Search results for: nauczanie języków obcych
-
Numerical algorithms of planning safe ship trajectories for ARPA systems
PublicationTeza rozprawy: ''Połączenie odpowiedniej miary ryzyka kolizji obiektów i metody unikania kolizji za pomocą manewru niezbędnego pozwala na opracowanie szybkiej, efektywnej i prostej w implementacji metody planowania bezpiecznych trajektorii statków dla systemów ARPA, uwzględniającej dowolną zadaną domenę obiektu. Dobór kształtu domeny obiektu ma znaczny wpływ na zgodność wynikowej trajektorii z regułami MPDM. Minimalizacja liczby...
-
Accoustic verification of onomatopoeic sets in contrastive approach
PublicationPraca relacjonuje efekty prób wykorzystania technik cyfrowego przetwarzania sygnału mowy dla zaspokojenia specyficznych potrzeb nauk humanistycznych, które, ograniczając się wyłącznie do tra-dycyjnie stosowanego warsztatu badawczego, napotykają współcześnie na bariery znacznie blokują-ce oczekiwany postęp. Omówiono proces badawczy, który służyć ma językoznawcom dokonującym porównań wyrażeń dźwiękonaśladowczych odnajdywanych w odmiennych...
-
Wspólnota semantyczno-leksykalna języków europejskich. O monografii: А. А. Кретов, О. М. Воевудская, И. А. Меркулова, В. Т. Титов, Единство Европы по данным лексики (Воронеж: Издательский дом ВГУ, 2016, ss. 413, [1]) [Semantic and lexical unity of European languages. About the monograph: “The Unity of Europe in the Light of Lexis” by А. А. Kretov, О. М. Voevudskaya, I. А. Merkulova, V. Т. Titov. (Voronezh: VSU, 2016. 413 p. [1])]
Publication -
Przykłady zafałszowań fazy tłuszczowej w wybranych artykułach mleczarskich
PublicationBadano fazy tłuszczowe produktów mlecznych takich jak: masło ekstra, sery żółte i mleko w proszku, w celu stwierdzenia obecności tłuszczów obcych. W badanych tłuszczach oznaczono skład kwasów tłuszczowych metodą chromatografii gazowej. Na podstawie kompleksowej analizy głównych kwasów tłuszczowych w niektórych z nich stwierdzono obecność znacznych ilości nie deklarowanych przez producentów olejów roślinnych.
-
Architektura i mechanizmy Równoległego Internetu IPv6 QoS
PublicationReferat przedstawia propozycję architektury i mechanizmy Równoległego Internetu IPv6 QoS, który jest rozważany jako jeden z trzech Równoległych Internetów w Systemie IIP tworzonym w ramach projektu Inżynieria Internetu Przyszłości (IIP). Referat zawiera funkcje i mechanizmy, które umożliwią działanie sieci wirtualnych dla wybranych typów aplikacji, takich jak e-zdrowie, monitorowanie i bezpieczeństwo publiczne, zdalne nauczanie,...
-
Architektura i mechanizmy Równoległego Internetu Ipv6 QoS
PublicationArtykuł przedstawia propozycje architektury i mechanizmy Równoległego Internetu IPv6 QoS, który jest rozważany jako jeden z trzech równoległych Internatów w systemie IIp tworzonym w ramach projektu Inzynieria Internetu Przyszłości (IIP). Artykuł zawiera funkcje i mechanizmy, które umożliwiają działanie sieci wirtualnych dla wybranych typów aplikacji, takich jak e-zdrowie, monitorowanie, bezpieczeństwo publiczne, zdalne nauczanie,...
-
Wykorzystanie oprogramowania symulacyjnego jako pomocy naukowej w procesie nauczania teleinformatyki
PublicationNauczanie teleinformatyki stawia specyficzne wymagania dotyczące zarówno samych metod dydaktycznych, jak i dostępu do koniecznych urządzeń i pomocy naukowych. Umiejętne zastosowanie w procesie dydaktycznym odpowiedniego oprogramowania komputerowego, a w szczególności programów symulacyjnych, może okazać się wyjątkowo efektywne. Przedstawiono różne rodzaje oprogramowania edukacyjnego oraz warianty ich zastosowania w nauczaniu teleinformatyki,...
-
Testing for conformance of parallel programming pattern languages
PublicationThis paper reports on the project being run by TUG and IMAG, aimed at reducing the volume of tests required to exercise parallel programming language compilers and libraries. The idea is to use the ISO STEP standard scheme for conformance testing of software products. A detailed example illustrating the ongoing work is presented.
-
Konfrontowanie reprezentatywnych struktur spektralnych odpowiedzi impulsowej kanału głosowego
PublicationEwidentne zróżnicowanie nawyków artykulacyjnych charakterystyczne dla dźwięków mowy różnych języków zmusza do odnajdywania znaczących podobieństw nie w obrazie akustycznym mowy swobodnej, a jedynie w jej zawoalowanych fragmentach odpowiedzialnych za przekaz kodu informacji (sensu). W pracy omówiono metody i rezultaty automatycznego kwalifikowania wybranych leksemów trzech systemów języka na podstawie konfrontowania ich cyfrowych...
-
Evolutionary sets of cooperating ship trajectories: open waters and restricted waters = Ewolucyjne zbiory współpracujących trajektorii statków: wody otwarte i wody ograniczone
PublicationW artykule przedstawiono nową metodę rozwiązywania sytuacji spotkań wielu statków na wodach otwartych i wodach ograniczonych. Metoda łączy niektóre z elementów podejścia opartego na teorii gier z programowaniem ewolucyjnym i szuka optymalnego zbioru bezpiecznych trajektorii wszystkich statków zaangażowanych w potencjalną sytuację kolizyjną. Pozwala ona nawigatorowi przewidzieć najbardziej prawdopodobne zachowanie statków obcych...
-
Evolutionary Sets of Cooperating Trajectories in Multi-Ship Encounter Situations - use cases
PublicationPrzedstawiono tu zalety nowego, proponowanego przez autora podejścia do sytuacji spotkań wielu statków na morzu. Podejście to polega na zastąpieniu ewolucyjnej trajektorii własnej ewolucyjnym zbiorem trajektorii wszystkich obiektów. Umożliwia to predykcję manewrowania obiektów obcych przy jednoczesnym zachowaniu efektywności algorytmów ewolucyjnych. Zaprezentowano kilka sytuacji nawigacyjnych należących do różnych kategorii spotkań...
-
Evaluation of Multimedia Stream Processing Modeling Language from the Perspective of Cognitive Dimensions
PublicationW referacie zawarto opis zastosowania wymiarów poznawczych do oceny języka modelowania przetwarzania strumieni multimedialnych, nazwanego MSP-ML, w trakcie tworzenia tego języka. Poszczególne części referatu prezentują kontekst i motywacje oceny MSP-ML, metodę oceny, rezultaty oceny oraz porównanie rezultatów oceny z wynikami otrzymanymi za pomocą innych metod oceny języków modelowania wizualnego.
-
Otwarte zasoby edukacyjne - przegląd inicjatyw w Polsce i na świecie
PublicationOtwarte zasoby edukacyjne (OZE) to materiały szkoleniowe oraz narzędzia wspierające zarówno uczenie, jak i nauczanie. Zjawisko to nierozerwalnie łączy się z szerszym pojęciem otwartej edukacji (OE), które postuluje zniesienie barier w nauczaniu tak, aby uczący się mogli zdobywać wiedzę zgodnie ze swoimi potrzebami edukacyjno-szkoleniowymi. Celem artykułu jest zapoznanie czytelników z zagadnieniem otwartych zasobów edukacyjnych,...
-
Cyfrowa analiza mowy etnicznej - ekstrakcja kodu informacji.
PublicationW artykule zaprezentowano spektrogramy leksemów wyartykułowanych przez (zróżnicowanych co do płci i wieku) użytkowników jednego języka etnicznego wyrażonych w mowie swobodnej. Ponadto, przedstawiono spektrogramy tychże leksemów uzyskane po cyfrowym wyeliminowaniu w nich sygnału tonu krtaniowego. Dla porównania pokazano spektrogramy uzyskane w wyniku identycznego procesu przetwarzania sygnałów będących akustyczną reprezentacją...
-
Kompozyty i nanokompozyty polimerowe, W, L, Nanotechnologia, sem.7, zima 22/23,(PG_00059007)
e-Learning CoursesKurs wspomagający nauczanie stacjonarne
-
R/EXAMS JAKO WSPARCIE W WERYFIKACJI WIEDZY STUDENTÓW
PublicationPrzydatność zasobów e-learningowych, takich jak testy i quizy online, można dostrzec w wielu sytuacjach: duża liczba studentów uczęszczających na dane zajęcia, utrwalanie, podsumowanie i weryfikacja wiedzy czy nauczanie na odległość. Celem artykułu jest zaprezentowanie pakietu R/exams dostępnego w programie statystycznym R jako wsparcia do tworzenia losowych i dynamicznych pytań oraz ich wykorzystania na platformie Moodle. Omówione...
-
Miejsce i znaczenie nauczania praktycznego w planie studiów inżynierskich na Wydziale Mechanicznym Politechniki Gdańskiej
PublicationReferat dotyczy znaczenia nauczania praktycznego w kształceniu inżynierów mechaników na przykładzie Wydziału Mechanicznego Politechniki Gdańskiej. Przedstawiono w nim strukturę studiów, sylwetkę i kwalifikacje absolwentów oraz metody nauczania inżynierów. Omówiono proces dostosowania planów studiów i programów nauczania do wymogów Deklaracji Bolońskiej.Dużą uwagę skupiono na takich formach nauczania inżynierów, jak nauczanie grupowe...
-
Funkcje dydaktyczne naukowych kół marketingu
PublicationSkuteczne nauczanie marketingu w polskich uczelniach jest niezwykle trudnym i złożonym procesem. Marketing w swej naturze jest ściśle związany z praktyką gospodarczą. Absolwent szkoły wyższej powinien - oprócz kompleksowej wiedzy teoretycznej - być przygotowany do rozwiązywania rzeczywistych problemów rynkowych. Pozyskanie praktycznych umiejętności wykorzystania wiedzy zdobywanej w toku studiów oraz rozwinięcie umiejętności organizacyjnych...
-
Projektowanie semantycznych e-usług z wykorzystaniem sztucznej inteligencji
PublicationW pracy opisano zasady projektowania usług semantycznych opartych na integracji grupy nowych języków skryptowych oraz sieci semantycznej po to, aby programy komputerowe mogły klasyfikować, a docelowo przetwarzać zasoby Internetu. Omówiono otwarte platformy, poprzez które usługodawcy oferują usługi internautom, co jest związane z dynamicznym uzgadnianiem ich jakości. Przedstawiono wyniki badań nad usprawnieniem sieci semantycznych...
-
Modeling pragmatics for visual modeling language evaluation
PublicationPodczas oceny użyteczności języków modelowania wizualnego istnieje potrzeba uwzględnienia ich pragmatyki. Języki modelowania wizualnego mogą być stosowane w różnym kontekście, co powoduje różnice w wymaganiach, które są im stawiane. Jawny opis kontekstu użycia ułatwia precyzyjną ocenę. Pragmatyka składa się ze zbioru profili, które opisują konkretne konteksty użycia. W referacie podjęto próbę zastosowania modeli zadań do opisu...
-
Remote monitoring and control of technical systems using internet network technology
PublicationPoruszono problem monitorowania stanu rozproszonych obiektów echnicznych. Przedstawiono możliwości zastosowania do tego celu technologii sieci Internet i rodziny protokołów TCP/IP. Omówiono koncepcję wykorzystania takich standardów jak: TCP, UDP, HTTP, SNMP oraz języków programowania Java i PHP. Zwrócono uwagę na aspekty bezpieczeństwa sieciowego. Przedstawiono przykład realizacji dużego systemu zdalnego zarządzania systemem central...
-
Kształcenie nauczycieli informatyki w zakresie opracowywania komputerowych multimedialnych środków dydaktycznych.
PublicationW artykule przedstawiono studia podyplomowe ''Internet i multimedia'', których słuchaczami są nauczyciele informatyki szkół średnich i gimnazjów. Opisano program kształcenia tych studiów, wyróżniając w nim dwa zasadnicze nurty:zapoznanie słuchaczy ze współczesnymi trendami rozwoju technologii informacyjnej oraz nauczenie słuchaczy opracowywania komputerowych pomocy dydaktycznych wykorzystujących zasoby multimedialne...
-
Sztuka i matematyka -algorytmiczne i parametryczne detale
PublicationOpracowanie dotyczy wykorzystania komputerowych metod obliczeniowych do projektowania dzieł architektonicznych, w których geometria formy, detal struktury i efekty materiałowe są wynikiem spójnej reguły generatywnej. Nowatorskie biura tworzą własne narzędzia na poziomie języków programowania czerpiąc idee z abstrakcyjnych koncepcji i procedur matematycznych. W konsekwencji algorytmiczne i parametryczne strategie projektowania w...
-
Wymiana i wymienniki ciepła,L,Energetyka,sem.06,letni 22/23
e-Learning CoursesKurs e nauczanie dla celow laboratorium
-
Wymiana i wymienniki ciepła,C,Energetyka,sem.06,letni 22/23
e-Learning CoursesKurs e nauczanie na potrzeby ćwiczeniowe
-
Wymiana i wymienniki ciepła,W,Energetyka,sem.06,letni 22/23
e-Learning CoursesKurs e nauczanie dla celów wykładowych
-
Języki formalne, automaty i translatory
PublicationKsiążka stara się w przystępny sposób przedstawić zagadnienia związane z teorią języków formalnych, automatów i translatorów. Wiedza ta pomoże nie tylko zrozumieć zasady stosowanych na co dzień narzędzi informatycznych, ale pomoże również w rozwiązywaniu częstych problemów związanych z przetwarzaniem danych tekstowych o zdefiniowanej strukturze.Książka ta przeznaczona jest przede wszystkim dla szerokiego grona studentów informatyki...
-
Badania i ocena właściwości granulatu asfaltowego stosowanego w recyklingu na gorąco w otaczarkach
PublicationZaprojektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej, zawierającej granulat asfaltowy, wymaga wiarygodnej informacji, dotyczącej jego właściwości. W artykule przedstawiono informacje dotyczące zalecanych zasad pobierania próbek granulatu oraz omówiono zakres niezbędnych badań. Przedstawiono wymagania normy EN 13108-8 oraz zasady stosowane w wybranych krajach w odniesieniu do oceny właściwości asfaltu i kruszywa zawartych w granulacie...
-
Surowce Mineralne
e-Learning Coursese-nauczanie - dodatkowa baza dla wykładu, zasobów elektronicznych etc.
-
Gdańskie ciekawostki ogrodowe początku XX wieku
PublicationW XIX wieku drzewa egzotyczne stały się w Europie obiektem szczególnego zainteresowania. Nasilił się także proces wprowadzania ich do uprawy. W 1911 roku zagadnieniu temu poświęcony został doroczny, obradujący w Gdańsku zjazd Niemieckiego Towarzystwa Dendrologicznego. W tym samym roku, tygodnik Die Gartenwelt zamieścił szczegółową relację o towarzyszących obradom wycieczkach do okolicznych ogrodów. W oparciu o nią, autorka artykułu...
-
Ocena przydatności maszyn wirtualnych do nauczania teleinformatyki
PublicationW rozdziale opisano zadania maszyn wirtualnych. Zaprezentowano eksperymenty przeprowadzone na Politechnice Gdańskiej wykazujšce przydatność rozwiązań wirtualizujących do nauczania zasad teleinformatyki. Przedstawiono szereg pomiarów wydajności protokołów/usług sieciowych realizowanych na maszynach wirtualnych, których charakterystyki wydajności są odmienne niż realizowanych w systemach rzeczywistych. Uzasadniono tezę, iż nauczanie...
-
Programowanie Obiektowe z Użyciem Adnotacji Semantycznych
PublicationW tym artykule przedstawiono jak przy udziale standardowych mechanizmów nowoczesnych języków obiektowych, osiągnięć z zakresu formalnej reprezentacji wiedzy oraz lingwistyki komputerowej wytworzyć zbiór narzędzi wzbogacających warsztat programisty o narzędzia semantyczne. Przedstawione tu Programowanie Obiektowe z Użyciem Adnotacji Semantycznych jest częścią rozwijanej przez autora referatu metodologii wytwarzania oprogramowania...
-
Analiza tłuszczów obecnych w surowcach stosowanych do produkcji czekolady
PublicationW pracy zbadano 28 próbek miazgi kakaowej, 12 próbek tłuszczu kakaowego i 6 próbek mleka w proszku w celu stwierdzenia, czy znajdujš się w nich obce tłuszcze. W przypadku miazgi kakaowej i tłuszczu kakaowego zastosowano metodę HPLC do analizy TAG. W przypadku tłuszczu wyekstrahowanego z mleka w proszku zastosowano metodę GLC do analizy składu kwasów tłuszczowych. W próbkach miazgi kakaowej i mleka w proszku nie stwierdzono obecności...
-
Informatyka - 2022/2023
e-Learning Courseskursu wspomagający nauczanie tradycyjne przedmiotu Informatyka, na sem. 2 kierunek Transport
-
Edu Inspiracje WZiE: Postawione na głowie, czyli słów kilka o odwróconym nauczaniu
PublicationOdwrócone nauczanie jest znane od dawna, ale jego współczesne zastosowanie datuje się na rok 2012, kiedy pojawiła się publikacja Bergmann’a i Saams. Pilotażowe wdrożenie tej metody zostało zrealizowane dla formie przedmiotu realizowanego w języku angielskim Modelowanie procesów biznesowych, skierowanego do studentów Politechniki Gdańskiej. Wśród zasobów udostępnionych przed zajęciami najczęściej wykorzystywano pliki PDF (zawierające...
-
Narzędzia IT w pracy dydaktycznej
EventsPowstające Centrum Nowoczesnej Edukacji PG zaprasza na kolejne szkolenie dla wykładowców, dotyczące przeglądu i omówienia narzędzi IT, które mogą pomóc i uatrakcyjnić zdalne nauczanie.
-
Inwestycje i metody badania ich efektywności
PublicationW czasach dynamicznego postępu technologicznego i ekonomicznego pojęcie "inwestycji" w obszarze funkcjonowania każdego z przedsiębiorstw nabrało szczególnego znaczenia. Aby firma mogła przetrwać i rozwijać się na rynku, poza sprawnością bieżącego działania powinna realizować czynności określone przedsięwzięciami inwestycyjnymi, które wykazywać powinny wysoką efektywnością. To właśnie one mogą prowadzić do zmian z nadwyżek w papiery...
-
Stateczność fundamentów bezpośrednich posadowionych na zboczu z gruntu zbrojonego.
PublicationW monografii przedstawiono i przeanalizowano aktualny stan wiedzy oraz zaproponowano własną metodykę opartą na koncepcji ESE (Experimental Soil Engineering) dotyczącą obliczeń nośności i osiadania - a więc kompleksowego sprawdzenia stateczności - fundamentów bezpośrednich posadowionych na koronie zbocza z gruntu bez zbrojenia i z gruntu zbrojonego. Studia bibliograficzne (rozdział 2) objęły przeanalizowanie jakościowych i ilościowych...
-
Historia Architektury Polskiej I (2023)
e-Learning CoursesPlatforma wspomagająca nauczanie przedmiotu Historia Architektury Polskiej 1 w roku akademickim 2022/2023
-
Metody formułowania ontologicznych zapytań
PublicationArtykuł dotyczy problemu wydobywania danych wyrażonych w postaci ontologii opisanej językiem Web Ontology Language. Dane takie mogą być wydobywane przy użyciu ontologicznych zapytań. Artykuł przedstawia rodzaje języków umożliwiających formułowanie tego rodzaju zapytań. Ontologiczne zapytania mogą być formułowane przez użytkowników podobnie jak zapytania w wyszukiwarkach internetowych tworzone w celu znajdowania stron internetowych....
-
Reguły efektywnego projektowania semantycznych usług WWW
PublicationW pracy omówiono kluczowe zasady projektowania usług semantycznych w Internecie. Nawiązano do reguł formalizacji wiedzy za pomocą systemów ontologicznych, dla których implementacji opracowano języki programowania OWL i KIF. Odniesiono się także do sieci semantycznych jako metody sztucznej inteligencji w kontekście założeń projektu Web 3.0. Omówiono zasady stosowania języków XML, XML Schema, RDF, RDF Schema, OWL, SPARQL, a także...
-
Integracyjna metoda konstruowania aplikacji
PublicationZaproponowano metodę wytwarzania oprogramowania IMAC, która może stanowić pewien przełom w inżynierii oprogramowania na miarę jaką stanowiło wprowadzenie języków obiektowych zwłaszcza dla aplikacji rozproszonych do zastosowań biznesowych. W metodzie tej proponuje się ścisłe powiązanie analizy, projektu i implementacji w jednym, spójnym środowisku graficznym i stosowanie wspólnego języka modelowania i implementacji IML. Głównym...
-
Kierunki standaryzacji w zdalnym nauczaniu
PublicationDziedzina zdalnego nauczania rozwija się dzięki wielu współpracującym organizacjom i konsorcjom. Opracowały one kilkadziesiąt specyfikacji i modeli referencyjnych, z których część została zaakceptowana jako standardy takich organizacji jak ISO czy IEEE. Artykuł zawiera przegląd najważniejszych instytucji zajmujących się dziedziną zdalnego nauczania oraz wskazuje ich wkład w dotychczasowe dokonania dziedziny. Wskazano także obszary,...
-
Przyjazne aplikacje dla dzieci z autyzmem – e-edukacja na poziomie przedszkolnym
PublicationArtykuł dotyczy możliwości wykorzystania aplikacji na tablety do wspomagania terapii dzieci z zaburzeniami rozwojowymi ze spektrum autyzmu. Przedstawia studium przypadku skutecznego zastosowania e-technologii w kształceniu specjalnym na poziomie przedszkolnym. Artykuł opisuje zestaw aplikacji edukacyjnych o nazwie Przyjazne Aplikacje, których celem jest wspieranie terapii dzieci z autyzmem opartej o stosowaną...
-
Zobaczyć – rozpoznać – zrozumieć Wizualizacja jako metoda upowszechniania wiedzy
PublicationOpracowanie jest efektem zetknięcia dwóch perspektyw badawczych: nauk przyrodniczych (np. mikrobiologia, biotechnologia, inżynieria środowiska i zasobów naturalnych, oceanologia) z naukami humanistyczno-społecznymi (studia wizualne, geografia kulturowa, studia miejskie). Konieczność takiego zestawienia naukowych punktów widzenia i języków stanowi konsekwencję odmiennych doświadczeń zdobytych przez autorki podczas prowadzenia badań...
-
A memoryless direct digital synthesizer based on Taylor series approach.
PublicationW pracy rozważono dwa podejścia do projektowania cyfrowego, kwadraturowego generatora syntezy bezpośredniej (DDS). Pierwsze z nich wykorzystuje małą pamięć na próbki jednego okresu bazowej sinusoidy zespolonej o małej szybkości próbkowania i interpolację tej sinusoidy szeregiem Taylora do docelowej, większej szybkości próbkowania. Drugie jest rozwiązaniem bezpamięciowym z bezpośrednią aproksymacją zespolonej sinusoidy za pomocą...
-
Analiza popytu na usługi transportowe morskie i śródlądowe, część 2
PublicationUsługi transportowe to dynamiczny czynnik kształtowania ruchu turystycznego i jego obsługi. Popyt na usługi transportowe drogą morską zależy od wielu czynników, takich jak potencjał zaplecza gospodarczego, wielkości (struktury) handlu zagranicznego oraz pozycji konkurencyjności portu względem innych portów. W pracy przedstawiono również prognozę popytu na przewozy ładunków obcych dla żeglugi morskiej i śródlądowej oraz prognozę...
-
Programowanie w Internecie 2022/2023
e-Learning CoursesPrzekazanie studentom wiedzy i umiejętności z zakresu tworzenia aplikacji internetowych, poprzez omówienie głównych technik, języków i narzędzi wykorzystywanych po stronie serwerowej i klienckiej.
-
Programowanie w Internecie 2023/2024
e-Learning CoursesPrzekazanie studentom wiedzy i umiejętności z zakresu tworzenia aplikacji internetowych, poprzez omówienie głównych technik, języków i narzędzi wykorzystywanych po stronie serwerowej i klienckiej.
-
Wykorzystanie metod zorientowanych obiektowo do programowania sterowników programowalnych
PublicationW artykule zostały przedstawione główne udogodnienia wynikające z wykorzystywania zasad i metod podejścia obiektowego do programowania sterowników programowalnych. Omówiona została aktualna sytuacja tradycyjnych języków tekstowych i graficznych po wprowadzeniu rozszerzenia IEC 61499 normy IEC61131. W dalszej części zaprezentowano podział cyklu tworzenia programu na trzy zasadnicze części - analizę, projektowania oraz programowanie...