Search
Filters
total: 43
Search results for: ODZYSK ENERGII
-
Odzysk energii ze ścieków na przykładzie wybranych oczyszczalni komunalnych
PublicationPrzedmiotem pracy jest analiza procesów związanych z pozyskiwaniem i wykorzystaniem zasobów energii pochodzących ze ścieków w oczyszczalniach komunalnych. Badaniom poddano zarówno substraty (ścieki surowe) jak i produkty oczyszczania (osady ściekowe, ścieki oczyszczone). Ścieki surowe i oczyszczone analizowano pod kątem przydatności jako zasobów ciepła odpadowego. Osady ściekowe traktowano jako wyodrębnioną ze ścieków organiczno-mineralną...
-
Odzysk ciepła jako sposób minimalizacji zużycia energii w systemach klimatyzacyjnych
PublicationPrzedstawiono wyniki badań eksperymentalnych obrotowego regeneracyjnego wymiennika ciepła pracującego w warunkach odpowiadających wykorzystaniu go w systemachklimatyzacyjnych typu CAV i VAV. Uzyskane wyniki odniesiono do badań innych autorów. Badania przeprowadzono w katedrze techniki cieplnej, na stanowisku zbudowanym w laboratorium maszynowym Politechniki Gdańskiej.
-
MODELOWA GOSPODARKA OSADOWA W OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW ZORIENTOWANA NA ZWIĘKSZENIE PRODUKCJI ENERGII ODNAWIALNEJ I ODZYSK ZWIĄZKÓW BIOGENNYCH
PublicationOczyszczalnie ścieków poddawane są stopniowej zmianie paradygmatów. Początkowo kładziono nacisk na cel podstawowy – oczyszczanie ścieków i zwiększenie wymagań w stosunku do jakości ścieków oczyszczonych odprowadzanych do odbiorników. Poprawa efektywności energetycznej aż po uzyskanie samowystarczalności energetycznej stanowiła kolejny trend budzący zainteresowanie ze względu na korzyści ekonomiczne wynikające z oszczędności w zakupie...
-
MODEON Model of sludge management in wastewater treatment plants focused on increasing renewable energy production and nutrients recovery
ProjectsProject realized in Department of Sanitary Engineering according to WFOŚ/D/201/3/2018 agreement from 2018-01-19
-
Koncepcja ruchowej optymalizacji efektywności hamowania odzyskowego
PublicationProblem wykorzystania energii hamowania przez jej odzysk na drodze elektrycznej nabrał znaczenia wraz z wprowadzeniem do eksploatacji pojazdów wyposażonych w energoelektroniczne przekształtnikowe układy napędowe, pozwalające na odzysk energii hamowania praktycznie w całym przedziale prędkości eksploatacyjnych. Jednym jednak z oczywistych warunków odzysku energii jest możliwość jej przejęcia przez inne pojazdy lub system zasilania.
-
Bilans energii i ślad węglowy w zrównoważonej gospodarce oczyszczalni ścieków
PublicationDążenie do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju stawia przed oczyszczalniami ścieków (OŚ) nowe wyzwania. Oprócz dotrzymywania standardów jakościowych w odpływie, obserwuje się dążenie do samowystarczalności energetycznej. Nowym kryterium oceny jest ślad węglowy (CF) określający skumulowaną emisję gazów cieplarnianych generowanych przez OŚ. Celem artykułu było określenie relacji między bilansem energii a śladem węglowym w zrównoważonej...
-
Współpraca bloku gazowo-parowego z obiegiem ORC
PublicationW pracy opisano oryginalną koncepcję współpracy bloku gazowo-parowego istniejącej elektrociepłowni z niskotemperaturowym organicznym obiegiem Rankine’a (ORC). Celem zaproponowanego rozwiązania jest odzysk niskotemperaturowej energii odpadowej spalin i dalszego wykorzystania jej w obiegu ORC do wytworzenia energii elektrycznej. Energia odpadowa odzyskiwana jest ze spalin opuszczających komin zimny, a wykorzystywana jest do podgrzania...
-
An integrated hydraulic drive system of a novel device for launching lifeboats from large passenger ship
PublicationArtykuł przedstawia zintegrowany układ napędu i sterowania hydraulicznego systemu ewakuacyjnego składającego się z wyciągu łańcuchowego z zamocowanymi na nim łodziami ratunkowymi oraz furto-rampy rufowej. Zastosowana tu furto-rampa z elementem wypornościowym umożliwia zwiększenie jej funkcji do samoczynnego dostosowania kąta jej wychylenia roboczego w przypadku znacznego przegłębienia statku na dziób. Przedstawiony układ hydrauliczny...
-
Ocena ekonomiczna recyklingu krzemowych ogniw fotowoltaicznych, realizowanego w skali laboratoryjnej
PublicationRecykling zużytych modułów PV umożliwia odzysk cennych i wartościowych materiałów wtórnych, które nadają się do ponownego zastosowania. Poruszane zagadnienia- ważne z punktu widzenia oszczędności energii i zmniejszania obciążenia środowiska- powinny również przyczynić się do lepszego projektowania, wykonawstwa oraz eksploatacji krzemowych modułów PV. Przeprowadzona wstępna analaiza ekonomiczna procesu recyklingu zużytych krzemowych...
-
Odzysk ciepła w instalacjach chłodniczych i klimatyzacyjnych.
PublicationTreść książki podzielono na dwie części. Część pierwsza traktuje o odzysku ciepła z instalacji chłodniczych. W rozdziale 1, na tle teoretycznych podstaw działania parowego sprężarkowego urządzenia chłodniczego, zwrócono uwagę na możliwości pozyskania i wykorzystania ciepła oddawanego przez czynnik chłodniczy w skraplaczu. Ponieważ odzysk ciepła nie może zakłócać podstawowej funkcji urządzenia chłodniczego, jaką jest odprowadzanie...
-
Recykling krzemu w przemyśle fotowoltaicznym
PublicationKrzem jest obecnie materiałem najchętniej używanym do produkcji urządzeń fotowoltaicznych, będących w stanie przetwarzać energię promieniowania słonecznego w sposób bezpośredni na energię elektryczną. Problemem są jednak nadal wysokie koszty wytwarzania krzemu, odpowiedniego do zastosowań w przemyśle fotowoltaicznym. Opracowanie efektywnych metod, umożliwiających skuteczne zagospodarowanie powstających na każdym etapie produkcji...
-
Sources of errors associated with the determination of PAH and PCB analytes in water samples
PublicationW pracy przedstawiono problemy związane z oznaczaniem analitów z grupy WWA i PCB w próbkach wody. Zidentyfikowano źródła błędów. Szczególną uwagę zwrócono na:- proces adsorpcji analitów na ściankach szklanych naczyń używanych w trakcie obróbki i przechowywania próbek,- wpływ etapu odparowywania nadmiaru rozpuszczalnika z ekstraktów na odzysk analitów,- wpływ materiału, z którego jest wykonana kolumienka ekstrakcyjna (szkła, polietylenu)...
-
ZAGOSPODAROWANIE CIEPŁA ODPADOWEGO I WPŁYW TEJ OPERACJI NA EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNĄ UKŁADÓW CHŁODNICZYCH
PublicationW artykule zaprezentowano podstawowe metody odzysku ciepła ze sprężarkowych układów chłodniczych. Pokazano tu możliwości jakie daje taki odzysk w kontekście ograniczenia zapotrzebowania gospodarki kraju na energię pierwotną jak również w kontekście ograniczenia negatywnego wpływu człowieka na środowisko naturalne. Autorzy zwracają uwagę, ze odzysk ciepła z układów chłodniczych powinien być poprzedzony wnikliwą analizą konstrukcji,...
-
Metody zagospodarowania osadów ściekowych. Zagrożenia i szanse
PublicationWszystkie metody zagospodarowania osadów ściekowych można zaliczyć do dwóch podstawowych grup: przetwarzanie wysokotemperaturowe oraz biologiczną i chemiczną stabilizację. Do najbardziej popularnych metod zagospodarowania należą: suszenie, dezynfekcja wykorzystanie w rolnictwie, spopielanie lub piroliza z odzyskiem stałych i płynnych pozostałości procesowych, odzysk fosforu, odzysk biogazu, wykorzystanie w budownictwie oraz, najmniej...
-
Rola związków znaczonych izotopowo w analityce środowiskowej
PublicationEtap pobierania próbki oraz przygotowania jej do analizy często stanowią najtrudniejsze zadanie analityczne, które może być przyczyną niekontrolowanych strat analitów, a zatem i wzrostu niepewności oznaczania zawartości analitu. Dlatego wymagane jest kontrolowanie strat analitów na wszystkich etapach przygotowania próbki do analizy. Nie jest to jednak proste zadanie. Powszechnie stosowane techniki ekstrakcji analitów z próbek środowiskowych...
-
Odzysk bioplastiku i celulozy z osadów ściekowych
PublicationW ramach programu Energy and Raw Materials Factory prowadzone są badania nad odzyskiem celulozy oraz biotworzyw. Produkcja biopolimerów oraz bioplastiku ujawnia bowiem niezwykły potencjał obecny w kulturach mikrobiologicznych. Zaczęto także badać odzysk celulozy ze ścieków jako nowe źródła do produkcji kwasu mlekowego, z którego powstają bioplastiki.
-
The study on possibilities of recovery non-magnetic fraction by utilisation the magnetic separation technology in conditions of KGHM Polska Miedz S.A. division of concentrators = Próby odzysku frakcji niemagnetycznej metodą separacji magnetycznej w warunkach KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakłady Wzbogacania Rud
PublicationW referacie przybliżono wyniki badań prowadzonych w kierunku określenia możliwości odzysku frakcji niemagnetycznej i słabomagnetycznej ze strumieni materiałowych O/ZWR, poprzez wykorzystanie metody separacji magnetycznej. Przeprowadzony cykl badawczy obejmował analizę występowania frakcji magnetycznej i związanej z nią frakcji niemagnetycznej w obiegach technologicznych w Rejonie ZWR Lubin, oraz możliwości ich odzysku. Uzyskane...
-
Oczyszczalnie hydrofitowe jako wdrożenie założeń idei gospodarki o obiegu zamkniętym
PublicationGospodarka realizowana w obiegu zamkniętym ma na celu minimalizację wpływu na środowisko w procesie wytwarzania produktów przez wybór odpowiednich składników oraz sposobu i procesów projektowania umożliwiających powtórne wykorzystanie produktów ubocznych. Pakiet działań polegających na wdrożeniu wyżej wymienionych założeń przyjęła Komisja Europejska w dn. 2 grudnia 2015 roku. W ideę gospodarki zamkniętej bardzo dobrze wpisują się...
-
Determination of total mercury in fish and cormorant using cold vapour atomic absorption spectrometry
PublicationW pracy opisano technikę CV-AAS do oznaczania zawartości rtęci całkowitej w tkankach ryb i kormorana. Przedstawiono proces walidacji zastosowanej procedury analitycznej, w ramach którego wyznaczono takie parametry walidacyjne jak:- selektywność,- liniowość (r>0,993),- zakres pomiarowy (0,29-100 ng),- poprawność (odzysk 98%),- powtarzalność (CV <10%).Wartość rozszerzonej niepewności <13%.Przedstawiono wyniki pomiarów dla 8 gatunków...
-
Simultaneous detrmination of selected phenoxyacid herbicides and chlorophenols in surface and seawater by HPLC coupled to DAD.
PublicationDo badań wykorzystano metodę ekstrakcji do fazy stałej (SPE) w celu wzbogacenia analitów. Ekstrakty analizowano techniką wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC) z detekcją DAD. Opracowana metoda umożliwia oznaczenie 14 związków z grupy kwasów fenoksyoctowych i chlorofenoli w czasie 22 min. Odzysk analitów wynosił powyżej 60% dla fenoksykwasów i powyżej 70% w przypadku chlorofenoli. Granica oznaczalności dla oznaczania...
-
Odwadnianie pofermentu w wirówce sedymentacyjnej
PublicationZbadano przebieg odwadniania pofermentu z wykorzystaniem siarczanu żelaza (III) oraz polielektrolitu kationowego poliakrylamidu. Efektywność procesu odwadniania oceniono na podstawie zmian wartości chemicznego zapotrzebowania na tlen dla cieczy nadosadowej. Badano też zawartość fosforu oraz azotu ogólnego. Mając na uwadze odzysk fosforu oraz azotu z cieczy nadosadowej flokulację przeprowadzono za pomocą polieletrolitów kationowych....
-
Miniaturised analytical procedure of determining polycyclic aromatic hydrocarbons and polychlorinated biphenyls in bottom sediments
PublicationOpisano metodę oznaczania bardzo niskich stężeń polichlorowanych bifenyli w obecności wysokich zawartości wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Analizie techniką GC-MS poddawany jest ekstrakt z 1 g próbki osadu. Jako standardy wewnętrzne zastosowano Naftalen-d8, benzo[a]antracen-d12 i PCB 209. Średni odzysk standardów przedstawiał się następująco: 65, 55 i 60% odpowiednio. Do izolacji frakcji PCB stosowano niekomercyjne...
-
FERMENTACJA METANOWA MODELOWEGO WSADU KOMUNALNYCH ODPADÓW ORGANICZNYCH
PublicationFermentacja metanowa frakcji organicznej odpadów komunalnych pozwala na efektywny odzysk węgla z odpadów. Procesem beztlenowym jest zasadniczo fermentacja metanowa mezofilowa, jak i termofilowa, jednakże w procesie fermentacji termofilowej redukcja związków organicznych, niszczenie patogenów oraz produkcja biogazu zachodzi z większą wydajnością. Odpady komunalne charakteryzują się wysoką heterogenicznością składu, co może przyczyniać...
-
Intensyfikacja wewnętrznego odzysku ciepła w konwencjonalnych urządzeniach klimatyzacyjnych
PublicationW pracy przedstawiono rozważania dotyczące intensyfikacji odzysku ciepła w urządzeniach klimatyzacyjnych. Wykorzystując typowy układ wymienników ciepła w konwencjonalnej centrali klimatyzacyjnej zaproponowano nowy sposób odzysku ciepła. W wyniku badań eksperymentalnych i teoretycznych stwierdzono, że wewnętrzny odzysk ciepła jest ograniczony. Spośród wielu metod zwiększających sprawność odzysku ciepła zasugerowano jedną z metod...
-
Możliwości i korzyści z likwidacji zużytych modułów PV
PublicationSystemy fotowoltaiczne stanowią proekologiczną alternatywę dla konwencjonalnych źródeł zasilania. Jednak aby pozostawały one bez negatywnego wpływu na środowisko, konieczne jest rozwiązanie problemu zagospodarowania zużytych elementów tych systemów. Do tej pory ani przemysł, ani ustawodawstwo nie wypracowały uniwersalnej metody likwidacji modułów, wycofanych z użytku - tych, które uległy uszkodzeniu oraz tych, dla których skończył...
-
Intensyfikacja wewnętrznego odzysku ciepła w konwencjonalnych urządzeniach klimatyzacyjnych
PublicationW pracy przedstawiono rozważania dotyczące intensyfikacji odzysku ciepła w urządzeniach klimatyzacyjnych. Wykorzystując typowy układ wymienników ciepła w konwencjonalnej centrali klimatyzacyjnej zaproponowano nowy sposób odzysku ciepła. W wyniku badań eksperymentalnych i teoretycznych stwierdzono, że wewnętrzny odzysk ciepła jest ograniczony. Spośród wielu metod zwiększających sprawność odzysku ciepła zasugerowano jedną z metod...
-
Aspekt techniczno-ekonomiczny odzysku ciepła w instalacjach chłodniczych
PublicationArtykuł poświęcony ocenie techniczno-ekonomicznej odzysku ciepła w instalacjach chłodniczych. Zwrócono w nim uwagę na technicznie uzasadnione parametry odzyskiwanego ciepła oraz wpływ zmian ciśnienia skraplania na warunki pracy urządzenia chłodniczego. Omówiono budowę węzłów do odzysku ciepła stosowanych w instalacjach chłodniczych na przykładzie rozwiązań firmy Siemens, działanie zbiornika buforowego ciepłej wody użytkowej oraz...
-
Estimation of platinum in environmental water samples with solid phase extraction technique using inductively coupled plasma mass spectrometry
PublicationZoptymalizowano metodykę oznaczania śladowych poziomów stężeń platyny (IV) w oparciu o technikę ekstrakcji do fazy stałej w połączeniu ze spektrometrią mas z plazmą wzbudzoną indukcyjnie. Na etapie wzbogacania platyny wykorzystano żel krzemionkowy modyfikowany grupami aminopropylowymi. Ilościowy odzysk platyny uzyskano poprzez wykorzystanie 1.0 mol L-1 roztworu tiomocznika jako eluenta. Odchylenie standardowe wyników (RSD) było...
-
REVAMP Recovery of valuable products from food waste fermentation and digestion – process intensification and modeling
ProjectsProject realized in Department of Sanitary Engineering according to UMO-2021/40/Q/ST8/00124 agreement from 2022-03-01
-
Photovoltaic energy systems - recycling or utilization?
PublicationW ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost produkowanej ilości modułów fotowoltaicznych (do 40% rocznie), przy czym 90% światowej produkcji ogniw do zastosowań naziemnych stanowią ogniwa z krystalicznego krzemu. Wskutek tak znacznego wzrostu produkcji pojawił się problem zaopatrzenia producentów w odpowiednią ilość krzemu odpowiedniej jakości. Dodatkowo za parę lat trzeba będzie dokonać wymiany modułów, pracujących od lat...
-
Determination of PCBs in marine sediment using pressurised liquid extraction-gas chromatography-isotope dilution mass spectrometry -method validation
PublicationOpracowano procedurę oznaczania wybranych analitów z grupy PCB w próbkach osadu dennego z wykorzystaniem techniki przyspieszonej ekstrakcji za pomocą rozpuszczalnika (PLE) w połączeniu z chromatografią gazową z detektorem spektrometrii mas. Opracowana procedura analityczna została wykorzystana do analizy próbek morskiego osadu dennego, które stanowiły przedmiot badań międzylaboratoryjnych organizowanych przez Comité Consultatif...
-
Zastosowanie nanocząstek materiałów wykazujących właściwości magnetyczne
PublicationKonieczność uzyskiwania miarodajnych wyników, które będą stanowiły podstawę do określenia zawartości już śladowych ilości analitów, stała się bez wątpienia siłą napędową rozwoju współcześnie stosowanych technik analitycznych, takich jak ekstrakcja do fazy stałej (SPE). W ostatnich latach ogromne zainteresowanie wzbudziło wykorzystanie w technice SPE nanocząstek materiałów o właściwościach magnetycznych (magnetic nanoparticles –...
-
Technologie recyklingu zużytych i odpadowych modułów fotowoltaicznych I i II generacji
PublicationW związku z rosnącą produkcją modułów fotowoltaicznych i faktem, że czas życia pierwszych montowanych modułów dobiega końca w najbliższej przyszłości na wysypiskach będą zalegać duże ilości zużytych modułów fotowoltaicznych. Odzysk metali z uszkodzonych i zużytych modułów pozwoliłby na obniżenie kosztu produkcji ogniw, oraz na ograniczenie zużycia surowców. I generacja obejmuje moduły wykonane z mono- i polikrystalicznego krzemu,...
-
Synteza i charakterystyka nanokompozytów TiO2 o właściwościach magnetycznych do degradacji zanieczyszczeń organicznych w fazie wodnej
PublicationJednym z najczęściej stosowanych fotokatalizatorów jest tlenek tytanu(IV), który charakteryzuje się wysokim potencjałem utleniającym, dobrą stabilnością chemiczną w szerokim zakresie pH i względnie niską ceną. TiO2 wykazuje zdolność do absorpcji światła w zakresie UV, przez co w procesie fotokatalizy efektywnie wykorzystywane jest jedynie od 3 do 5% promieniowania słonecznego. w celu uzyskania fotokatalizatora aktywowanego światłem...
-
Zastosowanie Zielonej Infrastruktury do ograniczania zanieczyszczenia wód powierzchniowych w zlewni miejskiej
PublicationWzrost liczby ludności, dynamiczna urbanizacja i wyczerpywanie się zasobów naturalnych są ważnymi problemami, z którymi trzeba się zmierzyć w niedalekiej przyszłości. Jednym z najcenniejszych zasobów jest woda, której zasoby podlegają bardzo silnej presji, szczególnie na terenie miast. Wymaga to pilnego poszukiwania i wprowadzania rozwiązań mających na celu ograniczanie i racjonalizację zużycia wody, ochrony zasobów wody przed...
-
Zastosowanie techniki LC-MS/MS oraz biotestów w analityce próbek środowiskowych w celu oznaczenia ich potencjału endokrynnego i zawartości wybranych związków endokrynnych
PublicationWyniki wielu badań prowadzonych w przeciągu ostatnich lat mogą stanowić podstawę do stwierdzenia, że zanieczyszczenia emitowane do środowiska ze źródeł antropogennych mogą stanowić kolejny rodzaj zagrożenia, z którego nie zdawano sobie sprawy wcześniej. Zanieczyszczeniami takimi są substancje z grupy EDC definiowane jako jakikolwiek czynnik, który wpływa na syntezę, wydalanie, transport, wiązanie, działanie lub wydalanie hormonów...
-
Bariery stosowania technologii odzysku energii w transporcie szynowym
PublicationNa wstępie artykułu został przedstawiony przegląd istniejących technologii odzysku energii w procesie hamowania oraz możliwości jej wykorzystania. Omówiono możliwości akumulowania rekuperowanej energii w zasobnikach stacjonarnych oraz tych zainstalowanych w pojazdach, możliwość przesyłu energii do krajowej sieci energetycznej jak również jej bezpośredniego wykorzystania przez inne pojazdy znajdujące się na sieci. W części zasadniczej...
-
Mini Smart Grid system w trakcyjnym układzie zasilania
PublicationWraz ze wzrostem liczby tramwajów i trolejbusów wyposażonych w hamowanie odzyskowe, wzrasta popularność urządzeń zwiększających efektywność odzysku energii. Są nimi głównie superkondensatorowe zasobniki energii oraz układy falownikowe umożliwiające zwrot energii do sieci prądu przemiennego. Jednak wysoka cena tych urządzeń oraz problemy prawno-organizacyjne stanowią znaczną barierę dla ich szerszego rozpowszechnienia. W artykule...
-
Analiza energochłonności pojazdu elektrycznego w oparciu o dane z pokładowego rejestratora parametrów
PublicationW artykule zaproponowano zastosowanie pokładowego rejestratora parametrów dla uzyskania wyników ekspe-rymentalnych pozwalających na analizę energetyczną wózka elektrycznego. Omówiono metodykę przetwarzania danych pomiarowych oraz sposób wykonywania przejazdów dla określenia zapotrzebowania na moc w funkcji prędkości, skuteczności hamowania odzyskowego oraz stopnia chwilowego przeciążenia napędu elektrycznego podczas przyspieszania....
-
Infrastruktura elektroenergetyczna dla transportu elektromobilnego
PublicationW pracy przedstawiono rozwiązania Smart Grid w miejskiej trakcji elektrycznej. W szczególności zwrócono uwagę na infrastrukturę tramwajową i trolejbusową do ładowania autobusów elektrycznych.
-
The methods of heat recovery in air conditioning and ventilation systems
PublicationPrzedstawiono wybrane metody i urządzenia do odzysku ciepła takie jak: recyrkulacja, regeneratory obrotowe, rekuperatory, rurki cieplne,układy z czynnikiem pośredniczącym, pompy ciepła oraz układy hybrydowe. Przedyskutowano podstawowe kryteriium oceny odzysku ciepła oraz efektywność cieplną wymiennika w układzie odzysku ciepła.
-
Wpływ strącania wstępnego polimerem organicznym na szybkość denitryfikacji
PublicationW artykule przedstawiono wyniki badań nad wpływem strącania wstępnego zanieczyszczeń ze ścieków surowych z Oczyszczalni „Dębogórze” k. Gdyni polimerem organicznym Cofloc firmy Atana na szybkość procesu denitryfikacji. Przeanalizowano efektywność usuwania związków organicznych ze ścieków surowych w procesie koagulacji, jak również przeprowadzono serię testów dwufazowych w celu wyznaczenia szybkości denitryfikacji w temperaturze...
-
Jakie będą oczyszczalnie 'jutra"?
PublicationRola oczyszczalni ścieków zaczyna wykraczać poza zapewnienie wysokiej efektywności usuwania zanieczyszczeń przy niskim wskaźniku zużycia energii. Obiekty te rozszerzają swoją funkcję w kierunku odzysku zasobów i stają się istotnymi elementami gospodarki o obiegu zamkniętym.