Filtry
wszystkich: 948
-
Katalog
- Publikacje 740 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 12 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 1 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 41 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 5 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 9 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 1 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 1 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 85 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 39 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 14 wyników po odfiltrowaniu
Wyniki wyszukiwania dla: sila skrawania
-
Recent progress in research on the cutting processes of wood. A review COST Action E35 2004-2008: Wood machining - micromechanics and fracture
PublikacjaZaprezentowano postępy w badaniach przecinania drewna ze szczególnym uwzględnieniem nowych metod dedykowanych zwiększeniu wydajności materiałowej w tartacznictwie. Zademonstrowano przydatność współczesnej mechaniki pękania do szacowania mocy skrawania dla pił, których wartości rozwarcia są różne od pił użytych w badaniach skrawalnościowych. W tych ostatnich wyznaczano wiązkość materiału obrabianego oraz naprężenia tnące. Badania...
-
Recent progress in research on the cutting processes of wood. A review COST Action E35 2004-2008: Wood machining - micromechanics and fracture
PublikacjaZaprezentowano postępy w badaniach przecinania drewna ze szczególnym uwzględnieniem nowych metod dedykowanych zwiększeniu wydajności materiałowej w tartacznictwie. Zademonstrowano przydatność współczesnej mechaniki pękania do szacowania mocy skrawania dla pił, których wartości rozwarcia są różne od pił użytych w badaniach skrawalnościowych. W tych ostatnich wyznaczano wiązkość materiału obrabianego oraz naprężenia tnące. Badania...
-
Methods of determining cutting forces during woodcutting
PublikacjaW artykule przedstawiono podstawowe metody określania sił przy przecinaniu drewna, które ulegały modyfikacjom wraz z postępem wynikającym z badań nad tym procesem. Przedstawione metody podzielono na dwie grupy: podejście klasyczne oraz nowatorskie podejście z zastosowaniem mechaniki pękania, które uwzględniają różne własności mające wpływ na proces przecinania. Podejście klasyczne reprezentują metody opierające się na właściwym...
-
Designing Aggregate KPIs as a Method of Implementing Decision-Making Processes in the Management of Smart Cities
PublikacjaThe aim of the paper is to present a concept of measuring the performance of city management processes by use of a concept of aggregate KPIs. In the management of organizations and, as a consequence of the use of a common design framework also in the management of cities, silo KPIs are commonly used to show the statuses of the processes of organizations/cities. Thus the question arises as to what extent aggregate KPIs, as proposed...
-
The Production Possibility of the Antimicrobial Filaments by Co-Extrusion of the PLA Pellet with Chitosan Powder for FDM 3D Printing Technology
PublikacjaThe last decades have witnessed a major advancement and development in three-dimensional (3D) printing technology. In the future, the trend’s utilization of 3D printing is expected to play an important role in the biomedical field. This work presents co-extrusion of the polylactic acid (PLA), its derivatives (sPLA), and chitosan with the aim of achieving filaments for printing 3D objects, such as biomedical tools or implants. The...
-
Właściwości złączy spawanych pod wodą metodą mokrą elektrodami otulonymi (111)
PublikacjaPrzedstawiono analizę wpływu ilości wprowadzonego ciepła (energii liniowej), rodzaju złącza oraz rodzaju spawania (mokre, lokalną komorą suchą) na twardość złączy spawanych pod wodą.
-
Clásicos en Escena Ayer y Hoy
Publikacja -
Underwater Wet Repair Welding of API 5L X65M Pipeline Steel
PublikacjaThis paper presents results of the research of effect of polymer insulation of pipeline made of API 5L X65M steel as well as underwater wet welding parameters on properties of joints made by covered electrodes. Effect of heat input on structure and hardness of joints during repair of underwater pipeline was analyzed. Welding defects like microcracks, micro-lacks of fusion, slag inclusions, as well as HAZ hardness increase over...
-
Functional Safety and Cybersecurity Analysis and Management in Smart Manufacturing Systems
PublikacjaThis chapter addresses some of the issues of the integrated functional safety and cybersecurity analysis and management with regard to selected references and the functional safety standards: IEC 61508, IEC 61511, ISO 13849-1 and IEC 62061, and a cybersecurity standard IEC 62443 that concerns the industrial automation and control systems. The objective is to mitigate the vulnerability of industrial systems that include the information...
-
Model oddziaływania ścianki pionowej na ruch pojedynczego pęcherzyka
PublikacjaReferat zawiera model siły odpychającej działającej na kulę (model pęcherzyka) przepływającą wzdłuż ścianki pionowej. Stwierdzono, że siła ta ma charakter okresowy. Porównanie zmierzonej i obliczonej wartości tej siły przyniosło zadowalającą zgodność. Poruszane zagadnienie stanowi kontynuację rozważań prowadzonych w ramach pracy doktorskiej.
-
Formation of wood surface roughness in burnishing process
PublikacjaW publikacji przedstawiono i omówiono rozwój bezwiórowych metod obróbki wykańczającej drewna przez nagniatanie. Przedstawiono wpływ nagniatania na chropowatość powierzchni drewna. Badania przeprowadzono na próbkach toczonych i nagniatanych. Wyniki odniesiono do głównych parametrów nagniatania jak: siła nagniatania oraz promień zaokrąglenia elementu nagniatającego.
-
Vibration surveillance supported by Hardware-In-the-Loop Simulation in milling flexible workpieces
PublikacjaW artykule przedstawiono nowoczesne podejście do problemu minimalizacji poziomu drgań podczas frezowania szybkościowego elementów podatnych. Do analizy dynamicznej procesu skrawania zastosowano niestacjonarny model opisany we współrzędnych hybrydowych. Na tej podstawie, przy wykorzystaniu energetycznego wskaźnika jakości wyprowadzono opis sygnału sterującego. Sygnał ten jest następnie stosowany do aktywnej redukcji drgań przedmiotu...
-
Optymalizacja prędkości obrotowej narzędzia podczas frezowania - procedura modalna
PublikacjaW pracy zaproponowano metodę wyznaczania optymalnej prędkości obrotowej narzędzia podczas frezowania. Pierwszym etapem procedury jest walidacja parametrów modelu dyskretnego MES przedmiotu obrabianego z wynikami identyfikacji modalnej rzeczywistego obiektu. Po dopasowaniu parametrów modelu dyskretnego przedmiotu tworzony jest model hybrydowy procesu obróbki. Następnie dopasowywane są parametry symulacji i dla wybranych prędkości...
-
Optymalizacja prędkości obrotowej narzędzia podczas frezowania przedmiotów wielkogabarytowych
PublikacjaPrzedstawiono nową metodę wyznaczania optymalnej prędkości obrotowej narzędzia podczas frezowania przedmiotów wielkogabarytowych. Parametry modelu obliczeniowego (modalnego) przedmiotu obrabianego są wyznaczane z wykorzystaniem jedynie eksperymentalnej analizy modalnej. To ostatnie umożliwia eliminację pracochłonnego etapu modelowania przedmiotu, jakim jest stosowane dotychczas tworzenie i walidacja modelu MES. Otrzymany w ten...
-
Odporność na zimne pękanie złączy spawanych ze stali p460nl1
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań odporności na zimne pękanie złączy spawanych ze stali podwyższonej wytrzymałości przeznaczonej do pracy pod ciśnieniem P460NL1. Spawanie prowadzono elektrodami otulonymi i drutem proszkowym w osłonie gazów ochronnych. Parametrami zmiennymi była zawartość wodoru dyfundującego i energia liniowa spawania. Wykazano częściową odporność na zimne pękanie złączy dla badanych zakresów parametrów spawania. Odporność...
-
Badania ultradźwiękowe przyczepności warstwy brązu do podłoża stalowego wewnętrznych powierzchni tulei typu 62-06-02
PublikacjaCelem ekspertyzy było zbadanie w każdej tulei przyczepności warstwy brązu, który został nałożony metodą odlewania na wewnętrzne powierzchnie tulei stalowych. Badania zostały przeprowadzone przed obróbką skrawaniem powierzchni zewnętrznych i wewnętrznych tulei.
-
Rengel Cane Sia Doctoral Candidate
OsobyI'm Rengel, born and raised in the Philippines. I joined the Gdansk University of Technology in October 2019 as a Maria Skłodowska-Curie early-stage researcher. Calculating the Photophysics of molecular logic sensors for the early detection of atherosclerosis - a precursor to the world's leading causes of death. I'm a professional bass player. I play music to relieve stress and express creativity. I also like reading fantasy...
-
Praktyka Zawodowa ZTM 23/24
Kursy OnlinePlatforma Komunikacji i składania dokumentów końcowych dotyczących odbytych Praktyk Zawodowych
-
The buckling analysis of a cold-formed steel C-sectional column resting on an elastic foundation
PublikacjaThe paper is focused on stability analysis of different models of steel cold-formed C-section column. The analysed element may be applied as a primary load-bearing member in steel trusses or silo columns. The column can be used as a support for a wall of roof plates made of corrugated sheets. The wall sheeting that restrains the column against buckling may be considered as an elastic foundation. Due to the design solutions the...
-
Micro-modelling of shear localization during quasi-static confined granular flow in silos using DEM
PublikacjaThe paper deals with the quasi-static confined flow of cohesionless sand in a plane strain model silo with parallel walls and a slowly movable bottom. Numerical modelling was carried out by the discrete element method (DEM) using spheres with contact moments to approximately capture a non-uniform shape of sand particles. Different initial void ratios of sand and silo wall roughness grades were employed. Regular triangular grooves...
-
Electrochemical synthesis of 2D copper coordination-polymers: Layer-stacking deviation induced by the solvent and its effect on the adsorptive properties
PublikacjaA 2D Cu-based Metal-Organic Framework (MOF), namely copper-terephthalate (Cu(1,4-BDC)), was successfully synthesized by electrochemical method for effective methylene blue (MB) sorption from aqueous solutions. The composition, morphology, and the presence of functional groups in the obtained material were verified by Fourier Transform Infrared spectroscopy (FTIR), Powder X-Ray Diffraction (PXRD), Thermal (TGA), and Elemental (EA)...
-
Kolor jako indykator parametrów skrawania w procesie przecinania drewna
ProjektyProjekt realizowany w Zakład Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji
-
Determining and verifying the safety integrity level of the safety instrumented systems with the uncertainty and security aspects
PublikacjaSafety and security aspects consist of two different group of functional requirements for the control and protection systems. In the paper it is proposed that the security analysis results can be used as a factor increasing or decreasing the risk level. It concerns a process of determining required safety integrity level of given safety functions. The authors propose a new approach for functional safety risk analysis. In this case...
-
Ekspertyza naukowo-techniczna dot. parametrów fizycznych, wytrzymałościowych i hydraulicznych geokompozytów MACRIT GTV i geosiatek ARTER GTS
PublikacjaPrzedmiotem ekspertyzy były badania parametrów fizycznych, wytrzymałościowych i hydraulicznych wskazanych geosyntetyków przepuszczalnych. Określono następujące parametry techniczne: masa powierzchniowa, wytrzymałość na rozciąganie i wydłużenie względne, siła przy przebiciu statycznym (metodą CBR), charakterystyczna wielkość porów, wodoprzepuszczalność (prędkość przepływu wody) w kierunku prostopadłym do płaszczyzny wyrobu.
-
Ekspertyza naukowo-techniczna dot. parametrów fizycznych, wytrzymałościowych i hydraulicznych geokompozytów MACRIT GTV i geosiatek ARTER GTS
PublikacjaPrzedmiotem ekspertyzy były badania parametrów fizycznych, wytrzymałościowych i hydraulicznych wskazanych geosyntetyków przepuszczalnych. Określono następujące parametry techniczne: masa powierzchniowa, wytrzymałość na rozciąganie i wydłużenie względne, siła przy przebiciu statycznym (metodą CBR), charakterystyczna wielkość porów, wodoprzepuszczalność (prędkość przepływu wody) w kierunku prostopadłym do płaszczyzny wyrobu.
-
Ekspertyza naukowo-techniczna dot. parametrów fizycznych, wytrzymałościowych i hydraulicznych geokompozytów MACRIT GTV i geosiatek ARTER GTS
PublikacjaPrzedmiotem ekspertyzy były badania parametrów fizycznych, wytrzymałościowych i hydraulicznych wskazanych geosyntetyków przepuszczalnych. Określono następujące parametry techniczne: masa powierzchniowa, wytrzymałość na rozciąganie i wydłużenie względne, siła przy przebiciu statycznym (metodą CBR), charakterystyczna wielkość porów, wodoprzepuszczalność (prędkość przepływu wody) w kierunku prostopadłym do płaszczyzny wyrobu.
-
Funcional safety concept for hazardous systems and new challenges
PublikacjaPrzedstawia się wybrane zagadnienia bezpieczeństwa funkcjonalnego według norm międzynarodowych IEC 61508 i IEC 61511. Opisuje się proces wyznaczanie poziomu nienaruszalności bezpieczeństwa (SIL) systemów elektrycznych, elektronicznych i programowalnych elektronicznych (E/E/PE). Podkreśla się znaczenie modelowania probabilistycznego tych systemów i weryfikowania SIL. Omawia się nowe aspekty analizy bezpieczeństwa funkcjonalnego...
-
Wyznaczanie czasów stygnięcia przy spawaniu pod wodą metodą lokalnej komory suchej
PublikacjaPrzedmiotem pracy było wyznaczenie zależności empirycznej umożliwiającej obliczanie czasu stygnięcia w zakresie 800-500° C przy spawaniu pod wodą metodą lokalnej komory suchej. Problem rozwiązano przy zastosowaniu teorii planowania badań. Określono ilościowy wpływ warunków spawania: grubości elementów spawanych oraz energii liniowej spawania na czas stygniecia w zakresie temperatur 800-500°C. Równania otrzymane na drodze analiz...
-
Oznaczanie zawartości wodoru dyfundującego w stopiwie dla procesów wysokowodorowych
PublikacjaCelem pracy było opracowanie równań umożliwiających porównywanie wskazań dwóch najczęściej stosowanych metod oznaczania ilości wodoru dyfundującego w stopiwie (metody rtęciowa i glicerynowa). Podawane w literaturze zależności nie obejmują zakresu ilości wodoru stopiwie występującego podczas spawania podwodnego. Przedstawiono wyniki oznaczania zawartości wodoru metodami glicerynową i rtęciową dla ustalonych warunków oraz wyznaczono...
-
Product development using rapid prototyping for pump rotors
PublikacjaW artykule zaprezentowano zastowanie techniki szybkiego prototypowania do wytwarzania fizycznych modeli produktów i ich części składowych oraz prototypów funkcjonalnych, technicznych i wizualnych z pominięciem tradycyjnych technologii mechanicznych jak odlewanie, skrawanie czy też obróbko elektroerozyjna. Przedstawione studium przypadku oparto na rozwoju konstrukcji wirnika pompy począwszy od etapu projektowania poprzez wytwarzanie...
-
Zaleganie skroplin na powierzchni rur gęstożebrowanych
PublikacjaW artykule przedstawiono aktualny stan wiedzy w zakresie skraplania na rurach poprzecznie ożebrowanych. Zwrócono uwagę na wpływ gęstości ożebrowania na zjawisko zalegania skroplin w kanałach międzyżebrowych tego typu rur. Jednym ze sposobów ułatwiających spływ cieczy z powierzchni rur o dużej gęstości żeber jest zastosowanie specjalnej wzdłużnej płetwy drenującej. Dla oceny skuteczności jej działania przeprowadzono badania modelowe...
-
Praktyki GTM 23/24
Kursy OnlinePlatforma Komunikacji i składania dokumentów dokumentów końcowych dotyczących odbytych Praktyk Zawodowych
-
Niszczenie wodorowe złączy spawanych ze stali ferrytyczno - austenitycznych typu superdupleks
PublikacjaPraca dotyczy problematyki niszczenia wodorowego stali superdupleks URANUS 52N+, w szczególności złączy spawanych wykonanych z tej stali z różną ilością wprowadzonego ciepła spawania. Całość opracowania składa się z dwóch części. Część pierwsza to przegląd literatury omawiający głównie wpływ wodoru oraz spawania na strukturę i własności stali dupleks. Część druga, doświadczalna zawiera tezę i cele rozprawy, charakterystykę badanego...
-
Optymalizacja prędkości obrotowej narzędzia podczas wytaczania przedmiotów wielkogabarytowych
PublikacjaPrzedstawiono nową metodę wyznaczania optymalnej prędkości obrotowej narzędzia podczas wytaczania przedmiotów wielkogabarytowych, na podstawie symulacji procesu obróbki. Przeprowadzane są one dla modelu obliczeniowego wirującego narzędzia, dostrojonego do wyników testów modalnych, wraz z przyjętym modelem procesu skrawania. Ocenie podlegają wartości skuteczne (RMS) poziomu drgań w dziedzinie czasu oraz wartości dominujących amplitud...
-
Parameters of entry and going out of saw blade teeth during cutting with circular saw
PublikacjaW pracy przedstawiono analizę parametrów wejścia i wyjścia ostrzy przy przecinaniu piłami tarczowymi. Określone zostały parametry kątów natarcia i grubości warstwy skrawanej na wejściu i wyjściu ostrzy z materiału w zależności od kinematyki układu.
-
Badania operacyjne z elementami teorii grafów, W, TiL(sem. 3) zimowy 23/24 (PG_00056158)
Kursy OnlineKurs dla przedmiotu: "Badania operacyjne z elementami teorii grafów w transporcie" Prowadzący (wykład i laboratoria): dr hab. inż. Rafał Szłapczyński, prof. uczelni Pokój: 506 Telefon: 58-347-2745 Email: rafal.szlapczynski@pg.edu.pl Terminy zajęć: zgodnie z planem zajęć na moja.pg: Grupa L1 - wtorek, godz. 13:00, sala 501 Grupa L2 - wtorek, godz. 15:00, sala 500 Grupa L3 - wtorek, godz. 9:00, sala 500 Wykład - piątek,...
-
Technologie spawalnicze w okrętownictwie
PublikacjaOmówiono skrótowo: cieplne klasyczne technologie spawalnicze (cięcie i spawanie MMA, SAW, CAW, GMAW, MIG-MAG) oraz technologie rozwoju spawania plazmowego, laserowego i hybrydowego oraz zgrzewania tarciowego z przemieszczeniem (FSW).
-
Integrity level verification for safety-related functions
PublikacjaThis article describes methods for safety integrity level (SIL) verification of safety-related functions with regard to probabilistic criteria given international standards IEC 61508 and IEC 61511. These functions are to be realized using the electrical, electronic and programmable electronic (E/E/PE) systems or safety instrumented systems (SIS). Some methods are proposed for quantitative probabilistic modelling taking into account...
-
Integrated functional safety and cyber security analysis
PublikacjaThe chapter is devoted some important issues of the functional safety analysis, in particular the safety integrity level (SIL) verification of safety functions to be implemented within the distributed control and protection systems with regard to security aspects. A method based on quantitative and qualitative information is proposed for the SIL (IEC 61508, 61511) verification with regard of the evaluation assurance levels (EAL)...
-
Eksploatacyjne uszkodzenia stali austenitycznych w urządzeniach energetycznych
PublikacjaW artykule przedstawiono proces niszczenia stali austenitycznych stosowanych w urządzeniach energetycznych, takich jak wymienniki ciepła czy wytwornice pary, w warunkach korozji lokalnej: wżerowej, podosadowej, naprężeniowej i międzykrystalicznej, ze zwróceniem szczególnej uwagi na połączenia spawane. Analizowano wpływ składu chemicznego stali, mikrostruktury, procesu spawania i środowiska pracy. Przedstawiono wyniki badań metalograficznych...
-
Magnetyczne i elektromagnetyczne uchwyty obróbkowe - konstrukcja i rozwój
PublikacjaPrzedstawiono współczesne rozwiązania konstrukcyjne obróbkowych uchwytów magnetycznych i elektromagnetycznych. Podano przykłady zastosowania w operacjach obróbki wiórowej i ściernej oraz w różnorodnych procesach spawania. Omówiono ważniejsze zalecenia technologiczne oraz ograniczenia praktyczne.
-
Wrażliwość sił wewnętrznych i przemieszczeń w ramie płaskiej z prętów cienkościennych na zmiany parametrów stężeń poprzecznych
PublikacjaPodano sposób wyznaczania linii wpływu wariacji dowolnego przemieszczenia lub siły wewnętrznej ramy z prętów cienkościennych ze względu na zmiany sztywności stężeń poprzecznych. Porównano dwa modele ramy: klasyczny bez uwzględniania skręcania skrępowanego i z uwzględnieniem tych efektów.
-
Z historii Katedry Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji
PublikacjaW pracy przedstawiono rozwój badań naukowych w katedrze Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji z zakresu technologii maszyn obróbki skrawaniem i obrabiarek. Zamieszczono wyniki badań procesów obróbki wykańczjącej, nagniatania, docierania, obróbki drewna w tym procesów precyzyjnego cięcia.
-
Wytyczne akustyczne do projektu wnętrza sali koncertowej Akademii Muzycznej w Gdańsku = Acoustical recommendations to interior design of the concert hall at the Academy of Music in Gdańsk
PublikacjaProjektowana sala jest przeznaczona do wykonywania muzyki symfonicznej oraz dzieł oratoryjnych (orkiestra symf. + chór + soliści) oraz inscenizacji operowych w zredukowanych dekoracjach. Funkcją drugoplanową jest wykorzystanie sali do celów konferencyjnych. Taki zestaw funkcji wymaga odmiennych warunków akustycznych. Praca przedstawia zalecenia akustyczne do projektu wnętrza, spełniajace te oczekiwania.
-
Badania eksperymentalne wpływu obecności ścianki na ruch pęcherzyków w kanale pionowym.
PublikacjaW referacie zaprezentowano matematyczny model siły odpychającej działającej na kulę (model pęcherzyka) przepływającą wzdłuż ścianki pionowej. Stwierdzono, że siła ta ma charakter okresowy i zależy od liczby Reynoldsa oraz początkowej odległości pomiędzy kulą i ścianką. Dokonano porównania zarejestrowanej i obliczonej modelem trajektorii ruchu kuli uzyskując zadowalającą zgodność.
-
Szacowanie złożoności czasowej projektu informatycznego
PublikacjaArtykuł analizuje czasową złożoność projektu informatycznego jako kwalifikowaną prognozę z uwzględnieniem doświadczeń modeli COCOMO. Na wstępie, dyskusji poddano zaproponowaną funkcję prognostyczną. Z kolei wskazano na szereg, także pozatechnicznych, czynników, mających wpływ na powodzenie projektu. Wreszcie pokazano formuły opisujące trójwymiarową integrację systemową w obszarze: osobowym, softwarowym i hardwarowym. W podsumowaniu...
-
Fatigue life tests of steel laser-welded sandwich structures
PublikacjaW publikacji zaprezentowano rezultaty systematycznych badań trwałości zmęczeniowej elementarnych połączeń wykonanych techniką spawania laserowego dla różnych wariantów geometrii złącz. Pokazano uzyskane wyniki i ich aproksymację, porównano uzyskane rezultaty dla różnych geometrii.
-
Determining required safety integrity level
PublikacjaOne of the most important stage of technical system functional safety analysis is defining the safety-related functions as well as determining safety integrity level (SIL) for each defined function. A properly carried out hazard identyfication process is the necessary condition for correct definition of the safety-related functions. Determining the safety integrity level (SIL) is based on risk assessment taking into account risk...
-
Determining and verifying the safety integrity level with security aspects
PublikacjaSafety and security aspects consist of two different group of functional requirements for the control and protection systems. It is the reason why the analyses of safety and security shouldnt be integrated directly. The paper proposes extension of the currently used methods of functional safety analyses. It can be done with inclusion of the level of information security assigned to the technical system. The article addresses some...
-
Assessment of safety - related systems in industrial hazardous plants
PublikacjaPrzedstawiono problemy związane z określaniem bezpieczeństwa funkcjonalnego systemów przemysłowych, w oparciu o standard IEC 61508. Wykorzystując informacje zawarte w cytowanym standardzie opisujemy metody określenia wymaganych poziomów zabezpieczeń dla instalacji przemysłowej. Wyjaśniamy znaczenie poziomów SIL. Poddano dyskusji procedurę poprawnego określania poziomów bezpieczeństwa systemów składających się z elementów o...