Filters
total: 827
filtered: 575
-
Catalog
- Publications 575 available results
- People 23 available results
- Inventions 2 available results
- Projects 3 available results
- Research Teams 2 available results
- Research Equipment 1 available results
- e-Learning Courses 30 available results
- Events 2 available results
- Open Research Data 189 available results
Chosen catalog filters
Search results for: TRATWY LIPIDOWE
-
Una crisi diversa?
PublicationIl capitolo tratta della recente crisi finanziaria, analizzandone cause e conseguenze per il sistema bancario e finanziario mondiale
-
Wielokryterialne wspomaganie projektowania układów geometrycznych modernizowanych linii kolejowych
PublicationW pracy przedstawiono charakterystykę zagadnień z dziedziny projektowania modernizacji dróg kolejowych, w których to zagadnieniach możliwe jest efektywne wspomaganie decyzji projektanta odnośnie przyjmowanych parametrów. Skupiono się na planowaniu przebiegu trasy w planie sytuacyjnym względem istniejących uwarunkowań terenowych i geometrycznych eksploatowanych linii. Przedstawiono wybrane czynniki, które decydują o jakości nowoprojektowanego...
-
Obliczenia rozpływu powietrza chłodzącego w turbinie gazowej
PublicationOptymalizacja spełnia ważną funkcję, pozwala nam zminimalizować straty poniesione poprzez zastosowanie chłodzenia. Głównym celem artykułu była optymalizacja rozpływu powietrza chłodzą-cego tak aby zminimalizować straty mocy spowodowane podziałem strumienia powietrza, takie dobranie upustów w sprężarce aby moc w turbinie była jak największa, a moc sprężarki jak najmniejsza. W artykule zawarto model obliczeń, przedstawiono podstawowy...
-
Lipidy szkodliwe dla zdrowia
PublicationLipidy są niezbędne w diecie człowieka.Są one źródłem energii, niezbędnych, nienasyconych kwasów tłuszczowych i cholesterolu. Jednakże przekroczenie ich spożycia w stosunku do zapotrzebowania, stanowi zagrożenie dla zdrowia.Znajomość i przestrzegania prawidłowych racji lipidów i ich rodzaju w żywieniu powinno zapewnić konsumentom profilaktykę metabolicznych chorób układu krążenia oraz zapobiec nowotworom i otyłości
-
Lipid oxidation and lysine availability in Atlantic mackerel hot smoked in mild conditions.
PublicationZawartość nadtlenków w wędzonych makrelach była o 50% mniejsza, a liczba anizydynowa 2,5 razy większa niż w surowych rybach. Przechowywanie ryb wędzonych w temp. +2C nie wpłynęło na zawartość produktów utlenienia lipidów. Zawartość dostępnej lizyny była podobna w surowych i wędzonych rybach. Skóra ryb wędzonych zawierała 2 razy więcej fenoli niż tkanka mięśniowa.
-
Strategia analizy niecelowanej w metabolomice i lipidomice – aspekty praktyczne cz.2
PublicationStrategia analizy niecelowanej jest powszechnie wykorzystywana do analizy różnego rodzaju próbek biologicznych, takich jak tkanki czy płyny ustrojowe, w celu otrzymania „odcisku palca” oraz określenia różnic w składzie jakościowym oraz ilościowym pomiędzy badanymi próbkami. Wskazanie różnic w zawartości różnych biocząsteczek (peptydów, metabolitów, lipidów) pozwala na uzyskanie informacji na temat powiązania składu biochemicznego...
-
L'Europa alla ricerca di una identità
PublicationIl capitolo tratta dell'economia europea dopo la riunficazione tedesca,, della nascita dell'Euro e delle cosneguenbze per il Continente della crisi economica e finanziaria
-
Program komputerowy do określania kształtu eksploatowanego toru kolejowego
PublicationW pracy podjęto kwestię komputerowego wspomagania obróbki danych uzyskanych z pomiarów satelitarnych, z wykorzystaniem pakietów programowych Leica GeoOffice i Mathsoft Mathcad. Następnie przedstawiono podstawowe założenia opracowywanego w Politechnice Gdańskiej programu komputerowego SATTRACK do wizualizacji, oceny i projektowania trasy kolejowej. W sposób szczegółowy skupiono się na czterech modułach programu służących do określania...
-
Analysis of apolipoprotein A-IV expression and the levels of blood plasmamain lipid fractions of calves during the first week of life before and after theadministration of milk replacer supplemented with lactose
Publication -
Sum of Effective Temperatures in Colorado Beetle Control
Publication -
Online Pest Warning System—Support for Agriculture and Transfer from Science to Practice
Publication -
Zastosowanie mobilnych pomiarów satelitarnych w projektowaniu i eksploatacji dróg szynowych
PublicationW artykule przedstawiono podsumowanie kilkuletnich badań nad zastosowaniem mobilnych pomiarów satelitarnych w projektowaniu i eksploatacji dróg szynowych. Mobilne pomiary satelitarne polegają na objeździe trasy pojazdem szynowym z doczepionymi wagonami-platformami lub wózkami dwuosiowymi, na których zostały zainstalowane odbiorniki GNSS (ang. Global Navigation Satellite System). Opisano przyjętą metodykę badawczą oraz przebieg...
-
Porównanie strat objętościowych w silnikach hydraulicznych satelitowych przy zasilaniu olejem lub emulsją oleju w wodzie
PublicationW artykule opisano analizę zjawisk, badania eksperymentalne i nowy model matematyczny opisujący straty objętościowe w silnikach hydraulicznych satelitowych zasilanych olejem lub emulsją oleju w wodzie.
-
Volume efficiency loss in axial pumps caused by working fluid compressibility.
PublicationPrzedstawiono teoretyczną analizę wpływu ściśliwości cieczy roboczej konstrukcji mechanizmu rozrządu pompy wielotłoczkowej osiowej na straty energetyczne w przestrzeni martwej. Podano wyniki uzyskane dla typowych konstrukcji.
-
Porównanie strat objętościowych w silnikach hydraulicznych satelitowych przy zasilaniu olejem lub emulsją oleju w wodzie.
PublicationW artykule opisano analizę zjawisk, badania eksperymentalne i nowy model matematyczny opisujący straty objętościowe w silnikach hydraulicznych satelitowych zasilanych olejem lub emulsją oleju w wodzie.
-
Wyniki pomiarów satelitarnych toru kolejowego
PublicationW pracy przedstawiono wyniki pomiarów satelitarnych, przeprowadzonych w celu określenia przebiegu trasy kolejowej. Na podstawie uzyskanych danych z ok. 30-kilometrowego odcinka linii podjęto kwestię dostępności błędu wyznaczeń sieci ASG-EUPOS podczas pomiarów linii kolejowej. Podjęto próbę oszacowania dokładności pomiarów satelitarnych. Wyznaczone współrzędne toru dały podstawę do rozpatrzenia możliwości wykorzystania tego rodzaju...
-
Modelling of size effects in concrete using elasto-plascity with non-local softening
PublicationArtykuł przedstawia numeryczne symulacje MES efektów skali w materiałach kruchych takich jak beton , wykonane w warunkach płaskiego stanu odkształceń. Materiał był modelowany w ramach sprężysto-plastyczności z izotropowym wzmocnieniem i osłabieniem. W obszarze ściskania przyjęto liniowe kryterium Druckera-Pragera z niestowarzyszonym prawem płynięcia a w obszarze rozciągania liniowe kryterium Rankina ze stowarzyszonym prawem płynięcia....
-
Numeryczna analiza strat mocy w ekranach elektromagnetycznych kabli elektroenergetycznych
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań symulacyjnych dotyczących wpływu struktury kabli na straty mocy w ekranch oraz na skuteczność ekranowania. Obliczenia wykonano przy pomocy pakietu FLUX 2D.
-
Anforderungen an Umkehrdacher mit Trennlage.
PublicationArtykuł zajmuje się problemem strat ciepła w dachach odwróconych. Uwzględniono dodatkowe straty ciepła spowodowane opadem deszczu. Omówiono zastosowanie normy EN ISO 6946 w różnych rejonach Europy.
-
Analiza przyczyn powstawania uszkodzeń na gzymsach obiektu GM 1-2 wykonanego w ramach zadania „Budowa drogi publicznej drogowej trasy średnicowej Katowice - Gliwice, część „zachód" od ul. Baildona w Gliwicach do terenu miasta Zabrze od km 4+037,37 do km 5+320,00 (odcinek nr G2/4)", roboty gwarancyjne
PublicationCelem opracowania jest określenie przyczyn powstania uszkodzeń (zarysowania i zacieki) na gzymsach obiektu GM1-2 wykonanego w ramach zadania „Budowa drogi publicznej drogowej trasy średnicowej Katowice - Gliwice, część „zachód" od ul. Baildona w Gliwicach do terenu miasta Zabrze od km 4+037,37 do km 5+320,00 (odcinek nr G2/4)".
-
Fuzzy soft modeling of environmental data. A study of the impact of a Phosphatic Fertilizer Plant on the adjacent environment in Gdańsk
PublicationAnaliza podobieństwa obejmuje nie tylko zastosowanie logiki rozmytej, ale również wiele innych podejść matematycznych. Opracowano wiele algorytmów, których celem jest wyodrębnienie wyraźnych skupień (hard clusters) z danego zbioru danych. Prawdopodobnie najczęściej stosowanymi algorytmami są tzw. algorytmy c-średnie (c-means algorithms). Twarde c-średnie (hard c-means) służy do ostrej klasyfikacji, podczas której obiekt jest przypisany...
-
System budżetowania parametrów jakościowych dla połączeń wielodomenowych
PublicationRozwiązanie problemu gwarancji jakości usług dla wielodomenowych sieci NGN przy jednoczesnej optymalizacji wykorzystania zasobów jest nadal otwarte. Zaproponowano modyfikację dotychczasowego podejścia, które sprowadza się do budżetowania bilansowania) dwóch, a nie trzech parametrów jakościowych (średniego opóźnienia i prawdopodobieństwa straty) przy jednoczesnej kontroli parametru zmienności opóźnienia w powiązaniu z prawdopodobieństwem...
-
Lipid oxidation and lysine availability in smoked Atlantic mackerel fillets and Baltic sprats.
PublicationNie wykazano korelacji między stopniem utlenienia lipidów a ich zawartością w rozmrożonych filetach makreli. Gorące i zimne wędzenie nie wływało na liczbę nadtlenkową w mięsie filetów makreli, natomiast w mięsie wędzonych szprotów była ona znacznie mniejsza niż w rybach surowych. Wędzenie nie powodowało obniżenia dostępnej lizyny, chociaż liczba anizydynowa zwiększyła się dwukrotnie w wędzonych filetach makreli i czterokrotnie...
-
Pole akustyczne źródeł szerokopasmowych i ich zespołów
PublicationWspółczesne systemy komunikacyjne i echolokacyjne w coraz szerszym zakresie korzystają z sygnałów specjalnych o korzystnych własnościach autokrelacyjnych. W zastosowaniach akustycznych sygnały takie nie są wąskopasmowe, co powoduje potrzebę nowego spojrzenia na pola anten promieniujących i odbierających, ze względu na zniekształcenia liniowe, jakim ulegają w polu sygnały szerokopasmowe. Referat wskazuje na mający miejsce...
-
Acoustic heating in a weakly dispersive fluid flow
PublicationZbadano specyficzną rolę dyspersyjnych własności płynu w generacji ogrzewania przez straty energii fali akustycznej. Przedstawiono ilustracje zaistniałego ogrzewania powstającego na skutek przejścia dwoch typów fal - impulsowej i stacjonarnej.
-
Wpływ układów SVC na rozwój awarii napięciowej
PublicationArtykuł prezentuje badania symulacyjne dotyczące wspłpracy układu SVC z zespołem wytwórczym w czasie, gdy napięcie systemu elektroenergetycznego osiąka niskie wartości mogące prowadzić do utraty synchronizmu przez generator synchroniczny.
-
Antioxidant properties and bioactive constituents of some rare exotic thai fruits and comparison with conventional fruits. in vitro and in vivo studies
PublicationPrzedmiotem badań były ekstrakty uzyskane zarówno z egzotycznych owoców z terenu Tajlandii (durian, snake fruit, mangosteen) jak i owoców ''konwencjonalnych'' (mango, kiwi, awokado) w celu porównania zawartości związków bioaktywnych i aktywności przeciwutleniającej.Wyniki badań prowadzonych zarówno in vitro jak i in vivo mogą być wykorzystane przy opracowywaniu diety. W trakcie badań in vitro wykorzystano testy do określania potencjału...
-
Gospodarka Wodna na skarpach i obiektach drogowych
PublicationPrzedstawiono przypadki utraty stateczności skarp na skutek niewłaściwej gospodarki wodnej, wymagania dotyczące odprowadzenia wód opadowych oraz typowe urządzenia i obiekty hydrotechniczne infrastruktury drogowej do odprowadzania wód opadowych oraz obiekty ekologiczne.
-
Kinematyczne pomiary GNSS na linii kolei wąskotorowej w Koszalinie
PublicationW artykule opisano metodę kinematycznych pomiarów geodezyjnych GNSS zastosowaną dla inwentaryzacji trasy kolejowej w terenie silnie zalesionym. W badaniach wskazano możliwości wykorzystania tej metody dla inwentaryzacji układu geometrycznego trasy kolei wąskotorowej w Koszalinie. Opisano najważniejsze różnice pomiędzy koleją o rozstawie szyn 1000 mm a 1435 mm oraz przyszłościowe zagadnienie planowanej rewitalizacji tego odcinka....
-
Niekonwencjonalne koła pojazdów
PublicationPrzedstawiono sposoby zapobiegania skutkom utraty ciśnienia w oponach pneumatycznych. Zaprezentowano koła niepneumatyczne, zastosowane w pojeździe księżycowym. Omówiono wyniki badań kół kompozytowych. Przedstawiono najnowsze rozwiązania konstrukcyjne koł niepneumatycznych przeznaczonych do pojazdów mechanicznych.
-
Charakterystyka i przydatność składników szarłatu w biotechnologii żywności
PublicationW artykule przedstawiono charakterystykę szarłatu, który jest pseudozbożem o dobrej wartości żywieniowej ze względu na zawartość lipidów o korzystnej proporcji nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych i białek o dobrym składzie aminokwasowym. Brak białek frakcji glutenu świadczy o przydatności szarłatu do wytwarzania dietetetycznej żywności przeznaczonej dla chorych na celiakię. Ze względu na małe rozmiary ziaren skrobi szarłatu...
-
Modulacja 3D-SVPWM z kompensacją napięcia niezrównoważenia i balansowaniem napięć DC dla czterogałęziowego falownika 3L-NPC
PublicationPrzedstawiono realizację algorytmu modulacji napięcia 3D-SVPWM (ang. 3-Dimensional Space Vector Pulse Width Modulation) z kompensacją napięcia niezrównoważenia dla trójpoziomowego czterogałęziowego falownika 3L-NPC (ang. 3-Level Neutral-Point-diode-Clamped Converter). Do wyznaczania współczynników wypełnień w modulacji szerokości impulsów zastosowano liniowe funkcje kształtu czworościennego elementu skończonego z węzłami, których...
-
Non linear identification of underwater vehicles. W: [CD-ROM] Conference Proceedings. The 29th Israel Conference on Mechanical Engineering. May 12-13, 2003 Haifa, Israel. Haifa: Technion - Israel Inst. Technol.**2003[B8] s. 1-8, 5 rys. bibliogr. 7 poz. Nieliniowa identyfikacja pojazdów podwodnych.
PublicationArtykuł dotyczy identyfikacji nieliniowych modeli pojazdów podwodnych o wie-lu zmiennych. Zaproponowana metoda działa w obszarze czasu rzeczywistego imoże być stosowana do nieliniowych modeli, które są liniowe w części doty-czącej nieznanego wektora parametrów. W celu poradzenia sobie z parametramizmieniającymi się w czasie, zastosowano rekursyjną wersję algorytmu identy-fikacji. Po krótkim opisie matematycznych podstaw...
-
Sterowanie systemem produkcyjnym w warunkach niepewności z możliwością zmian strukturalnych
PublicationW pracy przedstawia się metodykę rozwiązania problemu sterowania systemami produkcyjnymi w warunkach niepewności. Do celów wyznaczania wektora steru - stosowana jest metoda wielohoryzontowa. Rozpatrywane są systemy o ciągłych i okresowo ciągłych procesach produkcyjnych. Niepewność uwzględniana jest w podproblemie wyznaczania obciążeń - liniowe styczne modele niedeterministyczne. Dla rozwiązań określa się odpowiednie miary dopuszczalności...
-
ABC transporters Cdr1p, Cdr2p and Cdr3p of a human pathogen Candida albicans are general phospholipid translocators
PublicationFluoryzujące analogi fosfolipidów NBD-PE, NBD-PC i NBD-PS zostały wykorzystane w celu wykazania, że białko Cdr1p i jego inne homologi, Cdr2p i Cdr3p, należące do grupy białek zawierających tzw. kasetę wiążącą ATP (ABC), zachowują się jak ogólne przenośniki lipidów. Wyniki badań pokazują, że transportery typu ABC występujące w C. albicans są przenośnikami fosfolipidów i aktywność ta może być jedna z fizjologicznych funkcji białek.
-
Aquaporin 2: Identification and analysis of expression in calves’ urine during their first month of life
Publication -
Keratinocyte-derived small extracellular vesicles supply antigens for CD1a-resticted T cells and promote their type 2 bias in the context of filaggrin insufficiency
PublicationIntroduction: Exosome-enriched small extracellular vesicles (sEVs) are nanosized organelles known to participate in long distance communication between cells, including in the skin. Atopic dermatitis (AD) is a chronic inflammatory skin disease for which filaggrin (FLG) gene mutations are the strongest genetic risk factor. Filaggrin insufficiency affects multiple cellular function, but it is unclear if sEV-mediated cellular communication...
-
Investigations of the isolators containing microstrip FCL section
PublicationW pracy opisany został projekt układu izolatora zawierającego podłużnie magnesowane ferrytowe sprzężone linie mikropaskowe (FCL). W warstwowej strukturze układu ferryt został wprowadzony jako nakładka. Obciążenie w układzie izolatora zostało zrealizowane na dwa sposoby: jako obciążenie współosiowe oraz jako mikopaskowy układ planarny zawierający skupiony rezystor. Uzyskane z symulacji wyniki zostały zweryfikowane eksperymentalnie....
-
Physical modelling of water flow in 'Wild River' type water slide
PublicationPrzedstawiono wyniki fizycznego modelowania przepływu w zjeżdżalni wodnej typu Dzika Rzeka. Badania dotyczyły obiektu należącego do parku wodnego "Świat Wodny Nemo" w Sopocie. Eksperymenty przeprowadzono w Laboratorium Hydrauliki i Inżynierii Środowiska Politechniki Gdańskiej. Zaobserwowany w systemie kanałów i zbiorników przepływ wody można ocenić jako szybkozmienny. Wskutek zmian spadku dna kanałów oraz łuków trasy zjazdu obserwowano...
-
Wybrane narzędzia marketingu elektronicznego a idea marketingu "za przyzwoleniem''.
PublicationW artykule omówiono możliwości wybranych narzędzi marketingu elektronicznego - poczty elektronicznej oraz krótkich wiadomości tekstowych SMS. Szczególną uwagę zwrócono na konieczność stosowania marketingu "za przyzwoleniem" będącego skutecznym sposobem uniknięcia sytuacji utraty dobrego imienia przez firmę.
-
Modulacja 3D-SVPWM dla przekształtników wielopoziomowych czterogałęziowych na bazie funkcji kształtu
PublicationPrzedstawiono realizację algorytmu modulacji napięcia 3D-SVPWM (ang. 3-Dimensional Space Vector Pulse Width Modulation) dla trójpoziomowego czterogałęziowego przekształtnika 3L-NPC (ang. 3-Level Neutral-Point-diode-Clamped Converter). Do wyznaczania współczynników wypełnień w modulacji szerokości impulsów zastosowano liniowe funkcje kształtu czworościennego elementu skończonego. Proponowany algorytm modulacji nie jest ograniczony...
-
Detection of broadband signals in the field of aperture and array systems.
PublicationAnteny i szyki anten w dolnopasmowych systemach hydroakustycznych wnoszą istotne zniekształcenia liniowe wpływające na możliwości detekcji sygnałów szerokopasmowych. W artykule analizowany jest charakter takich zniekształceń metodą przestrzenno - czasowych odpowiedzi impulsowych. Sygnał odbierany w różnych kierunkach przestrzeni poddano filtracji na dwa sposoby z filtrem dopasowanym do sygnału nadawanego i filtrem dopasowanym...
-
Interaction of amphotericin B and its selected derivatives with membranes: molecular modeling studies
PublicationJest to praca przeglądowa obejmująca krytyczną analizę danych dotyczących oddziaływania amfoterycyny B (AmB) i jej wybranych, mniej toksycznych pochodnych, z błonami lipidowymi. Amfoterycyna B jest antybiotykiem przeciwgrzybowym ale ze względu na jej toksyczność trwają prace nad modyfikacjami chemicznymi tego związku. Celem molekularnym dla tego antybiotyku jest błona lipidowa i dlatego różnicowe powinowactwo AmB i jej pochodnych...
-
Pomiary satelitarne torów tramwajowych - cz. I
PublicationStosowanie metod pomiarowych geodezji tradycyjnej do określania przebiegu trasy kolejowej lub tramwajowej wymaga jej podziału na mniejsze części, które są rozpatrywane oddzielnie. Staje się to źródłem dodatkowych błędów, a całościowa ocena dokładności wykonania danego układu geometrycznego jest bardzo utrudniona. Alternatywą dla tego rozwiązania może być wykorzystanie precyzyjnych pomiarów satelitarnych opartych o systemy GPS i...
-
Probabilistic analysis of slope with planar slip surface
PublicationPraca dotyczy probabilistycznej oceny stateczności zboczy. Omówiono sposób określania prawdopodobieństwa utraty stateczności przy wykorzystaniu metody momentów (ang. FOSM). Podejście takie zastosowano do analizy zsuwu konsekwentnego jednorodnego zbocza. Rozpatrzono wpływ zmienności statystycznej parametrów wytrzymałościowych na końcowe wyniki.
-
Thermal lenses caused by any acoustic source.
PublicationNieliniowe straty energii fali akustycznej doprowadzają do powstania obszarów ogrzanych, to znaczy obszarów o innej prędkości fali akustycznej niż pozostała przestrzeń. Soczewki termiczne wywoływane przez propagację fal akustycznych okresowych i nieokresowych są rozpatrywane. Przedstawiono ilustrację obliczeń numerycznych.
-
Mathematical model defining volumetric losses of hydraulic oil compression in a variable capacity displacement pump
PublicationThe objective of the work is to develop the capability of evaluating the volumetric losses of hydraulic oil compression in the working chambers of high pressure variable capacity displacement pump. Volumetric losses of oil compression must be determined as functions of the same parameters, which the volumetric losses due to leakage, resulting from the quality of design solution of the pump, are evaluated as dependent on and also...
-
Analiza egzergetyczna bloku gazowo parowego współpracującego z obiegiem ORC
PublicationW pracy przedstawiono sposób przeprowadzania bilansu egzergetycznego dla obiegu Clausiusa – Rankina. Następnie przy pomocy programu EES współpracującego z bazą REFPROP 9.0 (Reference Fluid Thermodynamic and Transport Properties Database) [6] wykonany został bilans egzergetyczny dla układu kaskadowego siłowni CCGT – ORC, w którym blok gazowo – parowy współpracuje z obiegiem ORC. Obliczenia wykonano w oparciu o rzeczywiste parametry...
-
Odmienność zachowania energetycznego silnika hydraulicznego liniowego - siłownika.
PublicationSilniki hydrauliczne liniowe - siłowniki, ze względu na zastosowane w ich konstrukcji uszczelnienia ruchowe, wykazują odmienne zachowanie energetyczne w porównaniu z silnikami obrotowymi. Przeprowadzone badania laboratoryjne wykazują kluczowe znaczenie struktury sterowania dławieniowego na wielkość strat tarcia w siłowniku. W pracy przedstawiono wyniki badań siłownika zasilanego w trzech strukturach sterowania dławieniowego szeregowego,...
-
Current mechanisms of IGP routing - expectations and possibilities in terms of QoS constraints
PublicationOd mechanizmów rutingu oczekuje się nowych możliwości z chwilą wprowadzenia wymagań QoS. W tym kontekście aktualne techniki rutingu IGP nie oferuja rozwiązań określających ścieżki gwarantujące QoS. W pracy przedstawiono propozycję rozszerzenia OSPF, które umożliwia uwzględnienie ograniczeń wynikających z QoS, gwarantując jednocześnie usługi na żądanym poziomie. To rozszerzenie zawiera zarówno liniowe jak i nieliniowe metryki. Wartości...