Filters
total: 8029
filtered: 4717
-
Catalog
- Publications 4717 available results
- Journals 85 available results
- Conferences 5 available results
- Publishing Houses 4 available results
- People 163 available results
- Inventions 21 available results
- Projects 43 available results
- Laboratories 3 available results
- Research Teams 12 available results
- e-Learning Courses 226 available results
- Events 25 available results
- Open Research Data 2725 available results
Chosen catalog filters
displaying 1000 best results Help
Search results for: STATKI POWIETRZNE
-
Wizualizacja pomiarów z mobilnego systemu monitoringu zanieczyszczeń powietrza
PublicationArtykuł stanowi omówienie różnych możliwych podejść do wizualizacji pomiarów wykonywanych przez urządzenie zainstalowane na poruszającym się po mieście pojeździe. Jest on podsumowaniem nadzorowanych przez autora studenckich prac projektowych, których celem było rozpoznanie możliwości wizualizacyjnych współczesnych technologii dla potrzeb grantu badawczego pt. Mobilny system ekspertowy do badania i analizy zanieczyszczeń powietrza...
-
Badania urządzeń wetylacyno-klimatyzacyjnych wykorzystujących adsorpcyjne osuszanie powietrza
PublicationW artykule przedstawiono wybrane wyniki prac związanych z ograniczeniem zużycia energii w systemach wentylacyjnych i klimatyzacyjnych oraz doskonaleniem metod obliczania procesów wymiany ciepła i masy realizowanych w nowoczesnych urządzeniach stosowanych w klimatyzacji. Zaprezentowano własne wyniki badań urządzeń: monowalentnego i hybrydowego.
-
Program ochrony powietrza od wpływu transportu w Gdańsku.
PublicationWymagania krajowe w zakresie ochrony powietrza.Uwarunkowania europejskie w zakresie ochrony powietrza.Przykłady programów ochrony powietrza w miastach.Analiza stanu zanieczyszczeń powietrza w Gdańsku.Propozycja programu ochrony powietrza w Gdańsku.
-
Electrochemical sensors of air pollutants. Elektrochemiczne czujniki zanieczyszczeń powietrza.
PublicationPrzedstawiono aktualny stan wiedzy na temat elektrochemicznych czujników gazów. Opisano najnowsze rozwiązania konstrukcyjne czujników amperometrycznych i potencjometrycznych a także ich zastosowania w ochronie środowiska.
-
Los związków z grupy BTEX w powietrzu atmosferycznym
PublicationPostępująca industrializacja i urbanizacja świata pociąga za sobą wzrost intensywności antropresji, co z kolei skutkuje pojawianiem się niekiedy bardzo niekorzystnych zmian zarówno w części ożywionej jak i w części nieożywionej środowiska.Jedną z wielu konsekwencji takiego stanu rzeczy jest wzrost intensywności emisji do atmosfery lotnych związków organiczny, w tym również związków z grupy BTEX. W pracy przedstawiono informacje...
-
Wpływ wybranych produktów pirolizy na zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego
PublicationOd czasu wejścia Polski do Unii europejskiej dostosowano polskie prawo do unijnych dyrektyw, które narzucają na przedsiębiorców obowiązek zagospodarowania 75% powstającego odpadu, jakim są zużyte opony samochodowe. Obecnie w Polsce najczęściej stosowaną metodą utylizacji tego odpadu jest spalanie w cementowniach. Niemniej jednak podejmowane są próby wprowadzenia na skalę przemysłową pirolizy opon samochodowych jako alternatywnej...
-
Optymalizacja rozpływu strumienia powietrza chłodzącego w turbinie gazowej
PublicationOptymalizacja spełnia ważną funkcję, pozwala nam zminimalizować straty poniesione poprzez zastosowanie chłodzenia. W wystąpieniu wykazano słuszność i celowość chłodzenia turbiny gazowej. Głównym celem prezentacji wyników było optymalizowanie rozpływu powietrza chłodzącego tak aby zminimalizować straty mocy spowodowane podziałem strumienia powietrza, takie dobranie upustów w sprężarce aby moc w turbinie była jak największa, a moc...
-
Studium oceny cyklu życia statku.
PublicationW pracy przedstawiono pierwszą próbę zastosowania techniki oceny cyklu życia do oszacowania strat środowiskowych związanych z budową statku. Przedstawiono dane dotyczące trzech typów statków: trawlera rybackiego, promu pasażerskiego oraz konternerowca.
-
Modelowanie bezpieczeństwa środowiskowego siłowni statku
PublicationCelem naukowym rozprawy doktorskiej było opracowanie probabilistycznych modeli niezawodności i ryzyka środowiskowego siłowni podstawowego statku towarowego o nępedzie realizowanym przez silnik lub silniki spalinowe tłokowe. Modele te służą do analiz projektowych odpowiednich systemów, określania wymagań natury niezawodnościowej względem tych systemów z uwzględnieniem czynnika ludzkiego oraz umożliwiają holistyczną ocenę bezpieczeństwa...
-
Wymiarowanie wzdłużnych wiązań kadłuba statku.
PublicationOpisano sposób prognozowania długoterminowego naprężeń we wzdłużnych wiązarach kadłuba statku metodą opracowaną w Polskim Rejestrze Statków (PRS). Przedstawiono koncepcję zastosowania współczynników jednoczesności naprężeń i podano przykładowe wartości tych współczynników, obliczone dla wzdłużników dna masowca wielkości panamax.
-
Wymiarowanie wzdłużnych wiązań kadłuba statku.
PublicationPrzedstawiono pracę badawczą prowadzoną w PRS-ie, której celem jest modyfikacja wymagań Przepisów budowy i klasyfikacji statków w zakresie dotyczącym wytrzymałości wzdłużnych wiązań kadłuba statku. Opisano sposób wykonywania długoterminowej prognozy naprężeń w tych wiązaniach i proponowany sposób sumowania charakterystycznych wartości poszczególnych składników naprężeń (od zginania ogólnego kadłuba i od wytrzymałości strefowej.
-
Architektura a sprawy bezpieczeństwa na statku
PublicationStatek - jako obiekt pływający, o złożonym wielofunkcyjnym układzie, spełnia jednocześnie rolę miejsca pracy, mieszkania i oraz odpoczynku. Ze względu na tę wielorakość funkcji oraz specyfikę tego szczególnego środowiska człowieka, w referacie poświęcono uwagę względom bezpieczeństwa na statku, które dotyczą również aspektów zdrowotnych. Te ostatnie wiążą się z wpływem czynników fizykochemicznych i biologicznych decydujących o...
-
Wykorzystanie modeli systemu energetycznego statku
PublicationPrzedstawiono model generatora synchronicznego oraz węzłów równoległych obciążeń, w których zastosowano wektorową reprezentację zmiennych stanu. Przyjęto założenie o symetrycznym obciążeniu generatora, co umożliwia modelowanie obciążeń tylko dla jednej fazy napięcia. Ze względu na ocenę pojedynczej pracy, jak również analizę stanu jałowego, generator został zbudowany jako źródło napięciowe. Opracowane modele wykorzystano do oceny...
-
Thermodynamic Cycles of Air Microturbine Power Plants Working on Biomass Fuels
PublicationThe gas turbine engine is modified to work as an air turbine set which consists, in the simplest arrangement, of a compressor, a heat exchanger and a turbine. Air is a working medium for both: the compressor and the turbine. This kind of air turbine set can be applied in power plants working on biomass fuels. In this solution we can burn fuels of varying parameters in the external combustion chamber without any harmful effects...
-
Organic compounds in indoor environments
PublicationPraca jest przeglądem literaturowym dotyczącym obecności lotnych związków organicznych w powietrzu wewnętrznym. Zaprezentowano główne źródła zanieczyszczeń powietrza wewnętrznego, poruszono tematykę sumarycznej zawartości LZO oraz wpływu zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego na jakość powietrza wewnętrznego.
-
Concept of the mobile monitoring system for chemical agents control in the air
PublicationW artykule przedstawiono koncepcję mobilnego systemu monitoringu związków chemicznych zanieczyszczających powietrze. Nowością w przedstawionej koncepcji monitoringu jest pomiar zanieczyszczeń powietrza wzdłuż ciągów komunikacyjnych, co do tej pory nie jest realizowane. W tym celu przedstawiono propozycję rozwiązania stosunkowo małego, bezobsługowego modułu do pomiarów związków chemicznych, który z łatwością będzie montowany na...
-
Wavelet analysis of frequency of air bubble departure
PublicationPrzedstawiono wyniki nieliniowej analizy częstotliwośći generowania pęcherzyków powietrza z dysz o średnicy 0.75 mm, 1.61 mm oraz 2.76 mm umieszczonych 15 cm poniżej poziomu wody.
-
Jakość powietrza wewnętrznego - lotne związki organiczne jako wskaźnik jakości powietrza wewnętrznego = Indoor air quality - volatile organic compounds as an indicator of the quality of indoor air
PublicationPomieszczenia zamknięte z jednej strony są barierą chroniącą przed negatywnymi czynnikami środowiska, zmiennymi warunkami pogodowymi - deszczem, wiatrem, niską lub wysoką temperaturą, z drugiej jednak strony - w zamkniętych wnętrzach nastepuje często kumulacja toksycznych związków organicznych i nieorganicznych, co nie pozostaje bez wpływu na ludzkie zdrowie.Głównym celem badań jest oszacowanie jakości powietrza wewnętrznego pod...
-
A coordination chemistry study of hydrated and solvated cationic vanadium ions in oxidation states +III, +IV, and +V in solution and solid state
PublicationPrzedmiotem studiów jest chemia koordynacyjna solwatów jonów wanadu(III), oksowanadu(IV) jaki i dioksowanadu(V) w rozpuszczalnikach tlenowo-donorowych takich jak: woda, dimetylosulfotlenek (DMSO) oraz N,N'-dimetylopropylenomocznik (DMPU). Badania prowadzone były w roztworach ciekłych jak i w fazie stałej z wykorzystaniem absorpcji (EXAFS), rozproszenia (LAXS) jak i dyfrakcji promieniowania X. Analiza uzyskanych wyników wskazuje,...
-
Zastosowanie niskokosztowych czujników PM10 do monitoringu jakości powietrza atmosferycznego
PublicationW pracy przedstawiono wyniki testu terenowego przeprowadzonego na terenie Gdańska w okresie od 7 do 24 lutego 2018 w celu wykazania wiarygodności uzyskiwanych wyników za pomocą komercyjnych czujników PM10 działających na zasadzie laserowego licznika cząstek w stosunku do metody odniesienia.
-
Osady atmosferyczne jako wskaźnik oceny stopnia zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego
PublicationCelem badań, realizowanych w ramach pracy doktorskiej, było określenie poziomu stężeń szeregu toksycznych składników śladowych obecnych w próbkach osadów atmosferycznych zbieranych na terenie wytypowanych aglomeracji miejskich wyraźnie różniących się pod względem położenia geograficznego jak również poziomu antropopresji. Realizację tak zaplanowanego projektu badawczego umożliwiła ocena przydatności stosowanych już w praktyce metodyk...
-
Badanie właściwości eksploatacyjnych próżniowego kolektora słonecznego do grzania powietrza
Publication -
Grzyby środowiskowe jako biologiczne wskaźniki jakości powietrza w budynkach
PublicationAnaliza mikrobiologiczna powietrza ulega ciągłym usprawnieniom począwszy od lat czterdziestych XX wieku. Dzięki temu wykazano, iż grzyby środowiskowe (ich elementy lub substancje przez nie produkowane) mogą wpływać na stan powietrza w budynkach. Wysunięcie tych wniosków zeszło się w czasie z odkryciem Zespołu Chorego Budynku. Podczas gdy w normalnym powietrzu w budynkach dominuje rodzaj Cladosporium, w chorych budynkach znajduje...
-
Układ sterowania pracą próżniowego kolektora słonecznego do grzania powietrza
PublicationZastąpienie w kolektorze słonecznym medium ogrzewanego z wody na powietrze pozwala na uzyskanie wysokiej temperatury powietrza wewnątrz kolektora oraz poprzez pominięcie czynnika pośredniego na zwiększenie wydajności kolektora. Dzięki temu możliwy jest ciągły obieg powietrza bez konieczności oczekiwania na podgrzanie, co ma miejsce przy podgrzewaniu wody. Rozwiązanie takie może być stosowane do grzania pomieszczeń w miesiącach...
-
Wykorzystanie techniki dozymetrii pasywnej w badaniach jakości powietrza wewnętrznego
Publication.
-
Założenia scenariuszy emisji rtęci do powietrza do roku 2020
Publication -
Analizator przeznaczony do monitorowania wybuchowości mieszaniny wodoru i powietrza.
PublicationOpisano metodę pomiarów w zakresie górnej granicy wybuchowości mieszanin powietrza z wodorem. W urządzeniu zastosowano czujnik katalityczny (pelistor) do kontroli zanieczyszczenia gazów palnych, a w szczególności wodoru przez powietrze. Wykazano możliwość zastosowania w praktyce przemysłowej analizatora przeznaczonego do pomiarów ciągłych.
-
Badanie pozostałości pestycydów w powietrzu na terenie Aglomeracji Trójmiejskiej
PublicationSzerokie wykorzystywanie pestycydów ma wpływ na zanieczyszczenie wody, gleby i powietrza. Techniki pobierania pestycydów z atmosfery mogą być podzielone na dwie grupy: dynamiczne pobieranie próbek oraz pasywne pobieranie próbek. Celem prowadzonych badań jest uzyskanie informacji o poziomie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego przez anality z grupy pestycydów (zarówno tych wycofanych jak i współcześnie stosowanych) na terenie...
-
Prototypowy czujnik do oznaczania lotnych związków opganicznych w powietrzu
PublicationW pracy zaprezentowano prototypowy elektrochemiczny czujnik zbudowany na bazie cieczy jonowej do oznaczania związków z grupy lotnych związków organicznych (LZO). W czujniku zostały użyte komercyjne elektrody firmy DropSens. w postaci pasków z nadrukowanymi elektrodami na ceramicznym podłożu. Jako elektrolit i środowisko reakcji redox wykorzystano następujące ciecze jonowe: dicyjanoamid 1-butylo-3-metyloimidazoliowy ([BMIM][N(CN2)]),...
-
Wykorzystanie zjawiska odparowania wody w metodzie pośredniego chłodzenia powietrza
PublicationPrezentowany artykuł ma na celu przybliżenie bezsprężarkowej metody chłodzenia powietrza, czyli chłodzenia wyparnego. Warto przyjrzeć się tej metodzie, ponieważ jest ona znacznie mniej energochłonna od klasycznych metod, które przede wszystkim wykorzystują sprężarkowe urządzenia chłodnicze. Jest to ważne nie tylko ze względów ekonomicznych, ale również ekologicznych oraz zbliżającej się groźby wyczerpania zasobów paliw kopalnych,...
-
Termoizolacja dachu a poprawny kierunek przepływu powietrza w wentylacji naturalnej
PublicationW artykule opisano przypadek w którym projektant nie uwzględnił konieczności wykonania izolacji termicznej w połaci dachowej nad przestrzenią poddasza nieużytkowego, co przyczyniło się do odwrócenia kierunku przepływu powietrza wentylacyjnego w kanałach trzonów kominowyc. Pomimo zgodnego z zasadami wiedzy technicznej doboru układu warstw dachu zastosowane rozwiązanie spowodowało zakłócenie w pracy wentylacji grawitacyjnej w wyniku...
-
Monitoring stanu powietrza atmosferycznego oraz wód powierzchniowych i podziemnych
PublicationOpisano cele i zadania i definicje Państwowego Monitoringu środowiska. Monitoring powietrza atmosferycznego obejmuje substancje gazowe oraz pyły a także wybrane substancje wchodzące w skład pyłów. Monitoring przeprowadza się z wykorzystaniem metod manualnych i analizatorów automatycznych a także za pomocą metod zdalnych. Stan powietrza atmosferycznego można oceniać na podstawie zmian wywołanych w środowisku. Nowoczesnym rozwiązaniem...
-
Przegląd praktyk zarządzania jakością powietrza w wybranych miastach europejskich
PublicationPonad 80% Europejczyków zamieszkujących tereny zurbanizowane oddycha powietrzem wykraczającym pod względem zanieczyszczeń ponad normy ustanowione przez WHO. O tym jak ważny jest to problem świadczy także wpisanie go jako jeden z kluczowych elementów strategii UE dot. ochrony środowiska. Poza wymiarem ekologicznym jest to również problem stanowiący realne zagrożenie dla życia ludzi. Z powodu złej jakości powietrza corocznie na świecie...
-
Chłodzenie współczesnych procesorów komputerowych. Część I Typowe układy chłodzenia powietrznego
PublicationArtykuł poświęcony jest ocenie standardowych i współczesnych metod chłodzenia procesorów komputerowych. W jego części pierwszej przedstawiono charakterystykę techniczną typowych układów chłodzenia takich procesorów oraz wyniki badań doświadczalnych konwencjonalnych konstrukcji radiatorów przeznaczonych do chłodzenia procesorów komputerowych, stosowanych przez firmy Pentalpha i Xilence. W tym drugim przypadku radiator aluminiowy...
-
Zarządzanie informacją w procesie projektowania statku
PublicationW prezentowanej pracy przedstawiono znaczenie przepływu informacji w procesach projektowych oraz pomiędzy poszczególnymi stronami procesu projektowego jak np. towarzystwa klasyfikacyjne, poddostawcy czy organizacje konsultingowe. Przedstawione zostały etapy projektowania statku od projektu ofertowego poprzez projekt techniczny a kończąc na dokumentacji zdawczej. Skuteczne zarządzanie potrzebną informacją wpływa na lepszą jakość...
-
Dryf statku uszkodzonego na fali bocznej
PublicationPublikacja przedstawia analizę dryfu statku uszkodzonego na fali bocznej. W referacie przedstawiono analizę zjawiska przy pomocy równań różniczkowych.
-
Pomiary w procesie budowy kadłuba statku
PublicationStatki i obiekty oceanotechniczne to największe ruchome ruchome dzieła sztuki inżynierskiej. Budowie takich kolosów towarzyszą procesy pomiarowe – nierzadko na odległości przekraczające kilkaset metrów i dokładnościach milimetrowych. Tak było kilkaset lat temu i tak jest dzisiaj. Pomimo niezmienności praw fizyki i zasad geometrii przestrzennej, w metrologii okrętowej – tak jak w innych dziedzinach życia – zachodzą zmiany. Pojawienie...
-
Static magnetic multipole susceptibilities of the relativistic hydrogenlike atom in the ground state: Application of the Sturmian expansion of the generalized Dirac-Coulomb Green function
PublicationWe study far- and near-field magnetic and electric multipole moments induced in the ground state of the Dirac one-electron atom placed in a weak 2L-pole magnetostatic field. The analysis is carried out within the framework of the first-order Rayleigh-Schrödinger perturbation theory, with the use of the Sturmian expansion of the generalized Dirac-Coulomb Green function [Szmytkowski, J. Phys. B 30, 825 (1997);J. Phys. B 30, 2747(E)...
-
Static electric multipole susceptibilities of the relativistic hydrogenlike atom in the ground state: Application of the Sturmian expansion of the generalized Dirac-Coulomb Green function
PublicationThe ground state of the Dirac one-electron atom, placed in a weak, static electric field of definite $2^{L}$ polarity, is studied within the framework of the first-order perturbation theory. The Sturmian expansion of the generalized Dirac-Coulomb Green function [R. Szmytkowski, J. Phys. B: At. Mol. Opt. Phys. 30, 825 (1997); erratum R. Szmytkowski, J. Phys. B: At. Mol. Opt. Phys. 30, 2747 (1997)] is used to derive closed-form analytical...
-
Możliwości zamiany elektrycznych przepływomierzy powietrza stosowanych w silnikach spalinowych samochodów
PublicationW artykule przedstawiono podstawowe typy przepływomierzy powietrza, stosowane w silnikach spalinowych samochodów: z klapąspiętrzającą, HLM, HFM, Vortex i MAP. Przedstawiono wyniki badania tych przepływomierzy na specjalnie przygotowanym stanowisku pomiarowym. Przeanalizowano możliwość ich zamiany i zweryfikowano taką możliwość w praktyce.
-
Udział transportu w zanieczyszczaniu powietrza w miastach na przykładzie Gdańska.
PublicationTransport, przede wszystkim samochodowy, jest obok przemysłu głównym czynnikiem wpływającym na kondycję powietrza jak i cełego środowiska naturalnego w miastach.Gdańsk jest jednym z miast, gdzie zatłoczenie motoryzacyjne i wynikająca z tego emisja środków szkodliwych spowodowały podjęcie prac nad ustaleniem działań w celu ograniczenia zanieczyszczeń powietrza - pochodnych transportu. Przyjęcie odpowiednich celów i szczegółowych...
-
Techniki analityczne stosowane w monitoringu powietrza atmosferycznego i gazów odlotowych
PublicationPrzedstawiono klasyfikację metod i technik analitycznych, wykorzystywanych wbadaniach powietrza atmosferycznego, grupy oznaczanych substancji oraz ro-dzaje informacji analitycznych uzyskiwanych w wyniku przeprowadzonych badań.Przedstawiono schematy ideowe typowych rozwiązań konstrukcyjnych urządzeńkontrolno-pomiarowych stosowanych w tego typu badaniach.
-
Techniki analityczne wykorzystywane w badaniach powietrza atmosferycznego i gazów odlotowych.
PublicationW pracy w oparciu o dane literaturowe jak i własne doświadczenia przedstawiono klasyfikację metod i technik analitycznych wykorzystanych w badaniach powietrza atmosferycznego, przykłady oznaczanych substancji oraz rodzaje informacji analitycznych uzyskiwanych w wyniku przeprowadzonych badań. Ponadto przedstawiono schematy ideowe typowych rozwiązań konstrukcyjnych systemów kontrolno-pomiarowych stosowanych w tego typu badaniach.
-
METODA I NARZĘDZIA DNIAGNOZOWANIA PROBLEMÓW PRZEPŁYWU POWIETRZA POD PODŁOGĄ TECHNICZNĄ
PublicationW pracy opisano wagę problematyki kontroli i diagnostyki przepływu powietrza chłodzą-cego pod podniesiona podłogą techniczną w centrach danych telefonii komórkowej, z uwzględnie-niem funkcji podwójnego zastosowania. Opisano specjalizowane narzędzie pomiarowe, oraz metodę pomiarów i weryfikacji, które pozwalają identyfikować problemy przepływu powietrza chłodzącego. Narzędzia i metoda zostały opracowane przez zespół Laboratorium...
-
Regulacja programowa przepływu powietrza w czasie fluidalnego powlekania form farmaceutycznych
Publication.
-
Problem jakości powietrza wewnętrznego na przykładzie placówek opieki nad dziećmi
PublicationZgodnie z informacjami udostępnionymi przez Światową Organizację Zdrowia, zanieczyszczone powietrze, jest przyczyną siedmiu milionów przedwczesnych zgonów na całym świecie. Wciąż jednak w społeczeństwie panuje przeświadczenie, że największe ryzyko dla zdrowia człowieka płynie z oddychania powietrzem atmosferycznym, pomijając istotność jakości powietrza wewnętrznego, które może być zanieczyszczone w podobnym stopniu lub nawet w...
-
Wdrożenie nowych regulacji prawnych w ochronie powietrza atmosferycznego w Polsce
PublicationW artykule przedstawiono zmiany prawne wynikające z przystosowania dyrektyw 2008/50/WE i 2004/107/WE do prawodawstwa polskiego. Nowe regulacje odnoszące się do ochrony powietrza stanowią jedynie rozbudowanie i modyfikację istniejacych dotychczas przepisów. W ratykule podano istotne informacje wynikajace z decyzji Komisji Europejslkiej 2011/850/UE
-
Identyfikacja źródeł zanieczyszczeń powietrza wody i gleby w miejscowości Tleń
PublicationIdentyfikacja źródeł skażenia. Wskazanie czynników degradujących. Badania ewentualnych zagrożeń w efekcie działań gospodarczo - bytowych mieszkańców. Analiza źródeł zanieczyszczeń i różnych wariantów ich eliminowania lub minimalizowania.
-
Outdoor I-V measurements of air-cooled silicon solar cell
PublicationStosując radiator aluminiowy i przpływ powietrza z obu stron krystalicznego krzemowego ogniwa słonecznego osiągnięto skuteczne odprowadzanie ciepła i schłodzenie do temperatury otoczenia. Nową metodą (przy oświetleniu ogniwa i mniejszym napięciu) wyznaczono rezystancję szeregową i współczynnik nieidealności mierzonej charakterystyki I-V.
-
Closure on survival time
PublicationArtykuł zamyka sprawę przewracania statków w stanie awaryjnym, tj. czasu jaki upływa od momentu kolizji do momentu przewrócenia pod wpływem fal.