Filtry
wszystkich: 428
-
Katalog
Wyniki wyszukiwania dla: zgrzewanie tarciowe
-
Kompozyt metalowy zgrzewany wybuchowo Zastosowanie zgrzewania wybuchowego do wytwarzania kompozytów metalowych o osnowie aluminiowej
PublikacjaEnergia wybuchu może zostać wykorzystana do realizacji wielu procesów technologicznych, m.in. wytwarzania złączy zgrzewanych, prasowania proszków, tłoczenia, odprężania i utwardzania metali. Bardzo interesującym zastosowaniem technologii zgrzewania wybuchowego jest wytwarzanie kompozytów metalowych. W artykule scharakteryzowano kompozyty metalowe i zgrzewanie wybuchowe jako jedną z metod ich otrzymywania. Przedstawiono autorską...
-
Zgrzewanie tarciowe z mieszaniem wewnętrznym zgrzeiny stopów aluminium AW7075-T651 i AW6082-T6 = Friction stir welding of aluminium alloys AW-7075-t651 and AW-6082-t6
PublikacjaW pracy przedstawione są wyniki badań nad złączami doczołowymi zgrzewanymi przy użyciu technologii Friction Stir Welding (FSW), wykonanymi z wysokowytrzymałego stopu Al-Zn (AW-7075-T651) oraz stopu Al-Mg2Si (AW-6082-T6) o wysokiej odporności na korozję. Stop AW-7075-T651 okazał się bardziej podatny na obniżenie własności mechanicznych w odniesieniu do materiału rodzimego. Złącza ze stopu AW-6082-T6 wykazały się lepszą plastycznością....
-
Piły tarczowe o podwyższonej sztywności
PublikacjaPrzedstawiono zagadnienia transportu wiórów w procesie przecinania i zaprezentowano rozwiązanie konstrukcyjne piły, której rowki wiórowe ograniczają przedostawanie się wiórów pomiędzy korpus i ściany rzazu. Porównano sztywności statyczne i dynamiczne piły starego i nowego typu, a także zaprezentowano uzyskiwane efekty w postaci dokładności przecinania.
-
Friction stir welds (FSW) of aluminium alloy AW6082-T6
PublikacjaW pracy przedstawiono badania właściwości mechanicznych złącz stopu aluminium AW6082-T6 wykonanych metodą tarciowego zgrzewania z wymieszaniem zgrzeiny. Złącza wykonano z różnymi parametrami procesu technologicznego. Wykazano, że wytrzymałość złącz jest proporcjonalna do prędkości zgrzewania oraz, że spadek twardości SWC jest większy po stronie ''advancing'' złącz.
-
Modułowe narzędzia tarczowe do mikroszlifowania powierzchni płaskich
PublikacjaPrzedstawiono konstrukcje modułowych narzędzi tarczowych do obróbki powierzchni płaskich na docierarkach jednotarczowych. Analizowano montaż trzech wersji konstrukcyjnych, wyznaczając jednostkowy montażu narzędzi.
-
Kominki - ogrzewanie i wentylacja
PublikacjaPraca dotyczy systemów dystrybucji gorącego powietrza (DGP)generowanego w kominkach, w połaczeniu z wentylacją mechaniczną.
-
Nowe narzędzia tarczowe do obróbki powierzchni płaskich na docierarkach
PublikacjaPrzedstawiono konstrukcje narzędzi tarczowych jednolitych i modułowych do obróbki powierzchni płaskich na docierarkach tarczowych. Podano przykłady regulacji wkładek ściernych oraz porównano wyniki badan docierania standardowego z mikroszlifowaniem. Szlifowanie z kinematyką docierania to jedna z obecnych tendencji rozwoju obróbki bardzo dokładnej powierzchni płaskich i płasko-równoległych.
-
Docierarki tarczowe do obróbki powierzchni płaskich i płasko-równoległych
PublikacjaPrzedstawiono współczesne konstrukcje docierarek jednotarczowych do obróbki powierzchni płaskich oraz dwutarczowych do docierania powierzchni płasko-równoległych. Omówiono przykłady docierarek czołowych producentów. Przedstawiono konfigurację gniazda dwóch docierarek dwutarczowych oraz sposób załadunku i rozładunku obrabianych elementów.
-
Dynamika piły tarczowej i wrzeciona przecinarki
PublikacjaOpisano metodykę określania właściwości dynamicznych układu wrzecionowego pilarki tarczowej w sposób eksperymentalny. Opisana metoda pozwala wykazać, że w określonych przypadkach o zachowaniu piły decydującą rolę może odgrywać wrzeciono pilarki i sposób jego napędu.
-
METODY OGRZEWANIA ROZJAZDÓW KOLEJOWYCH
PublikacjaRozjazdy kolejowe są elementem dróg kolejowych o krytycznym znaczeniu dla zachowania bezpieczeństwa ruchu pojazdów szynowych w warunkach zimowych. W pracy przedstawiono współczesne metody ogrzewania rozjadów kolejowych.
-
Ogrzewanie basenów kąpielowych przy zastosowaniu kolektorów słonecznych
PublikacjaZaprezentowano rozwiązania techniczne kolektorów słonecznych oraz sposoby ich wykorzystywania do podgrzewania wody basenowej w układach hybrydowych.
-
Tarcie płynne w łożyskach ceramicznych
PublikacjaW artykule przedstawiono zastosowanie materiałów ceramicznych w łożyskach ślizgowych. Opisano budowę, wady i zalety łożysk ceramicznych. Przedstawiono mechanizm powstawania tarcia płynnego przy smarowaniu wodą. Opisano przebieg reakcji tribochemicznych.
-
Współprądowe zgazowanie wtórnego paliwa odpadowego
PublikacjaW niniejszej pracy analizie poddano proces zgazowania wtórnego paliwa odpadowego, RDF. Paliwo to jest kłopotliwe dla stabilnego prowadzenia procesu ze względu na powstawanie spieków powodujących zalepianie się reaktora i dużych oporów przepływów gazów procesowych. Poprawę warunków procesu uzyskano stosując mieszaninę RDF ze zrębkami drzewnymi w stosunku 1:1. Jednak syngaz uzyskany w procesie zgazowania tej mieszaniny charakteryzował...
-
MODELOWANIE UKŁADÓW OGRZEWANIA ROZJADÓW KOLEJOWYCH
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki wstępnych badań procesu nagrzewania rozjazdów kolejowych dotyczące kształtu i sposobu mocowania grzejników rezystancyj-nych. Proces nagrzewania analizowano metodą symulacji komputerowych wykonanych w programie ANSYS
-
Szare na złote, czyli zgazowanie odpadów
Publikacja.
-
GENERATOR TARCZOWY Z MAGNESAMI TRWAŁYMI Z ELEKTRYCZNIE KONTROLOWANYM WZBUDZENIEM
Publikacja -
Budowa połączeń zgrzanych wybuchowo jako kryterium doboru parametrów zgrzewania.
PublikacjaPrzedstawiono budowę połączeń zgrzewanych wybuchowo na tle okna zgrzewalności oraz wyniki badań metalograficznych próbek zgrzanych przy różnych parametrach. Podano zakres optymalnych parametrów zgrzewania.
-
Tarcie wewnętrzne stali pokrytych warstwą zawierającą węglowodory.
PublikacjaOpisano metodę pomiaru tarcia wewnętrznego oraz wyniki badań tarcia wewnętrznego stali pokrytych warstwą zawierającą węglowodory.
-
Praktyczne obliczenia w instalacjach słonecznego ogrzewania wody
PublikacjaNajbardziej efektywne pod względem technicznym i ekonomicznym jest słoneczne ogrzewanie wody użytkowej, do którego można już znaleźć obszary ekonomicznej opłacalności. W artykule skoncentrowano się na obliczeniach rocznego bilansu ciepła w instalacji słonecznego ogrzewania wody użytkowej. Do obliczeń wykorzystano charakterystyki sprawnościowe rzeczywiście istniejących kolektorów słonecznych. W opracowaniu opisano metodę postępowania...
-
Systemy słonecznego ogrzewania i zasilania elektrycznego budynków.
PublikacjaW książce przedstawiono praktyczne aspekty zastosowania i wykorzystania systemów fotowoltaicznych w budownictwie do ogrzewania i zasilania w energię elektryczną. Szczególną uwagę zwrócono na możliwości zastosowania układów hybrydowych. Przeprowadzono analizę stosowanych obecnie i możliwości zastosowania w przyszłości systemów pozyskiwania energii elektrycznej i cieplnej dla budynków, uwzględniając aspekt ekonomiczny i ochronę...
-
Modele numeryczne uwzględniające tarczową pracę pokrycia dachowego z blach trapezowych
PublikacjaW artykule porównano wybrane sposoby uwzględniania w modelowaniu numerycznym tarczowej pracy pokrycia dachowego z blachy trapezowej, możliwe do zrealizowania w programie Autodesk Robot Structural Analysis Professional 2015, w celu oceny słuszności stosowania ich do obliczeń konstrukcji nośnej współpracującej z poszyciem z blachy trapezowej. Analizy przeprowadzono dla pojedynczej przepony. Za pomocą powłokowych elementów skończonych...
-
Acoustic heating in a weakly dispersive fluid flow
PublikacjaZbadano specyficzną rolę dyspersyjnych własności płynu w generacji ogrzewania przez straty energii fali akustycznej. Przedstawiono ilustracje zaistniałego ogrzewania powstającego na skutek przejścia dwoch typów fal - impulsowej i stacjonarnej.
-
ZASTOSOWANIE ZGRZEWANIA WYBUCHOWEGO DO WYTWARZANIA KOMPOZYTÓW METALOWYCH O OSNOWIE ALUMINIOWEJ
PublikacjaEnergia wybuchu może zostać wykorzystana do realizacji wielu procesów technologicznych, m.in. wytwarzania złączy zgrzewanych, prasowania proszków, tłoczenia, odprężania i utwardzania metali. Bardzo interesującym zastosowaniem technologii zgrzewania wybuchowego jest wytwarzanie kompozytów metalowych. W artykule scharakteryzowano kompozyty metalowe i zgrzewanie wybuchowe jako jedną z metod ich otrzymywania. Przedstawiono autorską...
-
Dobór urządzeń do zgrzewania oporowego punktowego z wykorzystaniem analizy skupień
PublikacjaW pracy omówiono zagadnienie doboru urządzeń do zgrzewania oporowego punktowego, stwierdzając na podstawie przeglądu literatury, że nie istnieje obiektywna metoda wspomagająca decyzję zakupu takich zgrzewarek. Do rozwiązania problemu zaproponowano zastosowanie metod analizy skupień. Zgromadzono i opracowano dane diagnostyczne opisujące 35 zgrzewarek oporowych punktowych, a następnie przeprowadzono ich klasyfikacje metodami Warda...
-
TARCIE PRZY RUCHU POSTĘPOWO-ZWROTNYM W TECHNICE EKSPLOATACYJNEJ
PublikacjaTarcie ślizgowe w ruchu postępowo-zwrotnym występuje powszechnie w różnych obiektach technicznych. Wielkość amplitudy ruchu decyduje tym, czy występować może specyficzny proces niszczący skojarzone powierzchnie - fretting (przy bardzo małych amplitudach), czy też inne procesy zużycia zachodzące przy oscylacyjnym ślizganiu. Przedstawiono wyniki badań różnych skojarzeń materiałowych, przeprowadzonych na modelowych skojarzeniach,...
-
Aspekt ekonomiczny ogrzewania wolnostojącego budynku powietrzną pompą ciepła
PublikacjaArtykuł poświęcony ocenie ekonomicznej ogrzewania wolnostojącego budynku mieszkalnego z wykorzystaniem powietrznej pompy ciepła pracującej w systemie biwalentnym monoenergetycznym. Podstawę analizy stanowi projekt systemu ogrzewania oparty na sprężarkowej pompie ciepła typu powietrze - woda ( P-W ) dla wolnostojącego budynku mieszkalnego o powierzchni użytkowej 140 m2. Ocenę ekonomiczną tego rozwiązania przeprowadzono w oparciu...
-
Nagrzewanie przewodów o niejednorodnym przekroju w stanach nieustalonych.
PublikacjaNagrzewanie przewodów o przekroju niejednorodnym, np. topików bezpiecznikowych, było badane eksperymentalnie. Metoda eksperymentalna jest pracochłonna i często uniemożliwia określenie wartości lokalnych i rozkładu temperatury, zwłaszcza, jeżeli przewód jest umieszczony wewnątrz urządzenia, np. we wnętrzu bezpiecznika. Trudność tę łatwo można pokonać stosując metody symulacyjne, które pozwalają w krótkim czasie uzyskać wyniki....
-
Wytwarzanie blach bimetalowych al 99,98 -m1e wstępnie łączonych metodą zgrzewania wybuchowego
PublikacjaW artykule omówiono proces wytwarzania blach bimetalowych AL99,8-M1E obejmujący etap łączenia warstw stanowiących wsad bimetalowy oraz etap związany z ich plastycznym kształtowaniem poprzez walcowanie. Przedstawiono i omówiono wpływ parametrów procesu walcowania na nierównomierność odkształcenia warstw stanowiących bimetal.
-
Absorpcyjne pompy ciepła w systemach centralnego chłodzenia i ogrzewania
PublikacjaW niniejszej publikacji przedstawiono analizę rozwoju energetyki w oparciu o obowiazujace akty prawne. W rozwój ten wpisują się agregaty absorpcyjne. W artykule zaprezentowano przesłanki ekonomiczne oraz potrzebę wykorzystania urządzeń absorpcyjnych w układach centralnego chłodzenia i ogrzewania. Zwrócono uwagę na szeroki wachlarz i potrzebę zastosowań takich urządzeń oraz przedstawiono rzeczywiste układy zbudowane na terenie Polski,...
-
Nagrzewanie się elementów układu obróbkowego w docieraniu powierzchni płaskich
PublikacjaPrzedstawiono analizę temperatury elementów układu wykonawczego docierarki jednotarczowej przy użyciu kamery termowizyjnej. W badaniach stosowano różne wartości prędkości obrotowej tarczy docierającej oraz dwa zakresy ziarnistości mikroziaren ściernych w dozowanej paście. Obrabiano elementy płaskie wykonane ze stali chromowo - niklowej oraz brązu berylowego.
-
Efficiency of acoustic heating in the Maxwell fluid
PublikacjaThe nonlinear effects of sound in a fluid describing by the Maxwell model of the viscous stress tensor is the subject of investigation. Among other, viscoelastic biological media belong to this non-newtonian type of fluids. Generation of heating of the medium caused by nonlinear transfer of acoustic energy, is discussed in details. The governing equation of acoustic heating is derived by means of the special linear combination...
-
Sterowanie oświetleniem, ogrzewaniem i klimatyzacją z wykorzystaniem systemu KNX/EIB
PublikacjaW artykule przedstawiono ideę inteligentnych instalacji elektrycznych wykorzystujących system KNX/EIB. Zwrócono uwagę na możliwości zmniejszenia zużycia energii elektrycznej i cieplnej w stosunku do rozwiązań konwencjonalnych. Omówiono zasady projektowania instalacji typu KNX/EIB oraz zaprezentowano przykładowy projekt wdrożonej instalacji elektrycznej.
-
Wpływ systemu ogrzewania na zużycie energii i koszty eksploatacyjne budynku
PublikacjaW artykule przedstawiono analizę wpływu systemu ogrzewania na zużycie energii i koszty eksploatacyjne 3-kondygnacyjnego budynku zamieszkania zbiorowego (dom studencki) o powierzchni 2117,16 m2. Budynek miał niskie zapotrzebowanie na ciepło użytkowe do ogrzewania i wentylacji na poziomie 36,85 kWh/(m2 rok). Uwzględniono 5 wariantów technologicznych systemu centralnego ogrzewania (CO) i przygotowania ciepłej wody użytkowej (CWU)....
-
Ocena ekonomicznej efektywności hybrydowego układu ogrzewania z pompą ciepła dużej mocy.
PublikacjaW opracowaniu poddano porównaniu ekonomiczną efektywność dwa rodzaje układów ogrzewania: instalację pompy ciepła współpracującej z kotłem wodnym na olej opałowy oraz instalację konwencjonalnego wodnego kotła olejowego. Układy ogrzewania zasilają w ciepło dużego odbiorcę. W ocenie ekonomicznej efektywności wykorzystano w specyficzny sposób zdefiniowaną metodę "wartości bieżącej netto" - NPV, która w swoim sformułowaniu sprowadza...
-
Podstawy oceny energetycznej systemów ogrzewania, chłodzenia i zaopatrzenia w ciepłą wodę użytkową
PublikacjaUkład termodynamiczny jest to część analizowanej przestrzeni wyodrębniona za pomocą abstrakcyjnej osłony (osłony kontrolnej lub bilansowej, albo granicy przyjętego obszaru obserwacji). Bilans substancji i energii, definicje strumienia, składu, temperatury i ciśnienia substancji doprowadzanych do układu i wyprowadzanych z niego, powinny dokonywać się dla miejsca ich przejścia przez osłonę kontrolną. Pozostała część przestrzeni,...
-
Metoda kosztów narastających w ocenie ekonomicznej efektywności układów ogrzewania z pompami ciepła
PublikacjaObliczenia ekonomicznej efektywności instalacji ogrzewania z pompą ciepła sprowadza się do porównania kosztów wytwarzania w niej ciepła z kosztami wytwarzania ciepła w instalacji konwencjonalnej z kotłem olejowym, gazowym, elektrycznym, itd. W artykule opisano metodę kosztów narastających (MKN), która przypomina znaną od dawna i cieszącą się coraz większym zainteresowaniem metodę LCC (Live Cycle Costs)
-
Ocena techniczno-ekonomiczna stosowania pomp ciepła w systemach ogrzewania wolnostojących budynków mieszkalnych
PublikacjaW artykule przedstawiono ocene techniczno-ekonomiczną ogrzewania wolnostojącego budynku mieszkalnego, realizowanego w oparciu o dwa systemy. Analizę opłacalności przeprowadzono dla układów, których porównanie jest w wysokim stopniu adekwatne do rzeczywistych warunków ekonomicznych i technicznych. Ocenie poddano systemy c.o. i c.w.u. wykorzystujące sprężarkową pompę ciepła lub alternatywnie kocioł olejowy, przy założeniu, że parametry...
-
Wpływ wyżarzania na strefę połączenia blachy Al-Cu zgrzewanej wybuchowo i walcowanej.
PublikacjaW pracy omówiono wpływ zgniotu, czasu i temperatury wyżarzania walcowanej na zimno blachy platerowanej Al-Cu na jakość połączenia w strefie zgrzewania.
-
Analiza porównawcza 2D i 3D klasycznego i bezstykowego elektrycznego ogrzewania rozjazdów kolejowych
PublikacjaElektryczne ogrzewanie rozjazdów jest istotnym problemem technicznym i ekonomicznym. Z tych względów istnieje potrzeba prowadzenia badań w celu optymalizacji systemu ogrzewania rozjazdów kolejowych. W niniejszym artykule przedstawiono wyniki analizy numerycznej układów ogrzewania rozjazdów kolejowych metodą klasyczną oraz z zastosowaniem grzejników odizolowanych termicznie od stopki szyny. Przeprowadzono analizę 2D i 3D rozpatrywanych...
-
Współprądowe zgazowanie wtórnego paliwa odpadowego, biomasy oraz mieszanek paliwa wtórnego z biomasą
PublikacjaPostępujący wzrost ilości ludzi, wraz ze zmianą stylu życia prowadzi do zwiększającej się konsumpcji energii, oraz produkcji odpadów komunalnych. W skład tych odpadów wchodzą, w coraz większym stopniu tworzywa sztuczne, materiały te podobnie jak odpady ligninocelulozowe, tekstylia czy makulatura są odpadami palnymi mogącymi być wykorzystanymi jako źródło enegii. Składniki te nie zostały oddzielone, jako surowce do recyklingu surowcowego,...
-
Opłacalność zastosowania pompy ciepła w układach centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej
PublikacjaW artykule przedstawiono problem opłacalności ekonomicznej stosowania pompy ciepła, w układach ciepłej wody użytkowej oraz centralnego ogrzewania. Zasadność zastosowania takich źródeł ciepła w tych instalacjach spowodowana jest ogólnoświatowymi kierunkami i stopniowym odchodzeniem od konwencjonalnych źródeł energii takich jak kotły olejowe lub gazowe. Przedmiotem artykułu był budynek jednorodzinny o powierzchni użytkowej ok. 145...
-
Modelling of acoustic heating induced by different types of sound
PublikacjaWyprowadzono równanie dynamiczne sterujące ogrzewaniem na skutek strat energii fali akustycznej dowolnego typu, okresowej i nieokresowej, w płynie ze standardową dyssypacją i przewodnictwem ciepła. Zbadano efektywność ogrzewania w przypadku dźwięku stochastycznego i regularnego.
-
Circular saws with closed chip grooves
PublikacjaW pracy przedstawiono analizę wpływu kształtu rowków wiórowych ostrzy piły tarczowej na sposób odprowadzania wiórów ze strefy skrawania. Zaprezentowano rozwiązanie konstrukcyjne piły tarczowej z domkniętymi rowkami wiórowymi
-
Ultimate distortion of circular saw
PublikacjaW artykule przedstawiono przyczyny i efekty poprzecznego odkształcenia piły tarczowe. Przedstawiono również zależność, na podstawie której wyznaczyć można graniczną wartość odkształcenia piły tarczowej.
-
Wpływ warunków zgrzewania metodą Friction Stir Welding na własności mechaniczne i jakość złączy ze stopu aluminium
PublikacjaW prezentacji przedstawiono wyniki badań nad wpływem warunków zgrzewania metodą FSW na jakość połączeń ze stopów aluminium.
-
Wpływ warunków zgrzewania metodą Friction Stir Welding na własności mechaniczne i jakość złączy ze stopu aluminium
PublikacjaCelem niniejszych badań było porównanie wpływu kształtu narzędzia na złącze oraz uzyskanie wartości parametrów zgrzewania tarciowego z przemieszaniem (FSW) zapewniających najlepszą możliwą jakość złącza. Zastosowanym materiałem był stop aluminium EN AW-3004 (AlMn1Mg1). Według najlepszej wiedzy autorów dotychczas nie przedstawiono żadnych badań tego stopu w kwestii zgrzewania FSW. Złącza pięcioczołowe wykonano samodzielnie opracowanym...
-
Możliwości wykorzystania istniejących modeli do prognozowania zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania i wentylacji
PublikacjaW pracy omówiono wpływ różnych algorytmów obliczeniowych na zużycie energii do ogrzewania i wentylacji w budynku mieszkalnym. Całoroczne pomiary zużycia ciepła przez mieszkańców pozwoliły na weryfikację zastosowanych metod obliczeniowych. W artykule przedstawiono problem prognozowania, który wynika z dokładności przyjętego algorytmu. Analizę dokładności modeli przeprowadzono na podstawie badań eksperymentalnych.
-
Zastosowanie regulatora rozmytego do regulacji temperatury w fizycznym modelu pomieszczeń z ogrzewaniem nadmuchowym
PublikacjaJednym z przykładów zastosowania regulatorów rozmytych jest ich wykorzystanie do sterowania instalacją ogrzewania nadmuchowego. W artykule przedstawiono badania modelu obiektu złożonego z jednej nagrzewnicy zastosowanej do utrzymania różnicy temperatur w dwóch pomieszczeniach. Ideą była chęć odpowiedzi na pytanie, czy do sterowania takim obiektem można zastosować regulator rozmyty o właściwościach przybliżonych do regulatora trójpołożeniowego....
-
Wykorzystanie silnika spalinowego do napędu sprężarkowej pompy ciepła w systemie ogrzewania wolnostojącego budynku mieszkalnego
PublikacjaPrzedstawiono projekt koncepcyjny wraz z oceną techniczno-ekonomiczną systemu ogrzewania wolnostojącego budynku mieszkalnego, opartego na pompie ciepła, której sprężarka napędzana jest silnikiem spalinowym z odzyskiem jego ciepła odpadowego. Przedstawiono ocenę techniczną zastosowania silnika spalinowego do napędu pompy ciepła, zwracając uwagę m.in. na możliwość odzysku ciepła ze spalin i ody chłodzącej. Podano elementy niezbędne...
-
Możliwości wykorzystania istniejących modeli do prognozowania zapotrzebowania budynków na ciepło do ogrzewania i wentylacji
PublikacjaW pracy omówiono wpływ różnych algorytmów obliczeniowych na zużycie energii do ogrzewania i wentylacji w budynku mieszkalnym. Całoroczne pomiary zużycia ciepła przez mieszkańców pozwoliły na weryfikację zastosowanych metod obliczeniowych. W artykule przedstawiono problem prognozowania, który wynika z dokładności przyjętego algorytmu. Analizę dokładności modeli przeprowadzono na podstawie badań eksperymentalnych.