Filtry
wszystkich: 3683
-
Katalog
- Publikacje 2027 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 118 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 5 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 32 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 4 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 10 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 3 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 475 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 30 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 979 wyników po odfiltrowaniu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: algorytmy buforowania danych
-
Interakcyjna baza danych - Internetowa Biblioteka Etyki Informatycznej
PublikacjaArtykuł przedstawia opis zrealizowanej internetowo dostępnej biblioteki etyki komputerowej. Omówiono rodzaje przechowywanych danych, ontologie, funkcje dostępu i wyszukiwania oraz przyjęte rozwiązania technologiczne konstrukcji.
-
Stosowanie metryk wiarygodności danych w celu integracji usług sieciowych
PublikacjaArtykuł poświęcony jest problemowi sprzeczności danych występujących w wyniku korzystania z usług sieciowych. Sprzeczności te uniemożliwiają poprawne przetwarzanie danych i powodują błędy w działaniu aplikacji opierających się na integracji usług sieciowych. W artykule przedstawiona jest metoda rozwiązania problemu sprzeczności opierająca się na identyfikowaniu niewiarygodnych źródeł danych i wykluczaniu danych podawanych przez...
-
Bazy danych
Kursy OnlinePodstawy baz danych - modele danych, obsługa systemów baz danych w SQL
-
Zastosowanie MusicXML do wymiany danych oraz wizualizacji partytur
PublikacjaW rozdziale przedstawiono krótki opis standardu MusicXML. Pokazano możliwość jego zastosowania do wymiany danych pomiędzy bazą danych cyfrowych dokumentów muzycznych, a innymi aplikacjami czy bibliotekami. Zwrócono uwagę na problem wizualizacji wydobytych z bazy danych partytur cyfrowych w formacie MusicXML. Wskazano możliwość wykorzystania XML-owego standardu grafiki wektorowej SVG do wizualizacji partytur w środowisku internetu....
-
Sekwencyjne algorytmy antypodalnego kolorowania radiowego grafów.
PublikacjaPraca zawiera charakterystykę suboptymalnych algorytmów antypodalnego kolorowania grafów, stanowiących adaptację algorytmów sekwencyjnych S, SL, LF stosowanych przy klasycznym kolorowaniu grafów. Dla tych algorytmów wskazano grafy dość trudne i trudne do pokolorowania (HC i SHC). Porównano ich funkcję dobroci i rozpiętości uzyskiwanych pokolorowań dla grafów o różnej gęstości krawędziowej.
-
Samostabilizujące się algorytmy wierzchołkowego kolorowania grafów.
PublikacjaArtykuł jest poświęcony kolorowaniu grafów w modelu rozproszonym. Podano schemat konstruowania samostabilizujących się algorytmów wierzchołkowego kolorowania grafów z możliwością nadawania wierzchołkom priorytetów. W oparciu o tę technikę skonstruowano samostabilizujący się algorytm LF który został szczegółowo opisany. Przeprowadzono również testy komputerowe porównując algorytm LF ze znanymi wcześniej algorytmami samostabilizującymi.
-
Approximation strategies for routing edge disjoint paths in complete graphs
PublikacjaPraca dotyczy problemu ścieżek krawędziowo rozłącznych w nieskierowanych grafach pełnych, dla którego podano nowe algorytmy przybliżone: 3.75-przybliżony (model off-line) i 6.47-przybliżony (model on-line). Stosując podobną metodologię, uzyskano algorytm 4.5-przybliżony (off-line) i 6-przybliżony (on-line) dla problemu routingu i kolorowania ścieżek w grafach pełnych.
-
Uzupełnianie brakujących danych w macierzach porównań parami.
PublikacjaMetoda porównywania parami jest jednym z popularnych narzędzi stosowanych w wieloatrybutowych zagadnieniach podejmowania decyzji. W metodzie tej otrzymuje się macierze ocen jako rezultat porównywania parami skończonej, zazwyczaj niewielkiej liczby wariantów. Czasami jednak zdarza się, że ekspert nie jest w stanie wyrazić swojej opinii dotyczącej pewnej pary wariantów. W takiej sytuacji macierze ocen są niekompletne i pojawia...
-
Układ akwizycji danych pomiarowych wykorzystujący pamięć FIFO.
PublikacjaW pracy omówiono zagadnienia związane z akwizycją danych w pomiarach masy pojazdów w ruchu przy pomocy sensorów światłowodowych. Przedstawiono projekt dwukanałowego układu akwizycji sygnału analogowego wykorzystującego pamięć FIFO. Zaprezentowano wyniki charakteryzacji wykonanego układu.
-
Metody wnioskowania kontekstowego z danych zapisanych w zewnętrznych źródłach
PublikacjaW poprzednich pracach autorów został przedstawiony system wnioskowania z danych zapisanych w zewnętrznych źródłach - KL (Knowledge Layer). Metody SED (Semantic Enrichment of Data) i RED (Reasoning over External Data) zastosowane w tym systemie umożliwiają wzbogacenie danych o semantykę oraz wnioskowanie z tych danych analogicznie jak z ontologicznego opisu świata. Dane zapisane w źródłach zewnętrznych są wzbogacone o terminologię...
-
Projekt i wdrożenie bazy danych w przedsiębiorstwie branży stoczniowej
PublikacjaObecnie działalność firm nie jest możliwa, bez szybkiego dostępu do dużej liczby danych. Niezbędne stają się komputerowe bazy danych, które wspomagają zarządzanie w przedsiębiorstwach. W artykule przedstawiono projekt relacyjnej bazy danych, który zaimplementowano w środowisku Microsoft Access. System wdrożono w przedsiębiorstwie Baltim, działającym w branży stoczniowej.
-
Algorytmy sterowania trakcją pojazdu autonomicznego z elektrycznymniezależnym napędem kół
PublikacjaW ostatnich latach rośnie zainteresowanie pojazdami autonomicznymi o napędzie elektrycznym lub hybrydowym. Na szczególną uwagę zasługują wielosilnikowe napędy, pozwalające dostosować moment na każdym kole pojazdu do warunków drogowych. Odpowiednie sterowanie momentem poszczególnych kół w każdej fazie ruchu pojazdu, zwłaszcza na krętej drodze oraz w warunkach niskiej, nierównomiernej i zmieniającej się w czasie przyczepności nawierzchni,...
-
Wykorzystanie taksonomii do integracji danych w zasobach Internetu
PublikacjaRozproszony zbiór danych internetowych można zintegrować i efektywnie zorganizować wykorzystując możliwości usług sieciowych i taksonomii. W artykule przedstawiono wyniki pomiarów nakładu pracy niezbędnej do budowy usług sieciowych publikujących zorganizowane zbiory danych. Omówiono zasady ręcznej i automatycznej budowy taksonomii. Przeanalizowano problemy optymalizacji takiej struktury oraz korzyści z kolorowania nazw wyróżnionych...
-
Dedykowane sieciowe technologie SIP dla prezentacji pseudodynamicznych danych geoprzestrzennych
PublikacjaSieciowe technologie prezentacji danych przestrzennych przeżywają aktualnie rozkwit spowodowany między innymi spadającymi cenami sprzętu komputerowego. Wynikający z tego wzrost wydajności domowych i biurowych stacji roboczych pozwala na praktyczne zastosowanie czasochłonnych algorytmów wizualizacji i przetwarzania skomplikowanych danych rastrowych i wektorowych. Niniejszy artykuł omawia wybrane technologie sieciowej prezentacji...
-
Algorytmy hybrydowe optymalizacji w zastosowaniu do problemu sterowania systemami dystrybucji wody
PublikacjaW pracy analizowany jest problem optymalizującego zintegrowanego sterowania ilością i jakością w systemach dystrybucji wody. Proponowane decyzje i sterowania powinny zapewniać optymalizację przyjętego wskaźnika jakości, przy spełnieniu ograniczeń właściwych tej klasie systemów. Ostatecznie do rozwiązania złożonych zadań optymalizacji dynamicznej zaproponowane zostało podejście hybrydowe, wspomagające predykcyjne algorytmy sterowania...
-
Przetwarzanie wielkoskalowych danych w ochronie zdrowia - możliwości i korzyści
PublikacjaW rozdziale przedstawiona została idea, pojęcia związane z przetwarzaniem wielkoskalowych danych oraz uogólniona architektura aktualnie wykorzystywanych tego typu systemów w zastosowaniach medycznych. Opisano funkcje oferowane przez bazowe elementy architektury ze szczególnym uwzględnieniem możliwości komponentu analityki dużych zbiorów danych medycznych. Na bazie dostępnej literatury przedmiotu dokonano zestawienia kluczowych...
-
DEDYKOWANY SYSTEM MONITORINGU WARUNKÓW KLIMATYCZNYCH W CENTRUM DANYCH
PublikacjaKoszty utrzymania centrum danych istotnie zależą od kosztów zużycia energii elektrycznej. Zapotrzebowanie na energię elektryczną w tego typu obiektach można optymalizować poprzez monitoring warunków klimatycznych oraz odpowiednie sterowanie czasem pracy urządzeń je utrzymujących. W pracy przedstawiono analizę czynników wpływających na zużycie energii elektrycznej w centrach danych oraz ich wpływ na koszty zużycia energii. Przedstawiono...
-
DRONY - Nowy sposób na rejestrację danych fotogrametrycznych
PublikacjaDrony wyposażone w lekkie aparaty fotograficzne lub kamery umożliwiają skanowanie, pomiary i generowanie modeli 3D danego obszaru na podstawie zdjęć rejestrowanych z powietrza. Zapewniają przy tym większą elastyczność oraz niższe koszty eksploatacji i obciążane są mniejszym ryzykiem niż pilotowe samoloty i helikoptery. Artykuł przedstawia możliwości wykorzystania dronów pracach związanych z rejestracją danych fotogrametrycznych.
-
Algorytmy roju w modelowaniu MES, czyli jak stado szpaków może pomóc inżynierowi
PublikacjaW poprzednich numerach „Pisma PG” prof. Jacek Rumiński przedstawił możliwości i perspektywy rozwoju sztucznej inteligencji (SI), zwłaszcza w kontekście notujących obecnie liczne sukcesy sztucznych sieci neuronowych. Jednak nie tylko budowa układu nerwowego jest inspiracją dla nowych metod SI. Ciekawą grupą metod są algorytmy wzorujące się na zachowaniu zwierząt, zwłaszcza na ich zdolnościach socjalnych i współpracy przy stawianiu...
-
Zagrożenia poufności transmisji danych w wybranych systemach łączności satelitarnej
PublikacjaW pracy przedstawiono zagrożenia zachowania poufności transmisji danych i głosu w wybranych systemach łączności satelitarnej. Zwrócono uwagę na możliwość odtworzenia treści prowadzonych rozmów telefonicznych lub przesyłanych danych. Przedstawiono sposób analizy zdemodulowanego sygnału, zweryfikowany na podstawie przeprowadzonych badań sygnałów rzeczywistych.
-
Analiza przydatności wybranych systemów transmisji danych w systemie RSMAD
PublikacjaW pracy dokonano analizy przydatności wybranych systemów radiokomunikacyjnych, aktualnie wykorzystywanych lub możliwych do wykorzystania w przyszłości, do transmisji danych w Radiowym Systemie Monitorowania i Akwizycji Danych z Urządzeń Fotoradarowych (RSMAD). Przedstawiono wady i zalety każdego z systemów, zwracając szczególną uwagę na cechy, które w sposób bezpośredni decydują o przydatności danego rozwiązania w systemie RSMAD....
-
Zastosowanie metod eksploracji danych do analizy odpowiedzi czujników gazu
PublikacjaZagadnienia poruszane w niniejszej rozprawie dotyczą zastosowania metod eksploracji danych do analizy odpowiedzi czujników gazu, umożliwiających poprawną identyfikację składu mieszaniny gazowej w elektronicznych systemach rozpoznawania gazu. Elektroniczne systemy rozpoznawania gazu to urządzenia wykorzystujące czujniki gazu oraz odpowiednio dobrane metody analizy danych pomiarowych, zdolne do określenia składu mierzonej mieszaniny...
-
Wykorzystanie ontologii wzbogaconych o reguły logiczne w systemach integracji danych.
PublikacjaCelem systemów integracji danych jest dostarczenie jednolitego interfejsu do wielu, dostępnych w sieci heterogenicznychźródeł informacji. Wraz z rozwojem Internetu opracowanie metodologii zarządzania wiedzą poprzez systemy integracji danych stało się jednym z fundamentalnych problemów zarządzania informacją. W ramach inicjatywy semantic Web powstał język OWL (Web Ontology Language) umożliwiający opisywanie semantyki różnych danych....
-
Wykorzystanie wymiennych kart pamięci Flash w mikroprocesorowych rejestratorach danych pomiarowych
PublikacjaW artykule przedstawiono możliwość wykorzystania kart pamięci Flash w mikroprocesorowych urządzeniach rejestracji danych pomiarowych. Dokonano przeglądu najpopularniejszych kart oraz omówiono ich właści-wości. Na przykładzie kart MMC i SD opisano sposób odczytu i zapisu danych przy wykorzystaniu interfejsu SPI. Rozważono różne struktury zapisu danych. W oparciu o wykonany prototyp rejestratora oszacowano zapotrzebowanie na zasoby...
-
Modelowanie ciągów danych z użyciem sieci neuronowych
PublikacjaRozdział opisuje problematykę przetwarzania ciągów danych. Opisane zostały typy ciągów danych: dane sekwencyjne, sekwencje czasowe oraz przebiegi czasowe. Przedstawiona została architektura sieci rekurencyj
-
Algorytmy genetyczne w wielokryterialnej optymalizacji obserwatorów detekcyjnych.
PublikacjaW rozdziale przedstawia się możliwości zastosowania podejścia genetycznego do zagadnień wielokryterialnej optymalizacji w przestrzeniach wielowymiarowych z wykorzystaniem koncepcji optymalności w sensie Pareto. Jako przykład ilustrujący rozważane podejście daje się zadanie syntezy obserwatorów stanu służących wykrywaniu błędów występujących w układzie sterowania bezzałogowego statku latającego oraz w układzie napędowym jednostki...
-
Uogólnione algorytmy zachłanne w kontrastowym kolorowaniu grafów.
PublikacjaNiniejszy referat poświęcony jest uogólnionym algorytmom zachłannym. Zawiera ich opis, krótką analizę ich własności oraz wyniki testów komputerowych którym zostały poddane.
-
Algorytmy klasyfikacji i uczenia w rozpoznawaniu treści
PublikacjaZadanie klasyfikacji treści może zostać podzielone na dwa etapy: ekstrakcji cech istotnych dla podziału na klasy oraz etapu klasyfikacji na podstawie cech wyznaczonych w poprzednim etapie. Dzięki takiemu podziałowi, możliwe jest użycie w drugim etapie standardowych algorytmów budowy (uczenia) klasyfikatorów, takich klasyfikator bayesowski, drzewa decyzyjne, sztuczne sieci neuronowe czy metoda wektorów wspierających (SVM). Przy...
-
Metody przetwarzania danych pochodzących z sonarów wielowiązkowych dla potrzeb kompresji
PublikacjaJednym z najczęściej używanych urządzeń służących do szeroko rozumianego telemonitoringu morskiego są sonary wielowiązkowe (ang. Multibeam systems - MBS). Ich wysoka wydajność w tworzeniu informacji o obiektach znajdujących się pod wodą skutkuje w dużych ilościach danych pozyskiwanych podczas rejsów badawczych i pomiarowych. W tym kontekście, proces przechowywania i zarządzania takim magazynem danych staje się istotnym problemem...
-
Badania parametrów QoS dla usług transmisji danych w systemie RSMAD
PublikacjaW referacie przedstawiono analizę wymagań jakościowych, określonych poprzez atrybuty QoS, dla usług transmisji danych obrazowych zwykorzystaniem Radiowego Systemu Monitorowania i Akwizycji Danych z Urządzeń Fotoradarowych (RSMAD). Podano także wyniki pomiarów i badańprzeprowadzonych w celu określenia przydatności różnych systemów radiokomunikacyjnych do transmisji danych w tym systemie z wymaganą jakością.
-
Filtracja danych TDOA w filtrze UKF w systemie multilateracyjnym
PublikacjaW artykule przedstawiono implementację metody filtracji danych pomiarowych w systemie MLAT(Multilateration), która ma na celu zwiększenie dokładności estymacji położenia poruszającego się statku powietrznego poprzez kompensację błędów pomiarowych. Opisano sposób implementacji algorytmu bezśladowego filtru Kalmana dla danych pomiarowych TDOA (Time Difference of Arrival), a następnie na podstawie zarejestrowanych rzeczywistych tras...
-
Analiza wymagań jakościowych dla usług przesyłania danych w systemie RSMAD
PublikacjaW referacie przedstawiono analizę wymagań jakościowych (określonychpoprzez atrybuty QoS) dla usług transmisji danych obrazowych z wykorzystaniem Radiowego Systemu Monitorowania i Akwizycji Danych z Urządzeń Fotoradarowych (w skrócie RSMAD). Ponadto przedstawiono wyniki badań symulacyjnych przeprowadzonych w celu określenia przydatności różnych systemów radiokomunikacyjnych do transmisji danych w tym systemie z wymaganą jakością.
-
Internetowy system prezentacji danych geodezyjnych dla jednostek samorządu terytorialnego
PublikacjaArtykuł przedstawia projekt i realizację internetowego systemu prezentacji danych geodezyjnych przeznaczonego dla jednostek samorządu terytorialnego.
-
Interakcyjny system wizualizacji terenu rzeczywistego na podstawie danych GIS
PublikacjaArtykuł przedstawia koncepcję interakcyjnego systemu Wiz3D służącego do wizualizacji terenu rzeczywistego na podstawie danych pochodzących z Geograficznych Systemów Informacyjnych GIS (ang. Geographical Information Systems). Ze względu na złożoność i różnorodność formatów oraz niedokładność przechowywanych danych geograficznych system taki przed generacją obrazu powinien dokonywać konwersji danych z formatów GIS na postać dogodną...
-
Duże zbiory danych w zdalnej diagnostyce medycznej z wykorzystaniem technik głębokiego uczenia,
PublikacjaW ostatnim czasie obserwujemy tendencję globalnego starzenia się i znaczących zmian struktur demograficznych na całym świecie. Zgodnie z raportem przedstawionym przez Moody Investors Service, przewiduje się, iż do 2030 roku liczba znacząco-starzejących się krajów wzrośnie z 3 do 34. Światowy proces starzenia się społeczeństw doprowadził do wzrastających oczekiwań wobec starszych osób do pozostania niezależnymi. W związku z tym...
-
Monitor Emocji
Aparatura BadawczaMonitor Emocji to multimodalne stanowisko badawcze, które łączy pomiary różnych kanałów wejściowych z rozpoznawaniem na ich podstawie emocji użytkowników komputerów. Na stanowisku wykorzystuje się rozpoznawanie emocji na podstawie analizy obrazu twarzy, parametrów fizjologicznych, wzorców behawioralnych, przetwarzania języka naturalnego.
-
Asynchroniczna fuzja danych z wielu estymatorów stanu.
PublikacjaW przypadku obiektów, które można opisać dyskretno-czasowym modelem Gaussa-Markowa, oraz gdy dyskretny pomiar dotyczący obiektu pochodzi z pojedynczego czujnika, istnieje nieobciążony estymator minimalnowariancyjny stanu obiektu, czyli filtr Kalmana. W pewnych okolicznościach, np. z powodu dyskretnego charakteru źródła pomiaru, dokładność i odporność estymacji polegającej na pojedynczym źródle danych jest niewystarczająca. Jedną...
-
Wybrane metody szeregowania danych w sieci IEEE 802.16e
PublikacjaW pracy omówiono wybrane metody szeregowania danych stosowane w sieciach opartych na standardzie IEEE 802.16e (WiMAX Mobile) oraz wskazano ich mankamenty. Przedstawiono również najważniejsze mechanizmy odpowiedzialne za zarządzanie jakością usług oraz przydział zasobów poszczególnym terminalom. Znaczną uwagę skierowano na przyszłościowe kierunki badań w tym zakresie.
-
Transmisja danych pomiarowych przez sieć Internet z wykorzystaniem środowiska LabVIEW
PublikacjaPrzedstawiono sposób transmisji danych pomiarowych za pomocą sieci Internet, przy wykorzystaniu oprogramowania LabView firmy National Instruments. Biblioteki do programu LabView stanowiły podstawę przygotowania przyrządów wirtualnych realizujących transmisję danych przez Internet. Transmisja dotyczy przesyłania danych między przygotowanym systemem kontrolno-pomiarowym na bazie mikrokontrolera dołączonego do komputera IBM PC za...
-
Projektowanie wiedzy. Relacyjne bazy danych (ISBN 978-83-7348-702-4)
PublikacjaZałożeniem podręcznika Projektowanie wiedzy – relacyjne bazy danych jest kształtowanie praktycznych umiejętności opartych na wiedzy z zakresu tworzenia relacyjnych baz danych z wykorzystaniem narzędzi Microsoft Access. Książka zawiera zestawy ćwiczeń i zadań wraz z rozwiązaniami, które umożliwiają skuteczną naukę prawidłowego tworzenia modelu danych. Opracowanie wyróżnia się na tle innych prac bardzo szczegółowym i dokładnym...
-
Obliczanie niepewności pomiarów z wykorzystaniem interaktywnej bazy danych.
PublikacjaW przypadku analizy dokładności opartej o teorię niepewności można zredukować czas związany z procesami obliczeń i generacji raportów czy świadectw wzorcowania, a także uchronić się przed skutkami ewentualnych błędów w obliczeniach stosując odpowiedni program komputerowy. W referacie przedstawiono zagadnienie obliczeń niepewności oraz przykładowe rozwiązanie problemu obliczeń niepewności przy wzorcowaniu oparte o interaktywną bazę...
-
Model szyny integracyjnej danych i ontologii procesów Smart Cities
PublikacjaW artykule przedstawiono propozycję modelu szyny integracyjnej wykorzystywanego w projektowaniu architektur systemów Smart Cities. Model takiej szyny staje się niezbędny przy projektowaniu architektur wysokopoziomowych (ang. high level architecture), w ramach których procesy silosowe organizacji powinny być widziane z pespektywy jej ontologii. Aby taka szyna mogła być wykorzystywana przez dowolne miasta zaproponowano rozwiązanie...
-
Algorytmy Grafowe 2022/23
Kursy OnlineKurs jest przeznaczony dla studentów drugiego semestru na kierunku Informatyka (stacjonarna).
-
Algorytmy Grafowe 2021/22
Kursy OnlineKurs jest przeznaczony dla studentów drugiego semestru na kierunku Informatyka (stacjonarna).
-
2024_Projekt badawczy Algorytmy śledzące
Kursy OnlineProjekt badawczy
-
Algorytmy Optymalizacji Dyskretnej 2024
Kursy Online -
Algorytmy Grafowe 2023/24
Kursy OnlineKurs jest przeznaczony dla studentów drugiego semestru na kierunku Informatyka (stacjonarna).
-
Obsługa danych radarowych w rozproszonym systemie komunikacji i nadzoru projektu STRADAR
PublikacjaJednym z zadań rozszerzenia projektu STRADAR jest zrealizowanie zaawansowanego przetwarzania (reduplikacja, multifuzja) i prezentacji danych pochodzących z urządzeń radarowych znajdujących się pod kontrolą Morskiego Oddziału Straży Granicznej. W artykule przedstawiono założenia dla realizacji oprogramowania fuzji danych radarowych w serwerach archiwizacji, ogólną strukturę podsystemu obsługi danych radarowych, moduły wejściowe...
-
Wielodostępowe Struktury danych
Kursy OnlineWprowadzenie do technologii skłądowania danych - baz danych
-
Blokowe algorytmy interpolacji trajektorii zespolonych i oceny ich podobieństwa, z zastosowaniem do weryfikacji dynamicznego podpisu odręcznego
PublikacjaRozprawa doktorska poświęcona jest dwóm zagadnieniom. Pierwsze z poruszanych zagadnień to blokowe algorytmy interpolacji. W stosowanych i opisywanych dotychczas rozwiązaniach interpolacji za pomocą algorytmów blokowych, realizowanych po stronie częstotliwości, czyli przy użyciu transformaty Fouriera, zarówno krotność interpolacji jak i długości interpolowanych sygnałów były ograniczone do kolejnych potęg 2. Wynikało to przede wszystkim...