Filters
total: 1014
-
Catalog
- Publications 830 available results
- Journals 2 available results
- People 42 available results
- Inventions 1 available results
- Projects 8 available results
- Laboratories 2 available results
- Research Teams 3 available results
- Research Equipment 1 available results
- e-Learning Courses 54 available results
- Events 14 available results
- Open Research Data 57 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: NAPREŻENIA LOKALNE
-
Badania laboratoryjne nowego przyrządu terenowego: geomechametr
PublicationNowe urządzenie do badań gruntu o nazwie geomechametr. Siły ciśnienia spływowego generowane przez przepływ wody wokół sondy pomiarowej. Zmiana składowej pionowej naprężenia na badanym poziomie. Pomiar czterech charakterystyk mechanicznych gruntu: modułu ścinania, kąta tarcia wewnętrznego, współczynnika filtracji i współczynnika konsolidacji.
-
Badania kratownicowej kładki z kompozytu polimerowego zbrojonego włóknem szklanym.
PublicationW artykule przedstawiono konstrukcję kładki dla pieszych wykonaną całkowicie z polimerów. Autorzy przeprowadzili studium mechaniczne konstrukcji kładki. Wykonano model numeryczny i następnie zweryfikowano ten model poprzez próbne obciążenie. Przeprowadzono badania statyczne i dynamiczne. Pomierzono naprężenia i przyspieszenia w charakterystycznych punktach konstrukcji.
-
Patterns of shear zones in granular bodies within a polar hypoplastic continuum
PublicationPrzedstawiono wyniki numerycznej analizy tworzenia się stref ścinania w materiałach granulowanych podczas ściskania dwuosiowego. Obliczenia wykonano stosując metodę elementów skończonych na bazie mikropolarnego hypoplsastycznego prawa materiałowego. Obliczenia wykonywano dla różnych warunków brzegowych wstępnego zagęszczenia piasku, poziomu naprężenia i rozkładu stochastycznego imperfekcji.
-
Lokalne ekologiczne elektrociepłownie z silnikami spalinowymi, Energetyka, I st.
e-Learning CoursesCharakterystyka lokalnych systemów energetyki skojarzonej. Rynek energii i rola energetyki rozproszonej na krajowym rynku energii. Wskaźniki charakteryzujące warunki eksploatacji elektrociepłowni. Średnioroczna sprawność ogólna układu energetycznego. Optymalizacja pracy układu energetycznego kryteria i sposoby realizacji założeń optymalizacyjnych. Charakterystyka podstawowych instalacji układów elektrociepłowni z silnikami spalinowymi....
-
Automatyka a deficyt mocy biernej w systemie elektroenergetrycznym
PublicationPrzedstawiono wpływ regulatorów, ich algorytmów i nastawień na lokalny i globalny bilans mocy biernej w systemach elektroenergetycznytch. Zwrócono uwagę na nieprawidłowości stosowanych rozwiązań. Zaproponowano zmiany i sposoby ich wprowadzania.
-
Hierarchical approach to security monitoring and risk evaluation
PublicationPrzedstawiono problemy bezpieczeństwa sieciowego z uwzględnieiem metod szacowania i oceny bezpieczeństwa w skali lokalnej i globalnej. Podano przykłady analizy 3 systemów wraz z wnioskami oraz sugestie dotyczące trendów przyszłościowych.
-
Spawanie podwodne stali dupleks odpornej na korozję
PublicationW artykule przedstawiono wyniki badań spawalności stali dupleks w warunkach podwodnych. Zainteresowanie spawaniem podwodnym tej grupy stali wiąże się z koniecznością opracowania spawalniczych metod naprawczych rurociągów eksploatowanych w przemyśle wydobywczym ropy naftowej. Do badań wykorzystano metodę spawania GMA za pomocą lokalnej komory suchej. Wykonano napoiny pod wodą na głębokości 0,5 m oraz na powietrzu przy zbliżonych...
-
Oczyszczalnie hydrofitowe dla miejscowości turystycznej – studium przypadku
PublicationTematem artykułu jest możliwość zastosowania oczyszczania ścieków bytowych metodą hydrofitową w małych miejscowościach turystycznych. Miejscowości takie charakteryzują się zmienną liczbą mieszkańców w ciągu roku, co wiąże się ze znacznymi wahaniami ilości i jakości dopływających ścieków. W artykule scharakteryzowano i porównano wariantowe konfiguracje oczyszczalni hydrofitowych możliwych do zastosowania jako lokalne oczyszczalnie...
-
Osiadanie muru oporowego wykonanego z gabionów w kolejnych fazach wznoszenia.
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań osiadania konstrukcji oporowej wykonanej z gabionów, którą monitorowano w kolejnych fazach wznoszenia. Dokonano charakterystyki lekkich konstrukcji oporowych, do których zalicza się gabiony. Opisano system znaków i punktów kontrolnych wykorzystywanych w geodezyjnym monitorowaniu konstrukcji wykonanych z gabionów. W analizie osiadania muru oporowego, który nie jest obiektem monolitycznym, pokazano...
-
Badanie stanu naprężeń w elementach turbin za pomocą efektu Barkhausena
PublicationPrzedstawiono wyniki badań stanu naprężeń w elementach turbin z wykorzystaniem polowego efektu Barkhausena. Badane były naprężenia własne w łopatkach aktualnie eksploatowanych oraz po modernizacji. Wyniki tych badań wskazują jednoznacznie na korzyści wynikające z zastosowania efektu Barkhausena jako podstawy nieniszczącej metody oceny poziomu naprężeń
-
Two approaches to model the behaviour of soft natural clays under principal stress axes rotation.
PublicationPrzedstawiono porównanie dwóch podstawowych metod modelowania konstytutywnego pozwalających na symulację odkształcenia przy obrocie składowych głównych naprężenia. Dotyczy to zastosowania wzmocnienia kinematycznego oraz modelu wielopłaszczyznowego (multi-laminate). Wyniki symulacji porównano z wynikami badań laboratoryjnym w cylindrycznym aparacie skrętnym na próbkach w kształcie wydrążonego walca.
-
Jacek Chróścielewski prof. dr hab. inż.
People -
The investment risk forecasting in a local energy market
PublicationThe paper considers the general problems faced when evaluating the risk of investing in a local energy market by computer tools. The proposal formulated for the emerging local energy markets suggests broadening the method of evaluating investment risk so as to include elements of cluster analysis. The paper also discusses the significance of estimating investment risk in market terms and the importance and range of the local energy...
-
Conley type index applied to Hamiltonian inclusions
PublicationPodano dowód istnienia nietrywialnych rozwiązań okresowych dla inkluzji Hamiltonowskich, z potencjałem lokalnie Lipschitzowskim, okresowym, uogólniając klasyczne twierdzenie Ammana- Zehndera. Użyto techniki z teorii indeksu Conley'a dla wielowartościowych potoków w przestrzeni Hilberta.
-
Przestrzenne konflikty strukturalne związane z funkcjonowaniem i rozwojem systemu transportowego na przykładzie Gdańska
PublicationFunkcjonowaniu i rozwojowi systemu transportowego towarzyszy występowanie różnych rodzajów przestrzennych sytuacji konfliktowych. W artykule, na przykładzie Gdańska, opisano konflikty strukturalne. Zaproponowano również w skali lokalnej ogólny model równoważenia rozwoju systemu transportowego.
-
Badania naprężeń własnych laserowo przetopionej stali X20Cr13
PublicationPrzedstawiono badania naprężeń własnych stali X20Cr13 przetopionej wiązką lasera CO2 o dwóch różnych energiach liniowych. Przetapianie wiązką lasera o energii liniowej 16,7 Ws/m3 powodowało większe naprężenia w kierunku prostopadłym do kierunku przetopienia podczas gdy przetapianie z energią 70,8 Ws/m3 powoduje sytuację odwrotną.
-
City disstribution logistics as an environmental factor
PublicationPrzedstawiono związki pomiędzy systemami logistyki miejskiej i środowiskiem. Omówiono zadania administracji lokalnej w usprawnieniu dostaw oraz usuwaniu odpadów. Przeprowadzono wariantową analizę działań podejmowanych przez administratora obszaru miejskiego w celu poprawy jakości środowiska.
-
Morphology and corrosion characteristics of laser surface remelted Al-Sialloy at cryogenic conditions
PublicationPrzedstawiono koncepcję obróbki laserowej stopu Al-Si w warunkach kriogenicznych. Określono jej wpływ na lokalny skład chemiczny oraz mikrostrukturę i właściwości korozyjne wymienionego stopu. Stwierdzono znaczącą poprawę właściwości korozyjnych w 0,01 M H2SO4.
-
Nash capacity of an ad hoc IEEE 802.11 LAN
PublicationNa podstawie analizy mechanizmów motywujących stacje bezprzewodowej sieci lokalnej do rekonfiguracji protokołu MAC obliczono przepływność sieci w punkcie równowagi Nasha.Założono, że stacje sieci maksymalizują swoje udziały w pasmie transmisyjnym poprzez wybór okien rywalizacji.
-
Ocena stanu naprężeń w złączu spawanym ze stali P91 z wykorzystaniem efektu Barkhausena
PublicationW artykule przedstawiono rezultaty badań stanu naprężeń pospawalniczych w obwodowo spawanych rurach grubościennych ze stali P91 ( X10CrMoVNb9-1) o średnicy D=170mm. Zastosowanana metoda do pomiarów sładowych stanu naprężenia bazowała na wykorzystaniu efektu Barkhausena. Poziom naprężeń wyznacza się znając pomierzone w danym punktcie natężenie efektu Barkhausena, przy jednoczesnym wykorzystaniu funkcji kalibracji, wiążącej natężenie...
-
Stosunki wodne w obumierającym lesie świerkowym w Karkonoszach
PublicationObumieranie lasów w Karkonoszach związane jest z drastycznym obniżeniem pH w glebach w wyniku kwaśnych deszczów. Sadzonki świerkowe przeżywają tylko wtedy, kiedy trafiają na lokalne lepiej odwodnione wyniesienia terenowe. W wyniku obliczeń komputerowych programem SPAC uzyskano wskaźnik transpiracji na poziomie 2,9 mm/dobę, jednakże przy uszkodzonej strefie korzeniowej transpiracja spadała do poziomu 1,1 mm/dobę, blokując fotosyntezę...
-
Numerical investigations of effect of indoor air quality on thermal comfort in residential buildings.
PublicationArtykuł przedstawia wyniki numeryczne MES odnośnie wpływu koncentracji CO2 w lokalnej strefie powietrza w budynkach mieszkalnych naturalnie wentylowanych na zachowanie mieszkańców. Obliczenia wykonano w 2 wymiarach. Zbadano wpływ położenia mieszkańców i prędkości wchodzącego powietrza.
-
Problemy stochastycznej mechaniki gruntów : ocena niezawodności
PublicationW książce omówiono szereg zagadnień, zmierzających zarówno do uwzględnienia czynników losowych, w tym przestrzennej zmienności właściwości mechanicznych ośrodka gruntowego w analizie wybranych problemów, jak i udoskonalenia metod takiej analizy. Oprócz rozważań dotyczących losowości i opisu różnych parametrów uwzględnianych w metodach teorii niezawodności czy probabilistycznych, są to problemy oceny stanu naprężenia i przemieszczenia...
-
Alicja Sekuła dr hab. inż.
People- 2017 PhD with “habilitation” of Economics, discipline – finance, Warsaw School of Economics Collegium of Management and Finance, - 2003 Doctor of Economics, discipline – economics, Gdańsk University of Technology, Faculty of Management and Economics; - 1997 Master of Engineering: Gdańsk University of Technology, Faculty of Management and Economics, - 1996 Master of Engineering: Gdańsk University of Technology,...
-
Analiza naprężeń własnych w nadtopionej laserowo warstwie wierzchniej stopu SUPERSTON przeznaczonego na śruby okrętowe
PublicationPrzedstawiono wpływ nadtapiania laserowego w warunkach kriogenicznych stopu SUPERSTON, stosowanego do wyrobu śrub okrętowych, na mikrostrukturę, skład fazowy oraz naprężenia własne w uzyskanej tym sposobem warstwie wierzchniej. Ujawniono obecność naprężeń własnych ściskających, które wraz z korzystnymi zmianami mikrostruktury podniosły znacząco odporność kawitacyjną będącą najczęstszą przyczyną niszczenia śrub okrętowych.
-
Dystrybucja w logistyce miejskiej. Zarządzanie końcowym ogniwem dostaw
PublicationDystrybucja towarów na obszarach zurbanizowanychstanowi obecnie, obok transportu osobowego, jedenz podstawowych problemów logistyki miejskiej. Rozwiązanieproblemów wymaga współpracy niezaleŜnych operatorówlogistycznych oraz administracji lokalnej. Doświadczenia miasteuropejskich w tym zakresie pokazują na duŜy wpływ warunkówlokalnych oraz brak uniwersalnego rozwiązania.
-
Ocena zasilania wód podziemnych na Pojezierzu Kaszubskim z zastosowaniem różnych metod i różnej skali opracowania
PublicationObliczenia zasilania wód podziemnych wykonano w skali regionalnej dla gdańskiego systemu wodonośnego oraz w skali lokalnej dla jego strefy zasilania - Wzgórz Szymbarskich. Wykorzystano metodę wskaźnikową, metodę wahań zwierciadła wody, metodę klimatyczną i hydrologiczną oraz badania modelowe
-
Contemporary rural house for Kaszuby Region
PublicationWiejski dom jako mieszkanie rolnika był i jest najważniejszym składnikiem krajobrazu wsi Kaszubskiej.Rozpoznanie typologii tradycyjnego domu, synteza tradycyjnych elementów architektury kaszubskiej w powiązaniu z inspiracją lokalną tradycją daje podstawy do wykorzystania w kształtowaniu współczesnej zabudowy mieszkaniowej.
-
Reparatur eines beschdigten Doppelmantel Stahlbehlters.
PublicationOmówiono technologię napraw płaszcza wewnętrznego w zbiorniku dwupłaszczowym. Płaszcz został uszkodzony, utracił lokalnie stateczność w wyniku błędu w przeprowadzaniu próby wodnej. Oryginalna metoda naprawy - zastosowanie wtłaczania hydraulicznego - wydatnie uprościło naprawę zmniejszając zakres elementów, które należało wymienić.
-
Numerical analysis of pile installation effects in cohesive soils
PublicationIn this thesis the empirical equation for radial effective stress calculation after displacement pile installation and following consolidation phase has been proposed. The equation is based on the numerical studies performed with Updated Lagrangian, Arbitrary Lagrangian-Eulerian and Coupled Eulerian-Lagrangian formulations as well as the calibration procedure with database containing world-wide 30 pile static loading tests in cohesive...
-
Sterowanie automatyczne częstotliwości systemu elektroenergetycznego zasilanego elektrownią wiatrową wspomaganą elektrownią konwencjonalną
PublicationWykorzystywanie energii wiatru do wytwarzania energii elektrycznej rozwija się coraz bardziej. Elektrownia wiatrowa powinna być wspomagana przez lokalne źródło konwencjonalne energii elektrycznej. Jeżeli elektrownia wiatrowa jest przyłączona do dużego systemu elektroenergetycznego, to tłumienie fluktuacji bilansu mocy wytwarzanej i odbieranej wymaga odpowiedniego oddziaływania układu regulacji automatycznej systemu elektroenergetycznego....
-
Weakly non-local theories of damage and plasticity based on balance of dissipative material forces
PublicationWykazano, że założenie o siłach materialnych oraz odpowiadających im równaniach równowagi w połączeniu z klasycznymi prawami dynamiki w przestrzeni fizycznej, pozwoliło na sformułowanie teoretycznych podstaw w zakresie słabo-nielokalnych gradientowych modeli zniszczenia i plastyczności. Odpowiednie równania równowagi w przestrzeni fizycznej i materialnej oraz pierwsze i drugie prawo termodynamiki zapisano w postaci całkowej. Następnie...
-
Model egoistycznych ataków na mechanizm odłożenia transmisji w warstwie MAC bezprzewodowych sieci lokalnych ad hoc
PublicationZaprezentowano mechanizm i efekty ataku na mechanizm odczekania CSMA/CA w lokalnej sieci IEEE 802.11. Stosując rachunek miar motywacyjnych pokazano, w jako sposób zachowania niekooperacyjne stacji sieci mogą wpływać na osiąganą globalną przepustowość i rozdział pasma sieci.
-
Methods of quality characterization of foil-based capacitors
PublicationJakość kondensatorów wykonanych z folii aluminiowej jest zależna od wielu parametrów podczas ich produkcji. Istniejące metody oceny ich jakości nie są doskonałe. Stąd istnieje potrzeba propozycji nowych metod. W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości trzeciej harmonicznej oraz emisji akustycznej występującej pod wpływem naprężenia mechanicznego zwijek foliowych z jakością wytworzenia tych zwijek.
-
Characterization of Small Azocrown Ether Stereoisomers.
PublicationWyizolowano i zbadano metodą X-ray, 1H NMR i UV-Vis trwałe izomery E i Z 10-członowej azokorony. Ich struktura w stanie stałym świadczy o naprężonej konformacji w przypadku izomeru trans i nie naprężonej dla izomeru cis. Jest to efektem sprzężenia p grupy azowej z benzenem i naprężenia sterycznego konformacji cząsteczki.
-
Special model for coated woven fabrics.
PublicationW pracy przedstawiono podstawowe równania konstytutywne modelu sieci gęstej oraz podano parametry materiałowe dla dwu wybranych tkanin technicznych. Opisano specjalny model elementu skończonego w płaskim stanie naprężenia, który opisuje typowe właściwości tkaniny technicznej. Zaproponowano rozszerzony wariant modelu sieci gęstej, tzw. Warstwowy model sieci gęstej, w celu bezpośredniego uwzględnienia wpływu pokrycia.
-
Krótkie wsporniki
PublicationW pracy przedstawiono problemy związane z zarysowaniem, stanem naprężenia i nośnością graniczną krótkich wsporników na tle wyników badań eksperymentalnych i wyników teoretycznych, obliczonych na podstawie modeli teoretycznych. Praca zawiera komentarz i uzasadnienie wprowadzonych, nowych (w porównaniu do poprzednich wytycznych normowych) zasad wymiarowania krótkich wsporników w normie PN-B-03264:2002.
-
Stability analysis of the internal cylindrical shell wall of a vertical double shell tank under a water test.
PublicationPrzedstawiono analizę zagrożenia stateczności lokalnej płaszcza wewnętrznego przy różnicy poziomów wody w zbiorniku wewnętrznym i przestrzeni międzypłaszczowej podczas próby wodnej zbiornika. Podano krytyczne różnice poziomów wody dla typowych zbiorników o pojemności od 10 000 do 100 000 m3.
-
Paweł Burdziakowski dr inż.
PeoplePaweł Burdziakowski, PhD, is a professional in low-altitude aerial photogrammetry and remote sensing, marine and aerial navigation. He is also a licensed flight instructor and software developer. His main areas of interest are digital photogrammetry, navigation of unmanned platforms and unmanned systems, including aerial, surface, underwater. He conducts research in algorithms and methods to improve the quality of spatial measurements...
-
Limit Analysis of a Strip Footing on Stochastic Subsoil.
PublicationW pracy analizowana jest ława fundamentowa posadowiona na losowym podłożu.Poszukiwane są oszacowania nośności podłoża na podstawie twierdzeń o dolnej i górnej ocenie obciążenia granicznego. Dla różnych statycznie dopuszczalnych pól naprężenia i kinematycznie dopuszczalnych pól prędkości, wyznaczono wartości oczekiwane i wariancje obciążenia granicznego. Pozwoliło to na określenie odpowiednich dystrybuant, rozumianych...
-
Analityczne metody wyznaczania naprężeń krytycznych niestateczności dystorsyjnej kształtowników giętych na zimno osiowo ściskanych.
PublicationW artykule opisano dystorsyjną postać utraty stateczności. Zwrócono uwagę na możliwość wystąpienia niekorzystnego zjawiska, w którym naprężenia krytyczne niestateczności dystorsyjnej przyjmują wartości mniejsze niż w przypadku wyboczenia miejscowego. Przedstawiono możliwe formy utraty stateczności w przypadku niestateczności dystorsyjnej. Podano analityczne metody wyznaczania naprężeń krytycznych niestateczności dystorsyjnej. Dla...
-
Local Monitoring of EGNOS Services
PublicationW artukule przedstawiono wyniki lokalnego monitoringu dostępności serwisów satelitarnego systemu nawigacyjnego EGNOS.
-
Elektrownie wiatrowe a stabilność systemu Elektroenergetycznego
PublicationW pracy omówiono problematykę wpływu elektrowni wiatrowych na system elektroenergetyczny. Rozważano zagadnienia związane z pewnością generacji, rezerwowaniem mocy czynnej, regulacją napięcia i mocy, jakością energii, stabilnością napięciową, stabilnością lokalną, stabilnością globalną, zdolnością do uczestnictwa w obronie i odbudowie systemu elektroenergetycznego, itd.
-
Izby przemysłowo-handlowe w Królestwie Szwecji
PublicationIzby przemysłowo - handlowe odgrywają ważna rolę w szwedzkiej gospodarce. Działają na rzecz zwiększenia wymiany handlowej, reprezentując przedsiębiorców w życiu publicznym, opiniują projekty nowych ustaw i obsługują lokalny sektor biznesu. Są organizacjami działającymi na podstawie prawa prywatnego a członkostwo jest w nich dobrowolnbe
-
Uszkodzenia korozyjne rur preizolowanych
PublicationPrzedstawiono zagadnienie uszkodzeń korozyjnych w stalowych rurach przewodowych stosowanych w ciepłownictwie, na przykładzie korozji lokalnej w obszarze szwu rury zgrzewanej prądem wysokiej częstotliwości. Analizowano skład chemiczny w szwie zgrzewanym, mikrostrukturę i skład fazowy osadów powstałych na powierzchni wewnętrznej rury, podczas eksploatacji.
-
Naprawa stalowego zbiornika uszkodzonego przez podciśnienie
PublicationOmówiono naprawę płaszcza walcowego, pionowego zbiornika na olej opałowy uszkodzonego przez podciśnienie. Zbiornik ma pojemność V = 5 000 m3. Naprawę zrealizowano w dwóch etapach:I etap - wypełnienie zbiornika wodą i wstępne przywrócenie jego płaszczowi kształtu zbliżonego do walcowego,II etap - wycięcie najbardziej zdeformowanych blach płaszcza, korekta kształtu przez lokalne nagrzewanie palnikiem wielogłowicowym, zaspawanie wyciętych...
-
Experimental investigation of M-shape heat transfer coefficient distribution of R123 flow boiling in small-diameter tubes
PublicationW publikacji przedstawiono wyniki badań wrzenia czynnika R123 w srebrnych rurkach o małych średnicach (średnice wewnętrzne wynosiły odpowiednio 1.15 mm i 2.3 mm). Badania przeprowadzono w szerokim zakresie stopnia suchości pary (0.01-0.9), gęstości strumienia masy (650-3000 kg/(m2s)) oraz gęstości strumienia ciepła (40-80 kW/m2). W badaniach wykazano, że istnieją dwa lokalne maksima współczynnika przejmowania ciepła w jego profilu...
-
Materiały biologiczne pochodzące od ptaków jako źródło informacji o zanieczyszczeniu środowiska Cz. I. Wykorzystanie piór ptaków w celu biomonitoringu środowiska
PublicationPióra ptaków skutecznie mogą być wykorzystywane jako narzędzie biomonitoringu. Ze względu na specyfikę wzrostu pióro ma zapis narażenia danego osobnika na związki toksyczne w dłuższym czasie, zwykle kilku tygodni.
-
Interpretacja badań CPT w komorze kalibracyjnej
PublicationAnaliza wyników sondowań statycznych przeprowadzonych w komorze kalibracyjnej w Laboratorium Katedry Geotechniki Politechniki Gdańskiej. Uwzględnienie wpływu warunków brzegowych wokół masywu gruntowego, składowej pionowej i poziomej stanu naprężenia, oraz stopnia zagęszczenia piasku modelowego. Analiza wpływu stosunku średnicy komory do średnicy modelu na opór na stożku sondy CPT. Weryfikacja istniejących korelacji dla piasków...
-
Use of CPTU and DMT in rehabilitation of flood embankments
PublicationZastosowanie badań CPTU i DMT do oceny stanu wałów przeciwpowodziowych Żuław Wiślanych oraz do koncepcji projektowania ich wzmocnienia i uszczelnienia. Wyznaczenie wytrzymałości gruntów słabych pod wałem z oszacowaniem wskaźnika prekonsolidacji. Uwzględnienie kształtu krzywej dyssypacji nadwyżki ciśnienia wody w porach gruntu generowanej podczas wciskania końcówki CPTU do oceny współczynnika filtracji oraz historii naprężenia w...