Wyszukiwarka
Filtry
wszystkich: 328
wybranych: 290
-
Katalog
- Publikacje 290 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 4 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 6 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 4 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 1 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 13 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 6 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 4 wyników po odfiltrowaniu
Filtry wybranego katalogu
Wyniki wyszukiwania dla: EFEKT ZIG-ZAG
-
Analiza płyt warstwowych z zastosowaniem funkcji zig-zag.
PublikacjaW pracy analizowany jest model płyt warstwowych oparty na Teorii Ścinania Pierwszego Rzędu i wzbogacony o uwzględnienie efektu zig-zag oraz warunków równowagi międzywarstwowej. Zastosowano mieszane sformułowanie wariacyjne Reissnera z niezależną interpolacją przemieszczeń i naprężeń poprzecznych w przekroju. Założono paraboliczny w każdej warstwie rozkład naprężeń poprzecznych spełniający warunki ciągłości na granicach warstw....
-
Linear analysis of laminated multilayered plates with the application of zig-zag function
PublikacjaW pracy analizowany jest dwuwymiarowy model MES płyty warstwowej bazujący na teorii ścinania pierwszego rzędu, w którego sformułowaniu uwzględnione są dodatkowo efekt zig-zag oraz warunki równowagi międzywarstwowej. Zygzakowa deformacja przekroju modelowana jest poprzez wzbogacenie liniowego rozkładu przemieszczeń teorii ścinania pierwszego rzędu kawałkami ciągłą funkcją Murakami'ego. Pole przemieszczeń w prezentowanym sformułowaniu...
-
O metodach obliczania naprężeń poprzecznego ścinania w analizie płyt warstwowych
PublikacjaW pracy omówiono trzy metody wyznaczania profili naprężeń poprzecznego ścinania ze szczególnym zwróceniem uwagi na możliwości ich zastosowania w analizie konstrukcji warstwowych. Praktyczne porównanie analizowanych metod przeprowadzono dla płyty warstwowej typu sandwicz oraz dla płyty kompozytowej o krzyżowym ułożeniu włókien (cross-ply). W obliczeniach zastosowano zastępczy jednowarstwowy model płyty laminowanej, w którym uwzględniono...
-
Equivalent single-layer models in deformation analysis of laminated multilayered plates
PublikacjaThe performance of selected Equivalent Single-Layer (ESL) models is evaluated within several classical benchmark tests for linear static analysis of multi-layered plates. The authors elaborated their own Finite Element software based on the first-order shear deformation theory (FOSD) with some modifications incorporated including a correction of the transverse shear stiffness and an application of zig-zag type functions. Seven...
-
Numerical modelling of different airbag folding patterns and their influence on occupant responses in frontal vehicle impact
PublikacjaThis paper presented a procedure for airbag folding for the application in occupant safety studies and analysed the influence of different airbag folding patterns on the occupant severity in frontal impact. Airbags were folded in two patterns: zig-zag and top-roll, using two folding techniques: Initial Metric Method and Explicit Folding. The explicit folding was found to be more expensive in terms of preparation time. However,...
-
100-lecie powstania Zrzeszenia Studentów Polaków Politechniki Gdańskiej. Bratnia Pomoc i Korporacji ZAG Wisła
PublikacjaW 2021 roku przypada 100-lecie utworzenia Korporacji ZAG Wisła, nawiązującej do tradycji pierwszej polskiej organizacji Związku Akademików Gdańskich, oraz utworzenia i zalegalizowania samopomocowej organizacji zrzeszającej...
-
Efekt dopplera w systemach hydrolokacyjnych
PublikacjaReferat zawiera przegląd problematyki zjawiska Dopplera w systemach hydrolokacyjnych. Przegląd poprzedzony jest omówieniem efektu Dopplera w kategorii kompresji czasu. Następnie przedstawiono metody wykorzystania zjawiska Dopplera do pomiaru prędkości ruchu i położeniaobserwowanych obiektów oraz wykorzystanie tego zjawiska w sonarach z syntetyczną aperturą. W drugiej części referatu omówiono negatywne skutki zjawiska Dopplera i...
-
Koszt pozyskania kapitału a efekt dźwigni finansowej
PublikacjaW pracy zdefiniowano koszt kapitału i określono jego kategorie. Zdefiniowano więc zarówno średni, jak i krańcowy koszt kapitału. Wykazano znaczenie kosztu kapitału w zarządzaniu finansami przedsiębiorstwa. Przedstawiono metody szacowania kosztu kapitalu. Przybliżono problematykę dźwigni finansowej.
-
BADANIA MARKETINGOWE A WYNIKI NOWYCH PRODUKTÓW – EFEKT MEDIACYJNY JAKOŚCI INFORMACJI RYNKOWYCH
PublikacjaCelem pracy jest empiryczna weryfikacja efektu mediacyjnego pomiędzy wykorzystaniem badań marketingowych w zakresie kształtowania nowych produktów a wynikami tych produktów poprzez jakość informacji rynkowych. Efekt taki ma uzasadnienie merytoryczne, gdyż uzyskiwanie informacji rynkowych za pomocą badań marketingowych powinno skutkować wysoką jakością tych informacji, wykorzystanie zaś informacji o wysokiej jakości przy wdrażaniu...
-
Efekt skali w analizie elementów żelbetowych poddanych ścinaniu
PublikacjaW pracy przedstawiono problematykę efektu skali w badaniach elementów żelbetowych na ścinanie, jak również sposób ujęcia tego problemu w aktualnie obowiązujących normach projktowania konstrukcji z betonu, w tym normy europejskiej, polskiej, niemieckiej i amerykańskiej.
-
Mechaniczny efekt Barkhausena, właściwości oraz wykorzystanie do wyznaczania funkcji rozkładu naprężeń wewnętrznych
PublikacjaDysertacja dotyczy zjawiska mechanicznego efektu Barkhausena (MeBN) i jego wykorzystania do wyznaczania funkcji rozkładu naprężeń wewnętrznych, N(σ), w stalach ferromagnetycznych. MeBN jest to zjawisko indukowania impulsów napięciowych w cewce stykającej się z lub nawiniętej na ferromagnetyk poddany działaniu zmiennego naprężenia. Jest to efekt reorganizacji struktury magnetycznej pod wpływem naprężenia, podczas którego granice...
-
Transformacja tożsamości miejsca jako efekt interwencji artystycznych w przestrzeni publicznej
PublikacjaThe subject of a paper is connected with art in public space as an element of shaping identity of a place. This issue is related to finding out new and effective urban regeneration’s tools, rebuilding the identity of degraded areas by art. In the article, the idea of an American “creative placemaking” is presented and compared with polish urban regeneration case study. The specific issues discussed in the article are: the role...
-
Wysokoczestotliwościowy model małosygnałowy tranzystora MOS uwzgledniający efekt nasycenia prędkosci nośników.
PublikacjaZaproponowano nowy małosygnałowy model wysokoczęstotliwościowy tranzystora MOS oraz przedstawiono wyniki jego weryfikacji eksperymentalnej w zakresie częstotliwości aż do 30 GHz.
-
Electromagnetic curtain effect and tunneling properties of multilayered periodic structures
PublikacjaArtykuł przedstawia analizę rozpraszania fali elektromagnetycznej na wielowarstwowych strukturach periodycznych. W analizowanych strukturach zaobserwowano efekt tunelowania fali oraz efekt przestrajania pasm zaporowych/przepustowych (efekt kurtyny elektromagnetycznej)
-
Grupowe oddziaływania penitencjarne na przykładzie programu dla skazanych młodocianych „Efekt motyla”
Publikacja -
Atomic substitution and carbon isotope effect in superconducting MgCNi3
PublikacjaW pracy analizowany jest wpływ domieszkowania zarówno pozycji niklu, jak i węgla w nadprzewodzącym związku międzymetalicznym MgCNi3. Dodatkowo dyskutowany jest węglowy nadprzewodzący efekt izotopowy.
-
Size effect in centrifuge cone penetration tests
PublikacjaOkreślenie efektu skali w badaniu wciskania stożka w zagęszczonych piaskach kwarcowych na podstawie badań modelowych w wirówce geotechnicznej. Badania przeprowadzono na dwóch piaskach kwarcowych przy przyśpieszeniach od 30g do 100g. Analizowano efekt skali związany ze stosunkiem średnicy modelu (mini-stożka) do średniej średnicy ziaren oraz wpływem poziomu naprężenia na opór stożka. Wpływ poziomu naprężenia powoduje powstanie geometrycznego...
-
The photovoltaic effect in a heterojunction of molybdenyl phthalocyanine and perylene dye
PublikacjaPraca przedstawia wyniki pomiarów efektu fotowoltaicznego w układzie zbudowanego z warstw: tlenek indowo-cynowy, barwnik perylenowy, ftalocyjanina molibdenylu, złoto. Obserwowany efekt fotowoltaiczny jest wynikiem dysocjacji ekscytonów na granicy - barwnik perylenowy/ftalocyjanina. W interpretacji wyników uwzględniono procesy generacyjno-rekombinacyjne w złączu.
-
Deterministic and statistical size effect during shearing of granular layer
PublikacjaArtykuł omawia deterministyczny i statystyczny efekt skali w materiałach granulowanych podczas ścinania cienkiej warstwy piasku między dwoma bardzo szorstkimi ścianami. Obliczenia wykonano metodą elementów skończonych na bazie mikropolarnego prawa hipoplastycznego. Pokazano wyniki efektu skali przy zastosowaniu różnych metod redukujących ilość realizacji pól losowych dla początkowego wskaźnika porowatości..
-
Wzrost poziomu satysfakcji klientów jako efekt wykorzystania koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu w instytucjach finansowych.
PublikacjaW artykule podjęto próbę przedstawienia koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu w działalności instytucji finansowych. Przedstawiono jeden z podstawowych marketingowych efektów stosowania CSR czyli wzrost poziomu satysfakcji klientów. Podmiotem badań w artykule są instytucje finansowe prowadzące działalność w Polsce. Przedstawiono ich działania odpowiedzialne społecznie na tle działań na rynkach światowych.
-
Deterministic and statistical size effect during shearing of granular layer within a micro-polar hypoplasticity
PublikacjaArtykuł omawia deterministyczny i statystyczny efekt skali w materiałach granulowanych podczas ścinania cienkiej warstwy piasku między dwoma bardzo szorstkimi ścianami. Obliczenia wykonano metodą elementów skończonych na bazie mikropolarnego prawa hipoplastycznego. Przyjęto różne metody redukujące ilość realizacji pól losowych dla początkowego wskaźnika porowatości..
-
Scale effect in shaft friction from direct shear tests
PublikacjaPrzeanalizowano wartości maksymalne tarcia uzyskane w aparacie bezpośredniego ścinania w kontakcie konstrukcja-grunt dla piasków kwarcowych i węglanowych oraz gładkiego i szorstkiego kontaktu. Badania przeprowadzono przy regulowanej sztywności normalnej kontaktu, przy różnej składowej normalnej naprężenia w kontakcie i różnym zagęszczeniu gruntu. Określono efekt skali jako stosunek wartości tarcia mobilizowanego na modelu do tarcia...
-
Microbiological corossion of metallic products as a result of biofilm
PublikacjaWarunkiem do pojawienia się korozji mikrobiologicznej jest utworzenie na powierzchni metalu biofilmu. Zawiera on biologicznie czynne mikroorganizmy wraz z produktami ich przemian metabolicznych. Biofilm ogranicza dyfuzję produktów metabolizmu wytwarzanych przez poszczególne komórki mikrokolonii. Powoduje to, że produkty uboczne tych przemian gromadzą się w bezpośrednim sąsiedztwie metalu. Gdy powierzchnia metalu nie jest odporna...
-
The influence of G2 arrest abrogation on the long-term cytotoxicity of different genotoxic lesions
PublikacjaJak się uważa, zdolność komórek nowotworowych z uszkodzeniami DNA do zatrzymywania progresji w cyklu komórkowym w fazie G2 wydłuża czas na reperację tych uszkodzeń i zwiększa zdolność do przeżycia tych komórek. W pracy badaliśmy wpływ skrócenia bloku w fazie G2 w komórkach dwóch typów białaczek, poddanych działaniu związków przeciwnowotworowych indukujących różne typy uszkodzeń DNA, na efekt cytotoksyczny tych związków. Zwiększenie...
-
Photovoltaic effect in a heterojunction of di-(pyridyl)-perylenetetracarboxylic diimide and bromophosphorus phthalocyanine
PublikacjaFtalocyjniny i barwniki perylenowe są materiałami bardzo często wykorzystywanymi w organicznych układach fotowoltaicznych. Obie grupy materiałów charakteryzują się dużą odpornością chemiczną i termiczną oraz silną absorpcją światła w zakresie widzialnym. Ta praca przedstawia wyniki badań efektu fotowoltaicznego w heterozłączu utworzonym z ftalocyjaniny bromofosforowej (PBrPc) i pochodnej pirydylowej (PyPTC) barwnika perylenowego....
-
Volatile organohalogen compounds in human urine: the effect of environmental exposure
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki oznaczania lotnych związków chlorowcoorganicznych w próbkach moczu pochodzących m.in. od dawcow narazonych na kancerogeny w miejscu pracy i dawcow spozywajacych wode poddana procesowi uzdatniania przez chlorowanie. Do izolacji i wzbogacania analitów z moczu, posiadającego skomplikowaną matrycę, wykorzystano technikę analizy fazy nadpowierzchniowej nad cienką warstwą cieczy z samoczynną generacją ciekłego...
-
Effect of treated swimming pool water on the levels of trihalomethanes in swimmer's urine
PublikacjaBaseny są uważane za pierwotne źródło publicznego narażenia na trihalometany, między innymi chloroform (ma zastosowanie w dezynfekcji, a wysokie stężenia chloru są łatwo wyczuwalne zapachem). Celem badania był równoczesny przymiar poziomów THM w próbkach moczu i krwi pływaków jak również w wodzie basenowej (z miejskiego i uniwersyteckiego basenu), w celu zbadania związku między obecnością tych związków w różnych matrycach. Lotne...
-
Modeling of effect of plastic deformation on Barkhausen noise and magnetoacoustic emission in iron with 2% silicon
PublikacjaW modelowaniu zaadaptowano model Alessandro-Beatrice-Bertotti-Montorsi dla opisu ruchu granic nie-180 stopniowych oraz model Jiles-Atherton dla opisu wpływu plastycznej deformacji na natężenie efektu Barkhausena oraz emisji magnetoakustcznej.
-
Udział polskich studentów przedwojennej Politechniki Gdańskiej w odbudowie nauki i przemysłu Wybrzeża
PublikacjaNapisanie niniejszego artykułu wiąże się bezpośrednio z przypadającąw tym roku 100. rocznicą powstania 29 czerwca 1921 roku KorporacjiAkademickiej ZAG Wisła, której tradycje sięgają okresu sprzed I wojnyświatowej, kiedy to w 1913 roku utworzono pierwszą na PolitechniceGdańskiej, tajną, polską organizację studencką Związek AkademikówGdańskich. W 1921 roku powstała także Bratnia Pomoc Zrzeszenia
-
Wykorzystanie standardu ZigBee do budowy rozproszonego systemu do spektroskopii impedancyjnej obiektów w terenie
PublikacjaZaproponowano bezprzewodową sieć pomiarową składającą się z dwóch typów elementtów: węzłów pomiarowych realizujących pomiary badanego obiektu (np. spektroskopii impedancyjnej powłok na konstrukcjach metalowych mostu) i jednego koordynatora ZigBee, który zarządza tą siecią oraz łączy ją do sieci internetowej. Węzeł końcowy składa się z modułu pomiarowego bazującego na układach AD5933 i z modułu komunikacyjnego ZIG-ZDM-A2 firmy MeshNetics....
-
Imaging of grains and internal stresses in GO Fe-Si alloy with Barkhauseneffects
PublikacjaBadano próbki stali transformatorowej Fe-Si ze strukturą zorientowaną (GO). Polowy efekt Barkhausena wykorzystano do zobrazowania ziaren pod warstwą ochronną a poziom naprężeń wewnętrznych wyznaczono wykorzystując mechaniczny efekt Barkhausena.
-
Analiza wpływu uderzenia wózka widłowego na zachowanie się elementów konstrukcji stalowych
PublikacjaProblem zderzeń jezdniowych środków transportu z elementami konstrukcji nośnej jest tematem wielu badań, zarówno numerycznych jak i eksperymentalnych. Odsłonięte słupy na podziemnych parkingach, słupy wewnętrzne w pomieszczeniach magazynowych, zewnętrzne słupy budynków usytuowanych blisko drogi są narażone na uderzenie poruszających się pojazdów. Celem artykułu jest przedstawienie wyników analizy numerycznej zachowania się w budynku...
-
Diagnozowanie procesu degradacji stali metodami elektromagnetycznymi. Cz. I
PublikacjaPrzedstawiono podstawy fizyczne trzech magnetycznych metod diagnozowania procesu degradacji stali eksploatowanych w energetyce. Opisano metody wykorzystujące odpowiednio: efekt Barkhausena, zjawisko emisji magnetoakustycznej oraz efekt prądów wirowych. Przedstawiono też układy pomiarowe dla tych metod.
-
Zjawiska magnetosprężyste i ich wykorzystanie w nieniszczących badaniach materiałów.
PublikacjaPrzedstawiono własności stosowanych w diagnozowaniu efektów dotyczących procesu magnesowania ferromagnetyka (efekt Barkhausena polowy, emisja magnetoakustyczna) oraz wpływu naprężeń zmiennych na ferromagnetyk (mechaniczny efekt Barkhausena, emisja mechano-magnetoakustyczna ). Opisano aparaturę służącą do badania tych efektów.
-
Effect of grain crushing on shear localization in granular bodies within micro-polar hypoplasticity
PublikacjaW artykule przedstawiono efekt miażdżenia ziaren na zachowanie się materiału granulowanego podczas ścinania nieskończenie długiej warstwy piasku. Obliczenia wykonano przy pomocy mikropolarnego prawa hipoplastycznego rozszerzonego o efekt miażdżenia ziaren w oparciu o teorię mechaniki zniszczenia. Zbadano wpływ wstępnego zagęszczenia i poziomu naprężeń na strefy lokalizacji.
-
Modeling of bearing capacity of footings on sand within stochastic micro-polar hypoplasticity.
PublikacjaAnalizowano numerycznie efekt wstępnego rozkładu wskaźnika porowatości na wytrzymałość i strefy ścinania w problemach fundamentów na piasku w skali modelowej. Obliczenia wykonano przy zastosowaniu stochastycznej metody elementów skończonych i mikropolarnego modelu hipoplastycznego. Wskaźnik porowatości miał formę skorelowanych pól stochastycznych. Dodatkowo obliczono efekt skali dla 3 różnych szerokości fundamentów.
-
Różne subpopulacje komórek dendrytycznych oraz sposoby regulowania ich aktywności
PublikacjaOpisano komórki dendrytyczne (DC), stanowiące złożoną, heterogenną populację leukocytów wywierającą różnorodny efekt na funkcjonowanie systemu odpornościowego.
-
Evaluation of corrosion inhibition of brass -118 in artificial seawater by benzotriazole using dynamic EIS
PublikacjaPrzedstawiono wyniki korozji mosiądzu 118 w sztucznej wodzie morskiej oraz efekt inhibicyjny benzotriazolu (BTA) przy użyciu nowoczesnej dynamicznej elektrochemicznej spektroskopii impedancyjnej (DEIS). metoda ta pozwala śledzić dynamikę procesu korozyjnego i efektu inhibicyjnego poprzez ocenę parametrów elektrycznych obwodu zastępczego. Chwilowe widma impedancyjne rejestrowane przez 10h wykazują iż ekspozycja przez okres kilku...
-
Dynamics of quantum entanglement
PublikacjaA model of discrete dynamics of entanglement of a bipartite quantum state is considered. It involves a global unitary dynamics of the system and periodic actions of local bistochastic or decaying channel. For initially pure states the decay of entanglement is accompanied by an increase of von Neumann entropy of the system. We observe and discuss revivals of entanglement due to unitary interaction of subsystems. For some mixed states...
-
Environment friendly ships for Baltic area
PublikacjaPrzedstawiono końcowy efekt projektu europejskiego grupy Eureka E!2772. Scharakteryzowano zagrożenia stwarzane przez żeglugę oraz ekologiczne wymagania stawiane statkom. Przedstawiono plany generalne jednostek.
-
Impedance analysis of Portevin-Le Chatelier effect on aluminium alloy
PublikacjaW niniejszej pracy przeprowadzono badania elektrochemiczne powierzchniowego efektu PLC, związanego z nierównomiernym procesem płynięcia plastycznego stopów aluminium zawierających magnez. Występujący efekt PLC w postaci serration wywołuje niehomogeniczny proces zmian zewnętrznej powierzchni rozciąganej próbki. Wykonano badania metodą Dynamicznej Spektroskopii Impedancyjnej w warunkach dynamicznych prowadzenia procesu rozciągania....
-
Hydrodynamics of tank partially filled with liquid.
PublikacjaW artykule podano podstawowe równania dynamiki zbiornika wypełnionego częściowo cieczą. Na modelu tego zbiornika przeprowadzono badania eksperymentalne i wyniki tych badań przedstawiono jako efekt końcowy.
-
O przyczynach magnetycznych właściwości stali i ich wykorzystaniu w badaniach nieniszczących
PublikacjaZaprezentowano podstawowe wiadomości dotyczące przyczyn występowania właściwości magnetycznych stali oraz procesu magnesowania. Opisano efekty magnetosprężyste (efekt Barkhausena oraz emisję magnetoakustyczną) wykorzystywane w magnetycznych metodach badań nieniszczących.
-
Investigations of size effect in tensile fracture of concrete using a lattice model
PublikacjaArtykuł przedstawia symulacje efektu skali w betonie podczas rozciągania przy zastosowaniu nowego modelu siatkowego. Zbadano wpływ rozkładu i wielkości kruszywa oraz wpływ strefy kontaktu na efekt skali.
-
Łukowy wiadukt pomorskiej kolei metropolitalnej nad ul. Słowackiego w Gdańsku. Koncepcja jako rezultat analiz numerycznych
PublikacjaArtykuł prezentuje historyczne uwarunkowania oraz końcową koncepcję projektu kolejowego wiaduktu łukowego. Interesujący efekt architektoniczny został osiągnięty dzięki precyzyjnym analizom sił w konstrukcji. Zaprezentowano podstawowe informacje, zdjęcia oraz rysunki.
-
Modulation of the expression of enzymes metabolizing xenobiotics in rat liver and kidney by oral administration of cabbage and sauerkraut juice.
PublikacjaObydwa soki z kapusty mogą wpływać selektywnie na ekspresję genów zaangażowanych w aktywację i detoksykację kancerogenów. Efekt ten zależy od sposobu traktowania i może zależeć od rodzaju tkanki.
-
A non-quasi-static small-signal model of the four-terminal MOSFET for radio and microwave frequencies.
PublikacjaW pracy zaprezentowano nowy małosygnałowy model tranzystora MOS, w którymuwzględnia się efekt nasycenia prędkości nośników. Model jest spójny fizycznie i może być stosowany w analizie dowolnej konfiguracji włączenia tranzystora.
-
Total cross sections for electron scattering with some C3 hydrocarbons
PublikacjaPrzedstawiono absolutne całkowite przekroje czynne na rozpraszanie elektronów dla dwóch izomerów C3H4 oraz C3H8 w zakresie energii 0.5-37- eV. Przedyskutowano efekt izomeryczny oraz wpływ krotności wiązania C-C.
-
Computations of size effects in granular bodies within micro-polar hypoplasticity during plane strain compression.
PublikacjaArtykuł omawia deterministyczny i statystyczny efekt skali w materiałach granulowanych podczas sciskania w płaskim stanie odkształcenia. Obliczenia wykonano metodą elementów skończonych na bazie mikropolarnego prawa hipoplastycznego. Wykorzystano metodę hiperłacińskiego próbkowania.
-
Magnetic field-induced electric quadrupole moment in the ground state of the relativistic hydrogen-like atom: Application of the Sturmian expansion of the generalized Dirac-Coulomb Green function
PublikacjaStosując rozwinięcie sturmowskie funkcji Greena-Diraca-Coulomba, znaleziono wyrażenie analityczne dla elektrycznego momentu kwadrupolowego, indukowanego przez zewnętrzne pole magnetyczne w relatywistycznym atomie wodoropodobnym w stanie podstawowym. Wykazano, że jest to efekt czysto relatywistyczny.