Wyniki wyszukiwania dla: MODELOWANIE UML SPEM - MOST Wiedzy

Wyszukiwarka

Wyniki wyszukiwania dla: MODELOWANIE UML SPEM

Wyniki wyszukiwania dla: MODELOWANIE UML SPEM

  • Usability of UML modeling tools

    Publikacja

    - Rok 2005

    Narzędzia wspomagające modelowanie w UML pełnią istotną rolę w procesie wytwarzania i utrzymania oprogramowania. Badanie użyteczności tych narzędzi ma na celu poprawę produktywności oraz satysfakcji z ich użytkowania. W referacie zaprezentowano badania użyteczności za pomocą trzech metod: eksperymentalnego testowania efektywności, zapytań o aspekty użyteczności testowanych narzędzi oraz analitycznej metody GOMS (ang. Goals, Operators,...

  • A Quality Model for UML tools

    Publikacja

    - Rok 2008

    Jakość narzędzi UML wpływa na efektywność wykonywania zadań związanych z modelowaniem systemów w procesie wytwarzania oprogramowania. Celem badań prezentowanych w tym referacie jest wyodrębnienie kryteriów jakości narzędzi UML. Omówiono rolę narzędzi UML w projekcie informatycznym, a następnie zaprezentowano szereg kryteriów jakości narzędzi UML wraz z aspektami oceny oraz opisem ankiety, która służy do oceny narzędzi względem...

  • Krzysztof Goczyła prof. dr hab. inż.

    Krzysztof Goczyła, profesor zwyczajny Politechniki Gdańskiej, informatyk, specjalista z inżynierii oprogramowania, inżynierii wiedzy i baz danych. Ukończył studia wyższe na  Wydziale Elektroniki Politechniki Gdańskiej w 1976 r. jako magister inżynier elektronik w specjalności automatyka. Na Politechnice Gdańskiej pracuje od 1976. Na Wydziale Elektroniki PG w 1982 r. uzyskał doktorat z informatyki, a w 1999 r. habilitację. W 2012...

  • Porównanie podejść do opisu kontekstu użycia z wykorzystaniem meta-modeli

    Publikacja

    Ocena użyteczności może się różnić w zależności od rodzaju użytkownika oraz okoliczności, w których używany jest produkt. Aby uwzględnić ten fakt, do analizy wprowadzane jest pojęcie kontekstu użycia. W referacie zaprezentowano porównanie podejść do opisu kontekstu użycia oraz włączenia go w analizę użyteczności. Jest to część badań w ramach projektu, którego celem jest identyfikacja i opis kontekstu użycia narzędzi UML. Referat...

  • Modelowanie Inżynierskie

    Czasopisma

    ISSN: 1896-771X

  • A model-based approach to analysis of security protocols - a case study

    Publikacja
    • M. (. Olszewski

    - Rok 2005

    Artykuł przedstawia zintegrowane środowisko analizy protokołów bezpieczeństwa. Środowisko zostało oparte o znaną metodę formalną CSP oraz wspierające ją narzędzia: Casper oraz FDR. Integralną częścią opisywanego środowiska jest pół-formalne zorientowane obiektowo podejście do modelowania protokołów kryptograficznych, ich kontekstu aplikacyjnego oraz wymagań bezpieczeństwa. Modelowanie obiektowe zostało oparte o język UML oraz...

  • Empirical evaluation of reading techniques for UML models inspection

    Artykuł przedstawia eksperyment, w ramach którego porównane zostały trzy techniki czytania (ad hoc, UML-HAZOP oraz podejście scenariuszowe) zastosowane do inspekcji modeli obiektowych. UML-HAZOP jest techniką czytania wywodzącą się z dziedziny systemów krytycznych, związanych z bezpieczeństwem. W publikacji opisano technikę UML-HAZOP oraz jej różne warianty wykorzystane w eksperymencie. Przedstawiono projekt, sposób przeprowadzenia...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Wspomaganie wykrywania defektów w modelach obiektowych.

    Modelowanie z zastosowaniem metodyki obiektowej jest powszechnie wykorzystywane w projektach informatycznych i stanowi jeden z kluczowych etapów procesu wytwarzania oprogramowania. Problemem związanym z modelowaniem jest łatwość wprowadzenia do modeli obiektowch defektów wynikających np. ze złego rozpoznania dziedziny problemowej, przyjmowania nieświadomych założeń lub zwykłych pomyłek edycyjnych. Istotne jest szybkie wykrycie...

  • Quality model for UML tools in application to UML tool selection and market analysis

    Języki modelowania i wspierające je narzędzia odgrywają istotną rolę w procesie wytwarzania i utrzymania oprogramowania. Wraz ze wzrostem liczby narzędzi UML na rynku pojawia się potrzeba ich porównania i oceny. Artykuł prezentuje wielowymiarowy model oceny narzędzi UML, opisuje ankietę przydatną do oceny narzędzi UML oraz przedstawia system oceny narzędzi UML wraz ze studium przypadku jego zastosowania do poszukiwania narzędzi...

  • Verification of the fit to user profiles for UML tools

    Publikacja

    - Rok 2008

    Dopasowanie do profilu użytkownika ma wpływ na efektywność pracy użytkownika. W referacie postawiono pytanie, czy narzędzia UML rzeczywiście wspomagają pracę konkretnych ról w procesie wytwarzania oprogramowania. W ramach prac wykonano następujace zadania: opisano profile użytkowników narzędzi UML; wyodrębniono cechy narzędzi UML, które mają wpływ na dopasowanie do profili użytkowników; zaprojektowano model pokazujący związek pomiędzy...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Język UML 2.0 w modelowaniu systemów informatycznych

    Publikacja

    - Rok 2005

    Książka ''Język UML 2.0 w modelowaniu systemów informatycznych'' to szczegółowy opis najnowszej specyfikacji tego języka w kontekście zastosowania go w procesie wytwarzania oprogramowania. Zawiera omówienie elementów języka UML oraz zasad projektowania obiektowego. Przedstawia zastosowanie diagramów UML 2.0 oraz różnice pomiędzy modelowaniem analitycznym i biznesowym. Ponadto wyjaśnia podstawy metodyki RUP oraz prezentuje wybrane...

  • Development and validation of a HAZOP-based inspection of UML models

    Publikacja

    Artykuł prezentuje technikę inspekcji ukierunkowaną na wykrywanie defektów w modelach UML. Technika ta została opracowana poprzez adaptację HAZOP - metody szeroko stosowanej w dziedzinie systemów związanych z bezpieczeństwem. Wykorzystano podstawową koncepcję HAZOP (zastosowanie ogólnych słów kluczowych do wykrywania pełnej listy anomalii związanych z danym fragmentem modelu) do systematycznego wygenerowania list kontrolnych dla...

  • Automatyczne generowanie testów na podstawie modeli UML

    Publikacja

    - Rok 2006

    Rozdział stanowi wprowadzenie do problematyki automatycznej generacji przypadków testowych na podstawie dokumentacji wykonanej w UML. Zaprezentowano powiązania pomiędzy dokumentacją wykonaną w fazach analizy i projektowania systemu a dokumentacją testową, szersze ujęcie zagadnień automatycznego generowania testów, metody generowania przypadków testowych, wyniki podobnych prac (projekt AGEDIS, profil testowy UML) oraz dyskusję efektywności...

  • Detecting defects in object-oriented diagrams using UML-HAZOP

    Artykuł dotyczy metody wykrywania defektów w dokumentacji oprogramowania wykonywanego z zastosowaniem notacji UML. Metoda ta, nazwana UML-HAZOP, jest adaptacją metody HAZOP szeroko stosowanej w stosunku do systemów związanych z bezpieczeństwem. Metoda ta jest ukierunkowana na wykrywanie anomalii w dokumentacji projektowej na drodze analizy ''przepływów'' pomiędzy komponentami badanego systemu. Adaptacja metody do badania oprogramowania...

  • Rola fragmentów wyodrębnionych w języku UML 2

    Publikacja

    - Rok 2005

    Przedmiotem rozważań zaprezentowanych w niniejszej publikacji są zmiany oraz udoskonalenia związane z superstrukturą języka UML, wprowadzone wraz z wersją 2.0 tego standardu. W odróżnieniu od modyfikacji poczynionych w ramach poprzednich rewizji języka, zakres udoskonaleń związanych z przejściem pomiędzy wersjami 1.5 oraz 2.0 określić należy jako znaczny. W niniejszym referacie skoncentrowano się na jednej, ale bardzo znaczącej...

  • Eksperymentalne porównanie inspekcji UML-HAZOP z przeglądem niestrukturalnym.

    Publikacja

    Artykuł opisuje eksperyment przeprowadzony w warunkach akademickich, z udziałem studentów Politechniki Gdańskiej. Celem eksperymentu było porównanie dwóch technik przeglądowych: inspekcji opartej na metodzie UML-HAZOP oraz zwykłego przeglądu niestrukturalnego. W ramach porównania obu technik dokonano oceny ich skuteczności i wydajności. Metodę UML-HAZOP poddano ponadto dodatkowej ocenie uczestników za pomocą anonimowych ankiet....

  • Experimental comparison of UML-HAZOP inspection and non-structured review

    Publikacja

    Artykuł przedstawia eksperyment przeprowadzony na Politechnice Gdańskiej mający na celu porównanie dwóch technik przeglądowych. Poszczególne rozdziały zawierają: ogólne omówienie tematyki przeglądów i inspekcji, przedstawienie metody UML-HAZOP, opis przebiegu eksperymentu oraz uzyskanych rezultatów.

  • Timing diagrams functionalities in information systems modeling with UML 2

    Publikacja

    - Rok 2005

    Artykuł prezentuje aktualną klasyfikację diagramów interakcji języka UML 2 i przedstawia właściwości nowego diagramu tj. diagram harmonogramowania. W artykule omówiono ich istotę oraz podstawowe i zaawansowane kategorie ich modelowania. Diagram ten umożliwia reprezentowanie na osi czasu zmian dopuszczalnych stanów klasyfikatorów uczestniczących w interakcji. Możliwość harmonizacji linii zmian stanów dla większej liczby klasyfikatorów...

  • Pseudostany w diagramach maszyny stanowej języka UML 2.0

    Publikacja

    - Rok 2006

    Kluczowymi pojęciami w odniesieniu do obiektowych baz danych są obiekty i ich klasy. Aspekt dynamiczny obiektów w systemach intensywnie wykorzystujących dane może być modelowany przy wykorzystaniu diagramów maszyn stanowych. Semantykę tego rodzaju diagramów w wersji 2.0 języka UML znacząco rozbudowano o szereg kategorii pojęciowych. Do najistotniejszych z nich należą pseudostany obiektów. Pozwalają one na precyzyjną specyfikację...

  • Wybrane metody i narzędzia modelowania systemów informatycznych z użyciem języka UML

    Publikacja

    - Rok 2007

    Rozdział prezentuje przykład technologii modelowania systemów informatycznych opartej na podejściu obiektowym w jednolitym środowisku, począwszy od Zunifikowanego Języka Modelowania (UML), poprzez metodykę Rational Unified Process (RUP), po aplikację Rational Software Modeler (RSM).

  • Notacja UML w praktyce 2022/2023 - ed AB-5

    Kursy Online
    • G. Musiatowicz-Podbiał
    • K. Brodnicki

    Materiały do przedmiotu: "UML w praktyce" na studiach AB edycja 5

  • Notacja UML w praktyce 2024/2025 - ed AB-7

    Kursy Online
    • G. Musiatowicz-Podbiał

    Materiały do przedmiotu: "UML w praktyce" na studiach AB edycja 7

  • Notacja UML w praktyce 2023/2024 - ed AB-6

    Kursy Online
    • G. Musiatowicz-Podbiał

    Materiały do przedmiotu: "UML w praktyce" na studiach AB edycja 6

  • Ocena funkcjonalna środowisk modelowania UML jako składowa wielokryterialnej oceny technologii informatycznych

    W artykule przedstawiono koncepcję systemu wieloagentowego do oceny technologii informatycznych stosowanych do wytwarzania oprogramowania. Jednym z komponentów takiego rozwiązania ma być system ekspertowy bazujący na wiedzy. Jako, że niezbędnym etapem prac będzie przygotowanie bazy wiedzy, konieczny będzie w pierwszej kolejności dobór adekwatnych parametrów. Autor prezentuje wyniki pierwszych, wstępnych badań nad środowiskami do...

  • Notacja UML w praktyce

    Kursy Online
    • K. Brodnicki

  • Rola i funkcje diagramów harmonogramowania w modelowaniu systemów informatycznych z wykorzystaniem języka UML 2

    Publikacja

    - Rok 2005

    Artykuł prezentuje aktualną klasyfikację diagramów interakcji języka UML 2 i przedstawia właściwości nowego diagramu tj. diagram harmonogramowania. W artykule omówiono ich istotę oraz podstawowe i zaawansowane kategorie ich modelowania. Diagram ten umożliwia reprezentowanie na osi czasu zmian dopuszczalnych stanów klasyfikatorów uczestniczących w interakcji. Możliwość harmonizacji linii zmian stanów dla większej liczby klasyfikatorów...

  • Using UML/WS-CDL for modelling negotiation scenarios

    Publikacja

    W celu usprawnienia realizacji przedsięwzięć ludzkich w Internecie potrzebne jest zdefiniowanie reguł i procedur komunikacji pomiędzy uczestnikami. Scenariusze przedsięwzięć mogą być wyrażane w językach opisu choreografii. Artykuł prezentuje metodologię tworzenia scenariuszy w języku WS-CDL oraz wyniki eksperymentów polegających na przeprowadzeniu negocjacji w Internecie z wykorzystaniem różnych scenariuszy negocjacyjnych.

  • Modelowanie ryzyka strategicznego w inżynierii drogowej

    Publikacja

    - Rok 2012

    Modelowanie ryzyka strategicznego w inżynierii drogowej. Koncepcja modeli społecznego ryzyka strategicznego na sieci dróg.

  • Modelowanie procesów i sterowania instalacji komponowania asfaltów

    Asfalty są obecnie jednymi z kluczowych produktów rafinerii nafty. Zapewnienie wymaganej jakości tych produktów ma wpływ na jej wyniki ekonomiczne. Wymagana jakość uzyskiwana jest poprzez utrzymanie laboratoryjnie wyznaczonych stosunków ilościowych pomiędzy komponentami. Zadanie to realizowane jest przez hierarchiczne układy sterowania automatycznego. Niezadowalająca jakość działania tych układów może wynikać z braków i niedokładności...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Referat generalny do referatów podsekcji I.3 : Modelowanie

    Publikacja

    - Rok 2009

    Referat zawierający ocenę merytoryczną referatów zakwalifikowanych do sekcji MODELOWANIE.

  • Notacja UML w praktyce 2021/2022

    Kursy Online
    • G. Musiatowicz-Podbiał
    • K. Brodnicki

  • Modelowanie ryzyka inwestycyjnego przy użyciu OOBN

    Celem artykułu jest przedstawienie sieci Bayesa zorientowanych obiektowo (ang. Object Oriented Bayesian Networks – OOBN). Umożliwiają one dekompozycję złożonego modelu na pojedyncze obiekty, które reprezentują nie tylko różne grupy zagadnień, ale także pozwalają na modelowanie zależności czasowychmiędzy obiektami.Wykorzystanie obiektowych sieci Bayesa zaprezentowano na przykładzie projektu rewitalizacji. Przedstawiono zarówno wady,...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Modelowanie układów automatyki zabezpieczeniowej w systemach elektroenergetycznych

    Publikacja

    W referacie przedstawiono modelowanie automatyki zabezpieczeniowej z wykorzystaniem programu PSLF. Opracowany model podzielony jest na dwie części - model automatyki zabezpieczeniowej, jeden dla całego analizowanego systemu elektroenergetycznego i bazę danych zawierającą lokalizację poszczególnych zabezpieczeń, ich typ oraz nastawy.Referat zawiera wyniki badań działania modelu zabezpieczeń impedancyjnych wykonane na wybranym fragmencie...

  • Modelowanie matematyczne w procesie oczyszczania ścieków metodą osadu czynnego

    Publikacja

    - Rok 2016

    Modelowanie matematyczne w procesie oczyszczania ścieków metodą osadu czynnego dla możliwości zwiększenia efektywności w branży WOD-KAN

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Modelowanie procesu regulacji osi toru kolejowego

    Na bezpieczeństwo transportu kolejowego wpływa między innymi bieżący stan infrastruktury oraz jej niezawodność. Ważnym czynnikiem mającym wpływ na bezpieczeństwo jest odpowiednie ustabilizowanie rusztu torowego, przez co minimalizowane jest ryzyko utraty stateczności konstrukcji. Zarówno minimalizacji imperfekcji, jak też zapewnieniu stateczności konstrukcji służy proces regulacji osi toru. W artykule przedstawiono ideę komputerowego...

  • Proceduralne modelowanie stworów w Suboceanic

    Publikacja

    - Rok 2007

    Suboceanic to niewielki program wykonywalny zajmujący 50 kilobajtów. Został zaprezentowany na party demoscenowym Assembly 2005 w kategorii intro 64k. Efektem działania programu jest multimedialna animacja, w której zarówno obraz jak i dźwięk generowany jest w czasie rzeczywistym. Ta praca opisuje szczegółowo algorytmy opracowane podczas produkcji tego intra do generowania proceduralnych stworów i roślin. Opisana metoda polega na...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Modelowanie maszyn synchronicznych w ujęciu grafów wiązań

    W pracy przedstawiono w sposób jednolity modelowanie maszyn synchronicznych (MS) metodą grafów wiązań (GW) dla potrzeb symulacji szeroko pojętych systemów energetycznych i systemów napędowych, w szczególności systemów o naturze hybrydowej. Omówiono ogólne założenia modelowania MS w oparciu o koncepcję dwóch sprzężeń podstawowych - wzorcowego sprzężenia transformatorowego i wzorcowego sprzężenia elektromechanicznego. Model MS opracowano...

  • Modelowanie maszyn synchronicznych w ujęciu grafów wiązań

    Publikacja

    - Rok 2006

    W referacie przedstawiono w sposób jednolity modelowanie maszyn synchronicznych (MS) metodą grafów wiązań (GW) dla potrzeb symulacji szeroko pojętych systemów energetycznych i systemów napędowych, w szczególności systemów o naturze hybrydowej. Omówiono ogólne założenia modelowania MS w oparciu o koncepcję dwóch sprzężeń podstawowych - wzorcowego sprzężenia transformatorowego i wzorcowego sprzężenia elektromechanicznego. Model MS...

  • Modelowanie i symulacja zachowania mięśnia szkieletowego o różnych własnościach dynamicznych.

    Przedstawiono nieliniowy model zachowania mięśnia szkieletowego, który uwzględnia różnorodne własności dynamiczne poszczególnych odcinków mięśnia. Opisane są zasady obliczania współczynników modelu w przypadku modelu mięśnia wypoczętego i zmęczonego. Zaprezentowane zostały zasymulowane ekscentryczne i koncentryczne skurcze oraz bilanse energetyczne dla poszczególnych zachowań mięśnia.

  • Modelowanie magnetycznego pola rozproszonego z wykorzystaniem MES

    Publikacja

    - Rok 2013

    W artykule zaprezentowano zalety oraz możliwości, ale i też ograniczenia jakie posiada MES. Z całą pewnością jest to bardzo użyteczna i obiecująca metoda numeryczna, pozwalająca na modelowanie zjawisk elektromagnetycznych, w szczególności zaś magnetycznego pola rozproszonego. Biorąc pod uwagę szybko postępujący rozwój możliwości obliczeniowych współczesnych komputerów oraz towarzyszący mu rozwój oprogramowania MES można stwierdzić,...

  • Modelowanie światłowodowych sensorów polarymetrycznych za pomocą oprogramowania LabVIEW

    Publikacja

    W komunikacie opisano aplikację umożliwiającą modelowanie pracy polarymetrycznych sensorów światłowodowych. Aplikacja ta, napisana w oparciu o platformę LabVIEW, umożliwia wyznaczenie odpowiedzi rzeczywistego sensora polarymetrycznego wykorzystującego monochromatyczne źródło światła. Omówiono problemy występujące w tworzeniu aplikacji do modelowania w graficznym środowisku do tworzenia aplikacji i zaprezentowano wybrane wyniki...

  • Nieliniowe modelowanie odpowiedzi odłącznika wysokiego napięcia SGF 123 podczas trzęsienia ziemi

    Publikacja

    Sprawność elementów sieci energetycznej, w tym odłączników wysokiego napięcia, jest istotnym elementem zapewnienia bezpieczeństwa na terenie dotkniętym trzęsieniem ziemi. W niniejszym artykule analizie sejsmicznej poddano model odłącznika dwukolumnowego obrotowego SGF 123 produkowany w Polsce. W pierwszym etapie wykonano analizę modalną celem weryfikacji modelu numerycznego. Następnie przeprowadzono szczegółową analizę dynamiczną...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Modelowanie przemieszczającej się struny w kontakcie z podukładem o parametrach skupionych

    W artykule przedstawiono metodę modelowania i analizę układu składającego się z przemieszczającej struny w kontakcie z elementami o parametrach skupionych. Równania ruchu rozważanego układu wyprowadzane są metodą hybrydową, która wykorzystuje metodę dekompozycji modalnej oraz elementów skończonych. Zredukowany model modalny zbudowano dla podukładu nie uwzględniającego przyspieszenia Coriolisa i nieproporcjonalnego tłumienia. Zjawiska...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Modelowanie falownika napięcia z quasi-rezonansowym obwodem pośredniczącym

    W pracy przedstawiono szerokopasmowe modelowanie falownika napięcia z quasi-rezonansowym obwodem pośredniczącym w środowisku symulatora SABER. Modele łączników energoelektronicznych oraz algorytm sterowania zostały zaimplementowane z wykorzystaniem języka programowania MAST. Dokładność modelu zweryfikowano w oparciu o porównanie charakterystycznych przebiegów symulacyjnych układu z przebiegami eksperymentalnymi oraz analizę porównawczą...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Modelowanie indywiduowe

    Publikacja

    - Rok 2006

    Rozdział omawia skrótowo idee modelowania indywiduowego i stosowanie standardowe metody. W dalszej części przedstawia opracowane środowisko dla modelowania zjawisk, w których współdziałanie wielu prostych jednostek prowadzi do powstawania złozonych struktur.

  • Komputerowe modelowanie.

    Publikacja

    - Rok 2004

    .

  • Modelowanie i symulacja maszyn elektrycznych metodą grafów wiązań.

    Publikacja

    - Rok 2004

    W artykule przedstawiono modelowanie maszyn elektrycznych metodą grafów wiązań dla potrzeb symulacji szeroko pojętych systemów energetycznych, w szczególności systemów o naturze hybrydowej. Opisano zarys podstaw modelowania metodą grafów wiązań. Omówiono ogólne założenia modelowania maszyn elektrycznych w ujęciu grafów wiązań, bazującego na modelach obwodowych wzorcowego sprzężenia transformatorowego i elektromechanicznego. Wykorzystując...

  • Modelowanie procesów o różnych skalach czasowych na przykładzie instalacji Clausa do odzysku siarki

    W przemyśle petrochemicznym odzyskiwanie siarki stanowi jeden z ważniejszych procesów towarzyszących kompleksowemu przetwarzaniu ropy naftowej i substancji pochodnych. W artykule przedstawiono matematyczny model instalacji odsiarczania gazów Clausa wraz z układem sterowania. Wnikliwa analiza procesów zachodzących w obiekcie pozwoliła zaproponować metodykę budowy i strukturę modelu adekwatną do potrzeb syntezy układu sterowania....

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Modelowanie procesów ekonomicznych

    Kursy Online
    • K. Cisowski

    Modelowanie ekonomiczne z wykorzystaniem klasycznych metod ekonometrycznych oraz teorii gier.

  • Modelowanie zjawisk powodziowych

    Publikacja

    - Rok 2009

    Miasta są zwykle wyposażone w systemy odprowadzania wód opadowych i roztopowych, składające się głównie z kanalizacji deszczowej, choć elementami systemu bywają także naturalne cieki, kanały otwarte i zbiorniki retencyjne. Nieustanne zabudowywanie zlewni wód opadowych leżących w miastach powoduje wzrost zagrożenia powodziowego. Stąd pojawia się coraz większe zainteresowanie możliwością symulacji i prognozowania przebiegu i skutków...