Search
Filters
total: 884
-
Catalog
- Publications 748 available results
- Journals 1 available results
- People 23 available results
- Inventions 7 available results
- Projects 1 available results
- Laboratories 1 available results
- Research Teams 5 available results
- Research Equipment 2 available results
- e-Learning Courses 59 available results
- Events 4 available results
- Open Research Data 33 available results
Search results for: INDEKSY PUNKTU STAŁEGO
-
Sprzętowa realizacja rozmytego sterownika elektrycznego wózka inwalidzkiego
PublicationW artykule przedstawiono cyfrowy system rozmyty przeznaczony do sterowania wózkiem inwalidzkim. w tym celu opracowano dedykowaną architekturę systemu, którą następnie zasymulowano w układzie reprogramowalnym FPGA. Przedstawiono wejściowe i wyjściowe zmienne lingwistyczne oraz ich funkcje przynależności, na podstawie których opracowano bazę reguł rozmytych. Proponowany rozmyty system współracuje z elektrycznymi silnikami napędowymi...
-
Wpływ układów elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej na dobór przewodów odgromowych
PublicationReferat przestawia problematykę doboru przewodów odgromowych w liniach napowietrznych ze względu na wytrzymałość cieplną. Autorzy wskazują, że w procesie doboru przewodów odgromowych istotna jest wiedza o stosowanych w linii zabezpieczeniach, a przyjmowanie jednego stałego czasu trwania zwarcia dla całej linii jest technicznie i ekonomicznie nieuzasadnione. Jednocześnie w referacie wskazano, że w procesie doboru przewodów odgromowych...
-
Relationsship between magnetoriction and the magnetostrictive coupling coefficient for magnetostrctive generation of elastic waves
PublicationPrzedstawiono wyniki doświadczenia z wpływem natężenia stałego pola magnety-cznego na wielkość impulsów magnetostrykcyjnych w rurze stali niskowęglowej.fala akustyczna rejestrowana była także za pomocą układu do emisji akusty-cznej. Wykazano, iż występuje minimum amplitudy impulsów magnetostrykcyjnychoraz emisji akustycznej dla natężenia pola, przy którym magnetostrykcjaosiąga wartość ekstremalną. Wyniki zapisano za pomocą...
-
Stany przejściowe w układzie zasilania zagrażające funkcjonowaniu sieciowych pojazdów trakcyjnych z napędem energoelektronicznym, Przegląd Elektrotechniczny R.80 NR 10/2004 s. 1020-1024, 9 rysunków, bibliografia 13 pozycji.
PublicationSieciowe pojazdy trakcyjne są wyposażane w filtry wejściowe LO, tłumiące tętnienia prądu, przekształtniki impulsowe PWM, przetwarzające energię prądu stałego na trójfazową prądu przemiennego zasilającą silniki indukcyjne, oraz sterowniki komputerowe, realizujące algorytmy sterowania napędem. Jednym z zagrożeń w funkcjonowaniu tego typu pojazdów jest potencjalna możliwość pojawienia się oscylacji napięcia i prądu w układzie zasilania....
-
Mechanika (PG_00055738) 2023/24 IMM
e-Learning CoursesModelowanie w mechanice: układ rzeczywisty, model fizyczny, model matematyczny, algorytm, Statyka: Pojęcia podstawowe. Warunki równowagi dowolnego układu sił. Warunki równowagi dla szczególnych przypadków układów sił: układy płaskie, zbieżne i równoległe. Zastępcze warunki równowagi. . Siła ciężkości, środek ciężkości i pojęcie momentu statycznego. Tarcie posuwiste. Tarcie . Kinematyka: Pojęcia podstawowe. Opis ruchu punktu we...
-
Mechanika (PG_00055738) wykład 2023/24 IMM
e-Learning CoursesModelowanie w mechanice: układ rzeczywisty, model fizyczny, model matematyczny, algorytm, Statyka: Pojęcia podstawowe. Warunki równowagi dowolnego układu sił. Warunki równowagi dla szczególnych przypadków układów sił: układy płaskie, zbieżne i równoległe. Zastępcze warunki równowagi. . Siła ciężkości, środek ciężkości i pojęcie momentu statycznego. Tarcie posuwiste. Tarcie . Kinematyka: Pojęcia podstawowe. Opis ruchu punktu we...
-
Mechanika (PG_00055048) wykład 2023/24 ZIP
e-Learning CoursesModelowanie w mechanice: układ rzeczywisty, model fizyczny, model matematyczny, algorytm, Statyka: Pojęcia podstawowe. Warunki równowagi dowolnego układu sił. Warunki równowagi dla szczególnych przypadków układów sił: układy płaskie, zbieżne i równoległe. Zastępcze warunki równowagi. . Siła ciężkości, środek ciężkości i pojęcie momentu statycznego. Tarcie posuwiste. Tarcie . Kinematyka: Pojęcia podstawowe. Opis ruchu punktu we...
-
Tracing of dynamic objects in distributed interactive simulation systems
PublicationDistributed interactive simulation systems require integration of several areas of computer science and applied mathematics to enable each individual simulation object to visualize effectively dynamic states of other objects. Objects are unpredictable,i.e., controlled by their local operators, and are remote, i.e., must rely on some transmission media to visualize dynamic scene from their local perspectives. The paper...
-
Elementy rewitalizacji frontu wodnego w Jokohamie.
PublicationArtykuł omawia proces rewitalizacji starej tkanki obszarów portowych w Jokohamie w tym zbytecznych z punktu widzenia nowoczesnej technologii przeładunków starych magazynów.
-
Analiza zmian temperatury korpusu WP turbiny w czasie procesu odstawiania
PublicationPrzedstawiono analizę wyników pomiarów temperatur na wylocie korpusu WP turbiny w czasie odstawiania. Z punktu widzenia ekspoatacji określono przyczyny wzrostu temperatur.
-
The shadowing chain lemma for singular Hamiltonian systems involving strong forces
PublicationW niniejszym artykule rozważamy autonomiczny układ Hamiltonowski na płaszczyźnie z potencjałem, który ma punkt osobliwy (studnię nieskończonej głębokości) i maksimum globalne właściwe równe zero przyjmowane w dwóch różnych punktach płaszczyzny. Przy założeniu, że w otoczeniu punktu osobliwego potencjał spełnia warunek Gordona(gradient tego potencjału w otoczeniu punktu osobliwego jest tzw. silną siłą, ang. a strong force) dowodzimy...
-
Efektywność energetyczna urządzeń oświetleniowych a jakość energii elektrycznej
PublicationW artykule przedstawiono analizę odkształcenia prądu pobieranego przez wybrane lampy i oceniono je z punktu widzenia wymagań odnośnie do jakości energii elektrycznej.
-
Efektywność energetyczna urządzeń oświetleniowych a jakość energii elektrycznej
PublicationW artykule przedstawiono analizę odkształcenia prądu pobieranego przez wybrane lampy i oceniono je z punktu widzenia wymagań odnośnie do jakości energii elektrycznej.
-
Ocena ważności procesów
Publicationomówionoelementy podejścia procesowego oraz przedstawiono dwie oryginalne metody oceny ważności procesów pozwalające na optymalizację badań procesów z punktu widzenia kosztów tych badań
-
Nadzór korporacyjny w polskich przedsiębiorstwach
PublicationW artykule zanalizowano mechanizmy nadzoru korporacyjnego w polskich przedsiębiorstwach z punktu widzenia różnych instytucji nadzoru sprawującego kontrolę nad działalnością spółek w gospodarce.
-
On performance limits of switched-capacitor multi-phase charge pump circuits. Remarks on papers of Starzyk et al.
PublicationW pracy zweryfikowano hipotezę Starzyka nt. maksymalnego, osiągalnego wzmocnienia napięciowego w wielotaktowym konwerterze napięcia stałego typu C-przełączane (w tzw. pompie ładunkowej). W konwerterze zbudowanym z k kondensatorów maksymalne wzmocnienie określone jest przez odpowiednią potęgę liczby 2 tj. 2^(k-1) przy czym warunek podany przez Starzyka jest konieczny lecz nie jest dostateczny. Podano warunki konieczne i dostateczne...
-
Determination of the thermal conductivity of material dividing the metallic core elements of the bi-calorimeter using modified theory
PublicationW pracy przedstawiono zmodyfikowaną teorię bikalorymetru z dzielonym metalowym rdzeniem. Pomiędzy dwiema częściami rdzenia umieszczano próbki badanego ciała stałego lub gazu. Ogrzewano jedną stronę rdzenia. Mierzono temperaturę obu części rdzenia w funkcji czasu. Uzyskane wyniki umożliwiły wyznaczenie różnicy temperatur i strumienia ciepła, przepływającego przez próbkę. Z zastosowaniem prawa Fouriera obliczano współczynnik przewodności...
-
Thick film Lisicon sensor with gold electrodes.
PublicationW pracy przedstawiono preparatykę i badania czujnika gazowego na bazie litowego jonoprzewodzącego elektrolitu stałego. Czujnik został przygotowany w technologii grubowarstwowej. Jego zasada działania polega na pomiarze prądu elektrycznego w czasie liniowych zmian napięcia. Charakterystyki prądowo-napięciowe czujnika mają unikalny kształt, zależny od rodzaju gazu oraz jego koncentracji. Pomiary wykonano w mieszaninach dwutlenku...
-
Dmuchając na bardzo zimny gaz
PublicationZ punktu widzenia energetycznego bezpieczeństwa kraju, podstawową rolę odgrywają źródła surowca. Jednak, niezależnie od położenia terminalu eksportującego, wszystkie trasy wiodą przez Cieśniny Duńskie.
-
Materiały kompozytowe do kondensatorów elektrochemicznych
PublicationZaproponowano metodę otrzymywania warstw materiałów elektrodowych do kondensatorów elektrochemicznych. W metodzie tej najistotniejsze jest tworzenie nanostruktury heksacyjanomatalanów metali przejściowych we wnętrzu matrycy polimeru elektroaktywnego. W metodzie wykorzystuje się polaryzację stałoprądową, co gwarantuje odtwarzalność wyników i jednorodność uzyskanych warstw. Z technologicznego punktu widzenia aplikacja metody wymaga...
-
Obiektywizacja bimodalnego procesu percepcji wzrokowo-słuchowej
PublicationJednoczesny odbiór bodźców słuchowych i wzrokowych często prowadzi do ukrycia lub przekłamania informacji zawartych w tych bodźcach. W literaturze efekt ten nazywany jest wpływem ściągającym obrazu na percepcję dźwięku. Do niedawna większość badań związanych ze zrozumieniem natury tego zjawiska opierała się na subiektywnych ocenach osób badanych. W referacie zaproponowano metodologię obiektywizacji wyników badań opartą na technologii...
-
Bogdan Wiszniewski prof. dr hab. inż.
PeopleBogdan Wiszniewski graduated from Gdansk University of Technology in 1977 and was awarded an MSc in computer science and engineering with honours. In 1984 and 1998, respectively, has got his PhD and DSc. In 2006 was awarded a Professor title by the President of Poland. Lectured at the universities in Canada, US and UK. Principal investigator or coordinator in many national and international R&D projects with the significant...
-
ANALIZA PORÓWNAWCZA ROZWIĄZAŃ OKRĘTOWYCH INSTALACJI GRZEWCZYCH
PublicationW artykule przedstawiono opisy i schematy okrętowych instalacji grzewczych parowych i olejowych. Dokonano przeglądu ich własności oraz przeprowadzono analizę porównawczą z punktu widzenia korzyści eksploatacyjnych.
-
Rynek pracy w Polsce.
PublicationW pracy przeprowadzona jest analiza wskaźników bezrobocia w Polsce w latach 1990-2003. Bezrobocie rozpatrywane jest również w układzie regionalnym i z punktu widzenia wykształcenia.
-
Optimal linear control theory in power system application
PublicationPrzedstawiono syntezę stabilizatora systemowego przy wykorzystaniu metodyki Hinf. Zaprojektowany regulator umożliwia uzyskanie lepszych rezultatów w porównaniu z regulatorem odniesienia w szerokim zakresie zmian punktu pracy.
-
Wpływ przezroczystej przegrody na wyniki pomiarów przemieszczeń w badaniach modelowych
PublicationIstota pomiaru przemieszczenia punktów i modeli usytuowanych za przezroczystą przegrodą. Wpływ przezroczystej przegrody na dokładność pomiaru przemieszczenia punktu. Analiza warunków i pomiarów przemieszczenia kilkoma metodami.
-
Waterjet propulsion of small-draught inland waterways ships
PublicationPrzedstawiono aspekty napędu strugowodnego z punktu widzenia jego zastosowania na statkach żeglugi śródlądowej, zarówno zalety jak i wady (ograniczenia). Oceniono możliwości takiego zastosowania napędu strugowodnego.
-
Przeglad metod skanowania w bezprzewodowych sieciach likalnych standardu IEEE 802.11
PublicationProcedura skanowania dostępnych sieci bezprzewodowych odgrywa istotną role w trakcie podłączania stacji roboczej do punktu dostępowego sieci IEEE 802.11. Ma ona także istotny wpływ na efektywność przełączania w przypadku zmiany punktu podłączenia do sieci WIFI dla węzłów mobilnych. Prace badawcze wskazują, że procedura ta, realizowana zgodnie ze standardowymi mechanizmami, może być krytycznym czynnikiem uniemożliwiającym spełnienie...
-
Structural and electrical properties of STF materials for SOFC applications = Właściwości strukturalne i elektryczne materiałów STF do zastosowań w SOFC
PublicationTytaniany strontu domieszkowane elazem (STF) rozważane są jako potencjalne materiały katodowe w SOFC do pracy w temperaturach z przedziału 600-800°C. Ich synteza, właściwości elektrochemiczne i strukturalne są w tym artykule badane. Analiza wydajności elektrochemicznej przeprowadzono za pomoc elektrochemicznej spektroskopii impedancyjnej na symetrycznych komórkach spieczonych w różnych temperaturach. Wzajemne oddziaływanie chemiczne...
-
Badanie właściwości czujnika elektrokatalitycznego na bazie tytanianu litowo-lantanowego
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań wpływu stężenie ditlenku azotu na kształt charakterystyk prądowo-napięciowych (I-V) nowego czujnika elektrokatalitycznego na bazie elektrolitu stałego z mobilnymi jonami litu LiLaTiO3. Czujnik ten został wykonany w technologii ceramicznej w formie pastylki z porowatymi elektrodami złotymi naniesionymi po obu jej stronach. Wykonano pomiary odpowiedzi czujnika w temperaturach 175ºC i 300ºC. Stężenie...
-
Układ sterowania małą elektrownią wiatrową z generatorem indukcyjnym
PublicationW referacie przedstawiono układ sterowania małej, zasilanej z 1 fazy elektrowni wiatrowej, w której wykorzystano generator indukcyjnyz przekształtnikiem energoelektronicznym i zasobnikiem energii w postaci kondensatora i dławika. Przeprowadzono badania symulacyjne zasobnika energii oraz przedstawiono realizację aplikacyjną z silnikiem wiatrowym o mocy 12kW. Badania symulacyjne jak i doświadczenia eksploatacyjne wykazały dobre właściwości...
-
Diagnostyka łożysk w silnikach indukcyjnych z wykorzystaniem prądu zasilającego
PublicationDiagnostyka łożysk w oparciu o analizę widma prądu staje się łatwiejsza w przypadku, gdy silnik nie jest obciążony- w widmie jest wtedy więcej składowych diagnostycznycho większych amplitudach. Prawdopodobieństwo poprawnej klasyfikacji łożysk silnika do kategorii uszkodzonych bądź nieuszkodzonych na biegu jałowym i małych obciążeniach jest powyżej 90%, przy większych obciążeniach spada do 77%. Osiągnięty poziom trafności takich...
-
Modelowanie i symulacja maszyn elektrycznych metodą grafów wiązań.
PublicationW artykule przedstawiono modelowanie maszyn elektrycznych metodą grafów wiązań dla potrzeb symulacji szeroko pojętych systemów energetycznych, w szczególności systemów o naturze hybrydowej. Opisano zarys podstaw modelowania metodą grafów wiązań. Omówiono ogólne założenia modelowania maszyn elektrycznych w ujęciu grafów wiązań, bazującego na modelach obwodowych wzorcowego sprzężenia transformatorowego i elektromechanicznego. Wykorzystując...
-
Energetyka a klimat : mechanizmy zmian klimatu atmosfery -problem genezy współczesnego ocieplenia
PublicationPublikacja podnosi ważne z punktu energetycznego zagadnienia. Książka jest przeznaczona dla inżynierów elektryków i pokrewnych specjalności zajmujących się technicznymi, ekonomicznymi i ekologicznymi aspektami zużycia energii elektrycznej.
-
Napęd elektryczny [st. stacjonarne I stopnia][2020/21]
e-Learning CoursesPrzekazanie wiedzy z zakresu układów napędowych z maszynami prądu przemiennego i prądu stałego. Przekazanie podstaw wiedzy dotyczącej struktur układów regulacji prędkości maszyn elektrycznych. Prezentacja zależności występujących w układach przekształtnikowych zasilających maszyny elektryczne. WEiA, I stopnia - inżynierskie, stacjonarne
-
150 lat pomnika Mikołaja Kopernika w Toruniu
PublicationArtykuł przywołuje uroczystość odsłonięcia w roku 1903 pomnika M. Kopernika w Toruniu ukazaną z niemieckiego punktu widzenia w prasie gdańskiej w roku 1903. Autor dokonuje stosownej krytyki.
-
On bounded load routings for modeling k-regular connection topologies
PublicationW pracy analizowane są problemy modelowania k-regularnych topologii sieci komputerowych z punktu widzenia routingu typu point-to-point. Zaprezentowane są algorytmy oraz przeprowadzona jest analiza złożoności obliczeniowej.
-
Metody matematyczne fizyki i techniki I
e-Learning CoursesKurs omawia aparat matematyczny służący do badania pól fizycznych. Wykłady są wprowadzeniem do fizyki matematycznej w części dotyczącej podstawowych zagadnień mechaniki klasycznej, mechaniki płynów, teorii sprężystej, teorii dyfuzji i teorii fal. Szczególną uwagę poświęca się problemom związanym z dynamiką ośrodka ciągłego, dynamiką punktu materialnego, propagacją fal oraz dyfuzją masy i ciepła. Podstawą jest opis dynamiki ośrodków...
-
Czynniki generujące skuteczne zarządzanie
PublicationW niniejszym artykule zarezentowano wybrane aspekty, które należy wziąć pod uwagę w przypadku zarządzania pracownikami w celu doskonalenia tego obszaru zarówno z punktu widzenia pracownika, jak i pracodawcy
-
Przestrzeń publiczna nocą - udział światła sztucznego w procesie odnowy przestrzeni publicznej
PublicationW artykule opisano współczesne oświetlenie miasta z punktu widzenia urbanistycznego. Przytoczono przykłady gdzie nowoczesne technologie oświetleniowe były częścią programów rewitalizacji śródmieścia miast i przyczyniły się do ich odnowy.
-
Synteza sterowania nieliniowymi systemami dynamicznymi oparta na grafach przestrzeni stanów oraz na zastosowaniu algorytmów optymalizacji dyskretnej i agentowej
PublicationRozprawa poświęcona jest numerycznym metodom syntezy sterowania, w których sterowanie traktujemy jako wieloetapowy proces decyzyjny. W tym przypadku decyzje dotyczące wyboru strategii sterowania podejmowane są w wybranych punktach na osi czasu oraz w przestrzeni stanów badanego procesu. W rozprawie proponuje się dwa podejścia: kombinatoryczne - MOK (metoda optymalizacji kombinatorycznej), agentowe - MOA (metoda optymalizacji agentowej).Podejście...
-
Energooszczędne sterowanie maszynami z magnesami trwałymi
PublicationPrzedstawiono klasyfikację silników z magnesami trwałymi i pokazano wybrane metody sterowania. Zaprezentowano bezczujnikowe sterowanie silnikiem bezszczotkowym prądu stałego. Podano kryteria umożliwiające energooszczędne sterowanie silnkiem przez optymalny wybór kąta przełączeń zasilanych faz. Zaprezentowano układ sterowania silnikiem z zagłębionymi magnesami wskazując zmienne modelu multiskalarnego jako zmienne stanu korzystniejsze...
-
Energooszczędne sterowanie maszynami z magnesami trwałymi
PublicationPrzedstawiono klasyfikację silników z magnesami trwałymi i pokazano wybrane metody sterowania. Zaprezentowano bezczujnikowe sterowanie silnikiem bezszczotkowym prądu stałego. Podano kryteria umożliwiające energooszczędne sterowanie silnikiem przez optymalny wybór kąta przełączeń zasilanych faz. Zaprezentowano układ sterowania silnikiem z zagłębionymi magnesami wskazując zmienne modelu multiskalarnego jako zmienne stanu korzystniejsze...
-
Non-Linear Control of Electrical Machines Using Non-Linear Feedback
PublicationPrzedstawiono zasady nieliniowego sterowania oraz zastosowanie nielinowego sprzężenia zwrotnego do maszyn elektrycznych. Opisano nieliniowe sterowanie obcowzbudnym silnikiem prądu stałego. Zaprezentowano multiskalarne modele maszyn prądu przemiennego. Maszynę indukcyjną zamodelowano z wykorzystaniem strumienia wirnika oraz z wykorzystaniem strumienia stojana. MMultiskalarne modele maszyny indukcyjnej wykorzystano do nieliniowego...
-
Jednoelektronowy atom Diraca w słabym polu elektrycznym
PublicationW pracy przeanalizowano wpływ słabego, stałego, jednorodnego, zewnętrznego pola elektrycznego na relatywistyczny atom jednoelektronowy, znajdujący się w stanie podstawowym. Wykorzystując rozwinięcie uogólnionej funkcji Greena w bazie funkcji Sturma-Diraca-Coulomba, wyznaczono trzy rodzaje elektromagnetycznych momentów dipolowych (elektryczny, magnetyczny oraz magnetyczny toroidalny), indukowanych w atomie przez zewnętrzne pole...
-
Hydrogen degradation of structural steels in technical hydrocarbon liquids
PublicationDla stali stopowych przeprowadzono badania absorpcji wodoru, mechaniczno-korozyjne przy stałej małej prędkości odkształcania, przy stałym obciążeniu i przy obciążeniu cyklicznie-zmiennym. Środowiskiem było paliwo kotłowe, przepracowany olej mineralny oraz gliceryna. Stwierdzono, iż pochłonięty wodór nie powoduje przedwczesnego zniszczenia stali poddanych działaniu stałego obciążenia ponizej granicy plastyczności oraz, że zaabsorbowany...
-
Low-frequency current noise in electrochromic devices
PublicationObserwowano szumy typu 1/f w elemencie wykazującym zjawisko elektrochromizmu - zmiany swoich parametrów optycznych (przezroczystości) pod wpływem przyłożonego napięcia. Element składał się z porowatej warstwy nanocząstek WO3 oraz tlenku Ni-V. Obserwowano gęstość widmową mocy prądu szumów, która zalezała liniowo od kwadratu prądu stałego I płynącego przez element. Stwierdzono, że intensywne przełączanie elementu między trybem przezroczystym...
-
Zastosowanie połączenia mikroekstrakcji do fazy stacjonarnej i chromatografii gazowej do oceny zanieczyszczenia środowiska bojowymi środkami chemicznymi
PublicationChromatografia gazowa to niezastąpione narzędzie do oznaczania lotnych zanieczyszczeń w próbkach środowiskowych. Najczęściej wymaga ona jednak wprowadzenia etapu przygotowania próbek. Wygodnym sposobem jest mikroekstrakcja analitów do fazy stacjonarnej. Anality mogą być ekstrahowane z gazu lub cieczy lub też z fazy nadpowierzchniowej cieczy lub ciała stałego do włókna pokrytego sorbentem. Desorpcja analitów następuje w dozowniku...
-
Model dynamiki sprężarki wirnikowej z regulowanymi łopatkami kierownicy
PublicationPrzedstawiono model dynamiki sprężarki wirnikowej turbiny gazowej współpracującej z siecią elektroenergetyczną. Model symuluje charakterystyki statyczne i dynamiczne sprężarki wirnikowej z regulowanym kątem nastawienia łopatek kierowniczych wlotowych. Za pomocą przedstawionego modelu dynamiki bloku elektroenergetycznego turbiny gazowej symulowano charakterystyki statyczne układu oraz charakterystyki dynamiczne. Odpowiedzi skokowe...
-
Sieci małych i średnich przedsiębiorstw - ujęcie teoretyczne
PublicationArtykuł przedstawia wyjaśnienie zjawiska sieci małych i średnich przedsiębiorstw z ekonomicznego i socjologicznego punktu widzenia. Ekonomiczne wyjaśnienie ma swoje podwaliny w teorii kosztów transakcyjnych a socjologiczne w koncepcji kapitału społecznego.