Filtry
wszystkich: 6419
-
Katalog
- Publikacje 1796 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 6 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 4 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 137 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 124 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 10 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 2 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 5 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 41 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 1118 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 97 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 3079 wyników po odfiltrowaniu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: ZAKŁAD PASCALA
-
Rafał Janowicz dr hab. inż. arch.
OsobyRafał Janowicz jest adiunktem na wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej w Katedrze Technicznych Podstaw Projektowania Architektonicznego od 2011 roku. Ukończył studia na kierunku Architektura i Urbanistyka na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej w 2001 roku, a dwa lata później na kierunku Zarządzanie i Marketing na Wydziale Zarządzania i Ekonomii PG. W 2011 r. obronił pracę doktorską na Wydziale Architektury Politechniki...
-
Numerical Comparison of Damping Amplification Effects Obtained in Neighborhood of a Mechanism Singular Position - Viscous and Electromagnetic Cases
PublikacjaIn the paper, results of numerical investigations are presented. A continuous beam is considered as the main vibrating element. Two energy dissipations methods are compared: viscous dampers and DC generators. To increase the damping effectiveness, velocity amplification is proposed, i.e., a mechanism is introduced between the beam and the damping element, and the mechanism configuration is set as closed to the singular position...
-
Michał Wasilczuk prof. dr hab. inż.
OsobyMichał Wasilczuk, absolwent Wydziału Budowy Maszyn Politechniki Gdańskiej (1986), a obecnie profesor zwyczajny na Wydziale Mechanicznym PG i kierownik Katedry Konstrukcji Maszyn i Pojazdów od początku swojej działalności naukowej zajmuje się hydrodynamicznymi łożyskami wzdłużnymi oraz, szerzej inżynierią łożyskowania, w ramach zespołu naukowego stworzonego przez doc. Olgierda Olszewskiego. Od kilkunastu lat zespół specjalizuje...
-
BADANIA SYGNAŁÓW EMISJI AKUSTYCZNEJ ORAZ SZUMU TŁA PODCZAS EKSPLOATACJI POBOCZNICY ZBIORNIKA SOLANKI
PublikacjaArtykuł przedstawia komercyjne wykorzystanie zjawiska EA przy użyciu aparatury firmy Vallen Gmbh. Celem niniejszej pracy jest próba znalezienia odpowiedzi na to, czy najnowsze osiągnięcia w dziedzinie badań nieniszczących (metoda Emisji Akustycznej) są w stanie bezbłędnie ocenić stan techniczny stacjonarnego, naziemnego zbiornika do przechowywania solanki na przykładzie zakładu ługowniczego w Kosakowie.
-
10 lat systemowych działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego jako przygotowania do wejścia Polski do Unii Europejskiej.
PublikacjaPrzedstawiono podsumowanie dekady prac na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. W 2001 roku Rada Ministrów przyjęła nowy program GAMBIT 2000 jako program bezpieczeństwa ruchu dla Polski na lata 2001-2010. Program jest spójny z III Programem UE i zakłada poprawę bezpieczeństwa w Polsce do poziomu średniej krajów UE.
-
Generalized access control in hierarchical computer network
PublikacjaThe paper presents the design of the security layer for a distributed system located in the multizone hierarchical computer network. Depending on the zone from which a client’s request comes to the system and the type of the request, it will be either authorized or rejected. There is one common layer for the access to all the business services and interactions between them. Unlike the commonly used RBAC model, this system enforces...
-
Investigations of broadband multilayered coupled line couplers
PublikacjaW pracy przedstawiono dwa układy szerokopasmowych sprzęgaczy 3dB. Pierwszy układ zrealizowany jest w oparciu o linie paskowe z rowkowanym ekranem. Drugi układ to zmodyfikowany układ sprzęgacza mikrofalowego zrealizowanego w oparciu o linie mikropaskowe ze wspólną masą. Zaproponowane układy sprzęgaczy odznaczają się szerszym pasmem pracy w porównaniu do układów prezentowanych w literaturze. Wyniki symulacji układów zostały zweryfikowane...
-
An adaptive fuzzy excitation control for turbogenerators.
PublikacjaOpracowano rozmyty układ regulacji turbogeneratora. Układ ten spełnia dwie funkcji: utrzymanie napięcia generatora synchronicznego do poziomu zadanego i tłumienia kołysań elektromechanicznych. Parametry rzomytego układu sterowania optymalizowano z wykorzystaniem algorytmów genetycznych.
-
Piecewise continuous distribution function method in the theory of wave disturbances of inhomogeneous gas
PublikacjaUkład równań typu hydrodynamicznego dla warstwowych gazów w polu grawitacyjnym pochodzi od równania BGK metodą częściowej ciągłej funkcji dystrybucji. Otrzymany system równań uogólnia układ Naviera-Stokesa w dowolnych liczbach Knudsena.
-
Ocena przyczyn awarii wrzeciona frezarki CNC Fidia BT 8555/15
PublikacjaOpinia powstała na zamówienie firmy Zakłady Porcelany Stołowej ''Lubiana'' S.A. (ul. Zakładowa 1, 83-407 Łubiana) i dotyczy frezarki sterowanej numerycznie (CNC) FIDIA F 8555/15.Przedmiotem ekspertyzy jest ocena prawdopodobnych przyczyn awarii obrabiarki. Udział doradczy niezależnych specjalistów okazał się niezbędny z uwagi na problemy związane z realizacją obsługi gwarancyjnej obrabiarki.
-
Bilansowanie KSE z udziałem procesu regulacji pierwotnej po wypadnięciu źródeł generacji rozproszonej. Cześć I: Praca wydzielona KSE.
PublikacjaW referacie przedstawiono problem bilansowania mocy czynnej w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym po wypadnięciu źródeł generacji rozproszonej. Zakłada się jednocześnie, duże nasycenie energetyką wiatrową, czyli źródłami energii, które obecnie mają największą szanse rozwoju. W referacie analizuje się proces bilansowania mocy czynnej z udziałem regulacji pierwotnej po wypadnięciu określonej liczby źródeł generacji rozproszonej.
-
Zarządzanie łańcuchem logistycznym w procesie produkcyjnym cegieł silikatowych w przedsiębiorstwie Prefabet.
PublikacjaCelem niniejszego artykułu jest przedstawienie systemu zarządzania łańcuchem logistycznym w procesie produkcji cegieł silikatowych w przedsiębiorstwie Prefabet. Ważnym aspektem należytego funkcjonowania i zarządzania łańcuchem logistycznym jest wykorzystanie metody VMI – Vendor Management Inventory. Wskazana metoda zakłada, iż producent/dostawca sam generuje zamówienia na rzecz klienta na podstawie otrzymanych...
-
Factors determining the production testing of high reliability interference supressor capacitors.
PublikacjaPrzyjęto nieliniowości i właściwości szumowe kondensatora jako kryteria selekcji kondensatorów przeciwzakłóceniowych na klasy o zróżnicowanej niezawodności. Poprawia to proces oceny jakości kondensatorów o podwyższonej niezawodności. Przedstawiono zastosowanie technik pomiaru nieliniowości i szumów w systemie do produkcyjnego testowania kondensatorów przeciwzakłóceniowych o podwyższonej niezawodności. Przytoczono wybrane wyniki...
-
Sztywne elementy skończone w modelowaniu drgań wirującej belki napędzanej silnikiem prądu stałego zasilanym z prostownika tyrystorowego
PublikacjaPraca opisuje zagadninia modelowania odkształcalnego elementu mechanicznego będącego częścią układu elektromechanicznego. Analizowanym układem mechanicznym jest płaski pręt odkształcalny. Układem napędzającym jest silnik prądu stałego zasilany z prostownika tyrystorowego. Analizowany element mechaniczny zamodelowano korzystając z metody sztywnych elementów skończonych. Równania dynamiki modelu wyznaczono korzystając z zasad opracowanych...
-
Piotr Chrzan prof. dr hab. inż.
OsobyUrodził się w 1954 r. w Sopocie. Jest absolwentem Wydziału Elektroniki Politechniki Gdańskiej (1978). W 1980 r. podjął pracę na Wydziale Elektrycznym w zespole prof. Jerzego Jaczewskiego. W 1988 r. uzyskał stopień naukowy doktora nauk technicznych, habilitację w 1999 r., w zakresie elektrotechniki: energoelektroniki i automatyki napędu, a tytuł profesora w 2017 r. Był promotorem 6 obronionych prac doktorskich (w tym 3 z wyróżnieniem)....
-
Models of the kinematics of lapping machines.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki analiz symulacyjnych układów kinematycznych docierania jednotarczowego powierzchni płaskich. Analizowano układ standardowy i układy niekonwencjonalne, zmieniając ich parametry geometryczne i kinematyczne. Wytypowano układ optymalny w aspekcie równomierności zużycia tarczy docierającej.
-
A distributed system for conducting chess games in parallel
PublikacjaThis paper proposes a distributed and scalable cloud based system designed to play chess games in parallel. Games can be played between chess engines alone or between clusters created by combined chess engines. The system has a built-in mechanism that compares engines, based on Elo ranking which finally presents the strength of each tested approach. If an approach needs more computational power, the design of the system allows...
-
An advanced low-cost sensorless induction motor drive
PublikacjaW artykule przedstawiono układ sterowania silnikiem asynchronicznym klatkowym pracujący bez pomiaru prędkości obrotowej. Układ zrealizowano na tanim procesorze stałoprzecinkowym. aspekty praktyczne realizacji układu rozpatrzono na podstawie uzyskanych wyników z symulacji i eksperymentu.
-
Marek Szkodo dr hab. inż.
Osoby -
Liquid crystal thermography and true-colour digital image processing in engineering and biomedical research
PublikacjaWykład dotyczy zastosowań termografii ciekłokrystalicznej i analizy kolorowych obrazów w nieniszczących badaniach inżynierksich oraz w medycynie.
-
Sterowanie silnikiem indukcyjnym w zakresie osłabiania pola
PublikacjaPrezentowany w referacie układ regulacji silnika indukcyjnego oparty na modelu multiskalarnym zapewnia zachowanie odsprzężonego sterowania w szerokim zakresie zmian strumienia w szczelinie powietrznej. Układ regulacji zawiera regulatory trzech zmiennych multiskalarnych, co oznacza, że strumień jest sterowany w sposób bezpośredni. Proponowany układ zrealizowano jako bezczujnikowy, przy czym prędkość kątowa wału jest odtwarzana w...
-
Mieszalnik szybkoobrotowy
Aparatura Badawcza -
Quality improvement in health care services
PublikacjaW niniejszym rozdziale zaprezentowano podstawowe formy doskonalenia jakości w usługach medycznych. Zaprezentowano kluczowe metody jakie mogą być stosowane przez zakłady opieki zdrowotnej, zarówno w tzw. "leczeniu zamkniętym" - szpitale, jak i "leczeniu otwartym" - przychodnie. Dokonano również analizy podejścia systemowego do doskonalenia jakości usług medycznych wiążącego się z reformami projakościowymi w ogólnonarodowych systemach...
-
Combined reversible switching of ECD and quenching of CPL with chiral fluorescent macrocycles
Publikacja -
Electronic States of Tris(bipyridine) Ruthenium(II) Complexes in Neat Solid Films Investigated by Electroabsorption Spectroscopy
PublikacjaWe present the electric field-induced absorption (electroabsorption, EA) spectra of the solid neat films of tris(bipyridine) Ru(II) complexes, which were recently functionalized in our group as photosensitizers in dye-sensitized solar cells, and we compare them with the results obtained for an archetypal [Ru(bpy)3]2+ ion (RBY). We argue that it is difficult to establish a unique set of molecular parameter values by discrete parametrization...
-
Hydraulika i Pneumatyka dla ZiIP
Kursy OnlineWykład prezentuje podstawy teoretyczne napędów hydraulicznych i pneumatycznych, podstawowe obliczenia i elementy wchodzące w ich skład.
-
Projekt stanowiska badawczego do wyznaczania charakterystyki ogólnej silnika spalinowego ZS przy wykorzystaniu hydraulicznego układu odbioru mocy
PublikacjaPrzedstawiono projekt stanowiska badawczego służącego do wyznaczania charakterystyki ogólnej silnika pojazdu ciężarowego, wykorzystując przystawkę odbioru mocy do napędu układu hydraulicznego generującego obciążenie silnika w różnych punktach jego pracy. Przedstawiono założenia projektowe oraz ograniczenia konstrukcyjne. Omówiono zasadę działania stanowiska i metodę wyznaczania charakterystyki. Opisano układ hydrauliczny oraz układ...
-
Elementarz prawny. Normy prawne, przepisy prawne, akty normatywne.
PublikacjaWykład ma na celu przybliżenie czytelnikowi pojęć, których znajomość i rozumienie jest niezbędne dla prawidłopwego operowania wiedzą prawną.
-
Results on parametrical robustifiction of CGPC systems.
PublikacjaPrzedmiotem pracy jest stochastyczno-deterministyczny algorytm iteracyjny uodparniający układ sterowania predykcyjnego CGPC na parametryczną niepewność modelu sterowanego obiektu. Niezależnie od wybranej metody projektowania regulatora CGPC, nie ma gwarancji że projektowany regulator utworzy wraz z obiektem odporny układ sterowania.
-
Charakterystyka wybranych tłuszczów użytych w gastronomii do głębokiego smażenia. Characteristics of selected fats used in catering industry for deep frying of food stuffs.
PublikacjaW wybranych losowo próbach tłuszczów smażalniczych z gastronomii oznaczono skład kwasów tłuszczowych, Liczbę Kwasową, Liczbę Anizydynową, Liczbę Nadtlenkową oraz zawartość i skład frakcji polarnej. Nie znaleziono korelacji pomiędzy stopniem nienasycenia badanych tłuszczów smażalniczych (LJ) i badanymi wyróżnikami jakości.
-
Fuzzy logic based sensorless control of induction motors.
PublikacjaW artykule przedstawiono układ sterowania bezczujnikowego silnikiem indukcyjnym wykorzystujący logikę rozmytą. W układzie wykorzystano metodę sterowania polowo zorientowanego. Prędkość kątowa estymowana jest za pomocą obserwatora i pomiarów mocy. Układ działa w szerokim zakresie prędkości. Zaprezentowano wyniki badań symulacyjnych.
-
Stanowisko do badań bezczujnikowych układów sterowania maszyną asynchroniczną o mocy 22kw z filtrem silnikowym
PublikacjaW referacie przedstawiono układ stanowiska badawczego przeznaczonego do eksperymentalnego sprawdzenia koncepcji bezczujnikowego sterowania silnikami indukcyjnymi o mocy 22kW. Stanowisko składa się z dwóch sprzęgniętych napędów z silnikami indukcyjnymi pracujących na wspólny obwód pośredniczący. Pierwszy układ pracuje bezczujnikowo z filtrem silnikowym, zaś drugi w zamkniętej pętli z czujnikiem prędkości. W referacie zaprezentowano...
-
Ocena możliwości zastosowania obróbki laserowej i implantacji jonowej stopów metali na implant stawu kolanowego
PublikacjaZagadnieniem podjętym w niniejszym referacie jest zmodyfikowanie warstwy wierzchniej stopu tytanu Ti6Al4V przeznaczonego na implanty. Autor opisuje metody modyfikacji powierzchni w wyniki nakładania warstwy węglowej metodą PA CVD (ang. Plasma Assisted Chemical Vapour Deposition) oraz warstwy hydroksyapatytu metodą zol-żel i elektrochemiczną. Badania zostały przeprowadzone w laboratoriach Zakładu Biomateriałów, Katedry Inżynierii...
-
Komputerowe stanowisko pomiarowe pneumatycznego układu hamulcowego. Zastosowanie Komputerów w Nauce i Technice. XII cykl seminariów zorganizowanych przez PTETiS, Oddział Gdańsk.
PublikacjaRozwój komputerowych technik pomiarowych pozwala na dokładniejsze wyznaczanie mierzonych parametrów. Stosowane układy kontroli układu hamulcowego wagonów nie pozwalają na wyznaczanie powtarzalnych wyników pomiaru tego układu. Normy branżowe i wymagania użytkowników wagonów narzucają na zakłady naprawcze nowe standardy jakościowe wykonanej usługi. Dzięki technice komputerowej i zastosowaniu specjalistycznych kart pomiarowych...
-
Analysis of two design kind of propulsion for an inland vessel
Publikacjaw artykule przedstawiono dwa rodzaje układu napędowego dla statku śródlądowego. Pierwszy układ diesel-elektryczny z przetwornikiem częstotliwości i drugi układ diesel-hydrauliczny z przekładnią hydrostatyczną. Przeprowadzono wstępną analizę porównawczą obu układów z uwzględnieniem gabarytów, mas, kosztów inwestycyjnych i sprawności.
-
Kontrola jakości ograniczników przepięć w zakładach apator s.a.
PublikacjaW artykule omówiono etapy produkcji warystorów ZnO oraz procedury kontroli jakości ograniczników przepięć na przykładzie zakładów APATOR S.A. w Toruniu.
-
Aspekty ekonomiczne w planowaniu i realizacji układów kogeneracyjnych.
PublikacjaPrzedstawiono nakłady inwestycyjne i koszty wytwarzania energii w uładach kogeneracyjnych dla różnych technologii energetycznych. Podano główne uwarunkowania realizacyjne układów kogeneracyjnych.
-
Pomiary fluorescencji dla światłowodowych sensorów chemicznych
Publikacjaw pracy opisano zrealizowany układ do pomiaru fluorescencji materiałów sensorycznych. zaproponowano układ wykorzystujący rozdzielenie widma absorpcji i emisji promieniowania oraz detekcję fazoczułą. opisano sposób przygotowania badanych próbek, a także przeprowadzono pomiary wybranych związków chemicznych. uzyskane wyniki są podstawą do dalszych prac.
-
Increasing the rate of sustainable change: a call for a redefinition of the concept and the model for its implementation
PublikacjaW pracy dokonano analizy problemu dużej rozbieżności pomiędzy zaproponowanymi strategiami a efektywnością akcji podjętych w celu wprowadzenia w praktyce zasad zrównoważonego rozwoju. Podkreślono konieczność współpracy różnych organizacji i samorządów lokalnych oraz uwzględniono rolę szkół wyższych w procesie wprowadzania zasad zrównoważonego rozwoju.
-
Piecewise continuous distribution function method: Fluid equations and wave disturbances at stratified gas
PublikacjaUkład równań typu hydrodynamicznego dla warstwowych gazów w polu grawitacyjnym pochodzi od równania BGK metodą częściowej ciągłej funkcji dystrybucji. Otrzymany system równań uogólnia układ Naviera-Stokesa w dowolnych liczbach Knudsena. Rozwiązania WBK dla ultradźwięku wprowadza się w przypadku stratyfikacji exponecjalnej.
-
Method and measurement system for DC characteristics measurement of power diodes in very wide current range
PublikacjaW artykule przedstawiono układ pomiarowy do pomiaru charakterystyk stałoprądowych diod. Pomiar przeprowadzany jest metodą impulsową w celu zapewnienia stałej temperatury badanego elementu w trakcie pomiaru. Do zapewnienia odpowiedniej liczby punktów pomiarowych wykorzystano układ zmodyfikowanej drabinki R2R z pojedynczymi kluczami sterującymi.
-
Uszkodzenia korozyjne rur preizolowanych
PublikacjaPrzedstawiono zagadnienie uszkodzeń korozyjnych w stalowych rurach przewodowych stosowanych w ciepłownictwie, na przykładzie korozji lokalnej w obszarze szwu rury zgrzewanej prądem wysokiej częstotliwości. Analizowano skład chemiczny w szwie zgrzewanym, mikrostrukturę i skład fazowy osadów powstałych na powierzchni wewnętrznej rury, podczas eksploatacji.
-
A boost topology active power factor corrector.
PublikacjaPrzedstawiono układ analogowego aktywnego korektora zbudowanego na układzie scalonym kontrolera PWM oraz tranzystorem MOS jako okresowo przełączonym kluczem. Układ korektora zapewnia pobór prądu z sieci energetycznej w postaci przebiegu prawie sinusoidalnego o małych zniekształceniach i w fazie z sinusoidalnym napięciem sieci.
-
Badania podwójnego izolatora wykorzystujacego złącza ferrytowych sprzężonych linii mikropaskowych
PublikacjaW niniejszej pracy zbadano możliwości realizacji układu warstwowego izolatora podwójnego. Układ taki jest kaskadowym połączenie dwóch izolatorów wykonanych z cyrkulatorów FCL(Ferrite Coupled Line) zrealizowanych w technice linii mikropaskowych. W ramach przeprowadzonych badań wykonano projekty sekcji FCL oraz pozostałych układów tworzących układ izolatora, a następnie wyznaczono jego charakterystyki rozproszenia. Uzyskane numerycznie...
-
Estimation of the expected effects of different surface modifications on mechanical, chemical and biological behaviour of endoprostheses
PublikacjaPrzedstawiono koncepcję nowej endoprotezy o szczególnie wysokiej odporności na zużycie i pękanie. Koncepcja zakada wytwarzanie wieloetapową obróbkę powierzchniową kompozytu metalowo-ceramicznego.
-
Agata Kot-Wasik prof. dr hab. inż.
OsobyAgata Kot-Wasik, urodzona w 1964 r. w Siedlcach (woj. mazowieckie), ukończyła studia magisterskie w 1988 r. na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej, w specjalności Analityka Techniczna i Przemysłowa. W latach 1988–1992 była zatrudniona w Katedrze Chemii Organicznej na macierzystym wydziale na stanowisku naukowo-technicznym. W 1990 r. ukończyła na PG studia podyplomowe „Techniki Instrumentalne w Analizie Śladów i Ochronie...
-
System typu SCADA oparty na komunikacji w sieci Intranet/Internet dla sterowanych układów napędowych
PublikacjaPrzedstawiono system typu SCADA opracowany do sterowania układami napędowymi z wykorzystaniem procesorów sygnałowych DSP. Nadrzędne sterowanie oparte jest na aplikacjach prowadzących komunikację w modelu klient-serwer w sieci Intranet/Internet. Aplikacje Client i Server wykorzystuję kontrolę transmisji protokołu TCP/IP oraz algorytm z pzresuwnym oknem do estymacji jakości połączenia w sieci. Obiektem sterowania jest układ napędowy...
-
Proportional-derivative and Model-based Controllers for Control of a Variable Mass Manipulator
PublikacjaW artykule prezentowano wyniki analiza numeryczna dynamiki manipulatora o zmiennej masie. W skład manipulatora wchodzą jedynie członu i przeguby obrotowe. Ładowność chwytaka jest traktowana jako jedyny element o zmiennej masie. Podobnie jak w przypadku innych manipulatorów wyposażonych w przeguby obrotowe, parametry jego dynamika zależą od aktualnego ustawienia. Gdy przemieszczenia obejmują większy zakres roboczy, w równaniach...
-
Virgin rapeseed oils obtained from different rape varieties by cold pressed method - their characteristics, properties, and differences
PublikacjaCelem pracy było porównanie olejów uzyskanych z różnych odmian rzepaku. Oznaczono skład kwasów tłuszczowych, wartości liczb charakterystycznych (AcV, AnV, PV, TOTOX), zawartość karotenów, tokoferoli, chlorofili, polifenoli, metali (żelazo i miedź). Oznaczono stabilność oksydatywną olejów tłoczonych na zimno. Oznaczono skład frakcji lotnej i przeprowadzono analizy sensoryczne.
-
Simple model of rain wind induced vibrations of stayed cables.
PublikacjaAnalizowano prosty, liniowy model drgań kabli mostów wantowych pod obciążeniem wiatrem i deszczem. Zakłada się, iż częstotliwość ruchu górnej kropli po powierzchni kabla i częstotliwość kabla są równe oraz iż amplituda ruchu kropli dla danej prędkości wiatru są stałe. Otrzymane rezultaty są porównane z istniejącymi w literaturze wynikami badań eksperymentalnych. Podaje się analityczne związki służące do oszacowania tłumienia...