Filtry
wszystkich: 1270
wybranych: 1240
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: pamiętnik
-
Meandry życiowe Henryka Bajduszewskiego
PublikacjaW artykule przedstawiono książkę Henryka Bajduszewskiego „Moje meandry życiowe”. Zawiera ona pamiętniki spisywane przez autora w czasie II wojny światowej w niemieckim wojsku we Francji oraz w wojsku polskim we Włoszech. Pamiętniki te zostały współcześnie uzupełnione o wspomnienia z czasów młodości, a także nauki i pracy po wojnie.
-
"Pejzaż malarstwa polskiego"
PublikacjaPejzaż malarstwa polskiego to szeroka i różnorodna prezentacja twórczości polskich współczesnych artystów, którzy przedstawią swoje najnowsze prace. Ekspozycja obejmie ponad 200 dzieł autorstwa 140 malarzy reprezentujących wszystkie aktualne nurty od realizmu i figuracji po abstrakcyjną sztukę bezprzedmiotową oraz obiekty. Na wystawie Pejzaż malarstwa polskiego obok siebie znajdą się prace uznanych klasyków współczesności, malarzy...
-
Przestrzeń publiczna a przemiany miasta
PublikacjaPraca składa się z dwunastu rozdziałów. Pierwsza część ma charakter wprowadzający do problematyki przestrzeni publicznej. W rozdziale drugim autorka przywołuje wybrane i ważne dla przedmiotu badań koncepcje teoretyczne oparte na modelu wieloparadygmatycznym. Rozdział trzeci osnuty jest wokół antycznego wzorca przestrzeni publicznej, który ze względu na niezwykłe bogactwo rozwiązań w tym zakresie wywodzi się właśnie z tego pnia....
-
Kontrola i zapewnienie jakości wyników : klucz do sukcesu analitycznego
PublikacjaPopyt na informacje analityczne, które można traktować jako typowy przykład dobra niematerialnego jest bardzo duży i ciągle wzrasta. Stanowi to siłę napędową do rozwoju analityki chemicznej.Należy jednak pamiętać o najważniejszym warunku, jaki musi być spełniony, aby wyniki uzyskane w trakcie praco- i czasochłonnych badań analitycznych mogły być podstawą do uzyskania wiarygodnych informacji. Tym warunkiem jest odpowiedni poziom...
-
Informacje analityczne w analityce specjacyjnej
PublikacjaW rozdziale przedstawiono :-podstawowe informacje o wyzwaniach zwiazanych z prtocesem uzyskiwania wiarygodnych informacji o różnych formach fizycznych i postaciach chemicznych poszczególnych pierwiastków, które moga występować w próbkach badanych obiektów materialnych-klasyfikację typów analityki specjacyjnej-główne obszary nauki i techniki , w których informacje o specjacji mają szczególne znaczenie.
-
[Rozdział] 3. Jakość wyników analitycznych
PublikacjaPrzedstawiono charakterystykę systemu zapewnienia jakości pomiaru analitycznego. Podano klasyfikację współczesnych metod analitycznych. Opisano i scharakteryzowano technikę spektrometrii mas rozcieńczenia izotopowego jako przykład metody pierwotnej.
-
Analityka środowiskowa i monitoring: problemy i wyzwania = Environmental analytics and monitoring: problems and challenges
PublikacjaW wystąpieniu przedstawiono informacje na temat nowych rozwiązań metodycznych i aparaturowych związanych z:- bezrozpuszczalnikowymi technikami przygotowania próbek do analizy (solventless techniques of sample pretreatment),- wytwarzaniem nowych typów materiałów odniesienia,- zastosowaniem nowych technik pobierania próbek analitów z mediów środowiskowych.W referacie zwrócono uwagę na znaczenie technik chemometrycznych i sztucznej...
-
Wykorzystanie techniki ekstrakcji do fazy stałej w procedurach przygotowania próbek do analizy chromatograficznej
PublikacjaKażdą procedurę analityczną można potraktować jako łańcuch złożony z ogniw, które obrazują poszczególne czynności i operacje. Zgodnie ze znanym przysłowiem, które mówi, że ''Łańcuch jest tak mocny jak jego najsłabsze ogniwo'', także i w przypadku procedur analitycznych szczególną uwagę należy zwrócić na te czynności i operacje (wykonywane zarówno w terenie, czyli in situ, jak i w laboratorium), które wymagają szczególnej troski...
-
Analityka i monitoring zanieczyszczeń środowiska. Tendencje rozwojowe.
PublikacjaW artykule przedstawiono informacje o najwazniejszych kierunkach rozwojowych w zakresie analityki i monitoringu środowiskowego. Coraz więcej uwagi poświęca się spełnieniu zasad zielonej chemii analitycznej. Dlatego też wzrasta znaczenie; -zielonych technik analitycznych, - bezpośrednich technik pomiaru szerokiego spektrum ksenobiotyków w poszczegolnych elementach środowiska
-
Trwałe zanieczyszczenia organiczne w ekosystemach wodnych. Problemy i wyzwania
PublikacjaDążność do zaspokojenia zapotrzebowania na różne dobra konsumpcyjne sprawia, że wzrasta intensywność antropopresji w postaci emisji zanieczyszczeń do poszczególnych elementów środowiska różnorodnych związków chemicznych. Dane nt. wzrostu populacji ludności oraz produkcji chemicznej przedstawione na rysunku 1 mogą stanowić dobre uzasadnienie do tezy, że ze względu na stopień nasycenia przez związki chemiczne można używać terminu...
-
Rola i zadania chemii analitycznej w zakresie technologii chemicznej
PublikacjaDążność do możliwie dokładnego poznania składu i procesów, które zachodzą w różnych obiektach materialnych stanowi siłę napędową do rozwoju narzędzi, którymi posługują się chemicy-analitycy w swojej pracy. Tymi narzędziami są (i) urządzenia kontrolno-pomiarowe wykorzystywane na etapie badań odpowiednio przygotowanych reprezentatywnych próbek w celu wykrycia, identyfikacji oraz ilościowego oznaczenia określonych składników, czyli...
-
Analityka śladów - wyzwania i problemy. Trace analysis- challenges and problems
PublikacjaPrzedstawiono główne źródła błędów w analityce składników śladowych i ultraśladowych obecnych w próbkach o złożonym składzie matrycy. Szczególną uwagę zwrócono na: klasyfikację metod i technik ze względu na stężenie analitu w próbce; jednostki służące do wyrażania stężeń w zakresie śladów i ultraśladów; etapy przygotowania próbek do oznaczeń końcowych; sposoby eliminacji lub zmniejszenia intensywności wpływu różnych czynników na...
-
Trace analysis - challenges and problems
PublikacjaW pracy przedstawiono podstawowe problemy związane z oznaczaniem składników śladowych i ultraśladowych w próbkach o złożonym składzie matrycy. W oparciu o dane literaturowe omówiono sposoby zapobiegania błędom jakimi mogą być obarczone wyniki oznaczeń końcowych.
-
Trends in environmental analytics and monitoring
PublikacjaObserwuje się ciągły wzrost zainteresowania procedurami analitycznymi i odpowiednimi urządzeniami kontrolno-pomiarowymi, które mogą znaleźć zastosowanie w badaniach środowiskowych. W tym rozdziale przedstawiono podstawowe informacje dotyczące zadań analityki i monitoringu środowiskowego oraz głównych kierunków rozwojowych w tym zakresie. Przedstawiono szczegółowe informacje nt. niektórych z tych trendów, które można podzielić na...
-
Trendy w analityce i monitoringu środowiskowym
PublikacjaProcedury i techniki analityczne znajdują praktyczne zastosowanie w anali-tyce szerokiego spektrum analitów występujących w próbkach środowiskowychsą przedmiotem zainteresowania coraz większej grupy analityków. W rozdzialeprzedstawiono informacje dotyczące celów i zadań oraz kierunków rozwoju ana-lityki i monitoringu. Szczególną uwagę zwrócono na niektóre z tendencji roz-wojowych które zaliczyć można do dwóch specyficznych...
-
Dbajmy o poprawność językową naszych prac i wypowiedzi
PublikacjaCelem opracowania jest zwrócenie uwagi czytelnika na problem braku dbałościo język polski oraz stosowanie poprawnej nomenklatury i terminologii chemi-cznej. W pracy zawarto najczęstsze przypadki usterek terminologicznych iprzejawy żargonu laboratoryjnego.
-
Dbajmy o poprawność językową naszych prac i wypowiedzi.
PublikacjaArtykuł poświęcony jest problematyce poprawności stosowanej terminologii analitycznej. Zwrócono uwagę na przyczyny żargonu laboratoryjnego oraz podano przykłady niewłaściwej terminologii.
-
Analityka chemiczna - problemy i wyzwania.
PublikacjaW artykule przedstawiono podstawowe informacje dotyczące: klasyfikacji metod analitycznych, jednostek używanych w zakresie analityki śladów, źródeł błędów, sposobu eliminacji niekorzystnych czynników mogących mieć wpływ na wynik końcowy analizy.
-
Technika spektrometrii mas rozcieńczania izotopowego jako narzędzie dla poprawy jakości wyników analitycznych
PublikacjaTechnika spektrometrii mas rozcieńczania izotopowego (IDMS) jako pierwotna technika pomiarowa jest bezpośrednio związana z układem SI i odgrywa niezwykle istotną rolę w zapewnieniu spójności pomiarowej - jest zalecana przede wszystkim w przeprowadzaniu badań certyfikacyjnych. Z tego względu znajduje się coraz powszechniejsze zastosowanie w analityce chemicznej a w szczególności w zakresie analityki środowiskowej. W pracy przedstawiono...
-
Environmental analytics and monitoring. Problems and challenges
PublikacjaW pracy przedstawiono: a. cele i zadania monitoringu środowiskowego, b. klasyfikację urządzeń kontrolno-pomiarowych i metodyk analitycznych wykorzystywanych w badaniach środowiska, c.możliwość wykorzystania r.óżnych ypów informacji analitycznych w chemii środowiska.
-
Quality Assurance and Quality Control in the Analytical Chemical Laboratory. A practical approach : Second edition
PublikacjaThe second edition defines the tools used in QA/QC, especially the application of statistical tools during analytical data treatment. Clearly written and logically organized, it takes a generic approach applicable to any field of analysis. The authors begin with the theory behind quality control systems, then detail validation parameter measurements, the use of statistical tests, counting the margin of error, uncertainty estimation,...
-
Trzmiele- ważne owady zapylające. Wykorzystanie jako organizmów wskaźnikowych- wyzwanie dla analityków.
PublikacjaWiększość roślin do wydania owoców i nasion wymaga zapylenia przez owady, które w poszukiwaniu pokarmu- nektaru i pyłku- przenoszą go z jednego kwiatu na drugi. Tak jest w przypadku drzew i krzewów owocowych, a także wielu warzyw. Rośliny , pomimo obfitego kwitnienia wiosną, bez pomocy owadów nie wydadzą plonu latem. W krajobrazie rolniczym zapylenie roślin uprawnych jest tak samo ważnym czynnikiem plonotwórczym, jak nawożenie...
-
Odory w powietrzu- problemy analityczne.
PublikacjaW przypadku badan środowiskowych trudno jest wskazać "jedną sluszną metodę" pozwalającą przeprowadzić badania odorometryczne. Podczas wykonywania pomiarow ktorąkolwiek z metod należy miec świadomość ograniczeń zastosowanej metody i wyraźnie zaznaczyć to podczas interpretacji uzyskanych wyników.
-
Greener organic solvents in analytical chemistry
PublikacjaThe paper presents the most recent advances in analytical applications of greener organic solvents. Substitution of problematic solvents with more benign organic ones is much easier than shifting to technique applying alternative solvents, such as ionic liquids or supercritical fluids. In the area of liquid chromatography greener mobile phases, much attention is given to application ethanol or acetone instead of acetonitrile. Solvent-based...
-
KTaO3 a perovskite for water and air treatment
PublikacjaPerovskites are inorganic compounds that exhibit dielectric properties. These minerals belong to the crystal ceramics family. These compounds are described by the formula: ABX3 where, A and B are 2, 3 or 4 valuable metal ions, and X is an ion of oxygen or fluorine. An example of perovskite is the compound KTaO3. There are many methods for producing KTaO3, but the hydrothermal method is most commonly used. Perovskites can be characterized...
-
Overall color parameter as a parameter determining the level of oxidation of olive oil
PublikacjaEdible fats are an important part of a human daily diet. They have a significant effect on the proper functioning of the human body. During frying, the oil is chemically modified and the fats consumed should have the highest oxidation stability. The subject of the study were samples of olive oil bought at local markets in Gdansk. Samples were heated at 20 °C, 60 °C, 100 °C, 140 °C and 180 °C. The aim of the study was to determine...
-
Skład moczu jako źródło informacji o narażeniu zawodowym na związki organiczne = Urine as a source of information on accupational exposure to organic compounds - A review
PublikacjaW publikacja przedstawiono przegląd informacji na temat wykorzystania próbek moczu ludzkiego do badań analitycznych, prowadzonych w celu uzyskania informacji o ekspozycji zawodowej na związki organiczne. Toksyczne działanie większości z tych związków stwarza nadal duże zagrożenie wystąpienia chorób zawodowych. Stąd też bardzo ważne jest wykorzystanie monitoringu biologicznego do ocena ryzyka zawodowego. W pracy przedstawiono również...
-
Determination of PCBs in marine sediment using pressurised liquid extraction-gas chromatography-isotope dilution mass spectrometry -method validation
PublikacjaOpracowano procedurę oznaczania wybranych analitów z grupy PCB w próbkach osadu dennego z wykorzystaniem techniki przyspieszonej ekstrakcji za pomocą rozpuszczalnika (PLE) w połączeniu z chromatografią gazową z detektorem spektrometrii mas. Opracowana procedura analityczna została wykorzystana do analizy próbek morskiego osadu dennego, które stanowiły przedmiot badań międzylaboratoryjnych organizowanych przez Comité Consultatif...
-
Quality Assurance and Quality Control in the Analytical Chemical Laboratory: A Practical Approach.
PublikacjaNowe opracowanie książkowe z zakresu QA/QC to praktyczny podręcznik zarówno dla studentów jak i pracowników laboratoriów. Opisano systemu jakości wyników pomiarów analitycznych i poszczególnych jego składników: spójności pomiarowej, niepewności pomiaru, walidacji procedury analitycznej, materiałów odniesienia i badań międzylaboratoryjnych. Opisano i przedstawiono narzędzia statystyczne służące do obliczania parametrów walidacyjnych,...
-
Mocz jako źródło informacji o narażeniu zawodowym na metale = Urine as a source of information on occupational exposure to metals- a review
PublikacjaW pracy przedstawiono informacje na temat możliwości wykorzystywania próbek moczu ludzkiego jako materiału do badań analitycznych ukierunkowanych na uzyskanie informacji o narażeniu zawodowym na metale. Szczególną uwagę zwrócono na:-techniki izolacji i wzbogacania metali i ich metabolitów z próbek moczu,-techniki oznaczania metali w otrzymywanych ekstraktach,-zebranie informacji literaturowych odnośnie oznaczanych stężeń metali...
-
Wraki jako źródło zanieczyszczenia środowiska morskiego
PublikacjaPublikacja dotyczy problemu zanieczyszczeń środowiska morskiego, których źródłem są wraki. W artykule zawarte są zagadnienia dotyczące definicji pojęcia wraku oraz klasyfikacji wraków. Ponadto, publikacja zawiera omówienie regionalnych strategii i programów zapobiegania zanieczyszczeniom pochodzącym z wraków. Poruszony został również problem wraków pochodzących z II wojny światowej w polskich obszarach morskich na przykładzie...
-
The Baltic Sea as a dumping site of chemical munitions and chemical warfare agents
PublikacjaW pracy przedstawiono problem składowania w Morzu Bałtyckim aminucji chemicznej i bojowych środków trujących. Przedstawiono typy oraz charakterystykę BST składowanych na dnie Morza Bałtyckiego. Omówiono potencjalne zagrożenia dla środowiska abiotytcznego oraz dla organizmów żywych związanych z tego typu składowiskami. Przedstawiono również podstawowe informacje o procedurach analitycznych, które mogą być wykorzystane do wykrywania...
-
Dozymetria pasywna - dogodne narzędzie do badania zanieczyszczeń środowiska wodnego
PublikacjaDozymetry pasywne stanowią coraz powszechniej wykorzystywane narzędzie do pobierania próbek analitów ze środowiska wodnego. Pobieranie analitów przy użyciu próbników pasywnych następuje na drodze swobodnego transportu masy przez membranę do medium zatrzymującego na skutek różnicy potencjałów chemicznych związków w medium zatrzymującym i środowiskiem wodnym, w którym umieszczany jest próbnik. Próbniki umieszczane są w wodzie na...
-
Miód pszczeli, obiekt zainteresowania analityków
PublikacjaW pracy przedstawiona została charakterystyka organoleptyczna miodów odmianowych i ich działanie wspomagające w leczeniu różnych schorzeń, omówione zostały skład chemiczny miodu i rodzaje przeprowadzanych analiz oraz podano główne źródła zanieczyszczenia miodu.
-
Introducing the concept of sustainable development into analytical practice: green analytical chemistry
PublikacjaW rozdziale przedstawiono innowacyjne techniki analityczne spełniające wymogi zrównoważonego rozwoju w kontekscie praktyki analitycznej. Przedstawiono bezrozpuszczalnikowe metody przygotowania próbek oraz przykłady calych procedur analitycznych spełniajacych warunek zielonej chemii analitycznej
-
Ocena ryzyka zanieczyszczenia środowiska morskiego przez substancje pochodzące z wraków: problemy analityczne
PublikacjaZastąpienie pod koniec XIX wieku żaglowców przez statki z napędem silnikowym spowodowało, iż pojawiło się nowe źródło emisji zanieczyszczeń do wód morskich. Bardzo istotnym, aczkolwiek mało poznanym problemem są zanieczyszczenia wynikające z wycieków paliwa bunkrowego lub ładunku z wraków zatopionych statków i okrętów. Obecność zatopionych jednostek w wodach morskich i oceanicznych spowodowana jest m.in. działaniami wojennymi prowadzonymi...
-
Preparation of samples for analysis: the key to analytical success
PublikacjaW rozdziale przedstawiono informacje literaturowe o nowych rozwiązaniach metodycznych w zakresie:-izolacji i/lub wzbogacania śladowych składników z próbek środowiskowych-mineralizacji próbek.Szczególna uwagę zwrócono na wykorzystanie w procesie przygotowania próbek nowych typów rozpuszczalników i mediów reakcyjnych spełniających wymogi związane z koncepcją zrównoważonego rozwoju.
-
Certyfikowane materiały odniesienia
PublikacjaW rozdziale przestawiono dostepne informacje literaturowe na temat:- klasyfikacji materiałów odniesienia wykorzystywanych w badaniach analitycznych,-etapów procesu wytworzenia ceryfikowanych materiałów odniesienia,-charakterystyki certyfikowanych materiałów odniesienia dostępnych w obrocie handlowym-sposobu charakterystyki metrologicznej materiałów odniesienia.
-
Levels of 13 multi-class pesticide residues in Polish honeys determined by LC-ESI-MS/MS
PublikacjaLevels of 13 pesticides in 40 honey samples form Poland are reported. A rapid and sensitive method was developed for the LC-ESI-MS/MS determination of multi-class pesticide residues in honey samples. Liquid-liquid extraction (LLE) on a diatomaceous earth support (requiring the use of small amounts of organic solvent), followed by chromatographic separation on a C18 column and gradient elution were employed. The method quantifies...
-
Application of Immunological Techniques (from Vaccination to FinalMeasurements) in Determination of Pharmaceutical Residues in Environmental Samples
PublikacjaWiele biologicznie aktywnych związków wytwarzanych przez człowieka trafia ostatecznie do środowiska. Ich los środowiskowy pozostaje nadal wyzwaniem dla analityków środowiskowych i osób odpowiedzialnych za szacowanie ryzyka. Artykuł przedstawia przegląd jednej z najszerszych i bezpośrednich metod analiz środowiskowych - immunoanalitykę - ze szczególnych uwzględnieniem jej zastosowania do oznaczania jakościowego i ilościowego pozostałości...
-
Pesticide analysis of bee and bee product samples
PublikacjaBee products possess therapeutic properties and are the source of many essential trace elements,which is why they are regarded as valuable food products. Honey bees may bring to thehive numerous contaminants deposited on the plants they visit, including pesticide withoutxenobiotics. The large-scale application of pesticides in agriculture and horticulture can lead tomass mortality among bees, and the chemicals find their way into...
-
Pszczoły i produkty pszczele - wskaźniki stopnia skażenia środowiska
PublikacjaProdukty pszczele posiadają właściwości lecznicze i są źródłem wielu biopierwiastków śladowych niezbędnych dla zdrowia ludzkiego. Dlatego też uznawane są przez człowieka za cenne produkty spożywcze. Pszczoły miodne mogą przynosić do ula wiele zanieczyszczeń osadzonych na roślinach pożytkowych. Wśród tych zanieczyszczeń ważną grupę stanowią ksenobiotyki z grupy pestycydów. Stosowane w rolnictwie środki ochrony roślin mogą być przyczyną...
-
Determination of chlorinated solvents in industrial water and wastewater by DAI- GC-ECD
PublikacjaA very simple and quick analytical method, basedon direct aqueous injection, for determination of halogenatedsolvents in refinery water and wastewater, is described.There is a need to determine halogenated solvents in refinerywater streams, because they may originate from severalprocesses. There is also a need to develop methods enablingVOX to be determined in samples containing oil fractions.The method described enables simultaneous...
-
Land development and forms of heavy metals occurrence (zn, cd, pb) in polish rivers
PublikacjaEkosystemy rzeczne podlegają intensywnej antropopresji. Metale ciężkie występujące w glebie i osadach dennych w różnych formach specjacyjnych mają istotny wpływ na wtórne zanieczyszczenie wody ze względu na takie procesy jak migracja, akumulacja i biowzbogacanie.Przedmiotem badań były próbki gleby, osadów dennych oraz wody pobrane z różnych rzek z południowej części województwa świętokrzyskiego. W trakcie badań próbek wykorzystano...
-
Oznaczanie pozostałości pestycydów w organizmach padłych i spadłych pszczół - problemy analityczne
PublikacjaW ostatnich latach zarówno w Polsce jak i w większości krajów Unii Europejskiej obserwuje się zwiększoną śmiertelność rodzin pszczelich. Z reguły straty te obserwuje się po zimowli tych rodzin w postaci spadłych (masowo ginących) i padłych (kilka osobników) pszczół miodnych na terenie pasieczyska. Jednym z powodów zaniku pszczół w pasiece, oprócz błędów popełnionych przez pszczelarza w poprzednim sezonie wegetacji, jest nieumiejętne...
-
Chapter 4. Use of permeation passive samplers in air monitoring
PublikacjaTechnika dozymetrii pasywnej znalazła szerokie zastosowanie w monitoringu powietrza. Z uwagi na posiadane zalety stanowi ona alternatywne rozwiązanie w stosunku do aktywnych technik wykorzystywanych w monitorowaniu poziomu zanieczyszczeń powietrza.
-
[Rozdział] 5. Niepewność
PublikacjaPrzedstawiono podstawowe informacje dotyczące szacowania niepewności wyników pomiarów analitycznych. Opisano sposoby szacowania niepewności oraz podano przykłady praktycznego tworzenia budżetu niepewności.
-
[Rozdział] 8. Walidacja procedur analitycznych
PublikacjaPrzedstawiono podstawowe informacje nt. procesu walidacji procedur analitycznych. Opisano i scharakteryzowano poszczególne parametry walidacyjne wraz z podaniem sposobów ich wyznaczenia. Podano przykłady wyznaczania poszczególnych parametrów walidacyjnych. Przedstawiono sposób walidacji procedury analitycznej.
-
Quality and environmental management systems in polish shipbuilding industry - methods of implementation
PublikacjaW pracy przedstawiono metodę wdrażania systemu zarządzania jakością i środowiskiem, którą wykorzystano przy realizacji projektu BALTECOLOGICALSHIP. Metoda oparta była o wzory i doświadczenia szwedzkie. Rezultatem było wykonanie przeglądu środowiskowego w 50 organizacjach z obszaru przemysłu stoczniowego oraz wdrożenie w 13 firmach systemu zarządzania jakością i środowiskiem. Praca zawiera również wskazanie barier we wdrażaniu obu...
-
Znaczenie pierwiastków ziem rzadkich w badaniach zanieczyszczeń środowiska
PublikacjaPostępujący wzrost produkcji i coraz większy zakres zastosowania pierwiastków ziem rzadkich w medycynie i różnych gałęziach przemysłu stwarza realne zagrożenie zanieczyszczenie środowiska przez pierwiastki z grupy REE. W roku 2011 opublikowano dane potwierdzające antropogeniczny charakter anomalii lantanu w wodach rzeki Rem, poniżej fabryki produkującej katalizatory wykorzystywane w procesie katalitycznego krakingu ropy naftowej....