Filters
total: 14920
filtered: 10092
-
Catalog
- Publications 10092 available results
- Journals 372 available results
- Conferences 2 available results
- Publishing Houses 4 available results
- People 535 available results
- Inventions 60 available results
- Projects 196 available results
- Laboratories 9 available results
- Research Teams 20 available results
- Research Equipment 3 available results
- e-Learning Courses 2614 available results
- Events 217 available results
- Open Research Data 796 available results
Chosen catalog filters
displaying 1000 best results Help
Search results for: KŁADKA DLA PIESZYCH
-
Metoda georadarowa w diagnostyce betonowych obiektów mostowych wzdłuż linii Pomorskiej Kolei Metropolitalnej w Gdańsku
PublicationW pracy przedstawiono badania doświadczalne metodą georadarową betonowych obiektów mostowych wzdłuż nowopowstałej linii Pomorskiej Kolei Metropolitalnej (PKM) w Gdańsku. Przedmiotem badań był wiadukt drogowy, ramowo łukowa oraz ramowa kładka dla pieszych. Pomiary wykonano za pomocą zestawu georadarowego Alladin z anteną o częstotliwości emitowanej fali równej 2 GHz. W artykule opisano także podstawy teoretyczne metody georadarowej...
-
Probabilistic Approach to Precipitation-Runoff Relation in a Mountain Catchment: A Case Study of the Kłodzka Valley in Poland
PublicationOn the basis of daily precipitation and discharges recorded in 1974–2013 relations between precipitation and runoff in the Kłodzka Valley (KV) in south-western Poland were analyzed. The degree of synchronicity between them was determined using the bivariate Archimedean copulas. This study aims at identifying and then describe in a probabilistic way the precipitation and runoff relations in the area playing an important role...
-
Preliminary research on adaptability of municipalities in the sub-basin of Nysa Kłodzka using multidimensional comparative analysis
Publication -
Nowe potrójne związki w układzie RE2TGe3 (RE – ziemia rzadka, T – metal przejściowy)
PublicationCelem niniejszej pracy była synteza nowych związków międzymetalicznych z rodziny RE2TGe3, gdzie RE to metale ziem rzadkich, a T to metal przejściowy (Pd, Pt). Dokonano tego stosując metodę topienia w łuku elektrycznym. Za pomocą proszkowej dyfrakcji rentgenowskiej ustalono, że udało się otrzymać następujące materiały: Pr2Pd1.15Ge2.85, Sm2PdGe3, Tb2Pd1.25Ge2.85, Dy2Pd1.25Ge2.85, Ho2Pd1.3Ge2.7, Ce2Pt0.9Ge3.1, Pr2Pt1.15Ge2.85, Nd2PtGe3,...
-
Analiza systemów ewakuacyjnych dla współczesnych statków pasażerskich
PublicationReferat przedstawia charakterystykę systemów ewakuacyjnych stosowanych na współczesnych statkach, przewożących na pokładzie dużą ilość osób. Przedstawiono rozwiązania akceptowane przez przepisy i powszechnie stosowane oraz analizę ich zasadniczych cech. Uwzględniono systemy ratunkowe łodziowe i tratwowe oraz morskie systemy ewakuacyjne. Przedstawiono również przykłady opracowanych koncepcji systemów innowacyjnych.
-
Założenia Regionalnej Strategii Innowacji dla województwa pomorskiego
PublicationArtykuł przedstawia i omawia główne założenia i kierunki działań zawarte w strategii innowacji dla województwa pomorskiego. Rozważania poprzedzono analizami na temat interpretacji pojęcia i znaczenia innowacji we współczesnej gospodarce, szczególnie gospodarce regionalnej, a także miejsca i roli regionalnych strategii innowacji, stanowiących jeden z ważniejszych instrumentów kreowania innowacji, we wzroście wykorzystania i rozwoju...
-
Paliwa gazowe dla energetyki - stagnacja czy rozwój
PublicationPrzedstawiono prognozy dotyczące rozwoju rynku gazu w Polsce. Zwrócono uwagę na technologie energetyczne: węglowe, gazowe, jądrowe i odnawialne. Podkreślono rolę cen gazu w rozwoju energetyki.
-
Koncepcja nowego testu energetycznego dla pojazdów samochodowych
PublicationW pracy zaproponowana została koncepcja nowego testu energetycznego dla pojazdów samochodowych, którego wyniki będą reprezentatywne dla pełnego zakresu warunków ruchu spotykanych przez użytkowników pojazdów. Głównym zastosowaniem takiego testu będzie możliwość obiektywnej oceny efektywności energetycznej badanego pojazdu. Pełen zakres eksploatacji badanego pojazdu zostanie uwzględniony dzięki długoterminowej rejestracji parametrów...
-
Wyznaczanie charakterystyk hydraulicznych dla trójwymiarowych obiektów przepływowych
PublicationZaproponowano systematyczną klasyfikację reaktorów, służących do oczyszczania wody i ścieków, uwzględniającą formalny charakter zmiennych przepływu. Opisano zasady wymiarowania obiektów dla poszczególnych kategorii.
-
Kopalnia pomysłów - wzorce dla projektowania gier komputerowych
PublicationReferat omawia ideę wzorców dla projektowania gier komputerowych. Przedstawiona jest w nim geneza ich powstania, omówienie ich typowych elementów i konkretny przykład takiego wzorca. Podane są sposoby na tworzenie nowych wzorców, wdrażanie ich na etapie projektowania i zarządzanie nimi, a także plusy i minusy stosowania takiego podejścia do tworzenia gier komputerowych.
-
Graficzna metoda prezentacji scenariuszy dla aplikacji interaktywnych
PublicationJednym z kluczowych obszarów projektowania aplikacji interaktywnychjest tworzenie scenariuszy. Muszą one być opisane w sposóbformalny dla zapewnienia możliwości ich wykonania przez system komputerowy. Zapewniają to uznane języki opisu procesów biznesowych, takie jak BPEL, BPML. Z drugiej jednak strony te same scenariusze powinny być przedstawione w sposób czytelny i zrozumiały dla przeciętnego użytkownika, tak aby mógł on zweryfkowa...
-
Współczesne wyzwania dla rozwoju systemów bezpieczeństwa tarnsportu
PublicationRozdział I: Współczesne wyzwania dla rozwoju systemów bezpieczeństwa transportu.1.1 Prawo do bezpieczeństwa1.2 Kultura bezpieczeństwa1.3 Polityka bezpieczeństwa1.4 Podsumowanie
-
Mass Customization jako alternatywa dla produkcji masowej
PublicationW publikacji zaprezentowano kluczowe zagadnienia charakteryzujące koncepcję Mass Customization w porównaniu z klasyczną koncepcją produkcji masowej. Przedstawiono definicje i cechy charakteryzujące obie koncepcje produkcji, podjęto próbę porównania obu koncepcji. Skupiając się na koncepcji Mass Customization zestawiono wymagania do projek-towania procesu produkcyjnego wg koncepcji. Skrótowo przedstawiono również wyniki analiz wybranego...
-
Innowacyjne rozwiązania stacji prostownikowych dla trakcji trolejbusowej
PublicationW artykule przedstawiono najnowsze rozwiązania stosowane w układach zasilania sieci trolejbusowych
-
Wykorzystanie Śródlądowych Dróg Wodnych dla Rozwoju Regionalnego
PublicationMateriał przedstawia działania podjęte przez uczestników projektu InWater - ''Wykorzystanie Śródlądowych Dróg Wodnych dla Rozwoju Regionalnego'' w celu wskazania nowych możliwości rozwoju regionu związanych z drogami wodnymi, przygotowania planów inwestycyjnych terenów przyległych do szlaków wodnych oraz międzynarodowej promocji szlaków wodnych.
-
Serwery aplikacji dla realizacji uczelnianych usług VoIP
PublicationW pracy przedstawiono klasy usług systemu VoIP. Omówiono niebezpieczeństwa realizacji usług telefonicznych na bazie sieci komputerowej. Scharakteryzowano środowisko programistyczne dla aplikacji VoIP, w tym przedstawiono architekturę i podstawowe funkcje serwera aplikacji. Zaprezentowano przykłady usług zaimplementowanych na Politechnice Gdańskiej. Omówiono aspekty ekonomiczne i problemy realizacji usług VoIP na Uczelni.
-
Metoda wyznaczania kontekstu dla aplikacji sterowania zdarzeniami
PublicationPrzedstawiono metodę rozszerzenia aplikacji poprzez wprowadzenie elementów kontekstu środowiska działania. Definicja kontekstu jest oparta na ogólnej ontologii kontekstu. dane poczodzace ze środowiska są przetwarzane przez okreslone warunki. Jako algorytm przetwarzania została wykorzystana śieć Petriego, dzieki czemu aplikacja może we właściwy sposób reagować na zdarzenia zachodzące w otoczeniu. W taki sposób są zbudowane aplikacje...
-
Model opisu wydajności protokołu SIP dla VoIP
PublicationCoraz większa popularność protokołu SIP (Session Initiation Protocol) pociąga za sobą konieczność wymiarowania zasobów sieciowych i badania wydajności samego protokołu z uwagi na potrzebę gwarancji poziomu i jakości usług. Dla realizacji tego celu prowadzi się szereg prac badawczych i niniejsza publikacja jest zreferowaniem wyników takich prac badawczych wykonanych przez autorów. Dotyczą one modelu analitycznego dla opisu poziomu...
-
Uwarunkowania efektywności kształcenia w liceum dla dorosłych
PublicationTematyka funkcjonowania szkolnictwa dla dorosłych w Polsce od ponad 20 lat wydaje się zapomniana. Wprawdzie podejmowane są nieliczne prace ukazujące wspierający charakter edukacyjny szkół dla dorosłych wobec uczących się w nich słuchaczy, jednak instytucje te nie cieszą się uznaniem społeczeństwa. Celem oddanej w ręce czytelnika monografii jest zweryfikowanie tej oceny na podstawie badania efektów uczenia w szkołach dla dorosłych...
-
Optoelektroniczne sensory fluorescencyjne dla monitoringu zanieczyszczeń środowiska
Publicationw pracy zaproponowano i opisano optoelektroniczny fluorescencyjny sensor do pomiaru stężenia kobaltu w wodzie. opisano zasadę działania tego typu sensorów. zaproponowano konfigurację laboratoryjnego stanowiska pomiarowego i przeprowadzono dobór niektórych jego komponentów. przedstawiono także etapy dalszych prac badawczych nad konstrukcją sensora.
-
Analizator protokołu IAX2 dla rejestratora rozmów VoIP
PublicationW artykule przedstawiono koncepcję i sposób realizacji analizatora sygnalizacji i rejestratora mediów dla protokołu IAX2 (Inter-Asterisk Exchange) wykorzystywanego w technologii VoIP. Praca zawiera omówienie podstawowych cech rejestratorów VoIP i umiejscowienie w nich analizatora IAX2. Omówiona została koncepcja i wymagania dotyczące analizatora oraz rejestratora w postaci dodatkowego modułu do istniejącego już rozwiązania firmy...
-
Balistyka dla snajperów : Praktyczny poradnik. - J. A. Ejsmont. -
PublicationJest to pierwsza w Polsce książka z zakresu balistyki, opracowana dla snajperów, strzelców wyborowych, sportowych strzelców długodystansowych oraz myśliwych. W przystępny sposób przedstawiono w niej zagadnienia związane z balistyką wewnętrzną, zewnętrzną i końcową. Bardzo wnikliwie omówiono również celowniki optyczne, sposoby ich testowania i regulacji. Opisano zasady określania poprawek uwzględniających odległość od celu, położenie...
-
Numeryczny model terenu dla studium wykonalności inwestycji
PublicationAutorzy prezentują możliwość pozyskania numerycznego modelu terenu (lądu i dna morskiego) w oparciu o korelację pomiarów fotogrametrycznych i batymetrycznych. Prezentują autorskie opracowanie geoinformatyczne połączone z wdrożeniem na przykładzie wybranej inwestycji w strefie brzegowej Morza Bałtyckiego.
-
Modele i algorytmy dla grafowych struktur defensywnych
PublicationW niniejszej pracy przeprowadzono analizę złożoności istnienia struktur defensywnych oraz równowag strategicznych w grafach. W przypadku struktur defensywnych badano modele koalicji defensywnych, zbiorów defensywnych i koalicji krawędziowych - każdy z nich w wersji globalnej, tj. z wymogiem dominacji całego grafu. W przypadku modeli równowagi strategicznej badano równowagę strategiczną koalicji defensywnych, równowagę strategiczną...
-
Strefa dla wodociągu. Instalacje zaopatrzenia w wodę
PublicationZagrożenia wynikające z sąsiedztwa przewodów wodociągowych. Ocena ogólnego stanu starszych przewodów. Braki w informacjach, potencjał szkodowy, zagrożenia dla sąsiadujących obiektów, strefy zagrożenia. Kolizje, obecność w gruncie znaczącej części sieci reprezentującej od samego początku obniżoną jakość.
-
Integracja Niskopoziomowego Podsystemu Bezpieczeństwa dla Systemu IIP
PublicationArtykuł omawia prace nad prototypowaniem i integracja podsystemu bezpieczenstwa Systemu IIP na poziomie wirtualizacji zasobów sieciowych. Przedstawiono jego zakres funkcjonalny, sposób funkcjonowania w sieci badawczej PL-LAB oraz realizacje scenariusza ochrony danych przesyłanych w Równoległym Internecie CAN.
-
Analiza empirycznego modelu propagacyjnego dla budynków parkingowych
PublicationRozwój branży telekomunikacyjnej pozwolił na możliwość realizacji transmisji bezprzewodowej za pomocą fal radiowych. Jednak pociąga to za sobą problemy związane ze zmiennymi warunkami propagacji fal radiowych. Ich złożoność zależy od środowiska propagacyjnego, w którym ta fala się rozchodzi. Aby zaprojektowanie bezprzewodowej sieci wewnątrzbudynkowej stało się możliwe, trzeba dysponować wiedzą na temat danego środowiska propagacyjnego...
-
Kwaternionowy system kryptograficzny dla zabezpieczania danych multimedialnych
PublicationProblemem badawczym, którego dotyczy rozprawa jest kryptograficzne zabezpieczanie danych multimedialnych, głównie obrazów i sygnałów video, przed działaniami niepowołanych osób i organizacji, chcących uzyskać do nich dostęp i mieć możliwość ich nielegalnego wykorzystania oraz modyfikacji. W rozprawie wykazano, że wykorzystanie właściwości rachunku kwaternionowego umożliwia zbudowanie kwaternionowego systemu kryptograficznego dla...
-
System budżetowania parametrów jakościowych dla połączeń wielodomenowych
PublicationRozwiązanie problemu gwarancji jakości usług dla wielodomenowych sieci NGN przy jednoczesnej optymalizacji wykorzystania zasobów jest nadal otwarte. Zaproponowano modyfikację dotychczasowego podejścia, które sprowadza się do budżetowania bilansowania) dwóch, a nie trzech parametrów jakościowych (średniego opóźnienia i prawdopodobieństwa straty) przy jednoczesnej kontroli parametru zmienności opóźnienia w powiązaniu z prawdopodobieństwem...
-
Koacerwacja jako alternatywa dla konwencjonalnych technik ekstrakcji
PublicationOdpowiednie przygotowanie próbki przed analizą chromatograficzną to jeden z najważniejszych kroków w całej procedurze analitycznej w celu uzyskania dokładnych i wiarygodnych wyników. Ekstrakcja koacerwacyjna ma duży potencjał rozwoju ze względu na możliwość wprowadzania licznych modyfikacji, wspomagających proces wyodrębniania.
-
PROJEKTOWANIE GRAFICZNEGO INTERFEJSU UŻYTKOWNIKA DLA OSÓB STARSZYCH
Publication: W artykule opisano zagadnienia dotyczące tworzenia optymalnego interfejsu użytkownika przeznaczonego dla osób starszych i przewlekle chorych.
-
Opony i nawierzchnie drogowe dla samochodów elektrycznych
PublicationOd czasu wynalezienia koła, które to wydarzenie miało miejsce około 6 tys. lat temu, rozpoczęła się era transportu kołowego trwająca do dzisiaj. W początkowym okresie koło, a często walec, wykorzystywane były jedynie do przesuwania ciężkich przedmiotów na niewielkie odległości. Potem pojawiły się pojazdy kołowe napędzane siłą mięśni zwierząt pociągowych. Dopiero pod koniec XVIII wieku zbudowano pierwsze pojazdy, które możemy zakwalifikować...
-
Strategie wzrostowe dla Neptun Ship Service Ltd.
PublicationW ekspertyzie przeprowadzono ewaluację strategii wzrostowych dla firmy Neptun Ship Service Ltd.
-
REALIZACJA APLIKACJI SCHEDULER DLA STEROWANIA SIECIĄ TRANSPORTOWĄ
PublicationW artykule przedstawiono wykorzystanie koncepcji SDN z protokołem OpenFlow do sterowania siecią transportową z komutacją pakietów. W tym celu zrealizowana została aplikacja sterująca połączeniami w sieci telekomunikacyjnej. Podstawą jej działania jest planowany przez administratora sieci harmonogram połączeń, zawierający wszystkie niezbędne parametry konieczne dla przeprowadzenia sterowania.
-
Doradztwo dla strategii rozwoju innowacyjnego w MSP
PublicationOmówiono procesy rozwoju innowacji w MSP na współczesnym rynku. Scharakteryzowano doradztwo jako instrument wsparcia innowacyjnego rozwoju MSP w rozwiniętych krajach UE. Zaprezentowano proces doradztwa podstawowego dla strategii innowacyjnego rozwoju w MSP w Polsce. Przedstawiono doradztwo zaawansowane dla strategii innowacyjnego rozwoju w MSP w Polsce.
-
Ultradźwiękowy moduł antymaskingu dla czujek ruchu PIR
PublicationPrzedstawiono podstawowe założenia, jakie powinien spełniać moduł funkcji antymaskingu, stosowany wraz z czujnikami ruchu opartymi o technologię PIR, umożliwiający spełnienie podstawowych wymagań zawartych w normach serii EN50131. W oparciu o wymagania, stworzono układ spełniający wszystkie wymagania zawarte w normach i dostosowano go do zainstalowania w istniejących obudowach czujek. W pracy przybliżone zostaną podstawy teoretyczne...
-
Moduł komunikacji bezprzewodowej dla bezzałogowego statku latającego
PublicationW artykule przedstawiono projekt modułów komunikacji bezprzewodowej przeznaczonych do zastosowania w Bezzałogowych Statkach Latających. Przedstawiono opis i zasadę działania poszczególnych podzespołów wchodzących w skład urządzenia oraz opis zaprojektowanego protokołu komunikacyjnego wraz z jego funkcjonalnościami. Ze względu na zasilanie bateryjne modułu powietrznego zastosowane zostały techniki zmniejszenia zużycia energii.
-
Międzynarodowa nagroda NO-DIG 2011 dla Projektu Warszawskiego
PublicationMiędzynarodowa nagroda NODIG za 2011 dla projektu warszawskiego Czajka. Ogólna informacja, przezentacja.
-
Międzynarodowa akredytacja instytucjonalna EUA-IEP dla PG
PublicationPolitechnika Gdańska 10 września 2018 r. pomyślnie zakończyła procedury międzynarodowej oceny instytucjonalnej przez Europejskie Stowarzyszenie Uniwersytetów (European University Association, EUA) i uzyskała prawo do posługiwania się prestiżowym wyróżnieniem EUA-IEP (European University Association – Institutional Evaluation Programme). EUA oceniało PG pod kątem organizacji i zarządzania uczelnią oraz wewnętrznej kultury jakości....
-
Mechanizmy QoS dla wielousługowych sieci IP. 2.
PublicationZaprezentowano koncepcje organizacji wielousługowych sieci IP. Przedstawiono podstawowe modele usług pozwalających na zróżnicowanie obsługi różnych typów ruchu. Opisano usługę best effort, a także usługi zintegrowane (IntServ-) i zróżnicowane (DiffServ). Podobno przykłady realizacji usługi DiffServ.
-
Warsztaty teleinformatyczne dla uczniów - cele, środki, oceny
PublicationPrzedstawiono podsumowanie i wnioski płynące z przeprowadzenia Warsztatów teleinformatycznych dla uczniów szkół średnich. Referat prezentuje ocenę warsztatów zarówno przez przedstawicieli szkoły średniej, biorących aktywny udział w warsztatach, jak i organizatorów przedsięwzięcia - nauczycieli akademickich. Celem warsztatów, których plan przedstawiony został na XVIII konferencji Informatyka w Szkole, było ułatwienie uczniom podjęcia...
-
Syntezy i właściwości nowych poliuretanów dla medycyny
PublicationOpisano syntezy poliuretanów (PUR) z użyciem cykloalifatycznego diizocyjanianu, małocząsteczkowych dioli i triglicerydu kwasu 12-hydroksyoleinowego (olej rycynowy) oraz oligomeroli tworzących segmenty giętkie: polioksytetra-metylenoglikolu (PTMG), poliwęglanu glikolu heksametylenowego (PHC), polibu-tadienodiolu (PBD) i handlowego prepolimeru uretanowego z PBD i 4,4´-diizo-cyjanianu difenylometanu. Przedstawiono wyniki badań właściwości...
-
Algorytm przybliżony dla cyrkularnego kolorowania krawędzi grafów
PublicationW artykule autorzy proponują algorytm przybliżony dla cylkularnego kolorowania krawędzi grafu. Przedstawione są oszacowania na złożoność obliczeniową tego algorytmu, a także wyniki testów na grafach o małej liczbie wierzchołków jak i na grafach losowych.
-
Interfejs miejskiego systemu informacji dla osób niepełnosprawnych.
PublicationArtykuł przedstawia analizę potrzeb różnych grup osób niepełnosprawnych oraz możliwe rozwiązania implementacyjne w zakresie interfejsu użytkownika, ułatwiające posługiwanie się systemami informacyjnymi na przykładzie systemu GDASKON.
-
Preprocesor graficzny ATPDRAW dla programu symulacyjnego ATP.
PublicationPrzedstawiono program ATPDraw, który jest preprocesorem graficznym dla programu ATP przeznaczonego do obliczania stanów przejściowych w obwodach elektrycznych. Opracowanie preprocesora znacznie ułatwiło tworzenie modelu symulowanego układu. Model jest tworzony w dużo czytelniejszej niż tekstowa formie graficznej. ATPDraw umożliwia stworzenie w prosty sposób łatwej do wykorzystania biblioteki własnych modeli obiektów i zjawisk....
-
Algorytm samostabilizujący dla problemu kolorowania krawędzi grafu.
PublicationReferat ten poświęcony jest kolorowaniu grafów w modelu rozproszonym.Podano samostabilizujący się algorytm kolorowania krawędzi grafu. Jest to prawdopodobnie pierwszy algorytm krawędziowego kolorowania grafów w tym modelu. Rozważania teoretyczne zostały poparte eksperymentami komputerowymi.
-
Wykorzystanie serwerów UDDI dla systemów zdalnej edukacji.
PublicationW artykule przedstawiono możliwości wykorzystania usług sieciowych opartych na serwerach UDDI (Universal Description, Discovery and Integration) do przechowywania obiektów edukacyjnych. Opisane rozwiązanie wykorzystujące język XML, protokół SOAP (Simple Object Access Protocol) i standard WSDL (Web Services Description Language) pozwala na tworzenie baz wiedzy przeznaczonych zarówno dla uczniów jak również dla nauczycieli....
-
Szacowanie wartości niemierzonych dla celów sterowania predykcyjnego
PublicationEfektywne sterowanie zintegrowanym systemem ściekowym za pomocą zaawansowanych technologii sterowania - w tym przypadku technologii krzepkiego sterowania predykcyjnego (ang. Robust Model Predictive Control - RMPC) - ma na celu utrzymanie wysokiej technologicznej wydajności systemu przy relatywnie niskich kosztach jego prowadzenia oraz zapewnienie, że zostaną spełnione organiczenia związane z jakością oczyszczonych ścieków.
-
System pomiarowo-informacyjny dla urządzenia do mikrotunelingu
PublicationPrzedstawiono opracowany i wykonany przez autorów system pomiarowy do wizualizacji stanu pracy urządzenia do bezwykopowego wykonywania rurociągów podziemnych. Opisano modułową budowę systemu. Omówiono możliwości rejestracji zmian najważniejszych parametrów w czasie wykonywania tunelu.
-
Wartość wiedzy dla współpracy nauki i biznesu
PublicationBudowanie przewagi konkurencyjnej na podstawie kapitału ludzkiego stanowi istotę gospodarki opartej na wiedzy. Krytyczną wartością współczesnego przedsiębiorstwa jest zatem wiedza i kapitał intelektualny. Efektywny sposób zarządzania nimi wpływa bezpośrednio na poziom kreatywności i innowacyjności. W konsekwencji stanowi główny trzon w procesie budowania konkurencyjnej pozycji przedsiębiorstwa w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu....