Filters
total: 3790
-
Catalog
- Publications 2473 available results
- Journals 40 available results
- Publishing Houses 4 available results
- People 557 available results
- Inventions 22 available results
- Projects 46 available results
- Laboratories 4 available results
- Research Teams 12 available results
- Research Equipment 1 available results
- e-Learning Courses 571 available results
- Events 60 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: ŚRODOWISKO WYKONAWCZE
-
Komputerowa technika pomiarowa : oprogramowanie wirtualnych przyrządów pomiarowych w LabVIEW
PublicationKsiążkę rozpoczyna omówienie pojęcia przyrządu wirtualnego, struktury przyrządów i ich klasyfikacji. Podano przykłady przyrządów wirtualnych, stanowiących zarówno odpowiedniki przyrządów rzeczywistych, jak i nietypowych, do specjalistycznego zastosowania. Następnie dokonano przeglądu metod programowania przyrządów wirtualnych, m.in. z użyciem środowisk LabWindows/CVI, TestPoint i DASYLab. Zasadniczą część książki zajmuje szczegółowy...
-
Czy istnieje idealny marker zanieczyszczeń środowiska wodnego ? Cz. II. Alkaloidy, farmaceutyki oraz jodowane środki kontrastowe jako potencjalne markery z grupy nowo pojawiających się zanieczyszczeń
PublicationKażdego dnia do środowiska wodnego wprowadzanych jest mnóstwo zanieczyszczeń, pochodzących z odpadów rolniczych i przemysłowych oraz ścieków komunalnych. Nieskuteczny proces ich usuwania podawany jest jako główny powód pogarszania się jakości środowiska wodnego. Wśród związków przedostających się do ekosystemów wodnych coraz większym zainteresowaniem cieszą się te należące do grupy nowo pojawiających się zanieczyszczeń. Są to...
-
Ocena akustycznego zagrożenia środowiska w związku z funkcjonowaniem urządzeń zewnętrznych wentylacji i klimatyzacji na dachu budynku biurowego LPP w Gdańsku, ul. Łąkowa 39/44
PublicationDokonano oceny akustycznego zagrożenia środowiska w związku z funkcjonowaniem urządzeń zewnętrznych wentylacji i klimatyzacji na dachu budynku biurowego LPP w Gdańsku, ul. Łąkowa 39/44
-
Zasady programowania w Internecie
PublicationPrzedstawiono środowisko Internetu widziane z punktu widzenia programisty. Wprowadzono model trójwarstwowej aplikacji WWW, jakonajczęściej spotykanego przykładu programowania w środowisku Internetu. Wymieniono główne zadania programisty w ramach każdej z warstw i opisano przykładowe narzędzia realizacji tych zadań - technologie i języki.
-
Rozdział 2.1. Metoda zintegrowanej waloryzacji środowiska przyrodniczo-kul-turowego. W: [Praca zbiorowa] Materiały do monografii przyrodniczej regionu gdańskiego. Gdańsk: Marpress**2002 s. 16-18.Tom 8 Diagnoza stanu i koncepcja ochrony środowiska przyrodniczo-kulturowe- go w województwie pomorskim. Diagnosis of natural-cultural environment´scondition and the idea of its protection in Pomeranian Voivodship. Red. A.Kostarczyk, M. Przewoźniak.
Publication...
-
Związki biogenne w osadach ściekowych - zagrożenie dla wód powierzchniowych- badania modelowe. W: I Kongres Inżynierii Środowiska. Materiały. Pod red. M. R. Dudzińskiej, A. Pawlowskiego. Lublin: Komit. Inż. Środow. PAN**2002 s. 533-543, 8 rys. 3 tab. bibliogr. 6 poz. Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk vol. 11.Opublikowano w 2003 r.
PublicationGospodarka osadowa w Polsce była przez wiele lat była problemem marginalnym. Obecnie zgodnie z ustawą o odpadach osady ściekowe zostały zakwalifikowane do odpadów. Jako odpady powinny zatem być poddane odzyskowi - poprzez stosowanie - lub unieszkodliwianiu - realizowanemu np. na drodze ich termicznego przekształcania. Warunki, jakie muszą być spełnione przy stosowaniu osadów ściekowych zostały określone w rozporządzeniu Ministra...
-
Piotr Chrostowski dr hab. inż.
PeoplePiotr Chrostowski – specjalizuje się w zagadnieniach infrastruktury transportu kolejowego. Główne kierunki działalności naukowej dotyczą właściwości mechanicznych elementów nawierzchni torowej oraz problematyki identyfikacji i oceny układów geometrycznych dróg szynowych z wykorzystaniem technik GNSS. W roku 2004 Uzyskał stopień magistra inżyniera na kierunku Budownictwo w specjalności Inżynieria Kolejowa na Wydziale Inżynierii...
-
Analiza i pomiarowa weryfikacja modeli propagacyjnych z zalecenia ITU-R P.1411 dla środowisk miejskich kanionów ulic i zakresu częstotliwości 800 MHz - 16 GHz
PublicationZ uwagi na urbanizację gwałtownie postępującą w przypadku zarówno zagranicznych, jak i polskich większych miast coraz częściej mamy w praktyce do czynienia z sytuacją, w której anteny obu końców łącza radiowego znajdują się poniżej średniego poziomu zabudowań. W takim przypadku fale radiowe rozprzestrzeniają się w swoisty sposób, głównie wzdłuż kanionów ulic, co ma charakter zgoła odmienny od alternatywnej i częściej rozważanej...
-
Towards an integrated assessment of environmental and human health impact of energy sector in Poland
PublicationReferat prezentuje system zintegrowanej oceny wpływu sektora energetycznego na stan środowiska i zdrowie ludzkie w Polsce. W podejściu wykorzystano kombinację modelu transportu zanieczyszczeń w powietrzu POLAIR 3D z modelem informacyjno-symulacyjnym RAINS. Model oszacowuje emisje i koncentracje zanieczyszczeń powietrza, koszty kontroli emisji zanieczyszczeń i inne koszty związane z różnymi scenariuszami rozwoju sektora energetycznego.The...
-
Hanna Obarska-Pempkowiak prof. dr hab. inż.
People -
Betonowe nawierzchnie przepuszczalne w obliczu systemów wielokryterialnych oceny.
PublicationCoraz większym zainteresowaniem cieszą się obecnie nawierzchnie betonowe, które dobrze współgrają, a zarazem kontrastują sie z technologiami takimi jak asfalt, płyty chodnikowe, kostka brukowa itp. Wciąż ulepsza się i poszukuje nowych, niestandardowych rozwiązań i zastosowań dla nawierzchni betonowych. Obecnie nie liczy sie jedynie pomysł, ale również to w jako sposób określony element będzie oddziaływał na człowieka i środowisko....
-
Posadowienie stadionu piłkarskiego na EURO w Gdańsku-Letnicy
PublicationCharakterystka ogólna stadionu. Koncepcja projektowa i wykonawcza fundamentów. Opis konstrukcji i wykonawstwa fundamentów w postaci stóp ław i płyt fundamentowych
-
Projekt robotycznego mikro-nadgarstke dla potrzeb chirurgii laparoskopowej wykonany w technologii MEMS = The project of robotic micro-wrist for the laparoscopic surgery, made in MEMS technology
PublicationArtykuł przedstawia proces projektowania robotycznego mikro-nadgarstka dla potrzeb chirurgii laparoskopowej przy zastosowaniu technologii MEMS (z ang. MicroElectroMechanicalSystems) i oryginalnej architektury 3D o trzech stopniach swobody. Mikro-laparoskopia, inaczej igłoskopia (z ang. needlescoopy), jest obecnie jednym z nowo kształtujących się tematów w dziedzinie robotyki medycznej o perspektywach szybkiego rozwoju. Operacja...
-
Ocena akustycznego zagrożenia środowiska w związku z imprezą „Celtyckie lato w Gdyni” odbywającą się w muszli koncertowej na placu Grunwaldzkim w Gdyni w dniu 28.08.2016
Publication.
-
Efektywność usuwania zanieczyszczeń w okresie wegetacyjnym i poza wegetacyjnym w hybrydowej oczyszczalni hydrofilowej. VI Ogólnopolska Konferencja Naukowa na temat: Kompleksowe i Szczegółowe Problemy Inżynierii Środowiska.
PublicationBrak dostatecznej informacji odnośnie skuteczności usuwania zanieczyszczeń w okresie zimy był bezpośrednią przyczyną wykonania serii pomiarów i oszacowania efektów działania hybrydowego obiektu hydrofitowego w okresie wegetacyjnym i poza wegetacyjnym ( z uwzględnieniem okresu zimy).
-
Zastosowanie biotestów w badaniach środowiskowych
PublicationPrzedstawiono możliwości wykorzystania testów z materiału biologicznego. Do-konano klasyfikacji znanych typów biotestów wykorzystywanych do sumarycznejoceny stopnia skażenia poszczególnych elementów środowiska. Przedstawionoinformacje na temat wrażliwości niektórych gatunków i zwierząt na substancjetoksyczne obecne w środowisku.
-
Maciej Niedostatkiewicz dr hab. inż.
People -
Ground improvement with in-situ wet soil mixing
PublicationOpisano rozwój technologii mieszania wgłębnego gruntu na świecie i w Polsce. Przedstawiono bliżej aktualnie wykorzystywane metody mieszania, wprowadzane przez specjalistyczne firmy. W syntetyczny sposób podsumowano zasady projektowania oraz doświadczenia wykonawcze. Zamieszczono bliższe informacje odnośnie kilku przykładów zastosowania w Polsce.
-
Wnikanie wodoru z paliwa i oleju do stali stopowych 26h2mf i 34hnm oraz jego oddziaływanie z defektami struktury = The hydrogen entry from fuel and oil to the 26h2mf and 34hnm alloy steels, and its interaction with structure defects
PublicationWykonano badania skłonności do korozji naprężeniowej przy rozciąganiu próbek ze stałą małą prędkością 10-6s-1, przy obciążeniu cyklicznie zmiennym w środowisku gorącego paliwa kotłowego i gliceryny oraz badania absorpcji wodoru dla stali stopowych 26H2MF i 34HNM w paliwie kotłowym, przepracowanym oleju mineralnym oraz glicerynie jako środowisku referencyjnym. Wykazano największą wrażliwość stali przy obciążeniach zmiennych oraz...
-
LABORATORIUM MOBILNYCH TECHNIK BEZPRZEWODOWYCH
PublicationW dobie powszechnej obecności mobilnych urządzeń aktywnie wykorzystujących dostęp do sieci Internet, wyraźnie widoczne jest, zarówno w pracach badawczych jak i wdrożeniowych, dążenie do realizacji postulatu powszechności dostępu sieciowego poprzez rozwój bezprzewodowych technik. Jednakże praktyka wykazuje, iż badania heterogenicznego środowiska dostępowego wymagają często testów w rzeczywistym środowisku sieciowym. Artykuł opisuje...
-
Polychlorinated Biphenyls (PCBs)
PublicationW rozdziale opisano właściwości PCB, źródła zanieczyszczenia środowiska tymi związkami, ich biodegradację oraz transformacje w środowisku, biokumulację, biowzbogacanie oraz wpływ na zdrowie człowieka. Opisano również procesy destrukcji PCBs oraz regulacje prawne dotyczace tej grupy związków
-
Zielona Chemia.
PublicationPrzedstawiono podstawy Zielonej Chemii -nowego podejścia do zagadnień syntezy, przeróbki i wykorzystania związków chemicznych, związanego ze zmniejszeniem zagrożenia dla zdrowia i środowiska. Zielona Chemia dotyczy nie tylko syntezy, przeróbki i wykorzystania związków chemicznych ale również metod analitycznych które pomagają w prowadzeniu procesów chemicznych i ocenie ich wpływu na środowisko. Zastosowanie odpowiednich technik...
-
Andrzej Chybicki dr inż.
PeopleA graduate of the Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics at the Gdańsk University of Technology, PhD in technical sciences in the field of IT specializing in distributed data processing in IT . Aimed at exploiting the achievements and knowledge in the field of industrial research. He cooperated with a number of companies including OpeGieka Elbląg, Reson Inc., Powel Sp. z o. o., Wasat, Better Solutions, the European...
-
Usterki dachu płaskiego z pokryciem membrana dachowa
PublicationBłedy projektowe i wykonawcze wpływają bezpośrednio na bezpieczeństwo użytkowania oraz bezpieczeństwo konstrukcji obiektów budowlanych, w tym budynków mieszkalnych. W artykule przedstawiono opis błedów popełnionych zarówno podczas projektowania, jak również realizacji dachu płaskiego z pokryciem membrana dachową. Zaproponowano sposób usunięcia występujących usterek.
-
Evaluation the environmental fate of pharmaceuticals using a level III model based on poly-parameter linear free energy relationships
PublicationOpisano możliwości zastosowania modelu ''Level III Model'' do opisu losu środowiskowego pozostałości farmaceutyków w środowisku. Zastosowany model umożliwia oszacowanie trwałości, stężeń oraz transportu poszczególnych zanieczyszczeń pomiędzy poszczególnymi elementami składowymi środowiska (powietrze, woda, gleba i osady denne).
-
KOMPLEKSOWY PROJEKT ZAMOCOWANIA FUNDAMENTU RISERA EKSPORTU ROPY ORAZ FUNDAMENTÓW RUR CT NA PLATFORMIE LOTOS PETROBALTIC
PublicationCelem pracy było wykonanie dokumentacji projektowo‐wykonawczej i obliczeń konstrukcji stalowych fundamentowania rurociągów wiszących zatłaczania oraz eksportu ropy montowanych na pontonie platformy „Lotos Petrobaltic”.
-
Analiza istniejących obliczeń uruchamianych w systemach rozproszonych
PublicationZaprezentowano analizę algorytmów równoległych tradycyjnie uruchamianych w systemach klastrowych wysokiej wydajności, a następnie pokazano charakterystykę algorytmów ze względu na parametry istotne przy implementacji ich rozwiązań w rozproszonym środowisku Comcute. Następnie przedstawiono ocenę możliwości ich przeniesienia do tego środowiska.
-
Wykorzystanie technik analitycznych do oceny emisji lotnych związków organicznych uwalnianych z materiałów polimerowych, jako obiecujące rozwiązania w kontroli ich jakości – Część 1
PublicationDynamiczny wzrost w zakresie wykorzystania szerokiej gamy materiałów polimerowych w produkcji przedmiotów codziennego użytku powoduje, że mogą one znacząco wpływać na rodzaj i ilość związków chemicznych występujących w środowisku zewnętrznym (outdoor), jak i w środowisku wewnętrznym (indoor), takich jak pomieszczenia mieszkalne oraz środowiska pracy (stanowiska pracy). Bardzo istotny wpływ na jakość środowiska wewnętrznego ma...
-
Modelowanie scenariuszy negocjacyjnych w celu zwiększenia skuteczności realizacji przedsięwzięć zespołowych
PublicationNegocjacje są istotną częścią wielu przedsięwzięć ludzkich, również tych, które odbywają się w Internecie. Sposób ich przeprowadzania, czyli scenariusz negocjacji, wpływa bezpośrednio na ich wyniki. Możliwe jest zatem zaproponowanie takich środowisk pośredniczących i scenariuszy negocjacyjnych, które pozytywnie wpłyną na wynik negocjacji.W pracy zaproponowano miary jakościowe pozwalające ocenić negocjacje. Przedstawiono rozproszone...
-
Application of Immunological Techniques (from Vaccination to FinalMeasurements) in Determination of Pharmaceutical Residues in Environmental Samples
PublicationWiele biologicznie aktywnych związków wytwarzanych przez człowieka trafia ostatecznie do środowiska. Ich los środowiskowy pozostaje nadal wyzwaniem dla analityków środowiskowych i osób odpowiedzialnych za szacowanie ryzyka. Artykuł przedstawia przegląd jednej z najszerszych i bezpośrednich metod analiz środowiskowych - immunoanalitykę - ze szczególnych uwzględnieniem jej zastosowania do oznaczania jakościowego i ilościowego pozostałości...
-
Rozdział 1.1. Podstawy teoretyczne i cele ochrony środowiska przyrodniczo-kulturowego w województwie pomorskim W: [Praca zbiorowa] Materiały do mo-onografii przyrodniczej regionu gdańskiego. Gdańsk: Marpress**2002 s. 10- 12, 1 rys. Tom 8 Diagnoza stanu i koncepcja ochrony środowiska przyrodniczo-kulturowe- go w województwie pomorskim. Diagnosis of natural-cultural environment´scondition and the idea of its protection in Pomeranian Voivodship. Red. A.Kostarczyk, M. Przewoźniak.
Publication...
-
Wpływ produkcji butelek z tworzyw sztucznych na środowisko naturalne. Cz. II1). Analiza niepewności danych w ocenie cyklu życia polimerowych butelek do napojów z PET i PLA z wykorzystaniem techniki Monte Carlo
Publication -
Problemy geotechniczne w projektowaniu i realizacji wykopów obudowanych
PublicationCzęsta lokalizacja obiektów budowlanych z podziemnymi garażami w istniejącej zwartej zabudowie miejskiej powoduje znaczne ograniczenia w technologiach stosowanych przy realizacji oraz stawia wysokie wymagania projektowe i wykonawcze związane z ich wpływem na otoczenie. Na różnych przykładach przedstawiono czynniki i ich strefy oddziałania na obiekty sąsiednie.
-
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
Journals -
Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Inżynieria Środowiska
Journals -
Podstawy konstrukcji maszyn III - projekt, niestacjonarne MiBM, sem. VI, 2021/22 lato
e-Learning CoursesProjekt przekładni zębatej (obliczenia kół zębatych, wałków, łożysk itd. oraz rysunki - złożeniowe i wykonawcze).
-
System do prognozowania zanieczyszczeń środowiskiem weryfikacji ontologii
PublicationW rozdziale zaprezentowano stan badań prowadzonych nad zastosowaniem ontologii w modelu wieloagentowego systemu wspomagania decyzji. Przedstawiono model systemu, dobór środowiska weryfikacji ontologii oraz procesy weryfikacji z wykorzystaniem danych opisujących środowisko zanieczyszczeń powietrza w Gdańsku. Dobór środowiska weryfikacji wynikał z potrzeby wykorzystania powtarzalnych danych oraz ilościowej ich reprezentacji. Procesy...
-
Naval electromagnetic compatibility investigations by use of topological model
PublicationPublikacja przedstawia zagadnienie uwarunkowań kompatybilnościowych na statkach. Ze względu na trudności jakie stwarza analiza EMC dużych obiektów, środowisko elektromagnetyczne okrętów jest zwykle dzielone na fragmenty analizowane oddzielnie. Referat przedstawia topologiczny model środowiska elektromagnetycznego w formie macierzowej, który pozwala na kompleksową analizę zagadnień kompatybilnościowych wielu systemów pracujących...
-
Mariusz Jaczewski dr inż.
People -
Operat akustyczny - Ocena akustycznego zagrożenia środowiska w związku z funkcjonowaniem systemu wentylacji garażu podziemnego przy Gdyńskiej Szkole Filmowej w budowie, Gdynia, plac Grunwaldzki, dz. nr 686/174
PublicationOceniono stopień akustycznego zagrożenia środowiska w związku z funkcjonowaniem systemu wentylacji garażu podziemnego przy Gdyńskiej Szkole Filmowej w budowie, Gdynia, plac Grunwaldzki
-
WYKONANIE OPINII W ZAKRESIE OCENY ZGODNOŚCI INWESTYCJI Z PRZEPISAMI I OCHRONĄ ŚRODOWISKA, DOT. ZBIORNIKA WODNEGO NA TERENIE DZIAŁKI 381 W BŁĘDNIE, OBRĘB EWIDENCYJNY SUCHOBRZEŃICA, JEDNOSTKA EWIDENCYJNA OSIEK
PublicationOpinia przygotowana na podstawie zlecenia przesłanego przez Elmal Sp. z o.o. w dniu 18.10.2021r. Spółka Elmal reprezentowana przez Pana Andrzeja Wrzałkowskiego.
-
An analysis of pesticides and polychlorinated biphenyls in biological samples and foods.
PublicationPestycydy i polichlorowane bifenyle występują w środowisku w małych ilościach, ale ulegając kumulacji, stanowią zagrożenie dla ludzi i zwierząt. Najbardziej zagrożony jest człowiek stojący na szczycie łańcucha pokarmowego. Świadomość niebezpieczeństw jakie niesie ze sobą postępujące zanieczyszczenie środowiska w połączeniu z nowoczesnymi środkami zaradczymi powinna zmniejszyć do minimum możliwość występowania zatruć u ludzi i powstania...
-
Nauczanie geotechniki za pomocą rzeczywistego projektowania geotechnicznego
PublicationW artykule przedstawiono szczegółowy program nauczania geotechniki na przykładzie zastosowanym w Państwowej Wyższej Szkole Dróg i Mostów w Paryżu. Podano prowadzenie zajęć dydaktycznych przy wykorzystaniu programów komputerowych, kryteriów wytrzymałościowych, badań laboratoryjnych i terenowych oraz proponowanych tematów projektowych zgłaszanych przez jednostki projektowe i wykonawcze. Przedstawiono wnioski końcowe.
-
Jakość krajobrazu wyrazem jakości systemu OOS.
PublicationW artykule omówiono potrzebę wzmocnienia roli krajobrazu w systemie OOS. Uznano, że jakość krajobrazu jest wyznacznikiem prawidłowości przeprowadzenia procedury OOS. Oceniono, że dotychczasowe sposoby ochrony krajobrazu były mało skuteczne z powodu traktowania go w OOS jako wyizolowanego komponentu środowiska oraz bagatelizowania jego znaczenia. Stało się punktem wyjścia dla zaprezentowania koncepcji wzmocnienia roli ocen krajobrazu....
-
Procedura dopuszczenia do eksploatacji maszyn do produkcji mas bitumicznych
PublicationW treści artykułu przedstawiono procedury postępowania przy uruchamianiu masbitumicznych. Ponadto opisano wymogi bhp na terenie wytwórni wraz z przeglą-dem aktualnym przepisów związanych z ochroną środowiska w tym odpadami pow-stającymi podczas produkcji, poziomu hałasu w środowisku maszyny i substan-cji zanieczyszczających powietrze.
-
Podstawy konstrukcji maszyn III - projekt, niestacjonarne MiBM, sem. VI, 2021/22 lato
e-Learning CoursesStudenci wykonują projekt techniczny (obliczenia, rysunek złożeniowy, rysunki wykonawcze wybranych elementów itd.) prostej przekładni zębatej
-
Badania i analiza uwarunkowań propagacyjnych w sieciach bezprzewodowych pracujących w otoczeniu ciała człowieka
PublicationW referacie przedstawiono pomiarowe badania i analizę uwarunkowań propagacyjnych w sieciach pracujących w bezpośrednim otoczeniu ciała człowieka, w środowisku wewnątrzbudynkowym. Opisano stanowisko pomiarowe oraz scharakteryzowano badane środowisko propagacyjne. Przeanalizowano siedem scenariuszy pomiarowych (pięć statycznych i dwa dynamiczne) dla dwóch osób o różnej budowie ciała, a także dla przypadku anteny zamontowanej na dielektrycznym...
-
Cocoon - najnowsze technologie Open Source.
PublicationCocoon jest projektem rozwijanym w ramach fundacji Apache, która stała się symbolem wysokiej jakości systemów Open Source. Środowisko to umożliwia łatwe budowanie zaawansowanych serwisów WWW opartych na XML przez całe zespoły osób bez problemów wchodzenia w swoje kompetencje. W pracy przedstawiono doświadczenie wykorzystania tego środowiska do budowy portali usług informacyjnych oraz oszacowanie charakterystyki wydajności.
-
Recykling elementów systemów fotowoltaicznych
PublicationZnaczny udział systemów fotowoltaicznych (PV) w generowaniu energii elektrycznej na całym świecie przynosi niewątpliwe korzyści dla środowiska naturalnego, ponieważ systemy te nie są źródłem hałasu ani emisji szkodliwych substancji czy gazów cieplarnianych.Jednak, aby pozostały one bez negatywnego wpływu na środowisko, konieczne jest wprowadzenie długofalowej strategii obejmującej kompletny "cykl życia" wszystkich elementów systemu:...
-
Application of biotests in environmental research
PublicationPrzedstawiono możliwości wykorzystania testów opartych na wykorzystaniu materiału biologicznego w badaniach środowiskowych. Dokonano klasyfikacji znanych typów biotestów wykorzystywanych do sumarycznej oceny stopnia skażenia poszczególnych elementów środowiska. Przedstawiono również zebrane informacje na temat wrażliwości niektórych gatunków roślin i zwierząt na substancje toksyczne obecne w środowisku.