Filtry
wszystkich: 1870
-
Katalog
- Publikacje 1377 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 2 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 1 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 114 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 11 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 32 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 4 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 15 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 8 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 292 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 14 wyników po odfiltrowaniu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: ZASOBNIKI ENERGII W TRANSPORCIE
-
Autonomiczność w systemach transportowych, PG_00058653, P, 3 sem. II st., TiL, zimowy 2023/2024
Kursy OnlineZnaczenie autonomiczności systemów transportowych w transporcie i logistyce. Celem przedmiotu jest przedstawienie najważniejszych informacji związanych z przedmiotem oraz przekazanie niezbędnych materiałów do prowadzenia zajęć.
-
Znaczenie potencjału energetycznego osadów ściekowych w aspekcie gospodarki o obiegu zamkniętym – przykład oczyszczalni w Gdańsku
PublikacjaW artykule przedstawiono ciepło spalania, wartość opałową oraz skład pierwiastkowy osadów ściekowych na kolejnych etapach przeróbki w oczyszczalni ścieków "Wschód" w Gdańsku. Osad ściekowy jest cennym źródłem energii. Średnia wartość ciepła spalania (HHV) osadów ściekowych w oczyszczalni ścieków w Gdańsku wynosi 14-15 MJ/kg dla osadów przefermentowanych i 17,5 MJ/kg dla osadów przed fermentacją. Niestety wysoka ich wilgotność,...
-
Uwarunkowania standardowego Zestawu Informacji Zarzadczej MIB do monitorowania systemów zasilania energią elektryczną
PublikacjaMonitorowanie systemu przesyłu energii elektrycznej, czy dystrybucji energii elektrycznej w budynkach, wymaga dokładnej, bieżącej informacji o konfiguracji i wykorzystaniu linii zasilających. Istniejące systemy czy elementy są ze sobą nieskoordynowane. Automatyczne i ręczne przełączniki, czy urządzenia zabezpieczające na liniach zasilających powodują zmiany konfiguracji systemu. Z kolei załączenia i wyłączenia odbiorów energii...
-
Koncepcja autonomicznego układu do dezynfekcji wody
PublikacjaW artykule poruszono temat pozyskania energii z nietypowych źródeł. Przedstawiono wyniki prac nad prototypem układu wykorzystującego przepływ strumienia wody jako źródło energii. Zakładano pozyskanie strumienia zarówno z naturalnych cieków wodnych jak i z domowych instalacji wodnych. W pracy sprawdzano koncepcję zastosowania odzyskanej energii do zasilania diod UV – C mających na celu zmniejszenie zagrożenia mikrobiologicznego...
-
Układy zasilania w systemach biomedycznych (2324)
Kursy OnlinePodstawy wytwarzania , przesyłania i magazynowania energii. Rodzaje i topologie zasilaczy liniowych i impulsowych. Baterie i akumulatory - zasady eksploatacji. Zasilacze medyczne - specyfika układów zasilania systemów mikro, średniej i b.dużej mocy. Zeroemisyjne źródła energii
-
Modelling of energy flow in electrical machines. A bond graph approach
PublikacjaPrzedstawiono w ujęcia grafów wiązań model przepływu energii/mocy w maszynach elektrycznych pracujących w hybrydowych systemach przetwarzania energii. Jako przykład do rozważań przyjęto system napędu trakcyjnego pojazdów hybrydowych.
-
Magazynowanie ciepła i energia odpadowa
PublikacjaPrzedstawiono technologie magazynowania ciepła, opisano wybrane konstrukcje magazynów ciepła i ich zasadę działania, zdefiniowano pojęcie energii odpadowej oraz wskazano wybrane urządzenia i układy służące do odzyskiwania energii cieplnej.
-
Reversible energy transfer between monomers and fluorescent dimers of rhodamine S in polyvinyl alcohol films
PublikacjaBezpromienisty transfer energii i jej pułapkowanie jest analizowane dla rodaminy S domieszkowanej w foliach PVA. Z analizy wynika że fluoryzujące dimery rodaminy S grają rolę niedoskonałych pułapek energii wzbudzenia. Dla najwyższych koncentracji barwnika wyniki doświadczalne wydajności kwantowej i anizotropii emisji nie mogą być wyjaśnione przy pomocy modelu pomijającego transfer powrotny energii do monomerów. Uwzględnienie transferu...
-
Energetyka jądrowa [2023/24]
Kursy OnlineSpecjalność: Inżynieria odnawialnych źródeł energii (WFTiMS)
-
Energetyka jądrowa [2024/25]
Kursy OnlineSpecjalność: Inżynieria odnawialnych źródeł energii (WFTiMS)
-
Układy napędowe pojazdów elektrycznych
PublikacjaW artykule omówiono nowe technologie stosowane w układach napędowych pojazdów elektrycznych. Praca zawiera zależności teorii ruchu pojazdu, nowe rozwiązania w konstrukcji silników trakcyjnych. Przedstawiono również zagadnienia układów zasilania bateryjnego i magazynów energii z superkondensatorami. Pokazano metody sterowania zapewniające optymalizacje rozdziału energii pomiędzy akumulatorami a magazynem energii. Zaprezentowano...
-
Analiza właściwości absorpcji pola elektromagnetycznego w wybranych metamateriałach
PublikacjaAktualnie znaczną uwagę przywiązuje się do zagadnienia niekonwencjonalnego odzysku energii (ang. energy harvesting). Dużymi możliwościami w zakresie odzysku energii z pola elektromagnetycznego wyróżniają się wysokoczęstotliwościowe układy rezonansowe, w tym te oparte o metamateriały. W pracy przedstawiono analizę właściwości wybranych rezonansowych struktur metamateriałowych w kontekście zastosowania ich do absorpcji energii pola...
-
Agnieszka Maczyszyn dr inż.
Osoby -
Sterowanie automatyczne częstotliwości systemu elektroenergetycznego zasilanego elektrownią wiatrową wspomaganą elektrownią konwencjonalną
PublikacjaWykorzystywanie energii wiatru do wytwarzania energii elektrycznej rozwija się coraz bardziej. Elektrownia wiatrowa powinna być wspomagana przez lokalne źródło konwencjonalne energii elektrycznej. Jeżeli elektrownia wiatrowa jest przyłączona do dużego systemu elektroenergetycznego, to tłumienie fluktuacji bilansu mocy wytwarzanej i odbieranej wymaga odpowiedniego oddziaływania układu regulacji automatycznej systemu elektroenergetycznego....
-
ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI ABSORPCJI POLA ELEKTROMAGNETYCZNEGO W WYBRANYCH METAMATERIAŁACH
PublikacjaAktualnie znaczną uwagę przywiązuje się do zagadnienia niekonwencjonalnego odzysku energii (ang. energy harvesting). Dużymi możliwościami w zakresie odzysku energii z pola elektromagnetycznego wyróżniają się wysokoczęstotliwościowe układy rezonansowe, w tym te oparte o metamateriały [2]. W pracy przedstawiono analizę właściwości wybranych rezonansowych struktur metamateriałowych w kontekście zastosowania ich do absorpcji energii...
-
Kogeneracja gazowa w nowych uwarunkowaniach po implementacji dyrektywy europejskiej
PublikacjaOmówiono krajowe uregulowania dotyczące obowiązku zakupu energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła. Przeanalizowano mechanizm obrotu świadectwami pochodzenia energii. Omówiono preferencje przyjęte dla wsparcia małych układów skojarzonych wykorzystujących jako paliwo gaz ziemny.
-
Andrzej Augusiak dr inż.
Osoby -
Analysis of accumulation possibility of energy dissipated in the braking process of train driven by hybrid locomotive
PublikacjaW tradycyjnym procesie hamowania cała energia kinetyczna lub potencjalna pociągu napędzanego lokomotywą z silnikiem spalinowym jest rozpraszana do otoczenia w postaci energii cieplnej. W lokomotywach hybrydowych istnieje możliwość odzyskania części tej energii przez przekazanie jej do akumulatorów i ponowne wykorzystanie do napędu pociągu. W pracy przedstawiono model układu napędowego lokomotywy hybrydowej z silnikiem spalinowym,...
-
STEROWANIE MIKROELEKTROWNIĄ WIATROWĄ W WARUNKACH ZMIENNEGO WIATRU
PublikacjaDuże elektrownie wiatrowe pracują przy małej zmienności prędkości i kierunku wiatru. Odmienna sytuacja występuje w przypadku mikroelektrowni, których turbina pracuje w strudze powietrza o szybko zmiennej prędkości i kierunku. W referacie określono warunki zainstalowania mikroelektrowni i pokazano algorytm sterowania elektrownią działający przy zmiennym wietrze. Wykorzystano pomiary na testowanej elektrowni. Pokazano, że algorytm...
-
Biomasa
PublikacjaPraca przedstawia aktualny stan prawny w Polsce dotyczący biomasy, w szczególności jej prawne definicje zawarte w różnych aktach prawnych. Przedstawiono również właściwości opałowe biomasy. Zgodnie z danymi GUS w roku 2011 ze źródeł odnawialnych pozyskano 312.828 TJ (1012J), co stanowi 10,9% ogólnej ilości wyprodukowanej energii, a w 2012 r. 356.070 TJ co stanowi 11,7% ogólnej ilości pozyskanej energii. Najwięcej energii odnawialnej...
-
Marek Olesz dr hab. inż.
OsobyWydział Elektrotechniki i Automatyki, Prodziekan ds. rozwoju dr hab. inż. Marek Olesz, prof. PG data urodzenia 1966 wykształcenie Politechnika Gdańska, Wydział Elektryczny (1990) stopień / tytuł naukowy doktor habilitowany – Politechnika Gdańska, Wydział Elektrotechniki i Automatyki (2017), doktor – Politechnika Gdańska, Wydział Elektrotechniki i Automatyki (1998) zatrudnienie Politechnika Gdańska: asystent stażysta (1989 –...
-
Transformacja przebiegów odkształconych w przekładnikach napięciowych
PublikacjaZagadnienia związane z jakością energii elektrycznej dostarczanej poprzez system elektroenergetyczny są obecnie jednym z ważniejszych problemów coraz częściej występujących w wielu relacjach pomiędzy dostawcą i odbiorcą energii. Zagadnienia te regulowane są poprzez odpowiednie dokumenty normalizacyjne, które określają szczegółowe wymagania dotyczące parametrów jakości energii dostarczanej przez dostawcę, a także ustalają graniczne...
-
Modal energy identification of large stucture idealised by the finite element method
PublikacjaPrzedstawiono metodę określania energii drgań układów dyskretnych otrzyma-nych w wyniku modelowania metodą elementów skończonych wybranych fragmentów konstrukcji samochodów. W odróżnieniu od poprzednio stosowanych podejść, ro-zważa się całkowite energie mechaniczne odpowiadające poszczególnym posta-ciom drgań własnych. Całkowitą energię mechaniczną oblicza się na podstawie parametrów modelu modalnego. Energię mechaniczną można...
-
Infrastruktura ładowania pojazdów elektrycznych
PublikacjaW artykule przedstawiono przegląd zagadnień z zakresu infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych. Przeanalizowano wpływ dużej liczby pojazdów EV na system elektroenergetyczny. W analizie uwzględniono zarówno wzrastające zapotrzebowanie na moc jak też na zapewnienie wysokiej jakości energii elektrycznej. Pokazano ideę wykorzystania pojazdów EV jako magazynów energii w systemie elektroenergetycznym. Zaprezentowano podstawowe...
-
Redundancja jako sposób zwiększenia niezawodności siłowni okrętowych
PublikacjaJednym z istotnych sposobów zapewnienia wysokiego poziomu niezawodności siłowni okrętowych jest zaprojektowanie redundancji jego elementów strukturalnych, np.: nadmiarowości strukturalnej systemów generowania energii, układów napędowych itp. W niniejszym artykule omówiono zagadnienia związane z nadmiarem, jako sposobem zwiększenia niezawodności systemów generowania energii i napędu statku. W szczególności zaś zostały zaprezentowane...
-
Ocena sprawności cyklu roboczego Pojazdu do Usuwania Odpadów z Pojemników na podstawie danych eksploatacyjnych
PublikacjaW artykule przedstawiona została metoda oceny sprawności cyklu roboczego śmieciarki. Wykorzystując dane eksploatacyjne wyznaczono dwa reprezentatywne cykle i na ich podstawie obliczono zarówno sprawność całego cyklu, jak i jego poszczególnych faz. Porównano wartości energii potrzebnej do opróżniania pojemników, energii do zagęszczania odpadów oraz energii z paliwa. Przedstawiono przebiegi mierzonych i obliczonych wartości w czasie...
-
Elektrownie jądrowe- historia i przegląd typów reaktorów
PublikacjaElektrownie jądrowe stanowią jedno ze źrodeł produkcji energii. Produkują one duże ilości energii z małej ilości surowca. Reaktry jądrowe są stale rowijane technologicznie, po to aby byly one jeszcze bezpieczniejsze, a także aby pracowały z coraz to wyższymi sprawnościami
-
Energetyka wodorowa i ogniwa paliwowe (IOZE1002)
Kursy OnlineSpecjalność: Inżynieria odnawialnych źródeł energii (WFTiMS), I stopnia - inżynierskie, stacjonarne
-
Paweł Szymon Dąbrowski dr inż.
OsobyDr inż. Paweł Szymon Dąbrowski w latach 2004-2009 studiował na kierunku geodezja i kartografia na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, gdzie uzyskał tytuł zawodowy magistra inżyniera. W latach 2009-2016 pracował w wykonawstwie geodezyjnym w Iławie i Gdańsku. Doświadczenie zawodowe zdobył on podczas realizacji inwestycji Pomorskiej Kolei Metropolitalnej, co pomogło mu w zdobyciu w 2015 r. geodezyjnych uprawnień zawodowych...
-
Low-energy electron-hexafluoropropene (C3F6) scattering
PublikacjaZmierzono przekrój czynny na rozproszenie elektronów na drobinie C3F6 a zakresie energii 0.5 - 30 eV. Zaobserwowano dwa maksima o charakterze rezonansowym dla energii 3.2 eV oraz 9.5 eV. Wykazano wyraźny wpływ fluoryzacji na otrzymywane zależności energetyczne przekroju czynnego.
-
Larmor diamagnetism and Van Vleck paramagnetism in relativistic quantumtheory: the Gordon decomposition approach
PublikacjaWe consider a charged Dirac particle bound in a scalar potential perturbed by a classical magnetic field derivable from a vector potential A(r). Using a procedure based on the Gordon decomposition of a field-induced current, we identify diamagnetic and paramagnetic contributions to the second-order perturbationtheory correction to the particle's energy. In contradiction to earlier findings, based on the sum-over-states approach,...
-
Electron-scattering total cross sections for triatomic molecules: NO2 and H2O
PublikacjaZmierzono całkowite przekroje czynne na rozpraszanie elektronów na drobinach NO2 i H2O, odpowiednio w zakresie energii od 3 do 370 eV oraz 0,5 do 370 eV. Dla średniej energii zderzenia obliczono ponadto przekroje na rozproszenie sprężyste i jonizację.
-
Small hydro-power in the European Union
PublikacjaW pracy przedstawiono informacje na temat udziału energii odnawialnej w produkcji energii w świecie oraz udziału odnawialnych źródeł energii (OZE) w 25 krajach Unii Europejskiej w roku 1997 i przewidywany udział w roku 2010. Omówiono historię rozwoju małych elektrowni wodnych (MEW) w Unii Europejskiej i dokonano ogólnego przeglądu MEW w krajach UE i w pozostałych krajach Europy. Przedstawiono możliwy rozwój małej energetyki wodnej...
-
Układ sterowania małą elektrownią wiatrową z generatorem indukcyjnym
PublikacjaW referacie przedstawiono układ sterowania małej, zasilanej z 1 fazy elektrowni wiatrowej, w której wykorzystano generator indukcyjnyz przekształtnikiem energoelektronicznym i zasobnikiem energii w postaci kondensatora i dławika. Przeprowadzono badania symulacyjne zasobnika energii oraz przedstawiono realizację aplikacyjną z silnikiem wiatrowym o mocy 12kW. Badania symulacyjne jak i doświadczenia eksploatacyjne wykazały dobre właściwości...
-
Security of energy supply under the demonopolization of energy production in Poland,
PublikacjaOmówiono wzrost zapotrzebowania na energie elektryczną, udział nośników energii pierwotnej w pokryciu zapotrzebowania na paliwa. Omówiono pokrótce akty prawne związane z ochrona środowiska i energetyka. Scharakteryzowano proces starzenia się elektrowni w Polsce i rolę dużych elektrowni systemowych. Na tym tle przedstawiono rozproszone źródła energii elektrycznej i ich wpływ na bezpieczeństwo dostaw energii w sytuacjach ekstremalnych,...
-
Kolektory słoneczne w Unii Europejskiej.
PublikacjaPrzedstawiono wykorzystanie energii słonecznej do przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz do celów grzewczych. w 15 krajach Unii Europejskiej. Pokazano rozwój systemów solarnych na poziomie UE, jak i w krajach członkowskich UE. Wskazano na możliwy do wykorzystania w przyszłości potencjał energii słonecznej w poszczególnych krajach członkowskich UE. W końcowej części referatu przedstawiono szczegółowe informacje dotyczące wykorzystania...
-
Badania potencjału energetycznego pozostałości poprodukcyjnej z hodowli boczniaka
PublikacjaNiniejsze opracowanie dotyczy badań potencjału energetycznego biomasy, obecnie trzeciego co do wielkości naturalnego źródła energii na świecie. Energia zawarta w biomasie jest najmniej kapitałochłonnym źródłem energii odnawialnej. Jej pozyskiwanie nie wiąże się z wprowadzaniem zanieczyszczeń do środowiska, przy okazji istnieje możliwość pozbycia się kłopotliwych odpadów poprodukcyjnych. Jednak pozyskiwanie energii z biogazu jest...
-
DEDYKOWANY SYSTEM MONITORINGU WARUNKÓW KLIMATYCZNYCH W CENTRUM DANYCH
PublikacjaKoszty utrzymania centrum danych istotnie zależą od kosztów zużycia energii elektrycznej. Zapotrzebowanie na energię elektryczną w tego typu obiektach można optymalizować poprzez monitoring warunków klimatycznych oraz odpowiednie sterowanie czasem pracy urządzeń je utrzymujących. W pracy przedstawiono analizę czynników wpływających na zużycie energii elektrycznej w centrach danych oraz ich wpływ na koszty zużycia energii. Przedstawiono...
-
Analysis of changeability of operational loads of main engines on dredgers
PublikacjaArtykuł przedstawia analizę zmienności eksploatacyjnych obciążeń silników głównych i głównych odbiorników energii na trzech podstawowych typach pogłębiarek. Sformułowano zasady przetwarzania wyników pomiarów, jakie powinny być stosowane przy analizie statystycznej eksploatacyjnych obciążeń silników głównych i głównych odbiorników energii na pogłębiarkach
-
Perspektywy rozwoju elektroenergetyki w Polsce do 2002 r.
PublikacjaPrzedstawiono prognozę zużycia energii elektrycznej na świecie sporządzoną przez ECS IIASA w Laxenburgu na potrzeby World Energy Counsil. Omówiono wytwarzanie energii elektrycznej w Polsce w latach 1950-1990 i 1995-1999. Przedstawiono autorską prognozę rozwoju elektroenergetyki do 2020 roku.
-
Energetyczne wykorzystanie biogazu
PublikacjaArtykuł przedstawia przegląd sposobów wykorzystania biogazu będącego jednym z odnawialnych źródeł energii. Pokazano uproszczony schemat pozyskiwania tego surowca. Przeanalizowany został skład biogazu oraz porównano typy odpadów, z jakich może zostać on uzyskany. Zaprezentowano również możliwości wykorzystania energii zawartej w biogazie.
-
Zadbaj o siebie. Warsztat online z elementami mindfulness
WydarzeniaNasze intensywne i wymagające życie, ostatnio jeszcze bardziej się zmieniło, często wymagając od nas dużej zmiany i wywracając do góry nogami dotychczas wypracowane nawyki. Jak sobie z tym poradzić?
-
Total cross-section measurements for electron collision with α-tetrahydrofurfuryl alcohol (C5H10O2)
PublikacjaPrzedstawiono całkowite przekroje czynne (TCS) na rozpraszanie elektronów na drobinach α-tetrahydrofurfurylu, zmierzone w zakresie energii zderzenia 1-370 eV oraz policzone powyżej 50 eV. Przedyskutowano otrzymaną zależność TCS od energii. Wyniki porównano z dostępnymi teoretycznymi i eksperymentalnymi przekrojami czynnymi.
-
Zastosowanie materiałów odpadowych do produkcji biogazów, zwłaszcza biowodoru
PublikacjaWyczerpywanie paliw kopalnych, będących obecnie głównymi źródłami energii oraz negatywny wpływ produktów ich spalania na środowisko, spowodowały wzrost zainteresowania produkcją biopaliw, jako obiecujących źródeł energii w przyszłości. Biogaz, a szczególnie biowodór, cechuje się wysoką wartością kaloryczną netto w porównaniu z innymi paliwami.
-
Sposób zamiany energii mechanicznej w elektryczną lub energii elektrycznej w mechaniczną
Wynalazki -
Magazyny ciepła ze złożem naturalnym i złożem na bazie materiałów zmiennofazowych
PublikacjaW artykule zaprezentowano możliwości wykorzystania magazynowania energii w technologii budowlanej. Przedstawiono najnowsze trendy rozwoju tej technologii w oparciu o wykorzystanie materiałów zmiennofazowych oraz nowoczesnych materiałów konstrukcyjnych . Pokazano historyczne jak i najnowsze rozwiązania magazynów i obiektów budowlanych z nimi współpracujących. Autorzy dokonali swoistego przeglądu rozwiązań mogących mieć zastosowanie...
-
Rozwój fotowoltaiki - sposób na zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego
PublikacjaSzczytowa cena 147 $ za baryłkę ropy, odnotowana w lipcu 2008 r. i spekulacje na temat jej dalszego wzrostu do 200 $ stały się rzeczywistością, co spowodowało zwiększone zainteresowanie gazem i węglem, jako źródłami energii. Jednakże kryzys gazowy na początku roku 2006 i trudności w utrzymaniu stałych dostaw gazu w Europie latem 2008 r. ujawniły, że Europa jest na wysoce niepewnej pozycji, jeśli chodzi o zaspokojenie dostaw energii...
-
Podstawowe pojęcia w termodynamice technicznej: energia, praca i ciepło
PublikacjaPrzypomniano podstawowe pojęcia z zakresu termodynasmiki technicznej. Zwrócono szczególną uwagę, że praca i ciepło są sposobem przekazywania energii. Omówiono również pojęcie energii wewnętrznej oraz entalpii. Zwrócono uwagę, że praca i ciepło różnią się przydatnością energetyczną, którą określamy przy pomocy przypomnianego pojęcia egzergii.
-
Nadzorowanie drgań robota IRb-6 za pomocą sterowania przy energetycznym wskaźniku jakości w ujęciu mechatronicznym
PublikacjaW pracy rozważa się drgania modelowanego dyskretnie niestacjonarnego układu nośnego manipulatora IRb-6 metodą sztywnych elementów skończonych. Do nadzorowania drgań wykorzystano algorytm sterowania modalnego przy energetycznym wskaźniku jakości. Uwzględnia on zmianę w czasie, względem trajektorii ruchu zadanego, energii potencjalnej, kinetycznej oraz energii sygnału sterującego.
-
Nadzorowanie drgań robota IRb-6 za pomocą sterowania modalnego przy energetycznym wskaźniku jakości.
PublikacjaW pracy rozważa się drgania modelowanego dyskretnie niestacjonarnego układu nośnego manipulatora IRb-6 metodą sztywnych elementów skończonych. Do nadzorowania drgań wykorzystano algorytm sterowania modalnego przy energetycznym wskaźniku jakości. Uwzględnia on zmianę w czasie, względem trajektorii ruchu zadanego, energii potencjalnej, kinetycznej oraz energii sygnału sterującego.