Filtry
wszystkich: 3148
-
Katalog
- Publikacje 2335 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 6 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 172 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 27 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 16 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 6 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 16 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 1 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 543 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 5 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 21 wyników po odfiltrowaniu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: konstrukcje podwieszone
-
Zespołowe kreowanie wyrobu na przykładzie konstrukcji kosiarki do trawy
PublikacjaArtykuł przedstawia analizę zespołowej pracy konstruktorskiej w celu opracowania i eksploatacji kosiarki do trawy. Kosiarka została zbudowana w ramach tzw. Olimpiady kosiarkowej - konkursu organizowanego przez firmę Briggs&Stratton. W publikacji zawarto modele zespołowego kreowania wyrobu, jako wspólnej i twórczej myśli konstruktorów. Efektem pracy było stworzenie nowego urządzenia o zaprojektowanych walorach użytkowych i eksploatacyjnych...
-
Obliczenia geometrii elementów stalowych konstrukcji montażowej anteny TV Trzeciewiec.
PublikacjaW pracy wykonano analizę naprężeń w montażowej konstrukcji stalowej masztu TV Trzeciewiec.
-
Zespołowe kreowanie wyrobu na przykładzie konstrukcji kosiarki do trawy
PublikacjaArtykuł przedstawia proces zespołowego projektowania i wytwarzania zdalnie sterowanej kosiarki do trawy. Kosiarka została wykonana przez członków Koła Naukowego Mechanik Politechniki Gdańskiej w ramach konkursu organizowanego przez firmę Briggs&Stratton. W ogólnopolskim finale członkowie Koła zajęli drugie miejsce i otrzymali cenne nagrody.
-
Konstrukcja uchwytu próbek do badań tribologicznych w warunkach przemieszczeń
PublikacjaW referacie przedstawiono wybrane problemy projektowe i konstrukcyjne uchwytu próbek do badań tribologicznych w warunkach mikroprzemieszczeń. Specyfika stanu obciążenia badanych próbek, wymagała zastosowania oryginalnej postaci konstrukcyjnej uchwytu. Głównymi problemami do rozwiązania było bardzo sztywne mocowanie próbek i pomiar siły tarcia. Ponadto należało tak uformować ramiona uchwytu, aby ich uginanie się na skutek zużywania...
-
Przeprowadzanie konserwacji, remontu i przebudowy istniejących morskich konstrukcji hydrotechnicznych
PublikacjaPrzedstawiono aktualne aspekty prawne, zasady i okresy oraz sposoby konserwacji, remontów i przebudowy istniejących morskich konstrukcji hydrotechnicznych. Podano też przykłady przeprowadzenia remontu i przebudowy istniejących morskich konstrukcji hydrotechnicznych.
-
Działalność Profesora Stanisława Hueckla w zakresie hydrotechnicznych konstrukcji stoczniowych
PublikacjaPublikacja o charakterze okolicznościowym dla uczczenia pamięci Profesora Stanisława Hueckla w 20 rocznicę śmierci. Omawia dokonania Profesora w zakresie hydrotechnicznych konstrukcji stoczniowych. Szczegółowo przedstawiono współpracę autora przy projektowaniu doku suchego SD-I w Gdyni i badaniach z nim związanych.
-
Konstrukcja i transport separatorów przedmiotowych na docierarkach do płaszczyzn
PublikacjaPrzedstawiono wytyczne do konstruowania i opracowania technologii separatorów dla docierarek jedno- i dwutarczowych do obróbki powierzchni płaskich. Zamieszczono przykłady własnych konstrukcji separatorów jednolitych i modułowych.
-
Modelowanie propagacji fal sprężystych w węzłach spawanych konstrukcji stalowych
PublikacjaCelem pracy było wykonanie numerycznych modeli spawanych węzłów konstrukcji stalowych poddanych krótkotrwałym sinusoidalnym wzbudzeniom o wysokich częstotliwościach rzędu 100-200 kHz, symulujących propagację fal sprężystych w ciałach stałych oraz opracowanie wskaźnika pozwalającego na ocenę ewentualnych uszkodzeń występujących w węźle konstrukcji. Model numeryczny opracowano przy użyciu metody elementów skończonych. Jako przykład...
-
Określenie temperatury ekwiwalentnej do projektowania konstrukcji nawierzchni w Polsce
PublikacjaAnalityczne opracowanie wyjaśniające zasady weryfikacji i aktualizacji obliczeń zawartych w nowym katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych z 2013 roku dostosowanym do współczesnych technologii i materiałów, zwiększonego obciążenia dróg przez ruch drogowy, zmienionych sposobów wzmacniania podłoża, recyklingu materiałów drogowych, ujednoliconego nazewnictwa warstw konstrukcji nawierzchni oraz nowych metod...
-
Nowy polski katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych
PublikacjaPrzyczyny opracowania i nowowprowadzone elementy katalogu. Uporządkowanie terminologii. Obliczenia ruchu projektowego i nowe współczynniki przeliczeniowe. Nowe materiały i technologie oraz klasyfikacja warunków gruntowo-wodnych. Projektowanie warstw wzmacniających podłoże gruntowe i górnych warstw nawierzchni.
-
Analiza lepkosprężysta konstrukcji nawierzchni drogowych z zastosowaniem modelu Burgersa
PublikacjaMieszanki mineralno-asfaltowe wykorzystywane w warstwach asfaltowych nawierzchni charakteryzują się właściwościami sprężystymi i lepkimi. Zależą one istotnie od temperatury. Im jest ona wyższa, tym bardziej znaczące są właściwości lepkie mma, które są przyczyną powstawania trwałych deformacji (kolein). Przedmiotem badań było modelowanie zachowania się mma w konstrukcji nawierzchni w wysokich temperaturach przy wykorzystaniu modelu...
-
Analiza statyczna i wytrzymałościowa konstrukcji wiszącej zadaszenia Stadionu Śląskiego
PublikacjaW artykule scharakteryzowano konstrukcję nośną zadaszenia Stadionu Śląskiego w Chorzowie, system statyczny i przyjęte rozwiązania konstrukcyjne. Przedstawiono poziom wytężenia kluczowych elementów oraz wytyczne dotyczące wzmocnienia. Analizy przeprowadzono w ramach audytu dokumentacji projektowej wykonanego na zlecenie inwestora.
-
Wpływ konstrukcji przestrzeni międzyklockowej na charakterystyki wzdłużnego łożyska ślizgowego
PublikacjaSmarowanie zanurzeniowe jest tradycyjnym sposobem smarowania dużych wzdłużnych łożysk ślizgowych. W chwili obecnej wymagania stawiane nowym konstrukcjom łożysk ślizgowych to zwiększanie nośności łożyska, które następuje m. in. po obniżeniu temperatury maksymalnej w filmie smarowym, co można uzyskać poprzez skuteczne dostarczanie zimnego oleju zasilającego wprost do strefy wlotowej filmu olejowego. Jednym z takich rozwiązań konstrukcyjnych,...
-
Diagnostyka konstrukcji ramowych i płytowych za pomocą fal sprężystych
PublikacjaTematem niniejszej pracy są symulacje numeryczne i badania eksperymentalne propagacji fal w układach ramowych oraz płytowych. Symulacje numeryczne propagacji fal przeprowadzono metodą elementów spektralnych w dziedzinie czasu. W przeprowadzonych badaniach eksperymentalnych fala została wzbudzona przy użyciu wzbudnika piezoelektrycznego, natomiast pomiar prędkości fali wykonany został bezstykowo za pomocą wibrometru laserowego....
-
Systemy monitorowania stanu technicznego konstrukcji na przykładzie dwóch mostów
PublikacjaW pracy zaprezentowano przykłady systemów monitorowania stanu technicznego konstrukcji mostowych. Przedstawione systemy monitorowania obiektów mostowych oraz analiza uzyskanych wyników badań potwierdzają zasadność ich stosowania w konstrukcjach inżynierskich. To właśnie dzięki stałej obserwacji zachowania się konstrukcji jesteśmy w stanie określać aktualną kondycję obiektu, stopień jej wytężenia, szacować jej żywotność, a także...
-
Wpływ typu konstrukcji nawierzchni tramwajowej na poziom generowanego hałasu
PublikacjaW artykule poruszono problematykę wpływu typu konstrukcji nawierzchni tramwajowej na poziom generowanego hałasu. Wskazano na konieczność racjonalizacji doboru typu nawierzchni tramwajowej, w zależności od lokalizacji i otoczenia linii tramwajowej. Przedstawiono wady i zalety różnych rozwiązań technicznych.
-
Rekreacyjne pomosty pływające o stalowej i kompozytowej konstrukcji nośnej
PublikacjaArtykuł omawia model obliczeniowy konstrukcji nośnej pomostu pływającego. Podane są założenia przyjęte do budowy modelu oraz wnioski z przeprowadzonych obliczeń.
-
Wrażliwość probabilistyczna stanów granicznych konstrukcji jako zagadnienie nauk obliczeniowych
PublikacjaKoncepcja probabilistycznej wrażliwości stanów granicznych konstrukcji ze względu na wybrane zmienne projektowe. Metoda oparta jest na problemowo zorientowanej procedurze symulacyjnej Monte Carlo. Rezultatem procedury jest estymator funkcji gęstości prawdopodobieństwa stanu granicznego konstrukcji. Proponowana definicja wrażliwości probabilistycznej konstrukcji oparta jest na specjalnie skonstruowanej procedurze, stąd jej klasyfikacja...
-
Błedy projektowe i wykonawcze przyczyną awarii konstrukcji zadaszenia tarasu
PublikacjaW artykule przedstawiono opis usterek zadaszenia tarasu w istniejacym budynku Miejskiego Domu Kultury. W obiekcie w celu zwiększenia powierzchni użytkowej wykonano zadaszenie tarsu - w artykule opisano wpływ przyjetych rozwiązań projektowych oraz popełnionych błedów wykonawczych na stan techniczny nowej konstrukcji stalowej zadaszenia, jak również istnijącej konstrukcji budynku. Zaproponowano koncepcję wzmocnienia stalowej konstrukcji...
-
BADANIA POLOWE PARAMETRÓW DYNAMICZNYCH ELEMENTÓW TRYBUNY O KONSTRUKCJI STALOWEJ
PublikacjaW tym artykule przedstawione zostały wyniki badań polowych dotyczące trybuny stalowej poddanej obciążeniom dynamicznym. Trybuny stalowe to konstrukcje, które odnajdują swoje zastosowanie głównie podczas wydarzeń sportowych, koncertów muzycznych oraz innych wydarzeń, którym towarzyszą rytmiczne aktywności widzów i głośna muzyka. Wzajemne oddziaływanie pomiędzy konstrukcją a ludźmi powinno zostać przeanalizowane zwłaszcza wtedy gdy...
-
WPŁYW ELEMENTÓW GUMOWYCH NA ZACHOWANIE SIĘ KOLIDUJĄCYCH KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH
PublikacjaCelem niniejszego artykułu jest analiza eksperymentalna wpływu elementów gumowych umieszczonych w przerwie dylatacyjnej na odpowiedź konstrukcji metalowych, zderzających się w wyniku przyłożonego obciążenia sejsmicznego. W pierwszym etapie badań przeprowadzono test drgań swobodnych konstrukcji, w celu określenia dominujących częstotliwości własnych poszczególnych wież. Następnie przeprowadzono analizę kolidujących ze sobą konstrukcji...
-
Opracowanie nowego "Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych"
PublikacjaReferat zawiera opis prac badawczych i projektowych przeprowadzonych na Politechnice Gdańskiej w celu opracowania nowego katalogu. Prace te obejmowały normalizację terminologii, studia istniejących katalogów i metod projektowych w innych krajach, analizy kryteriów zmęczeniowych do projektowania konstrukcji nawierzchni, analizy ruchu projektowego na podstawie danych ze stacji ważenia w ruchu, metody wzmacniania podłoża gruntowego,...
-
Analiza konstrukcji i montażu przedmiotowych uchwytów modułowych i specjalnych
PublikacjaW artykule dokonano próby ilościowej oceny technologiczności konstrukcji. metoda wskaźnikową, zaprojektowanych uchwytów obróbkowych specjalnych. Wyznaczono również wariantowo koszty uchwytów modułowych dla tego samego typu obrabianego elementu.
-
Przyczółki mostowe z konstrukcją odciążającą z gruntu zbrojonego geosyntetykami
PublikacjaPrzegląd najważniejszych cech geotekstyliów i wyrobów pokrewnych, zastosowanych do budowy bloków odciążających ze szczególnym uwzględnieniem ich wytrzymałości długo i krótkookresowej oraz reologii. Określenie obciążeń działających na konstrukcję gruntową współpracującą z przyczółkiem; obciążenia normowe i rzeczywiste. Obliczenia konstrukcji z gruntu zbrojonego współpracującej z przyczółkiem
-
Dokumentacja projektowa obiektów o konstrukcji stalowej. Poznaj aktualne wytyczne
PublikacjaDokumentacja projektowa konstrukcji stalowych. Obowiązujące akty prawne regulujące wymagania odnośnie do formy i zakresu dokumentacji projektowej nie są całkowicie jednoznaczne, co pozwala na stosunkową dowolną ich interpretację. W rezultacie na placach budów i w wytwórniach konstrukcji stalowych wciąż są problemy związane z poprawnym wykonaniem, scaleniem i montażem konstrukcji stalowych, wynikające z niekompletnej lub niedopracowanej...
-
Współczesne tendencje projektowania kratowych konstrukcji typu wieżowego i masztowego
PublikacjaScharakteryzowano metodu obliczania wież i masztów wg Eurokodów. Przedstawiono najnowsze tendencje w kształtowaniu węzłów, budowie urządzeń napinających i sposobach zabezpieczań przed deformacjami i drganiami konstrukcji.
-
O możliwościach kształtowania właściwości dynamicznych konstrukcji kładek dla pieszych
PublikacjaW artykule przedstawiono doświadczenia własne autora związane ze „strojeniem” dynamicznym konstrukcji kładek dla pieszych. W celu potwierdzenia poprawności założeń przeprowadzono szereg złożonych analiz dynamicznych wykorzystujących nieliniowe procedury i modele. Opisano zrealizowane przykłady.
-
Zapewnienie jakości konstrukcji stalowych na wszystkich etapach przedsięwzięcia inwestycyjnego
PublikacjaOpisano warunki i z zasady oraz procedury normowe i prawne zapewniania jakości stalowych konstrukcji budowlanych na etapie projektowania, wytwarzania i montażu.
-
O historii i działalności Katedry Konstrukcji Metalowych Politechniki Gdańskiej
PublikacjaW artykule przedstawiono prowadzone w Katedrze Konstrukcji Metalowych badania naukowe, współpracę z przemysłem i działalność dydaktyczną od czasu jej powstania w 1945 r. po dzień dzisiejszy.
-
Nowe rozwiązania materiałowe w konstrukcji barek na wody płytkie
PublikacjaScharakteryzowano takie rozwiązania, jak konstrukcje sandwiczowe SPS, elastomery na części podwodne, stale niskostopowe na barki o płytkim zanurzeniu.
-
Zastosowanie rur i konstrukcji podatnych do wzmacniania obiektów mostowych.
PublikacjaKonstrukcje podatne z rur i tworzyw sztucznych znajdują szerokie zastosowanie do wzmacniania przepustów oraz innych niewielkich obiektów mostowych. Przedstawiona metoda wzmacniania, popularnie nazywana ''reliningiem'', stosowana jest często przy okazji przebudowy obiektów mostowych (przepustów), położonych na szlakach komunikacyjnych, zarówno drogowych jak i kolejowych. Duże zalety metody ''reliningu'' wiążą się z krótkim okresem...
-
Podziemne zbiorniki na paliwa płynne. Część I. Konstrukcja zbiorników.
PublikacjaOmówiono różne typy stalowych zbiorników podziemnych. Porównano ich konstrukcje oraz przydatność eksploatacyjną. Szerzej omówiono koncepcję betonowego zbiornika podziemnego z wykładziną z blach stalowych. Zwrócono uwagę na dużą przydatność tego zbiornika dla wojskowych baz paliwowych.
-
Badanie wpływu konstrukcji modelu wieloagentowego na jego zdolność predykcyjną.
PublikacjaArtykuł przedstawia metodykę i wyniki badań wpływu parametrów modelu wieloagentowego MAS na efektywność jego działania w zakresie symulacji rozwoju rynków IT, na przykładzie rozwoju rynku telefonii komórkowej tworzonego przez trzech konkurencyjnych operatorów. W symulatorze MAS zastosowano, dla określonego modelu popytowego, trzy odmienne mechanizmy aktywacji agentów, prowadzące do ustalania się różnego typu stanów dynamicznej...
-
Modelowanie propagacji wiązek optycznych dla potrzeb konstrukcji systemów ramanowskich
PublikacjaW komunikacie zaproponowano wykorzystanie metody propagacji wiązki BPM do wspomagania procesu projektowania systemów ramanowskich przeznaczonych do badania struktur. Modelowania komputerowe zostało wykorzystane do optymalizacji wprowadzania wiązki laserowej do materiału, co zapewni zwiększenie efektywności wzbudzania sygnału rozpraszania ramanowskiego w wybranym miejscu w warstwie.
-
Analiza efektów dynamicznych w konstrukcji Dzwonnicy Przykatedralnej w Wilnie
PublikacjaPraca przedstawia badania diagnostyczne przeprowadzone dla Dzwonnicy Przykatedralnej w Wilnie. Badania oparte są na pomierzonych drganiach Dzwonnicy przy różnych wymuszeniach: środowiskowych, biciem dzwonów, wymuszonym ruchem ciężkich pojazdów po sąsiadującej ulicy. Określono częstotliwości drgań swobodnych i wymuszonych Dzwonnicy, postaci drgań i liczby tłumienia. Zbadano wpływ bicia dzwonów na konstrukcję. Zidentyfikowano parametry...
-
Analiza nowej konstrukcji wirnika kaplana w zakresie problemów łożyskowania
PublikacjaReferat przedstawia wszechstronną analizę nowej konstrukcji głowicy wirnika turbiny wodnej Kaplana - za pomocą kompleksowego modelowania Metodą Elementów Skończonych (MES), z wykorzystaniem komercyjnego oprogramowania. Dla zmniejszenia rozmiarów oraz osiągnięcia korzyści technologicznych w nowym projekcie zastosowano rzadko współcześnie stosowany tzw. odwrotny mechanizm jarzmowy z hydraulicznie przesuwanym jarzmem skośnym. Nowością...
-
Projektowanie konstrukcji oporowych w świetle normy EN 1997-1
PublikacjaOmówienie zakresu i zasad projektowania konstrukcji oporowych według nowej normy europejskiej EN 1997-1. Analiza zmian i zakresu niezbędnych działań związanych z wdrożeniem normy do warunków polskich.
-
Współpraca konstrukcji zabytkowej wieży Twierdzy Wisłoujście z niepewnym podłożem
PublikacjaPraca opisuje analizę mającą na celu identyfikację parametrów sztywności gruntu, na którym posadowiono wieżę Twierdzy Wisłoujście. W badaniu oparto się na pomierzonych częstościach własnych budowli. Zbudowano prosty model obliczeniowy wieży, dla którego przy użyciu trzech równań opisujących jego dynamikę i wykorzystaniu pomierzonych częstości obliczono parametry opisujące sztywność gruntu w kierunkach pionowym oraz poziomym. Praca...
-
Evaluation of water turbine hydrodynamic thrust bearing performance on the basis of thermoelastohydrodynamic calculations and operational data.
PublikacjaW pracy przedstawiono analizę konstrukcji łożyska wzdłużnego turbiny wodnej. Łożysko zostało skonstruowane około 50 lat temu, a jego konstrukcja przewiduje kompensację termicznych odkształceń klocków. W analizie uwzględniono odkształcenia łożyska i wymianę ciepła w filmie smarowym i klockach łożyskowych. Poza obecną konstrukcją łożyska przeprowadzono również studium wpływu podstawowych parametrów konstrukcyjnych: grubości klocka...
-
Rozwiązania konstrukcyjne układów chłodzenia cieczą silników tłokowych
PublikacjaW artykule przedstawiono różne rozwiązania konstrukcyjne układów chłodzenia tłokowych silników spalinowych. Szczególną uwagę poświęcono sposobom chłodzenia cylindrów. Zwrócono uwagę na możliwości sterowania parametrami pracy układów.
-
Rynek ogrzewanych rękawic ochronnych - przykładowe rozwiązania konstrukcyjne
Publikacja -
Aktualizacja modelu teoretycznego Mostu Rędzińskiego na podstawie pomiarów konstrukcji, po 10 latach eksploatacji
PublikacjaW roku 2020 zrealizowano prace badawcze, które miały na celu ocenę stanu konstrukcji Mostu Rędzińskiego we Wrocławiu po 10 latach eksploatacji. W ramach badań eksperckich wykonano pomiary sił w wantach mostu metodą wibracyjną, dokonano pomiarów geodezyjnych przęseł i pylonu oraz zbudowano model numeryczny. Model posłużył do oceny aktualnego stanu wytężenia elementów konstrukcji. Konieczne było przeprowadzenie aktualizacji pierwotnego...
-
Equivalent spice circuits with guaranteed passivity from nonpassive models
PublikacjaW artykule przedstawiona została nowa technika wymuszania pasywności schematów zastępczych. Opracowana technika pozwala na konstrukcję schematów zastępczych bardzo złożonych układów, oraz pozwala na wymuszenie pasywności modelu tworzonego na podstawie danych niepasywnych.
-
On dynamics of the question mark shell structure
PublikacjaW pracy prezentuje się problemy analizy dynamicznej nieregularnej konstrukcji powłokowej na przykładzie powłoki w kształcie znaku zapytania. Badania oparto na sześcioparametrowej nieliniowej teorii powłok, która pozwala na dyskretyzację modelu metodą elementów skończonych zawierających sześć stopni swobody w węźle. Ta teoria daje możliwość poprawnego modelowania nieregularności oraz rozgałęzień i ortogonalnych przecięć, jak również...
-
Fatigue life tests of steel laser-welded sandwich structures
PublikacjaW publikacji zaprezentowano rezultaty systematycznych badań trwałości zmęczeniowej elementarnych połączeń wykonanych techniką spawania laserowego dla różnych wariantów geometrii złącz. Pokazano uzyskane wyniki i ich aproksymację, porównano uzyskane rezultaty dla różnych geometrii.
-
Pedestrian on footbridges, vertical loads and response
PublikacjaThe paper is a synthesis of the experimental and theoretical investigations on dynamics of pedestrian bridges under vertical load The subject is divided into four issues.1) The pedestrian as a vertical dynamic load on footbridges, theoretic load function for walking and crouching.2) Crowd walking on the footbridge - pedestrian flow.3) Vertical lock-in effect.4) Response of the footbridge - numeric and side test results, -...
-
Manufacturing of resistant joints by rolling for light tubular structures
PublikacjaKoncepcja łączenia aluminiowych elementów rurowych z zastosowaniem nagniatania plastycznego jest alternatywą do istniejących metod łączenia przez spawanie i skręcanie. W artykule prezentowane są oryginalne wyniki badań wpływu parametrów nagniatania wewnętrznego i zewnętrznego oraz różnych postaci powierzchni łączonych na wytrzymałość złącza (aluminium-aluminium) pod wpływem rozciągających sił osiowych.Badania przeprowadzono na...
-
Metal implants in ostheosynthesis - construction solutions, materials and applications
PublikacjaThe aim of the article is to present two case studies on intramedullary nails. The research included the evaluation of the type of fracture and the analysis of microstructure, chemical composition and hardness of the implant material.
-
Kolejowe konstrukcje odciążające typu mostowego w świetle badań in situ i analiz teoretycznych
Publikacja -
Jaka oprawka do CNC? Przegląd: Wybrane konstrukcje oprawek do mocowania narzędzi trzpieniowych
PublikacjaPrzedstawiono ogólną charakterystykę oprawek stosowanych do mocowania narzędzi trzpieniowych. Opisano oprawki: mechaniczne z mechanizmem śrubowym i tuleją rozprężną, hydrauliczne, hydromechaniczne oraz termoskurczowe.