application of supercapacitor storage in trolleybus supplying station - analysis of experimental results
PublicationStorage devices can be divided into two groups: on-board energy storage devices, which are placed in the vehicles and off-board energy storage devices situated in traction substations or between them. Current research is focused mainly on two objectives. The first is to reduce the energy demand by introducing on-board energy storages in light electric vehicles like trams, trolleybuses or electrobuses. The latter is to provide a...
-
ENERGY SAVINGS BY APPLICATION OF SUPERCAPACITOR STORAGE IN TROLLEYBUS SUPPLYING STATION – ANALYSIS OF EXPERIMENTAL RESULTS
PublicationIn 2011–2013, stationary supercapacitor storage developed by the Electrotechnical Institute in Warsaw was put into trial operation in the trolleybus substation “Północna” (North) located in Gdynia. The article presents the results recorded during supercapacitor storage operation and discusses the impact of the storage on energy consumption savings. Guidelines for selecting a location for stationary supercapacitor storage...
-
Compensation of Voltage Drops in Trolleybus Supply System Using Battery-Based Buffer Station
PublicationThis paper analyzes the results of a trial operation of a battery-based buffer station supporting a selected section of trolleybus power supply systems in Pilsen, Czech Republic. The buffer station aims to prevent the catenary from excessive voltage drops in a part of the route that is most remote from the traction substation. Compensation of voltage drops is carried out by continuously measuring the catenary voltage and injecting...
-
Isoform-specific inhibition of DNA topoisomerase II as the mechanism of action of novel anticancer agent C-1305
Publication -
Effects of decks on survivability of ro-ro vessels
PublicationPrzedstawiono wpływ pokładów na prawdopodobieństwo przetrwania zatopienia danego przedziału w świetle metody statycznej równoważności.
-
Czynniki kształtujące środowisko pracy, zamieszkania i odpoczynku człowieka na statku
PublicationStatek morski pełni jednocześnie funkcję miejsca pracy, mieszkania oraz odpoczynku. Eksploatowany w trudnych warunkach fizycznych musi odpowiadać różnorodnym wymaganiom. Organizm ludzki wraz ze swoimi właściwościami jest punktem odniesienia, którym należy podporządkować rozwiązania funkcjonalno-przestrzenne pomieszczeń tworzących środowisko człowieka na statku. Organizację przestrzeni przeznaczonych na pobyt ludzi (zarówno załogi,...
-
Steady State Analysis of Twin Stator Cascaded Doubly Fed Induction Generator
Publication -
Nonlinear control of induction motor in field weakning region with consideration of stator flux
PublicationMetody nieliniowgo sterowania mogą poprawić właściwości silnika indukcyjnego w stanach przejściowych wektora strumienia. Badano sterowanie oparte na modelu multiskalarnym silnika indukcyjnego w zakresie osłabiania pola. Dwie nowe zmienne wejściowe pojawiające się w modelu multiskalarnym są równe czynnej i biernej mocy silnika. Pokazano, że te wielkości mogą byc kompensowane, jeżeli rozważane są jako mierzone zakłócenia. Maksymalny...
-
Effects in stator currents of cage motors due to saturation of main magnetic circuit
Publication -
Prognozowanie zapotrzebowania na energię elektryczną na etapie projektu wstępnego statku.
PublicationPrzedstawiono metody wyznaczania zapotrzebowania na energię elektryczną na statkach, celem doboru wielkości i ilości źródeł energii elektrycznej. Scharakteryzowano metody dotychczas stosowane oraz zaprezentowano nową metodę analityczno-wskaźnikową pozwalającą na określanie zapotrzebowania na energię wytypowanych grup odbiorników przy znajomości ich mocy zainstalowanych oraz współczynników wykorzystania.
-
Sterowanie predykcyjne i fuzja danych w systemie dynamicznego pozycjonowania statku
PublicationRozprawa doktorska poświęcona jest badaniu zastosowania fuzji danych oraz sterowania predykcyjnego w systemie dynamicznego pozycjonowania statku. W pierwszej części pracy przedstawiono historię rozwoju systemów dynamicznego pozycjonowania, różne metody estymacji położenia statku, metody sterowania oraz cel i tezę pracy. Następnie zaprezentowano model matematyczny statku, kinematykę oraz dynamikę. W kolejnej części przedstawiono...
-
Optymalizacja transformacji wyników pomiarów bloków kadłuba statku z uwzględnieniem ograniczeń
PublicationArtykuł przedstawia algorytm optymalizujący transformację wyników pomiarów bloków i sekcji kadłuba statku z uwzględnieniem ograniczeń. Optymalizacji podlega suma odległości pomiędzy mierzonymi punktami, a korespondującymi punktami w modelu CAD, uwzględniając jedno z dwóch możliwych ograniczeń: wspólna płaszczyzna, albo wspólna oś. Transformacja wyników pomiarów wykonywana jest wcelu przeprowadzenia porównania faktycznych wymiarów...
-
Ewolucyjna metoda wyznaczania zadanej trajektorii statku z zastosowaniem mechanizmu niszowania
PublicationArtykuł prezentuje implementację mechanizmu niszowania do ewolucyjnej metody wyznaczania zadanej trajektorii statku. W metodzie proponowane jest porównywanie różnorodności osobników w oparciu o fizyczną odległość między trajektoriami. Badania pokazują, że takie podejście zwiększa efektywność eksploracji przestrzeni rozwiązań dzięki czemu osiąga się poprawę końcowej wartości funkcji przystosowania. Problem poszukiwania ścieżki przejścia...
-
Wyznaczanie parametrów ruchu łodzi ratowniczej opuszczanej ze statku na fali
PublicationW pracy przedstawiono model obliczeniowy oraz różniczkowe równania ruchu łodzi ratowniczej, opuszczanej z pokładu statku kołyszącego się na fali.
-
Przewidywanie siły i prędkości dryfu dla uproszczonego kształtu kadłuba statku
PublicationProstopadłościenny obiekt swobodnie unoszący się bez prędkości postępowej na powierzchni wody, ustawiony bokiem do powierzchni fal, na skutek oddziaływania sił hydrodynamicznych przemieszcza się wkierunku rozchodzenia się fali. Przyjmując, że woda jest płynem idealnym, której ruch opisany jest zespolonym potencjałem prędkości oraz, że układ statek-fala może być opisany przy pomocy liniowej teorii kołysań statku, przedstawiono rozwiązanie...
-
Badanie możliwości określania parametrów ruchu statku za pomocą systemu EGNOS
PublicationW niniejszym artykule zaprezentowano badania dokładności względnej wyznaczeń współrzędnych pozycji za pomocą trzech jednorodnych odbiorników systemu EGNOS. Ich celem było sprawdzenie możliwości wykorzystania systemu do określania parametrów ruchu statku, w tym kątów orientacji przestrzennej kadłuba. Opisano podstawy teoretyczne, przebieg eksperymentu oraz wyniki analiz zarejestrowanych danych. Badania przeprowadzono na morzu latem...
-
ANALIZA NIELINIOWEGO OBSERWATORA I FILTRU CZĄSTECZKOWEGO JAKO ESTYMATORÓW POZYCJI STATKU.
PublicationW artykule została przedstawiona analiza porównawcza dokonana pomiędzy dwoma estymatorami pozycji. Analiza ta została przedstawiona na podstawie różnicy pomiędzy wartością estymowaną a rzeczywistą. Badania estymatorów zostały przeprowadzone na podstawie równania kinematyki i dynamiki statku dynamicznie pozycjonowanego. Wartościami wykorzystywanymi w symulacji są pomiary z symulowanego odbiornika GPS i siły wytworzone przez napędy...
-
Zastosowanie wybranych metod sztucznej inteligencji do wspomagania projektowania wstępnego statku
PublicationW pracy przedstawiono hybrydowy system wspomagania projektowania statku oparty na metodologii CBR z wykorzystaniem wybranych narzędzi sztucznej inteligencji, takich jak: system ekspertowy Exsys Developer wraz z logiką rozmytą, relacyjna baza danych Access oraz sztuczna sieć neuronowa ze wsteczną propagacją błędów. System przewidziany jest do wspomagania projektowania wstępnego statku, w którym najczęściej wykorzystuje się projekty...
-
Bezpieczeństwo człowieka na statku w kontekście współczesnych zagrożeń na morzu
PublicationStatek jest zarówno środkiem transportu oraz miejscem pracy i wypoczynku. Współczesne zagrożenia na morzu dotyczą m. in. warunków eksploatacji statku, zagrożenia pożarem oraz zagrożenia atakami piractwa i terroryzmu. Przepisy międzynarodowe, krajowe oraz normy branżowe mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa załodze, pasażerom, ładunkom oraz środowisku naturalnemu.
-
Five-phase Induction Motor Drive Operation During Stator Phase Fault
PublicationThe article presents the most important advantages of multi-phase electric drives. The construction of a five-phase squirrel cage induction motor together with possible stator winding distribution cases is presented, which affect the properties of such motor. Increased reliability of five-phase drives was indicated. The drive operation properties were confirmed by experimental results.
-
Metoda określania zapotrzebowania na energię elektryczną w typowych stanach eksploatacji statków towarowych dla potrzeb wstępnego doboru elektrowni
PublicationPrzedstawiono metodę określania zapotrzebowania na energię elektryczną w typowych stanach eksploatacji statków towarowych, celem doboru wielkości i ilości źródeł energii elektrycznej. Metoda pozwala na określanie zapotrzebowania na energię wytypowanych grup odbiorników przy znajomości ich mocy zainstalowanych oraz współczynników wykorzystania.
-
Koncepcja zastosowania procedur wspomagających podejmowanie decyzji w systemie z bazą wiedzy do projektowania automatyki podsystemów energetycznych statków.
PublicationOmówiono strukturę wielofunkcyjnego systemu informatycznego do wspomagania projektowania układów automatyki statków. Przedstawiono funkcje bazy danych w systemie oraz aplikację systemu ekspertowego umożliwiającą prowadzenie badań symulacyjnych. Zaproponowano rozszerzenie systemu informatycznego o moduł wspomagający podejmowanie decyzji projektowych.
-
Koncepcje nowej generacji statków pasażerskich i towarowych dla żeglugi śródlądowej polskimi szlakami wodnymi w relacji wschód-zachód
PublicationOpisano innowacyjne koncepcje projektowe statków śródlądowych pasażerskich i wielofunkcyjnych towarowych przystosowanych do krytycznych warunków technicznych polskich śródlądowych szlaków transportowych w relacji wschód-zachód.
-
Bezpieczeństwo statków towarowych w stanach uszkodzonego poszycia w odniesieniu do warunków eksploatacyjnych. Wady probabilistycznego modelu opisu bezpieczeństwa
PublicationArtykuł ten jest poświęcony bezpieczeństwu statków w stanie uszkodzonym. Została w nim przedstawionaanaliza wybranego modelu stanu awaryjnego, polegająca na uszkodzeniu poszycia i wtargnięciu wody dokadłuba statku. W artykule znalazła się krytyka istniejącej metody zawartej w przepisach konwencji SOLAS2009 oceny bezpieczeństwa statków, oraz wnioski z możliwego do zastosowania alternatywnego modelu, któryodpowiada wynikom...