Filters
total: 13574
filtered: 10518
-
Catalog
- Publications 10518 available results
- Journals 37 available results
- Conferences 2 available results
- Publishing Houses 2 available results
- People 435 available results
- Inventions 50 available results
- Projects 29 available results
- Laboratories 7 available results
- Research Teams 31 available results
- Research Equipment 2 available results
- e-Learning Courses 688 available results
- Events 475 available results
- Open Research Data 1298 available results
Chosen catalog filters
displaying 1000 best results Help
Search results for: SIW ANTENNAS
-
GaAs-Si interfacial energy determination
PublicationBazując na półempirycznym modelu wiązań kowalencyjnych w krzemie wyznaczono energie międzypowierzchni GaAs-Si. Obliczona energia międzypowierzchni GaAs-Si zależna jest od orientacji podłoża Si. Minimalna energia międzypowierzchniowa wyznacza odpowiednią konfigurację atomów w pobliżu powierzchni, która określa optymalne warunki heteroepitaksji GaAs na podłożach Si.
-
Assessment of User Mobility’s Influence on System Loss in Several Body-to-Body Scenarios
PublicationIn this paper, Body-to-Body communications in indoor and outdoor environments for different on-body antenna configurations and different mobility scenarios were studied, based on system loss measurements at 2.45 GHz. The main objective is to properly characterise the influence of the Transmitter-Receiver configuration on system loss and fast fading behaviour, the latter being modelled by the Rice Distribution. Globally, it is observed...
-
High gain/bandwidth off‑chip antenna loaded with metamaterial unit‑cell impedance matching circuit for sub‑terahertz near‑field electronic systems
PublicationAn innovative off-chip antenna (OCA) is presented that exhibits high gain and efficiency performance at the terahertz (THz) band and has a wide operational bandwidth. The proposed OCA is implemented on stacked silicon layers and consists of an open circuit meandering line. It is shown that by loading the antenna with an array of subwavelength circular dielectric slots and terminating it with a metamaterial unit cell, its impedance...
-
Circularly Polarized Antenna Array design with the Potential of Gain-Size Trade-off and Omnidirectional Radiation for Millimeter-Wave Small Base Station Applications
PublicationThis paper presents the design and validation of a slot-patch-hybrid circularly polarized antenna array for 28 GHz millimeter (mm) wave (mm-wave) applications. The proposed design has a simple geometry that facilitates the fabrication process, which is otherwise a challenging task due to the sub-mm dimensions of the circuit in the mm-wave band. In the proposed structure, aperture-coupled series slot-fed array is utilized to excite...
-
SiC-Based Power Electronic Traction Transformer (PETT) for 3 kV DC Rail Traction
PublicationThe design of rolling stock plays a key role in the attractiveness of the rail transport. Train design must strictly meet the requirements of rail operators to ensure high quality and cost-eective services. Semiconductor power devices made from silicon carbide (SiC) have reached a level of technology enabling their widespread use in traction power converters. SiC transistors oering energy savings, quieter operation, improved reliability...
-
Analysis of Residual Stresses and Dislocation Density of AA6082 Butt Welds Produced by Friction Sir Welding
PublicationThe Friction Stir Welding (FSW) method was employed to join AA6082 sheets. The welds were produced with different tool traverse speed (200 and 250 mm/min), rotational speed (1000 and 1250 RPM) and tool tilt angle (0 and 2 deg). Based on the analysis of XRD patterns, the total precipitation volume fractions in the nugget zones and the base material were calculated. The FSW process resulted in a reduction in the fraction of precipitates...
-
Theoretical and Actual Feed Per Tooth During Wood Sawing on an Optimizing Cross-Cut Saw
PublicationThe work presents the geometries of circular saw teeth, whose task is to divide the cross-cut of the cutting layer. For efficient machining on a cross-cut saw with high feed speed values (about 1 ms−1) maximal theoretical feeds per tooth are determined. These values were compared with the actual values determined during transverse cutting of pine wood on a special test stands in industrial conditions. In the experiment the rotational...
-
Determination of the minimal critical rotational speeds of the circular saw blades with the quasi-twin resonant frequencies
PublicationTo determine the minimal critical rotational speeds of the circular saw blades is the fundamental aspect of obtaining the range of the rotational operating speeds, by which the circular saw blade can work with required stability. While for the circular saw blades with full-homogeneous bodies the determination of such rotational speeds is the relatively low level of difficulty function, whereas for circular saw blades with more...
-
Wykorzystanie metodyki Lean Six Sigma w doskonaleniu funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw
PublicationCelem pracy jest przedstawienie wyników badań oraz utylitarnych aspektów wynikających z opracowania oryginalnej metodyki wdrażania metodyki Lean Six Sigma w małych i średnich przedsiębiorstwach sektora produkcyjnego. Metodyka ta powstała na podstawie badań przeprowadzonych w polskich i francuskich przedsiębiorstwach w latach 2009-2011. W opracowaniu został zaprezentowany zarys proponowanej metodyki oraz przykład jej zastosowania...
-
Możliwoości ograniczania rozprzestrzeniania się pożarów pojazdów, przy zastosowaniu nowego typu nawierzchni drogowej
PublicationW artykule przedstawiono możliwość utrudnienia rozprzestrze niania się pożaru przy wycieku paliwa poprzez zastosowanie specjalnej, porowatej\ nawierzchni drogowej. Poza wieloma niewątpliwymi zaletami nawierzchni wykonywanej m.in. z agregatu powstałego w wyniku recyclingu zużytego ogumie nia samochodowego, możliwość zatrzymania rozlanego paliwa na ograniczonym obszarze i jego późniejsze stopniowe wypalenie się może znacząco przyczynić...
-
Buckling analysis of shell structures with stochastic imperfections using six parameter nonlinear shell theory
PublicationPrzedstawiono wpływ wstępnych losowych imperfekcji geometrycznych na wartość obciążenia krytycznego powłoki. W obliczeniach zastosowano autorski program MES wykorzystujący 6-cio parametrową nieliniową teorię powłok.
-
Internet w procesie komunikowania się władz samorządowych ze społecznością lokalną i regionalną
PublicationGłównym wątkiem opracowania jest metodyka komunikacji stosowana przez władze samorządowe w relacjach ze społecznością lokalną i regionalną. W sposób szczególny skoncentrowano się na identyfikacji możliwości i uwarunkowań rozszerzenia i intensyfikacji tej komunikacji w związku z coraz bardziej powszechnym wykorzystaniem Internetu i e-government.
-
Effect of pyrolysis temperature on the microstructure and thermal conductivity of polymer-derived monolithic and porous SiC ceramics
Publication -
Układy sterowania bramkowego tranzystorów z węglika krzemu SiC JFET w falownikach napięcia
PublicationZastosowanie technologii węglika krzemu (SiC) w falownikach napięcia pozwala na zwiększenie częstotliwości przełączeń oraz temperatury pracy przyrządów półprzewodnikowych. W celu zapewnienia minimalizacji strat oraz określonych właściwości dynamicznych tranzystorów z węglika krzemu wymagane jest stosowanie zaawansowanych układów sterowania bramkowego. W referacie przedstawiono analizę teoretyczną, wyniki badań symulacyjnych oraz...
-
World class manufacturing: integrated improvement program based on six sigma, lean and TPM methodologies
PublicationWCM jest integracją najlepszych praktyk zarządzania procesami produkcyjnymi. Jest filozofią bazującą na LEAN, SIX SIGMA oraz TPM.
-
Pomiary parametrów i charakterystyk statycznych, dynamicznych, szumowych i termicznych przyrządów z SiC
PublicationW artykule przedstawiono podsumowanie wyników projektu pt. Pomiary parametrów i charakterystyk statycznych, dynamicznych, szumowych i termicznych przyrządów z SiC.
-
Analiza numeryczna zachowania się odłącznika wysokiego napięcia SGF 245 poddanego obciążeniom sejsmicznym
PublicationPrzedstawiono wyniki analizy numerycznej zachowania się odłącznika wysokiego napięcia SGF 245 podczas trzęsienia ziemi. W analizie zastosowano model odłącznika zaimplementowany w programie MES. W pierwszym etapie wykonano analizę modalną w celu weryfikacji dokładności modelu numerycznego. Następnie przeprowadzono dokładną nieliniową analizę dynamiczną przy wystąpieniu wymuszenia opisanego składową NS trzęsienia ziemi El Centro...
-
Próba modelowania prędkości przepływu wody oraz rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w jeziorze Gopło
Publication -
Projektowanie i badania wysokosprawnej ładowarki dwukierunkowej z tranzystorami z węglika krzemu (SiC)
Publication -
Experimental research of circular saw blade tooth axial run-out influence on cutting effects
PublicationW pracy przedstawiono metodę pomiaru i wyniki badań doświadczalnych wpływu bicia osiowego ostrzy piły tarczowej na efekty przecinania
-
PANTA RHEI OCZAMI HYDROLOGA, CZYLI JAK CYSTERSKA STRICZA STAŁA SIĘ WSPÓŁCZESNĄ STRZYŻĄ
PublicationArtykuł stanowi porównanie odpływu ze zlewni Potoku Strzyża w latach 1933 i 2016. W ciągu ostatnich osiemdziesięciu lat intensywnej urbanizacji naturalne pokrycie zlewni zastąpiły liczne powierzchnie nieprzepuszczalne. Antropopresja ograniczyła retencję powierzchniową, proces infiltracji i przepływ podziemny. Ponadto zmianie uległa naturalna sieć drenażu zlewni. Ryzyko powodzi w Gdańsku wzrosło na skutek zwiększonej objętości odpływu...
-
A newly-developed model for predicting cutting power during wood sawing with circular saw blades
PublicationIn the classical approach, cutting forces and cutting power in sawing processes of orthotropic materials such as wood are generally calculated on the basis of the specific cutting resistance kc (cutting force per unit area of cut). For every type of sawing kinematics (frame saws, band saws and circular sawing machines) different empirical values of specific cutting resistance kc have to be applied. It should be emphasised that...
-
Platforma eNauczanie – miejsce na edukację i spotkania – warto profesjonalnie dzielić się wiedzą
PublicationKażda z uczelni w Polsce korzysta z rozwiązań technologicznych pozwalających na organizowanie i wspomaganie nauczania przez Internet. Są to tzw. platformy edukacyjne. Podstawowe zadanie tych rozwiązań, będących czasami zaawansowanymi systemami, polega na gromadzeniu materiałów dydaktycznych, ich organizowaniu i udostępnianiu odbiorcom przez Internet. Spopularyzowanie swojej marki w Internecie to jedno, ale zapewnienie sobie dobrej...
-
Lean Six Sigma in French and Polish Small and Medium-Sized Enterprises - The Pilot Research Results
PublicationThe article presents results of the research conducted in Polish and French small and medium-sized enterprises referring to the context of the implementation and application of the concept of Lean Six Sigma. The research was conducted in the form of case studies, observations and individual interviews. The pilot studies led to the identification of the needs, expectations, concerns and experiences of these companies. At the same...
-
Momenty transgresyjne w biografii a kształtowanie się tożsamości zawodowej na przykładzie współczesnych nauczycieli.
PublicationW artykule prezentowane są wyniki badań empirycznych przeprowadzonych przy wykorzystaniu techniki narracyjnego wywiadu biograficznego, odnoszących się do kwestii kształtowania się tożsamości zawodowej nauczycieli przez pryzmat ich biografii, w relacji do momentów transgresyjnych, wydarzeń przełomowych, szczególnie istotnych i znaczących w ich życiu.
-
NUMERYCZNA ANALIZA ZACHOWANIA SIĘ KOLIDUJĄCYCH ZE SOBĄ BUDYNKÓW STALOWYCH PODDANYCH OBCIĄŻENIOM SEJSMICZNYM
PublicationCelem niniejszego artykułu jest przedstawienie wyników nieliniowej analizy numerycznej dotyczącej zachowania się dwóch budynków o konstrukcji stalowej zderzających się ze sobą w wyniku oddziaływań sejsmicznych. W badaniach uwzględniono wpływ efektu prędkości odkształcenia na zachowanie się budowli, co dotychczas nie było analizowane. Model numeryczny oraz analiza dynamiczna, dla składowej NS trzęsienia ziemi El Centro z 1940 roku,...
-
Design of a SiC based triple active bridge ceil for a multi-megawatt DC-DC converter
PublicationThe paper describes the design methodology of a novel Triple Active Bridge cell used as the building block for modular DC-DC converters. The intended application is for Medium Voltage Direct Current grids, such as the DC collector for offshore wind farms. The latest generation of SiC MOSFET semiconductors is utilized to operate in the medium frequency range while optimizing the efficiency. The dimensioning of the main cell components,...
-
Determinanty i efekty uczenia się wydziałów ekonomicznych publicznych szkół wyższych województwa pomorskiego
PublicationPubliczne uczelnie wyższe jako twory przez lata bardzo zhierarchizowane, ze znacznymi przejawami biurokratyzmu i silnie scentralizowaną władzą, w XXI wieku mają przed sobą długą drogę w dążeniu do doskonalenia własnej zdolności do uczenia się. Głównym celem pracy było zdiagnozowanie stanu determinant i efektów uczenia się badanych organizacji. Postawiono następujące hipotezy badawcze: poziom determinant uczenia się wydziałów ekonomicznych...
-
Estimation of Failure Initiation in Laminated Composites by means of Nonlinear Six-Field Shell Theory and FEM
PublicationThe monography deals with the problem of failure initiation in thin laminated composites. Known techniques of laminate structures modelling are briefly characterised. Eventually, shell based approach is chosen for the purpose of the description of the composite structures behaviour, as it predicts their deformation and states of stress effectively in a global sense. The nonlinear six parameter shell theory (6p theory) with asymmetric...
-
WPŁYW CZYNNIKÓW BEHAWIORALNYCH NA DECYZJE INWESTYCYJNE NA RYNKACH ROZWINIĘTYCH I ROZWIJAJĄCYCH SIĘ
PublicationW niniejszym opracowaniu dokonano oceny wpływu determinant natury behawioralnej i pozabehawioralnych na zmiany w zakresie wolumenu obrotów na pięciu rynkach zaliczanych do grupy rozwiniętych i pięciu rynkach zaliczanych do grupy rozwijających się. Obok takich czynników, jak racjonalne oczekiwania, badaniu poddane zostały determinanty behawioralne, takie jak m.in. optymizm, pesymizm oraz nadmierna pewność siebie. Celem przeprowadzonego...
-
Washboarding during cutting on frame sawing machines II. Experimental study of the saw blade behaviour
PublicationPraca jest swego rodzaju suplementem do referatu przedstawianego na 15th Inernational Wood Machining Seminar w Los Angeles, CA, USA. Opisano uzyskane wyniki badań doświadczalnych prowadzonych w oparciu o plan badań Hartley`a.Czynnikami badanymi były: naprężenia napinające brzeszczotu piły, częstotliwość skoków ramy piłowej oraz wysokość cięcia przedmiotu obrabianego. Czynnikami wynikowymi były: wysokość sfalowania powierzchni oraz...
-
Conception of on-line lamella´s thickness monitoring system for resawing process on sash-gangs saw
PublicationPrzedstawiono układ do automatycznego pomiaru grubości lameli po cięciu na pilarkach ramowych. Pomiar odbywa się metodą bezstykową za pomocą ultra precyzyjnych laserowych sensorów przemieszczeń. Sygnały z sensorów po obrobieniu za pomocą specjalnego oprogramowania były podstawą do oceny jakości wykonania lameli. Próby cięcia wykonano na pilarce ramowej PRW15M na Politechnice Gdańskiej, a pomiary na Shimane University w Matsue (Japonia)....
-
Modele symulacyjne zachowania się miejskiej sieci ciepłowniczej dla potrzeb optymalnej eksplatacji elektrociepłowni
PublicationW opracowaniu omówiono 2 modele symulacyjne zachowania się sieci ciepłowniczej. Pierwszy oparty jest o struktury Boxa-Jenkinsa, drugi wykorzystuje sieci neuronowe. Przeprowadzono próby na danych rzeczywistych z gdańskiej sieci ciepłowniczej na podstawie, których dobrano parametry modeli. Sprawdzono przydatność obu struktur do prognozowania zachowania się miejskiej sieci ciepłowniczej przy znanych wymuszeniach.
-
Geometrical conditions of saw blade`s entering into and going out of material during wood cutting
PublicationW pracy przedstawiono analizę geometrycznych warunków wejścia i wyjścia ostrza piły z materiału obrabianego przy przecinaniu drewna. Przedstawiono czasowy i przestrzenny rozkład geometrycznych parametrów wejścia i wyjścia ostrza i ich wpływ na trwałość ostrzy i dokładność przecinania.
-
Model pojawiania się sytuacji odmiennych od normalnej podczas pobytu statku na morzu
PublicationW referacie przedstawiono model zmian sytuacji, które mogą pojawiać sie w czasie ruchu statku. Model ten został opracowany w formie procesu semimarkowskiego. W modelu tym wyróżniono takie sytuacje, jak normalną, skomplikowaną, niebezpieczną, awaryjną i katastroficzną. Przedstawiono wzory określające prawdopodobieństwa pojawienia się wymienionych sytuacji. Zasygnalizowano, że w sytuacjach tych, jest możliwe podejmowanie racjonalnych...
-
A BRIEF REVIEW AND COMPARISON OF SELECTED EXPERIMENTAL METHODS FOR MEASURING NATURAL FREQUENCIES OF CIRCULAR SAW BLADES
PublicationDifferent methods for the empirical determination of the natural frequencies of circular saw blades are presented. Stationary methods, such as the harmonic and impulse tests, are discussed and the results of related comparison are given. The comparison of the methods revealed their degree of practical usefulness and their accuracy in determining natural frequencies. A combination of specific methods is proposed, which should allow...
-
Charakterystyka mechanizmów samoorganizującej się, wieloskokowej sieci bezprzewodowej w strefie B systemu netBaltic
PublicationStrefowa struktura systemu netBaltic pozwala na zastosowanie w jego obrębie odmiennych mechanizmów komunikacji sieciowej w zależności od dostępnych w określonym momencie dla danej jednostki możliwości komunikacyjnych. W strefie B systemu przewidziano wykorzystanie samoorganizującej, wieloskokowej sieci o strukturze kratowej, pozwalającej znacząco rozszerzyć zasięg łączności sieciowej poza obszar funkcjonowania lądowych systemów...
-
Comparison of the impact test and the harmonic test in measurements of natural resonant frequencies of circular saw blades
PublicationIn this paper results of measurements of natural resonant frequencies of circular saw blades with the impact test and the harmonic test are presented. Comparison of these two methods revealed that during testing of circular saw blades, in which bodies the open and closed notches (cuts) for cleaning of knives are present, with the harmonic test method it has been observed appearing of quasi-twin resonant frequencies, whereas the...
-
Nowe wyzwania, nowe rozwiązania. Jak przedsiębiorstwo branży IT odnajduje się w erze VUCA?
PublicationZmienność, niepewność, złożoność i niejednoznaczność, określane akronimem VUCA (volatility, uncertainty, complexity, ambiguity) towarzyszą funkcjonowaniu każdego przedsiębiorstwa. Jak wykorzystać te nieodłączne cechy otoczenia przedsiębiorstw jako szanse dla ich rozwoju to wy-zwania stojące przed nimi, a zarazem pytanie badawcze artykułu. Celem artykułu jest wykazanie, na przykładzie przedsiębiorstwa branży IT, że analiza zmienności,...
-
Toward Mechanosynthesis of Diamondoid Structures: VI. Quantum-Chemical Molecular Dynamics Comparison of Conditions for the STM Tip Driven Mechanosynthesis on Hydrogenated Si(111), Si(110) and Si(100) Surfaces.
Publicationmożliwość prototypowania przejściowych generacji nano-urządzeń otrzymanych drogą pozycjonowanej mechanosyntezy za pomocą stm wyposażonego w ostrze typu swcnt są analizowane metodą kwantowo-chemicznej dynamiki molekularnej. proponowana strategia syntezy polega na insercji atomów si oraz cząsteczek sih2 we wiązania si-h na uwodornionej powierzchni si(111), si(110) oraz si(100) kryształu krzemu. rezultaty modelowania sugerują, że...
-
Broadband/Dual-band Metal-Mountable UHF RFID Tag Antennas: A Systematic Review. Taxonomy Analysis, Standards of Seamless RFID System Operation, Supporting IoT implementations, Recommendations and Future Directions
PublicationThe employment of broadband/dual-band ultra-high frequency (UHF) radio frequency identification (RFID) tag antennas contributes to the growth of RFID technology, with many potential implications, such as the increase of international trade, and reducing costs thereof. This study presents all reported articles on RFID tags for metal objects that can work seamlessly across different countries. Moreover, it addresses all available...
-
On the Usefulness of the Generalised Additive Model for Mean Path Loss Estimation in Body Area Networks
PublicationIn this article, the usefulness of the Generalised Additive Model for mean path loss estimation in Body Area Networks is investigated. The research concerns a narrow-band indoor off-body network operating at 2.45 GHz, being based on measurements performed with four different users. The mean path loss is modelled as a sum of four components that depend on path length, antenna orientation angle, absolute difference between transmitting...
-
Design and Optimization of a Compact Planar Radiator for UWB Applications and Beyond
PublicationA compact monopole antenna for ultra-wideband (UWB) and beyond applications has been proposed. The radiator is based on the monopole topology. The super-wideband behavior has been achieved using a combination of spline-based modifications applied to the driven element, as well as utilization of a tapered feed and a slot-modified ground plane. The electrical performance of the structure has been tuned using a numerical optimization...
-
Radio Channel Measurements in Body-to-Body Communications in Different Scenarios
PublicationThis paper presents body-to-body radio channel measurements at the 2.45 GHz band, for different body motion scenarios and on-body antenna placements, and both indoor and outdoor environments. Measurement equipment, investigated scenarios and considered environments are described, an initial analysis of results being presented. The mean path loss and the standard deviation depend on the mutual location of transmitting and receiving...
-
Radio Channel Measurements in Body-to-Body Communications in Different Scenarios
PublicationThis paper presents body-to-body radio channel measurements at the 2.45 GHz band, for different body motion scenarios and on-body antenna placements, and both indoor and outdoor environments. Measurement equipment, investigated scenarios and considered environments are described, an initial analysis of results being presented. The mean path loss and the standard deviation depend on the mutual location of transmitting and receiving...
-
Explanation of Reduction of Pressure Forces in Turbine Chamber Seals
PublicationThe paper describes a chamber seal reducing the aerodynamic forces created in shroud seals. Asymmetrical pressure distribution (due to rotor-stator eccentricity) in the blade tip clearance leads to the creation of pressure forces acting on the blade shroud. By increasing the volume above the shroud, the pressure distribution becomes more uniform on the whole shroud circumference and the effect of rotor eccentricity is reduced....
-
Application of dynamic impedance spectroscopy to atomic force microscopy
PublicationMikroskopia sił atomowych jest uniwersalną techniką obrazowania powierzchni podczas gdy spektroskopia impedancyjna jest fundamentalną metodą charakteryzowania właściwości elektrycznych materiałów. Z powyższego względu użyteczne jest połączenie powyższych technik dla uzyskania przestrzennego rozkładu wektora impedancji. W pracy autorzy proponują nowe podejście polegające na połączeniu multiczęstotliwościowego pomiaru impedancyjnego...
-
Sensitivity analysis of critical loads of I-columns
PublicationThe first order variation of critical buckling load of thin-walled columns with bisymmetric open cross-section due to some variations of the design variables such as: cross-section dimensions, or material characteristics is derived. The influence of the residual welding stresses is taken into account. In the numerical examples dealing with I-column the functions describing the effect of the variation of the dimensions of the flange...
-
A self-stabilizing algorithm for finding a spanning tree in a polynomial number of moves
PublicationW pracy rozważa się rozproszony model obliczeń, w którym struktura systemu jest reprezentowana przez graf bezpośrednich połączeń komunikacyjnych. W tym modelu podajemy nowy samostabilizujący algorytm znajdowania drzewa spinającego. Zgodnie z naszą wiedzą jest to pierwszy algorytm dla tego problemu z gwarantowaną wielomianową liczbą ruchów.
-
Modelling of mutual coupling in microstrip antenna arrays fed by microstrip line. Modelowanie sprzężenia w szykach anten mikropaskowych zasilanych przez linie mikropaskowe.
PublicationPrzedstawiono wyniki modelowania sprzężenia pomiędzy prostokątnymi radiatorami mikropaskowymi w szyku liniowym anten zasilanych przez linie mikropaskowe. Zaproponowano schemat zastępczy sprzężenia w postaci kombinacji linii transmisyjnych wraz z sękami zwartymi i rozwartymi. Pokazano, że schemat taki dobrze modeluje sprzężenie w wąskim pasmie częstotliwości ok. 4%. Wyniki modelowania sprawdzono eksperymentalnie poprzez pomiary...