Filters
total: 720
Search results for: RYZYKO BŁĘDNYCH DECYZJI
-
Rachunek kosztów kształcenia w procesie decyzyjnym na uczelni
PublicationPraca dotyczy zagadnień związanych z procesami decyzyjnymi w publicznych szkołach wyższych. Zwrócono uwagę na role kryteriów ekonomicznych, bazujących na rachunku kosztów, w zakresie realizacji procesu kształcenia. Podkreślono również znaczenie informacji pozafinansowej, potrzebnej w racjonalnym podejmowaniu decyzji.
-
Intelligent integration for autonomous manufacturing systems
PublicationW artykule zaproponowano inteligentną platformę integracyjną dla autonomicznych systemów produkcyjnych. Autonomie zdefiniowano w pracy jako samowystarczalne zamkniecie informacyjne. Inteligencje natomiast zdefiniowana jako umiejętność podejmowania właściwych decyzji w zmiennym otoczenie. Platformę integracyjną oparto na technice systemów ekspertowych.
-
Decyzje optymalne z Solverem
PublicationNa rynku można odnaleźć wiele podręczników pomocnych w rozwijaniu kompetencji związanych z posługiwaniem się arkuszem kalkulacyjnym w praktyce menedżerskiej. Niewiele jest natomiast pozycji literaturowych pokazujących możliwości wykorzystania MS Solver do wspomagania decyzji. Niniejsza książka ma za zadanie wypełnić tę lukę. Jej celem jest przedstawienie możliwości dodatku Solver w procesie podejmowania decyzji optymalnych. Intencją...
-
Rodzaje badań marketingowych użytecznych w rozwoju nowych produktów
PublicationCelem artykułu jest określenie typowych badań marketingowych użytecznych na poszczególnych etapach rozwoju nowych produktów. Badania te ustalono na podstawie określenia istotnych decyzji i informacji rynkowych potrzebnych do ich podjęcia na każdym z etapów procesu tworzenia nowych produktów.
-
Soft modelling aspects of complex IT systems development.
PublicationZaproponowano metodykę opartą na teorii zbiorów rozmytych do zakresu wspomagania decyzji na etapie budowy złożonych systemów z obszaru information technology (IT). Omówiono wszystkie elementy proponowanego podejścia. Przedstawiona architektura ma zastosowanie głównie do zarządzania projektami IT na etapie ich powstawania.
-
Wybrane metody sterowania statkiem
PublicationW rozdziale przedstawiono dwa główne nurty badań w zakresie sterowania stat-kiem na morzu: dynamiczne pozycjonowanie (DP) statku i wspomaganie decyzji w sytuacji kolizyjnej na morzu. Dla systemu DP określono strukturę sterowania i podstawowe wymagania. Omówiono wybrane problemy sterowania automatycz-nego statkiem dynamicznie pozycjonowanym. Dokonano przeglądu zaawanso-wanych metod sterowania statkiem DP z uwzględnieniem zadań poszczególnych...
-
Ekonomiczno-eksploatacyjna analiza udziału usług obcych w utrzymaniau maszyn i urządzeń technicznych w przedsiębiorstwie
PublicationW rozprawie doktorskiej zaprezentowano problematykę związaną z powierzaniem utrzymania maszyn i urządzeń technicznych w obce ręce, a w tym opisanie oryginalnego relatywistycznego modelu decyzyjnego, służącemu, wyznaczaniu optimum podziału pracy, tzn. zadań w zakresie utrzymania maszyn i urządzeń technicznych do powierzenia w obce ręce i zadań do pozostawienia we własnej gestii organizacji. Jest to ściśle związane z planowanymi...
-
Próba zastosowania rozkładu Weibulla do analiz strat w ruchu drogowym
PublicationPrzedstawiono próbę zastosowania rozkładu Weibulla do analiz strat (ofiar śmiertelnych) w ruchu drogowym. Postawiono pytanie: czy mogą być one analizowane metodami niezawodności technicznej? A jeżeli tak, to jaka jest interpretacja poszczególnych wielkości i pojęć? Przyjęto, że straty wynikające z nieprawidłowego funkcjonowania systemu transportu drogowego to śmiertelne ofiary wypadków drogowych. Ekspozycja na ryzyko pojawienia...
-
Plasma n-3 and n-6 polyunsaturated fatty acids association with blood pressure level in healthy males. Part 2
PublicationRegularne spożycie ryb i długołańcuchowych kwasów tłuszczowych (PUFA) rodziny n-3, pochodzenia morskiego, może obniżać ciśnienie tętnicze krwi i zmniejszać ryzyko choroby wieńcowej. Jednak wpływ poszczególnych kwasów tłuszczowych z rodziny n-3 i n-6 PUFA na ciśnienie tetnicze jest nadal kontrowersyjny. Celem pracy było określenie zależności pomiędzy wysokością ciśnienia tętniczego krwi a zawartością n-3 i n-6 PUFA w surowicy i...
-
Związek wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny n-3 i n-6 z ciśnieniem tętniczym u zdrowych mężczyzn
PublicationRegularne spożycie ryb i długołańcuchowych kwasów tłuszczowych (LC-PUFA) pochodzenia morskiego może obniżać ciśnienie tętnicze i zmniejszyć ryzyko choroby wieńcowej. Jednakże wpływ poszczególnych kwasów tłuszczowych z rodzinyn-3 i n-6 PUFA jest nadal kontrowersyjny. Uzyskane wyniki potwierdzają hipotezę o wpływie składu wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (PUFA) z rodzin n-3 i n-6 w surowicy i w erytrocytach na wysokość ciśnienia...
-
Environmental contamination of food
PublicationOpisano źródła zanieczyszczeń środowiska oraz obecność w środowisku szeregu związków organicznych i nieorganicznych podejrzewanych o właściwości rakotwórcze. W rozdziale skupiono się na: pestycydach, PCB, WWA, PCDD/F, fenolach, azbeście oraz metalach ciężkich (AS, Be, Cd, Cr, Ni, Pb). Zestawiono typowe stężenia tych zanieczyszczeń w wodzie, deszczu i żywności, omówiono biokumulacje i biowzbogacanie w łańcuchu pokarmowym, a także...
-
Actual problems of the polish coastal landscape, architecture and culturalheritage protection
PublicationPraca zawiera ogólną charakterystykę krajobrazu polskiego wybrzeża, przedstawia podstawowe zagrożenia jako wartości wynikające z nieprzemyślanych decyzji planistycznych oraz żywiołowego rozwoju strefy nadmorskiej, prezentuje także walory środowiska kulturowego wsi położonych nad Bałtykiem, ich architekturę oraz aktualne problemy ich ochrony.
-
Zarządzanie finansami w logistyce transportu, (PG_00056198), W, TiL, sem. 04, letni 22/23
e-Learning CoursesPrzygotowanie studentów do podejmowania decyzji finansowych na stanowiskach kierowniczych wyższego i średniego szczebla.
-
Zarządzanie finansami w logistyce transportu (PG_00056198), W, Specjalność: Zarządzanie logistyczne w transporcie ,sem. letni 2023/24
e-Learning CoursesPrzygotowanie studentów do podejmowania decyzji finansowych na stanowiskach kierowniczych wyższego i średniego szczebla.
-
Safety and security governance problems of critical systems and infrastructures
PublicationW artykule przedstawiono kilka problemów związanych z zarządzaniem bezpieczeństwem i ochroną informacji w systemach i infrastrukturach krytycznych.Bardzo ważne jest zidentyfikowanie i scharakteryzowanie infrastruktury krytycznej. Przedstawiono nowe wyzwania związane z łączeniem podejścia bezpieczeństwa i ochrony informacji w procesie podejmowania decyzji
-
Diagnosis´ likelihood and diagnosis rightness about the technical state of diesel engine
PublicationW referacie uzasadniono potrzebę rozróżniania pojęć "wiarygodność diagnozy" i "trafność diagnozy" przy podejmowaniu decyzji eksploatacyjnych. Wyprowadzono wzór na prawdopodobieństwo sformułowania diagnozy jako miary wiarygodności diagnozy. Do wyprowadzenia tego wzoru zastosowano teorię procesów semimarkowskich oraz wzór Bayesa na prawdopodobieństwo warunkowe.
-
Analiza alternatywnych metod klasyfikacji stanu technicznego obiektów budownictwa mieszkaniowego i użyteczności publicznej
PublicationPrzeprowadzona analiza wyłania narzędzie optymalne z punktu widzenia klasyfikacji obiektów pod względem ich stanu technicznego i stopnia zużycia. Ma ponadto udowodnić, ze istnieje realna potrzeba rozwoju metod i narzędzi z zakresu podejmowania decyzji oraz stworzenia spójnego systemu identyfikacji i klasyfikowania obiektów.
-
Problemy w klasycznej siódemce instrumentarium jakości. Narzędzia przyczynowo - skutkowe do identyfikacji i analizy ich przyczyn
PublicationDynamicznie zmieniające sie otoczenie w którym funkcjonują dziś przedsiebiorstwa wpływa na konieczność szybkiego reagowania i podejmowania decyzji szczególnie w kontekście niespodziewanych trudności. Stąd też ważne jest poszukiwanie metod, narzędzi i technik pozwalających na zidentyfikowanie przyczyn problemów występujących w pomiotach gospodarczych
-
Advances in soft modelling techniques and decision support
PublicationPostępy w technikach miękkiego modelowania i wspomagania decyzji. W edytorialu przybliżono najnowsze osiągnięcia w zakresie miękkiego modelowania opartego na teorii zbiorów rozmytych i systemów z bazami wiedzy. Omówiono postępy teoretyczne w tej dziedzinie, jak również obszary obecnych i przyszłych zastosowań.
-
Jakub Golik dr
PeopleJakub Golik currently works as a Research & Teaching Assistant at the Faculty of Management and Economics, Department of Entrepreneurship, Gdańsk University of Technology. Jakub does research in Utility-maximizing Models in Economy, Entrepreneurial Economics, Career Choice and Decision/Risk Theory. In his research he utilises mainly quantitative and experimental research methods including Conjoint Analysis and Structural Equation...
-
Methodological evaluation of method for dietary heavy metal intake
PublicationNarażenie człowieka na działanie zanieczyszczeń środowiskowych jest poważnym problemem w obecnych czasach. Metale ciężkie są uważane za toksyczne dla człowieka ze względu na tendencję kumulowania się w wybranych tkankach organizmu. Ponadto, ich obecność w ustroju jest przyczyną wielu schorzeń. Substancje szkodliwe mogą przenikać do organizmu kilkoma drogami, m.in. poprzez spożywanie skażonej żywności. Biorąc pod uwagę ryzyko związane...
-
Identyfikacja ryzyka projektu informatycznego na podstawie modelu procesu.
PublicationArtykuł prezentuje nowe systematyczne techniki identyfikacji ryzyka w projektach informatycznych wykorzystujące modele procesu projektowego. Jawne modelowanie rozważanego obszaru biznesowego umożliwia kontrolę zakresu identyfikacji i zapewnia kompletność analiz. W artykule przedstawiono szczegółowe procedury postępowania dla proponowanych technik, a następnie omówiono eksperyment, w którym zastosowano te procedury do identyfikacji...
-
Znaczenie i dynamika efektuacji w działaniach zespołów projektowych IT
PublicationCel: Celem opracowania jest sprawdzenie, na ile wdrażanie zasad efektuacji jest korzystne dla efektywności zespołów projektowych pracujących nad innowacyjnymi rozwiązaniami i czy wpływa na ich satysfakcję. Metodyka badań: Badania ilościowe zrealizowano w studenckich zespołach projektowych z branży IT, opracowujących rozwiązania na zlecenie interesariuszy zewnętrznych. Do pomiaru zmiennych wykorzystano autorskie kwestionariusze....
-
Supporting Navigator's Decisions By Visualizing Ship Collision Risk
PublicationW artykule wprowadzono metodę wizualizacji, która umożliwia nawigatorowi oszacowanie ryzyka kolizji i (w razie konieczności) wybór manewru antykolizyjnego. Metoda jest oparta na wcześniejszej metodzie CTPA, uwzględnia dowolną zadaną domenę statku i jest wystarczająco szybka do zastosowania w okrętowych systemach wspierania decyzji nawigatora.
-
Peak impact force for seismic retrofit of pounding-prone structures
PublicationCelem artykułu jest wykorzystanie dwuwymiarowych wykresów pokazujących wartość maksymalnej siły zderzenia (spektrów odpowiedzi) do wzmacniania odporności sejsmicznej budowli narażonych na zderzanie się podczas trzęsień ziemi. Wyniki analizy wskazują, iż wykresy takie mogą być bardzo przydatnym narzędziem przy podejmowaniu decyzji dotyczącej wyboru metody wzmacniania.
-
Monitorowanie i diagnostyka w systemach sterowania [2020/21]
e-Learning CoursesMonitorowanie i diagnostyka w systemach sterowania/Automatyka i Robotyka/II st specjalność: Systemy sterowania i wspomagania decyzji
-
Ewolucja dojrzałości informatycznych procesów wsparcia
PublicationTematem rozdziału jest ewolucja organizacji wsparcia, obejmując sześć wymiarów: procesy, usługi, projekty, technologię, wiedzę i kulturę organizacji. Szczególną uwagę poświęcono procesom opisując wspólny projekt badawczy Politechniki Gdańskiej i GE Money Bank oraz założenia dla wsparcie decyzji w ewolucji za pomocą modelu opartego na wiedzy.
-
Źródła finansowania przedsiębiorstw na międzynarodowych rynkach finanso- wych. W: Wewnętrzne i zewnętrzne determinanty procesów decyzyjnych w za- rządzaniu finansami przedsiębiorstw. Monografia Katedry Finansów nr 1. Gdańsk: Kated. Finan. Wydz. Zarz. i Ekon. P. Gdań.**2003 s.65-74, 2 rys. 2 tab. bibliogr.6 poz.
PublicationJedną z podstawowych decyzji, jakie podejmuje zarząd przedsiębiorstwa, jestwybór źródła jego finansowania. Jeżeli popyt na pieniądz zgłaszany przezprzedsiębiorstwo przekracza możliwości krajowego rynku finansowego, może onoposzukiwać nowych źródeł finansowania na rynku międzynarodowym. Artykuł oma-wia wybrane instrumenty tego rynku oraz instytucje międzynarodowe finansują-ce rozwój przedsiębiorstw.
-
Przykłady zastosowań
PublicationW rozdziale przedstawiono przykładowy sposób analizy funkcji systemów sterowania i zabezpieczeń w odniesieniu do turbozespołu o strukturze typu: kocioł-turbina-generator. Ryzyko związane z eksploatacją turbozespołu zależy od różnych czynników i rozwiązań technicznych, organizacyjnych oraz od zastosowanych podsystemów sterowania, zabezpieczeń oraz systemów E/E/PE związanych z bezpieczeństwem. Jednym z elementów takiego podsystemu...
-
Social commerce - nowy trend w handlu elektronicznym
PublicationSocial commerce wykorzystuje media społecznościowe dla potrzeb handlu elektronicznego. Serwisy społecznościowe o charakterze social commerce stanowią nie tylko platformę do wymiany informacji i opinii na temat różnych produktów, ale są także miejscem, w którym konsument może dowiedzieć się o różnego rodzaju wyprzedażach, promocjach cenowych, bonusach, gratisach. Dzięki tego typu witrynom użytkownicy mogą nie tylko kupować najtaniej,...
-
Macro models of casualties in road transport. Modelowanie strat osobowych w transporcie drogowym.
PublicationW referacie przedstawiono propozycję makro modelu strat osobowych ponoszonych w wypadkach drogowych. Zaproponowano modele liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych zbudowanych na bazie danych z kilkudziesięciu krajów całego świata. Przedstawione koncepcje budowy modeli mogą posłużyć do opracowania modeli czynnikowych opisujących strategiczne ryzyko społeczne na sieci dróg wybranych krajów z całego świata. jedną z koncepcji...
-
Poczucie samoskuteczności a nadmierne zaangażowanie w działaniach przedsiębiorców: Model teoretyczny
PublicationArtykuł przedstawia model teoretyczny wyjaśniający wpływ poczucia samoskuteczności na eskalację zaangażowania wśród przedsiębiorców. Autorzy postulują, że rozbieżność pomiędzy poziomem przekonań dotyczących własnej skuteczności a faktyczną skutecznością tworzy lukę skuteczności. Początkujący przedsiębiorcy w związku z ich niewielkim doświadczniem są szczególnie narażeni na ryzyko eskalacji zaangażowania, gdyż cechują się ograniczonymi...
-
Introduction of knowledge bases to existing systems using the Knowledge Views
PublicationArtykuł ten prezentuje studium przypadku pokazujące jak stopniowo wdrażać bazę wiedzy i wnioskowanie w istniejącym systemie informatycznym korzystając z widoków na bazę wiedzy. Pokrótce przedstawiona jest idea widoków na bazę wiedzy, pokazane przykładowe role, które baza wiedzy może pełnić w systemie korzystającym z bazy danych oraz zaprezentowane jest jak można minimalizować ryzyko wdrażania technologii Semantic Web. Artykuł wymienia...
-
Acoustics-related aspects of historic interior modernization projects
PublicationThe paper presents three historic interiors in which modernization projects have been carried out having an important impact on their acoustic qualities. Two of the described case studies are positive examples of solving the problem of a natural contradictions between modern technical standards and strict discipline imposed by the heritage conservation system. On the other hand, the effect of neglecting the acoustic needs when...
-
Reprezentacje dynamiczne podpisu odręcznego
PublicationZdefiniowano zespolone reprezentacje dynamiczne podpisu składanego odręcznie, zarejestrowanego za pomocą tabletu graficznego. Przedstawiono metody uzyskiwania tych reprezentacji oraz metody wspomagające ocenę zgodności aktualnych podpisów z wzorcem. Omówiono również zalety i wady tych metod. Zaprezentowano wyniki działania oryginalnych algorytmów przetwarzania i podejmowania decyzji, zaimplementowanych w środowisku MATLAB.
-
Wdrożenie nowych regulacji prawnych w ochronie powietrza atmosferycznego w Polsce
PublicationW artykule przedstawiono zmiany prawne wynikające z przystosowania dyrektyw 2008/50/WE i 2004/107/WE do prawodawstwa polskiego. Nowe regulacje odnoszące się do ochrony powietrza stanowią jedynie rozbudowanie i modyfikację istniejacych dotychczas przepisów. W ratykule podano istotne informacje wynikajace z decyzji Komisji Europejslkiej 2011/850/UE
-
BADANIA MARKETINGOWE _ZII N_2022/2023 - sem. letni
e-Learning CoursesCelem przedmiotu jest zapoznanie studentów z różnymi metodami pozyskiwania i analizy informacji niezbędnych do podejmowania decyzji w obszarze marketingu.
-
MARKETING I BADANIA MARKETINGOWE _ZII N_2023/24 - sem. letni
e-Learning CoursesCelem przedmiotu jest zapoznanie studentów z różnymi metodami pozyskiwania i analizy informacji niezbędnych do podejmowania decyzji w obszarze marketingu.
-
Automatyzacja i sterowania statkiem
PublicationKsiążka o charakterze monograficzno-przeglądowym poświęcona jest automatyzacji, metodom oraz systemom sterowania statkiem. Przedstawiono w niej dwa główne nurty sterowania statkiem. Pierwszy dotyczy sterownia automatycznego, gdzie operator pełni funkcję nadzorczą. W tym wypadku rozpatrywane są systemy sterowania po trasie rejsu i trajektorii oraz dynamicznego pozycjonowania. Drugi z kolei, odnosi się do systemów wspomagania decyzji...
-
Wybór wariantu outsourcingu informatycznego w praktyce
PublicationW artykule opisano możliwości wykorzystania outsorcingu do obniżenia kosztów eks-ploatacji zasobów informatycznych przedsiębiorstwa. Podano podstawowe informacje związane z eksploatacją zasobów informatycznych. Przedstawiono prace analityczne, które mogą wspomóc wypracowanie podjęcia decyzji o przeniesieniu zasobów informatycznych do outsourcingu. Artykuł opracowano na podstawie rzeczywistego projektu wprowadzonego w przedsiębiorstwie...
-
Zastosowanie programowania celowego do oceny stabilności skomplikowanych układów ekonomicznych
PublicationJednym z poważnych problemów gospodarki krajów postkomunistycznych jest niestabilne funkcjonowanie przedsiębiorstw przemysłowych. Szczególnego znaczenia nabiera wypracowanie takich mechanizmów decyzji w zakresie zarządzania aby stłumić lub złagodzić czynniki wywierające negatywny wpływ na działalność systemów ekonomicznych. Naszym zadaniem jest określenie pojęcia stabilności układu ekonomicznego (przedsiębiorstwa) oraz podstawowych...
-
Wybrane zagadnienia eksploatacji statków morskich w aspekcie bezpieczeństwa żeglugi.
PublicationPrzedstawiono teoretyczne podstawy podejmowania bezpiecznych decyzji eksploatacyjnych. Opisano wpływ podstawowych urządzeń statku na jego bezpieczeństwo oraz rodzaje wypadków morskich i ich przyczyny.Zasygnalizowano możliwości zapobiegania wypadkom morskim, sprecyzowano zasady bezpiecznej eksploatacji statków i ich urządzeń. Przedstawiono także zagadnienie bezpieczeństwa statku w świetle ważniejszych uregulowań prawnych tak krajowych...
-
Przedsiębiorstwo na rynku globalnej konkurencji.
PublicationAutorka na tle ogólnie zarysowanej globalizacji odnosi się do zagadnienia ''wiedzy'' jako stymulatora rozwoju. W tym kontekście zwraca uwagę na nowe funkcje przedsiębiorstwa. W okresie dokonywanych zmian globalnych przedsiębiorstwo musi posiąść zdolność przystosowania się, umiejętność reagowania, podejmowania szybkiej decyzji i ''szybkiego uczenia się''. Przetrwają to przedsiębiorstwa, które potrafią zarządzać wiedzą.
-
Measurement of the earth fault loop impedance in a low voltage network with operating loads
PublicationW artykule przedstawiono problematykę dokładności pomiaru impedancji pętli zwarciowej w sieciach z obciążeniami roboczymi. Klasyczne metody pomiarowe i mierniki mogą powodować błędy pomiaru przekraczające dopuszczalną wartość. Z tego powodu może wystąpić ryzyko porażenia prądem elektrycznym, ponieważ przy doziemieniu nie będzie spełniony warunek samoczynnego wyłączenia zasilania. Błędy pomiaru w sieci z obciążeniami roboczymi można...
-
Modelowanie obszarów niebezpiecznych i pogodowych w procesie wyznaczania trasy przejścia statku
PublicationMinimalny obszar akwenu wokół poruszającego się statku zawarty w pewnych granicach nazywa się domeną. Obszar ten stanowi strefę bezpieczeństwa dla poruszającego się statku w którym nie powinien się znaleźć żaden inny obiekt nawigacyjny gdyż powoduje to ryzyko kolizji. Obszary przedstawiające złe warunki pogodowe nie są całkowicie zabronione i dlatego też opisywane są rozmytymi funkcjami przynależności. W pracy przedstawiono zależności...
-
Metody sztucznej inteligencji - 2023
e-Learning CoursesWprowadzenie do metod stosowanych w uczeniu maszynowym i sztucznej inteligencji. Sposoby parametryzacji danych, budowania modelu, podejmowania decyzji. Specjalność: uczenie maszynowe.
-
Metody sztucznej inteligencji
e-Learning CoursesWprowadzenie do metod stosowanych w uczeniu maszynowym i sztucznej inteligencji. Sposoby parametryzacji danych, budowania modelu, podejmowania decyzji. Specjalność: uczenie maszynowe.
-
Etyka w uczeniu maszynowym - 2024
e-Learning CoursesWprowadzenie do metod stosowanych w uczeniu maszynowym i sztucznej inteligencji. Sposoby parametryzacji danych, budowania modelu, podejmowania decyzji. Specjalność: uczenie maszynowe.
-
Metody sztucznej inteligencji - 2024
e-Learning CoursesWprowadzenie do metod stosowanych w uczeniu maszynowym i sztucznej inteligencji. Sposoby parametryzacji danych, budowania modelu, podejmowania decyzji. Specjalność: uczenie maszynowe.
-
Wybrane czynniki wpływające na rynkowe zachowania konsumentów
PublicationO roli, jaką w zachowaniach rynkowych konsumentów odgrywają czynniki zewnętrzne ekonomiczne, nie trzeba nikogo przekonywać. Jednak dopiero w ostatnich latach, z powodu osłabienia skuteczności tradycyjnych środków przekazu, przedsiębiorstwa skierowały swoją uwagę na pozostałe dwie grupy czynników, które odgrywają niebagatelną rolę w podejmowaniu decyzji nabywczych konsumentów - czynniki zewnętrzne pozaekonomiczne oraz wewnętrzne.