Wyszukiwarka
Katedra Geotechniki i Inżynierii Wodnej
Publikacje
Filtry
wszystkich: 864
Katalog Publikacji
Rok 2018
-
A new approach of coastal cliff monitoring using Mobile Laser Scanning
PublikacjaThe article proposes a new approach of coastal cliff monitoring which bases on a new comprehensive monitoring system, being a combination of mobile scanning from the sea with the geotechnical stability analysis. Mobile laser scanning is an innovative solution for 3D data collection which allows the monitored object geometry to be precisely measured, thus providing opportunities for series of analyses contributing to the development...
-
Air trapping problem during infiltration on the large areas
PublikacjaThe process of flow modeling in unsaturated porous medium is often found in many fields of sciences: geology, fluid mechanics, thermodynamics, microbiology or chemistry. Problem is relatively complicated due to complexity of the system which contains three phases: water, air and soil skeleton. The flow of water in such a medium can be described using two-phase (2PH) flow formulation, which accounts the inflow of air and water phases,...
-
An Experimental Investigation of Pressure Wave Celerity During the Transient Slurry Flow
PublikacjaTransportation of slurries in pressure pipelines is an example of a complex flow due to specific parameters of transported medium. For practitioners, the economy of designing and maintenance is usually the most important factor. For this reason, most of hydrotransport installations are fairly simple; however, they become more vulnerable to negative effects of the transient flow which can occur in pressure pipelines. As the consequence,...
-
Analiza numeryczna efektywności grupy pali przemieszczeniowych wkręcanych
PublikacjaPropozycja modelowania MES w przestrzeni 3D grupy pali przemieszczeniowych wkręcanych (SDP) w gruntach niespoistych, poddanych pionowym obciążeniom statycznym. Uwzględnienie efektów instalacji pali w analizach numerycznych. Analiza efektywności zachowania się grupy pali SDP w zależności od rozstawów pali i wpływu oczepu. Wyznaczenie efektywności pobocznic ηs i podstaw ηb pali w zależności od wartości osiadania oraz lokalizacji...
-
APPLICATION OF THE KOSECKI’S METHOD IN DESIGNING OF OFFSHORE WIND POWER PLANTS FOUNDATION
PublikacjaThe concept of offshore wind power plants has been well developed in many European countries. There is no such thing as design of offshore wind power plants according to national tradition. The main problem is the lack of standards and guidelines. Ones being applied are Scandinavian or American methods which are not fully adapted to the conditions of the Baltic Sea. The article focuses on the monopile design, as it is currently the...
-
Assessing groundwater vulnerability to pollution in the Puck region (denudation moraine upland) using vertical seepage method
PublikacjaDegradation of groundwater quality can cause a serious water supply and environmental problems. The identify of potential groundwater pollution can be determined by assessment of groundwater vulnerability method. The assessment of groundwater vulnerability to pollution was based on estimation of migration time of potential conservative contamination through the vadose zone. Area of investigation is a type of denudation moraine...
-
Assessing groundwater vulnerability to sea water intrusion in the coastline of the inner Puck Bay using GALDIT method
PublikacjaIn this research, GALDIT method was used to assess seawater intrusion in the coastal aquifer of the inner Puck Bay (Southern Baltic Sea). The impact of potential sea-level rise on groundwater vulnerability for years 2081-2100 was also considered. The study area was categorized into three classes of vulnerability: low, moderate and high. The most vulnerable area is the Hel Peninsula with northern part of the Kashubian Coastland....
-
Assessing groundwater vulnerability to sea water intrusion in the coastline of the inner Puck Bay using GALDIT method
PublikacjaIn this research, GALDIT method was used to assess seawater intrusion in the coastal aquifer of the inner Puck Bay (Southern Baltic Sea). The impact of potential sea-level rise on groundwater vulnerability for years 2081-2100 was also considered. The study area was categorized into three classes of vulnerability: low, moderate and high. The most vulnerable area is the Hel Peninsula with northern part of the Kashubian Coastland....
-
Badanie terenowe osiadania kolumny z kruszywa wykonanej w technologii wymiany dynamicznej
PublikacjaKolumny z kruszywa wykonane w technologii dynamicznej wymiany w gruntach organicznych. Badania osiadania pojedynczej kolumny w otoczeniu innych kolumn. Krzywa obciążenie-osiadanie przedstawiająca tempo stabilizacji osiadań pod wpływem stopniowego przykładania obciążenia.
-
Celebrating 50 years of SWIMs (Salt Water Intrusion Meetings)
PublikacjaThe Salt Water Intrusion Meetings, or SWIMs, are a series of meetings that focus on seawater intrusion in coastal aquifers and other salinisation processes. 2018 marks the 50th year of the SWIM and the 25th biennial meeting. The SWIM proceedings record half a century of research progress on site characterisation, geophysical and geochemical techniques, variable-density flow, modelling, and water management. The SWIM is positioning...
-
Determination of p-y curves for offshore piles based on in-situ soil investigations
PublikacjaOffshore piles are subjected to complex loads with considerable lateral component. The pile-soil response to lateral loads can be described with the p-y method. For a given depth the load–deflection relationship is built to simulate the surrounding soil stiffness. This state-of-art paper presents a brief discussion of determination methods for the p-y curves using a standard approach based on the soil parameters derived from laboratory...
-
Dimensionally Consistent Nonlinear Muskingum Equation
PublikacjaAlthough the Muskingum equation was proposed nearly 75 years ago, it is still a subject of active research. Despite of its simple form, the real properties of this equation have not been comprehensively explained. This paper proposes a new interpretation of the linear McCarthy’s relation. This relation can be interpreted only together with the storage equation, whereas the Muskingum equation can be derived directly from the system...
-
Discussion on “Dynamic soil-structure interaction: A three-dimensional numerical approach and its application to the Lotung case study”. Poor performance of the HSS model
PublikacjaThe Hardening Soil Small (HSS) is a constitutive model being extension to the well established Hardening Soil Model (HS) accounting for the nonlinearity of small strain stiffness. It is implemented in commercial finite element computer codes for geotechnical analyses and used widely in research and design. The article deals with a problem known as overshooting after very small load reversals. It induces much higher stiffness than...
-
Effect of GIS parameters on modelling runoff from river basin. The case study of catchment in the Puck District
PublikacjaThe study was preceded to check the impact of the adopted digital elevation model resolution on the determination of catchment parameters and the further influence of the received information on calculations related to the hydrograph at the closing point of the basin after a synthetic 100-year precipitation episode. The study area are river basins located in the Puck commune convoying water directly to the Puck Bay. These studies...
-
Ekspertyza techniczna określająca przyczyny wystąpienia zarysowań w strefach dylatacji na ekranach zapory czołowej i bocznej zbiornika wodnego Nysa na rzece Nysa Kłodzka
PublikacjaCelem ekspertyzy technicznej jest określenie przyczyn wystąpienia zarysowań i pęknięć przy dylatacjach płyt żelbetowych, tworzących ekran zapory czołowej i bocznej zbiornika wodnego Nysa oraz prezentacja koncepcji naprawy.
-
Estimation of Conservative Contaminant Travel Time through Vadose Zone Based on Transient and Steady Flow Approaches
PublikacjaEstimation of contaminant travel time through the vadose zone is needed for assessing groundwater vulnerability to pollution, planning monitoring and remediation activities or predicting the effect of land use change or climate change on groundwater quality. The travel time can be obtained from numerical simulations of transient flow and transport in the unsaturated soil profile, which typically require a large amount of data and...
-
Evaluating the Catastrophic Rainfall of 14 July 2016 in the Catchment Basin of the Urbanized Strzyza Stream in Gdańsk, Poland
PublikacjaWe analyzed the causes, the course, and consequences of the extreme precipitation events that occurred 14 July 2016 in the watershed of Strzyza Creek in Gdańsk, Poland. Automated rain gauges located in Strzyża catchment registered a total precipitation lasting about 16 hours – from 129 to 160 mm of rain depth. More in-depth analysis based on rain data collected by Gdańsk University of Technology (GUT) rain station was done. The...
-
Experimental study on the seepage flow through the ice jam
PublikacjaIn light of the observed climate change, there is a need for better understanding of river ice processes for managing water resources in the cold regions. Ice jams produce significant resistance which may cause rise of water level and flooding. The jam resistance is only referred to the roughness of its underside, and this approach lead to exceptional roughness coefficients which has no physical explanation. Number of evidences...
-
Freshening of salinized groundwater in Gdańsk Quaternary aquifer
PublikacjaThe main Quaternary aquifer in the Gdańsk region connects directly with salt waters of the Martwa Wisła River and the Gulf of Gdańsk. This aquifer has been used for many years by large municipal and industrial intakes located on the marine lowlands, with maximum output 6236 m3 /h in 1985. Owing to an intensive exploitation, groundwater in the area of the Old Gdańsk has been salinized by intrusion of salt water from the Martwa Wisła...
-
Gdańskie doświadczenia w przeciwdziałaniu skutkom nadzwyczajnych zdarzeń opadowych
PublikacjaW roku 2018 przypada 25-ta rocznica funkcjonowania spółki Gdańskie Wody. Publikacja prezentuje działania miasta Gdańska w zakresie zagospodarowywania wód opadowych w tym okresie. Ponieważ od roku 2001 Gdańsk został doświadczony kilkoma zdarzeniami opadowymi o nadzwyczajnych parametrach opadu atmosferycznego, z których najbardzie dramatyczne były epizody z lipca 2001 i 2016 w mieście wykonano wiele działań związanych z poprawą bezpieczeństwa...
-
Hydraulic potential of the Lower Vistula (Poland)
PublikacjaThe Vistula is the largest river in Poland. Lower Vistula (part of the river discussed in this paper) is almost four hundred kilometers long river section extending from the tributary Narew to the outflow to the Baltic Sea. In the 17th century the Vistula was the most navigable river in Europe. After partitioning of Poland the Vistula lost its significance. Now the Lower Vistula should provide a navigation connection to the Europe...
-
Impact of Climate Change on a Runoff Formation in Seaside Catchment Area on the Example of the Babica River Catchment
PublikacjaThe paper presents the impact of taking into account climate change in the perspective of 2050 on the results of hydrological calculations of characteristic flows in the hydrographically diverse seaside catchment area on the example of the Babica river catchment. A mathematical model of the Babica river catchment was made in the HEC-HMS program. The SCS method was used. The outflow from the basin was analysed for waters with...
-
Implementation of Solute Transport in the Vadose Zone into the “HYDRUS Package for MODFLOW”
PublikacjaThe “HYDRUS package for MODFLOW” is an existing MODFLOW package that allows MODFLOW to simultaneously evaluate transient water flow in both unsaturated and saturated zones. The package is based on incorporating parts of the HYDRUS‐1D model (to simulate unsaturated water flow in the vadose zone) into MODFLOW (to simulate saturated groundwater flow). The coupled model is effective in addressing spatially variable saturated‐unsaturated...
-
INCREASING THE COUNTRY'S SECURITY AND PUBLIC TRANSPORT ACCESSIBILITY BY CREATING A NETWORK OF SMALL AIRPORTS
PublikacjaIt has been shown that by creating a network of small airports, it is possible to increase the communication accessibility of large population groups and the country's security, including safety at sea. The airports mentioned above may also be located on land considered to be weak from an engineering point of view. These include, for example, wetlands, swamps, flood embankments, poor coastal belt grounds, and reclaimed land. A...
-
Influence of geotechnical conditions on damage states of Gdansk Bay Coast cliff formations
PublikacjaA geotechnical aspect of destruction processes of seashores was identified based on the case of erosion of Gdansk Bay Coast cliff formations. Causative factors of landslide were described in the context of natural phenomena, land development and its anthropogenic transformations. Possible directions of theoretical analysis of changes in groundwater relations were indicated.
-
Integrated information and prediction Web Service WaterPUCK General concept
PublikacjaIn this paper, general concept of a new method as ‘Integrated information and prediction Web Service WaterPUCK’ for investigation influence of agricultural holdings and land-use structures on coastal waters of the southern Baltic Sea is presented. WaterPUCK Service is focused on determination of the current and future environmental status of the surface water and groundwater located in the Puck District (Poland) and its impact...
-
Large deformation modelling of CPT probing in soft soil—pore water pressure analysis
PublikacjaThis paper presents the results of finite element modelling with Updated Lagrangian formulation of the Cone Penetration Test in soft soil deposit located in Jazowa, Poland. The numerical calculations are carried out for homogenous, normally consolidated, organic soil layer. The Modified Cam Clay constitutive model for soft soil and Coulomb model for interface are used. The study compares the registered pore water pressure distributions...
-
LDFEM analysis of FDP auger installation in cohesive soil
PublikacjaThis paper deals with large deformation finite element (LDFE) preliminary modelling of Full Displacement Pile (FDP) installation in cohesive soil deposit located in Jazowa, Poland. The detailed FDP auger geometry is applied and the drilling process is modelled with full 3D Coupled Eulerian-Lagrangian (CEL) formulation. The total stress approach and elastic-perfectly plastic model with rate-dependent Mises plasticity is used. The...
-
Likwidacja suchego doku przy Nabrzeżu Przemysłowym w Porcie Gdańsk
PublikacjaW niniejszej pracy przedstawiono problemy techniczne związane z likwidacją dużego obiektu hydrotechnicznego, stanowiącego utrudnienie nawigacyjne w intensywnie eksploatowanym portowym kanale dostępowym w Porcie Gdańsk. Dwukomorowy dok zlokalizowany przy Nabrzeżu Przemysłowym wybudowano w latach 1970-1972. Komory dokowe służyły do budowy żelbetowych, pływających skrzyń falochronowych, na potrzeby budowanego w tym czasie Portu Północnego....
-
Mamy po prostu być. Spotkania z Tosią i jej matematycznym "baranem"
PublikacjaArtykuł dotyczy tutoringu czyli szczególnej metody pracy z podopiecznym, którą cechuje spersonalizowane i całościowe podejście do ucznia oraz troska o optymalny rozwój jego samoświadomości i potencjału. Artykuł wpisuje się w zbiór prac o charakterze studium przypadku.
-
Mathematical Modeling of Ice Dynamics as a Decision Support Tool in River Engineering
PublikacjaThe prediction of winter flooding is a complicated task since it is affected by many meteorological and hydraulic factors. Typically, information on river ice conditions is based on historical observations, which are usually incomplete. Recently, data have been supplemented by information extracted from satellite images. All the above mentioned factors provide a good background of the characteristics of ice processes, but are not...
-
Mathematical Modeling of the Impact Range of Sewage Discharge on the Vistula Water Quality in the Region of Włocławek
PublikacjaThe paper presents results of analysis of the industrial sewage discharge influence at km 688 + 250 of the Vistula River on water quality. During the analysis, two-dimensional models of flow, impurities and temperature transport were used. Hydrological conditions of the analyzed section of the river, characteristic flows and bathymetry of the riverbed in the first instance were defined. Calculations of velocity distribution at...
-
Metoda szacowania nośności granicznych pali Vibro na podstawie quasi-liniowych krzywych osiadania
PublikacjaBadanie zgodności procedur próbnego obciążenia statycznego oraz metod interpretacji według PN-83/B-02482 i aktualnej normy PN-EN:1997-1:2008. Propozycja empirycznej metody ekstrapolacji quasi-liniowych krzywych osiadania pali Vibro na podstawie wyznaczonej nośności granicznej.
-
Modal analysis of a fish-belly flap type of steel water gate
PublikacjaABSTRACT: The results of a modal analysis of the fish-belly flap type of steel water gate are presented in the paper. The analysis was conducted for a detailed numerical model of the structure using four-node quadrilateral shell elements. The study was focused on the examination of the influence of positioning of the flap gate and hydrostatic pressure of water on the eigenvalues and eigenmodes of the structure. The results of the study...
-
Modeling of the Two-Dimensional Flow Caused by Sea Conditions and Wind Stresses on the Example of Dead Vistula
PublikacjaThe article presents the results of two-dimensional modeling of flows caused by the sea conditions and wind stresses on the example of Dead Vistula. Based on the available bathymetric data, a numerical model of the river section was created, which was supplemented with data on the position of the water table depending on hydrometeorological conditions. To describe the flow field in steady conditions, a simplified model of two-dimensional...
-
Modelowanie przepływu wody i powietrza w ośrodkach porowatych o zmiennym nasyceniu za pomocą równania Richardsa i modelu dwufazowego
PublikacjaW pracy zostały przedstawione symulacje numeryczne przepływu w gruntach nasyconych i nienasyconych bazujące na dwóch najbardziej rozpowszechnionych modelach matematycznych: równaniu Richardsa, gdzie przepływ powietrza jest pomijany i rozważa się tylko przepływ wody oraz modelu dwufazowym, w którym pod uwagę bierze się oba płyny. Rozwiązanie Richardsa jest bardziej uproszczone oraz zdecydowanie częściej stosowane w najpopularniejszych...
-
Nadzór naukowo-techniczny nad pracą i stanem podłoża gruntowego pod kątem wpływu na konstrukcję budynków z uwzględnieniem funkcjonowania systemu odwodnienia i problematyki kanalizacji głębokiej wraz z niezbędnymi opracowaniami dokumentacyjnymi i badaniami geodezyjnymi w Elektrowni Ostrołęka. Sprawozdanie końcowe za rok 2018
PublikacjaOpracowanie stanowi roczne podsumowanie stałego nadzoru geotechnicznego nad zachowaniem się podłoża, który ma na celu przeciwdziałanie zagrożeniom stateczności obiektu na skutek zmian położenia zwierciadła wody gruntowej pod fundamentami i posadzką Budynku Głównego, z nawiązaniem do ocen z lat poprzednich pozwalających na określenie trendów długookresowych.
-
Nadzór naukowo-techniczny nad pracą i stanem podłoża gruntowego pod kątem wpływu na konstrukcję budynków z uwzględnieniem funkcjonowania systemu odwodnienia i problematyki kanalizacji głębokiej wraz z niezbędnymi opracowaniami dokumentacyjnymi i badaniami geodezyjnymi w Elektrowni Ostrołęka. Sprawozdanie za pierwsze półrocze 2018 roku
PublikacjaOpracowanie stanowi półroczne sprawozdanie z nadzoru geotechnicznego i geodezyjnego prowadzonego w celu przeciwdziałania zagrożeniom stateczności wybranych obiektów na skutek zmian położenia zwierciadła wody gruntowej pod fundamentami budynków na terenie Elektrowni Ostrołęka, z nawiązaniem do analiz z lat poprzednich pozwalających na określenie trendów długookresowych.
-
Nadzór naukowo-techniczny nad pracą i stanem podłoża gruntowego pod kątem wpływu na konstrukcję budynku wody powrotnej w Łęgu wraz z niezbędnymi opracowaniami dokumentacyjnymi i badaniami geodezyjnymi oraz analizą obliczeniową stateczności obwałowań składowiska popiołów. Sprawozdanie za pierwsze półrocze 2018 roku
PublikacjaOpracowanie stanowi półroczne sprawozdanie z nadzoru geotechnicznego i geodezyjnego prowadzonego nad pracą i stanem podłoża gruntowego pod kątem wpływu na konstrukcję budynku wody powrotnej w Łęgu wraz z niezbędnymi opracowaniami dokumentacyjnymi i badaniami geodezyjnymi.
-
Nadzór naukowo-techniczny nad pracą i stanem podłoża gruntowego pod kątem wpływu na konstrukcję budynku wody powrotnej w Łęgu wraz z niezbędnymi opracowaniami dokumentacyjnymi i badaniami geodezyjnymi. Sprawozdanie końcowe za 2018 rok
Publikacjaopracowanie stanowi sprawozdanie za rok 2018 z nadzoru geotechnicznego i geodezyjnego prowadzonego nad pracą i stanem podłoża gruntowego pod kątem wpływu na konstrukcję budynku wody powrotnej w Łęgu wraz z niezbędnymi opracowaniami dokumentacyjnymi i badaniami geodezyjnymi.
-
Nadzór naukowy związany z realizacja zadania inwestycyjnego pn. ,, Budowa linii tramwajowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą w ulicy Nowej Bulońskiej Północnej w Gdańsku w ramach Gdańskiego Projektu Komunikacji Miejskiej - etap IVA". Audyt otwarcia
PublikacjaCelem opracowania jest weryfikacja projektu wykonawczego obiektów mostowych zaprojektowanych w ramach zadania inwestycyjnego pn. ,,Budowa linii tramwajowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą w ulicy Nowej Bulońskiej Północnej w Gdańsku w ramach Gdańskiego Projektu Komunikacji Miejskiej - etap IVA" (audyt otwarcia). Zakres opracowania obejmuje: • ogólny przegląd dokumentacji, • analizę statyczno–wytrzymałościową mostu, • analizę...
-
Nadzór naukowy związany z realizacja zadania inwestycyjnego pn. ,,Wiadukt Biskupia Górka w Gdańsku". Audyt projektu zamiennego
PublikacjaCelem opracowania jest weryfikacja dokumentacji projektowej zadania inwestycyjnego pn. ,,Wiadukt Biskupia Górka w Gdańsku". Zakres opracowania obejmuje: • ogólny przegląd dokumentacji poszczególnych obiektów inżynierskich; • analizę statyczno–wytrzymałościową estakady dojazdowej w jezdni prawej; • analizę statyczno – wytrzymałościową oraz globalnej stateczności wiaduktu łukowego nad torami kolejowymi; • analizę geotechniczną przyjętych...
-
Nietypowa podziemna konstrukcja oporowa w technologii DSM jako zabezpieczenie głębokiej wymiany gruntu
PublikacjaW artykule przedstawiono nietypowe rozwiązanie podparcia i zabezpieczenia głębokiej wymiany gruntu z zastosowaniem przestrzennej konstrukcji oporowej w technologii DSM, ze względu na ograniczenie miejsca oraz zapewnienie stateczności nasypu drogowego. Opisano również realizację rozwiązania oraz prowadzony monitoring geotechniczny.
-
Numerical analysis of pile installation effects in cohesive soils
PublikacjaIn this thesis the empirical equation for radial effective stress calculation after displacement pile installation and following consolidation phase has been proposed. The equation is based on the numerical studies performed with Updated Lagrangian, Arbitrary Lagrangian-Eulerian and Coupled Eulerian-Lagrangian formulations as well as the calibration procedure with database containing world-wide 30 pile static loading tests in cohesive...
-
Numerical Analysis of Steady Gradually Varied Flow in Open Channel Networks with Hydraulic Structures
PublikacjaIn this paper, a method for numerical analysis of steady gradually varied fl ow in channel networks with hydraulic structures is considered. For this purpose, a boundary problem for the system of ordinary differential equations consisting of energy equation and mass conservation equations is formulated. The boundary problem is solved using fi nite difference technique which leads to the system of non-linear algebraic equations....
-
Numerical Modeling of Water and Ice Dynamics for Analysis of Flow Around the Kiezmark Bridge Piers
PublikacjaThis paper presents the results of a numerical model study on the effect of ice on the proposed bridge piers in the Vistula River outlet and its effect on flow conditions in the river. The model DynaRICE is used in this study, which is a two-dimensional hydro-ice dynamic numerical model developed for dynamic ice transport and jamming in rivers. To simulate river hydrodynamics in the vicinity of the bridge piers, 2-dimensional numerical...
-
Ocena konstrukcji i metod doboru materiałów platform roboczych pod ciężki sprzęt budowlany
PublikacjaAutorka niniejszej pracy podjęła się analizy mechanizmów pracy platformy roboczej na słabonośnym podłożu gruntowym z gruntu spoistego na podstawie badań modelowych w płaskim stanie odkształcenia z wykorzystaniem różnych materiałów zastępczych modelujących podłoże słabonośne oraz zbrojenia geosyntetykami. Pola odkształceń podłoża pod fundamentem określono metodą PIV. Oszacowano nośność graniczną platformy metodą kinematyczną, porównując...
-
Ocena konstrukcji i metod doboru materiałów platform roboczych pod ciężki sprzęt budowlany
PublikacjaAutorka niniejszej pracy podjęła się analizy mechanizmów pracy platformy roboczej na słabonośnym podłożu gruntowym z gruntu spoistego na podstawie badań modelowych w płaskim stanie odkształcenia z wykorzystaniem różnych materiałów zastępczych modelujących podłoże słabonośne oraz zbrojenia geosyntetykami. Pola odkształceń podłoża pod fundamentem określono metodą PIV. Oszacowano nośność graniczną platformy metodą kinematyczną, porównując...
-
Ochrona brzegów i rewitalizacja rzek - technologie proekologiczne - cz 1
PublikacjaTechnologie proekologiczne w regulacji rzek
-
Opinia geotechniczna dotycząca odkrywki rury wodociągowej i wizji terenowej w sprawie przyczyn osunięcia skarpy w Gdyni - Kamienna Góra przy ulicy Sienkiewicza
PublikacjaAnaliza przyczyn utraty stateczności skarpy