Filtry
wszystkich: 10642
-
Katalog
- Publikacje 3832 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 24 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 1 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 158 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 130 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 33 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 4 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 19 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 8 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 682 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 26 wyników po odfiltrowaniu
- Oferty 1 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 5724 wyników po odfiltrowaniu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: hiperboliczne uklady rownan rozniczkowych
-
Implicit difference methods for quasilinear differential functional equations on the Haar pyramid
PublikacjaW pracy prezentowana jest klasa metod numerycznych dla quasiliniowych równań różniczkowo funkcyjnych pierwszego rzędu. Metody numeryczne są uwikłane względem zmiennej czasowej. Istnienie rozwiązania przybliżonego wykazane zostało przy użyciu nierówności różnicowych. Dowód stabilności bazuje na technice porównawczej z nieliniowym oszacowaniem typu Perona dla funkcji danych. Przedstawione zostały również przykłady numeryczne.
-
Analiza efektywności odzysku ciepła odpadowego z zastosowaniem rurki ciepła. Cześć I. Konstrukcja i działanie układu pomiarowego, budowa rurki ciepła.
PublikacjaArtykuł poświęcony jest możliwościom aplikacyjnym rurki ciepła w instalacjach odzysku ciepła.
-
Teoria Bifurkacji w Równaniach Różniczkowych 2023
Kursy Online -
Feedback control system for a miniaturized LMIS robot
PublikacjaReferat przedstawia sposób realizacji mechanizmu sprzężenia zwrotnego dla układu sterowania zestawów Lego Mindstorm Invention Systems. Obiektem sterowania jest układ ''wózek-wahadło''. Przedstawiono model matematyczny, wyniki badań eksperymentalnych dot. identyfikacji parametrów modelu, syntezę wybranych regulatorów oraz wyniki badań symulacyjnych układu sterowania pozycji i kąt wychylenia wahadła. Przedstawiono także sposób wykonania...
-
Non-classical operational calculus applied to certain linear discrete time-system
PublikacjaW pracy zastosowano nieklasyczny rachunek operatorów do wyznaczania odpowiedzi pewnego dyskretnego układu dynamicznego. Pokazano metodę szczególnie przydatną do wyznaczania odpowiedzi pewnych dyskretnych niestacjonarnych układów dynamicznych, przy których zastosowanie przekształcenia Z sprawia duże trudności.
-
Electromagnetic wave scattering by a set of axially symmetric omega-medium cylinder
PublikacjaZaprezentowano analizę rozproszenia fali elektromagnetycznej od układu obiektów cylindrycznych zbudowanych z materiałów pseudochiralnych, umieszczonych w złączach falowodowych lub wolnej przestrzeni. Analiza bazuje na iteracyjnej procedurze rozproszenia i metodzie dopasowania rodzajów.
-
Jacek Chróścielewski prof. dr hab. inż.
Osoby -
Modelowanie układów mechatronicznych, L, Mtr, sem. 05, zimowy 23/24, (PG_00055449)
Kursy OnlineLABORATORIUM Wprowadzenie. Modele fizyczne układów mechanicznych, elektrycznych, hydraulicznych i termicznych. Modelowanie układów wielomasowych. Modele strukturalne układów mechatronicznych. Tworzenie równań dynamiki układów mechatronicznych we współrzędnych uogólnionych i we współrzędnych stanu. Analiza modalna. Synteza wielowymiarowego układu sterowania. Wielowymiarowy układ sterowania optymalnego liniowego. Wybrane przykłady...
-
Oscylacyjny charakter rozwiązań pewnego równania różniczkowego
PublikacjaPrzedstawiono metody pozwalające określić oscylacyjny charakter rozwiązań pewnego typu równania różniczkowego stosowanego w technice. Podano przykłady równań, których rozwiązania są oscylacyjne i na tej podstawie określono, które układy dynamiczne są dodatnie.
-
Britannia
Czasopisma -
Użycie współrzędnych funkcji prądu do rozwiązania zadania odwrotnego przepływu nieściśliwego lepkiego na powierzchniach cylindrycznych
PublikacjaW artykule zawarto metodę rozwiązywania dwuwymiarowego zagadnienia projektowania kształtu ścian kanału cylindrycznego (np. kanał między-łopatkowy) dla zadanego na nich rozkładu ciśnienia. Układ równań Naviera-Stokesa dla ustalonego przepływu nieściśliwego lepkiego w obrotowym układzie współrzędnych (φ, z) jest transformowany do układu współrzędnych funkcji prądu (ψ, z'). Właściwości przekształcenia pozwalają na wyznaczenie pola...
-
Ocena wpływu pokarmowych kwasów nukleinowych i ich komponentów na replikacyjną i naprawczą syntezę DNA w modelach komórek ludzkiego układu pokarmowego
PublikacjaKwasy nukleinowe, do których należą DNA i RNA, są podstawowymi elementami każdej komórki niezbędnymi do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pomimo, że cząsteczki te stanowią również nieodłączne składniki produktów żywnościowych spożywanych przez człowieka, to badania na temat ich zawartości w żywności oraz wartości odżywczej są ograniczone. Wyniki uzyskane w niniejszej pracy doktorskiej pokazały istotne różnice w ilości, wielkości...
-
Komputerowe stanowisko pomiarowe pneumatycznego układu hamulcowego. Zastosowanie Komputerów w Nauce i Technice. XII cykl seminariów zorganizowanych przez PTETiS, Oddział Gdańsk.
PublikacjaRozwój komputerowych technik pomiarowych pozwala na dokładniejsze wyznaczanie mierzonych parametrów. Stosowane układy kontroli układu hamulcowego wagonów nie pozwalają na wyznaczanie powtarzalnych wyników pomiaru tego układu. Normy branżowe i wymagania użytkowników wagonów narzucają na zakłady naprawcze nowe standardy jakościowe wykonanej usługi. Dzięki technice komputerowej i zastosowaniu specjalistycznych kart pomiarowych...
-
Mirosław Wołoszyn dr hab. inż.
OsobyUrodził się 18 marca 1963 r. w Gdyni. Absolwent Wydziału Elektrycznego Politechniki Gdańskiej. Od 1987 r. pracuje na Wydziale Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej. W roku 1997 uzyskał stopień doktora nauk technicznych, a w roku 2013 – stopień doktora habilitowanego. Aktualnie zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego. Jego zainteresowania badawcze dotyczą lokalizacji i identyfikacji obiektów ferromagnetycznych...
-
Iteracyjny algorytm wyznaczania sterowania optymalnego dla systemów dynamicznych
PublikacjaArtykuł prezentuje iteracyjną metodę wyznaczania sterowania optymalne-go dla systemów dynamicznych ciągłych i dyskretnych w czasie. Celem sterowania jest minimalizacja funkcjonału kosztu (wskaźnika jakości) przy narzuconych ograniczeniach w postaci równań różniczkowych lub różni-cowych, warunków brzegowych oraz algebraicznych zależności w postaci równań lub nierówności wiążących ze sobą optymalne funkcje sterujące u(t) i funkcje...
-
The multiscalar control of induction motor with the sliding mode controllers
PublikacjaThe control structure of induction motor is proposed in this paper. The structure of multiscalar control with conventional PI - controllers is well known in literature. The sliding mode multiscalar control (SMMC) conception is presented in this paper. The induction motor is fed by voltage source inverter. Comparison between two multiscalar control method is showed.
-
Modelowanie matematyczne instalacji energetycznych, PG_00057258
Kursy OnlinePrzedmiot dotyczy modelowania matematycznego instalacji energetycznych w ujęciu bilansów cieplno-przepływowych z wykorzystaniem równań algebraicznych oraz w ujęciu lokalnym z podaniem wymiarów w przestrzeni obliczania równań różniczkowych. Zagadnienia przedstawiane w trakcie wykładu odnoszą się zarówno po poszczególnych urządzeń instalacji energetycznych, jak i do całych systemów, gdzie bilanse masy, pędu i energii grają decydującą...
-
Generalized solutions of mixed problems for first-order partial functional differential equations
PublikacjaW pracy udowodniono twierdzenie o istnieniu rozwiązań i ich ciągłej zależności od warunków początkowo brzegowych. Do przekształcenia zagadnienia oryginalnego w układ równań całkowo funkcyjnych typu Volterry użyto metody bicharakterystyk. Istnienie rozwiązań udowodnione jest metodą kolejnych przybliżeń, przy użyciu twierdzeń o nierównościach całkowych. Rozwiązania klasyczne układów równań całkowo funkcyjnych prowadzą do rozwiązań...
-
Opis obiektu, historia i rozwój. - Układ urbanistyczny Śródmieścia Gdyni. Dokumentacja zgłoszenia zabytku do uznania za Pomnik Historii
PublikacjaDokumentacja jest kompleksową ekspertyzą uzasadniającą wniosek o uznanie zespołu urbanistycznego Śródmieścia Gdyni za Pomnik Historii. Opis obiektu przedstawia główną ideę rozplanowania śródmieścia oraz zasadnicze elementy układu, takie jak ciągi urbanistyczne, dominanty, akcenty pierzeje i wnętrza w przestrzeni publicznej. Prezentuje też najciekawsze realizacje architektoniczne, ich twórców i stylistykę. W części dotyczącej...
-
Młyn papierniczy na rzece Kaczej - dziej i układ przestrzenny. Ekspertyza na zamówienie Miejskiego Konserwatora Zabytków w Gdyni
PublikacjaEkspertyza wskazuje na lokalizację nieistniejącego już dziś młyna na rzece Kaczej, przedstawia obiekty, któłre do niego należały i ich architekturę. Przedstawia także czas jego budowy, dzieje i właścicieli.
-
Chapter 1 : Supply system influence on behaviour of an elektromechanical model - four bar/dc motor
PublikacjaPraca opisuje zagadnienia wspólnego modelowania układu wieloczłonowego i napędu elektrycznego. Analizowanym układem mechanicznym jest płaski czworobok przegubowy. Analizowany mechanizm zamodelowano jako układ wieloczłonowy z zamkniętymi wielobokami ciał. Do wymuszenia ruchu układu wykorzystano model silnika prądu stałego. Zaproponowano kilka alternatywnych sposobów zasilania silnika. Układem referencyjnym jest źródło prądu stałego....
-
Electric properties of an Au-CuPc-Au sandwich system: Direct current and low signal admittance studies
PublikacjaPraca przedstawia wyniki pomiarów stałoprądowych i niskosygnałowej admitancji układu złoto/ftalocyjanina miedzi/złoto. Obserwowana asymetria charakterystyk stałoprądowych sugeruje, że prąd elektryczny płynący przez układ jest prądem ograniczonym elektrodowo i wydajność wstrzykiwania dziur jest uwarunkowana kolejnością nanoszenia warstw. W przypadku wstrzykiwania dziur przez bardziej regularną międzypowierzchnię (tj. gdy ftalocyjanina...
-
Outdoor photographic documentation of the Dominican Church (The Shrine of Our Lady of Succor to the Faithful) in Oświęcim (Małopolskie Voivodeship)
Dane BadawczeThe dataset contains images of the Dominican Church (contemporary The Shrine of Our Lady of Succor to the Faithful) in Oświęcim (Małopolskie Voivodeship). The church was built in the first half of the 14th century. In the first half of the 19th century, the church was ruined and turned into a warehouse, then fell into disrepair. The dataset contains...
-
Badania symulacyjne drgań szczotki z wykorzystaniem matematycznego modelu 2D komutatorowego zestyku ślizgowego maszyny elektrycznej
PublikacjaW referacie przedstawiono model matematyczny komutatorowego zestyku ślizgowego i jego zastosowanie do badań symulacyjnych drgań szczotki. Jest to mechaniczny model obwodowy z uwzględnieniem rozkładu elementów skupionych szczotki w przestrzeni 2D. W szczotce wyróżniono liniowe elementy zachowawcze oraz elementy dyssypatywne. Przestrzeń międzystykowa jest zamodelowana układem nieliniowych elementów sprężystych i dyssypatywnych. Pomiędzy...
-
Ireneusz Czarnowski Prof.
OsobyIRENEUSZ CZARNOWSKI is a graduate of the Faculty of Electrical Engineering at Gdynia Maritime University. He gained a doctoral degree in the field of computer science at Poznan University of Technology and a postdoctoral degree in the field of computer science at Wroclaw University of Science and Technology. Since 1998 is associated with Gdynia Maritime University, currently is a professor of computer science in the Department...
-
Struktura obserwatora prędkości silnika indukcyjnego z modelem zakłóceń
PublikacjaPrzedstawiany w wielu publikacjach obserwator prędkości silnika indukcyjnego zaproponowany przez autora został w ostatnim okresie zmodyfikowany. Osiągnięto zwiększenie zakresu odtwarzanej prędkości oraz poprawę działania dla prędkości równej i bliskiej zeru. Istotą struktury obserwatora jest zastąpienie w modelu silnika indukcyjnego iloczynów składowych wektora strumienia wirnika i prędkości składowymi wektora zakłóceń. Dynamika...
-
Poszerzanie międzytorza w analitycznej metodzie projektowania
PublikacjaW pracy podjęto próbę nowego podejścia do kwestii poszerzania międzytorza, stawiając tezę, że należy je uformować przy zastosowaniu dwóch połączonych krzywych o odpowiednim rozkładzie krzywizny na długości. Założono, że na długości poszerzenia występują w strefach skrajnych obydwu krzywych odcinki zmiennej krzywizny, a w strefie środkowej krzywizna jest stała. Do rozwiązania problemu wykorzystano analityczną metodę projektowania,...
-
Kształtowanie toru zwrotnego rozjazdu z odcinkami krzywizny liniowej
PublikacjaW pracy została przedstawiona analityczna metoda kształtowania toru zwrotnego rozjazdu kolejowego posiadającego na swojej długości odcinki krzywizny liniowej. Odróżnia go to w istotny sposób od rozwiązania typowego, stanowiącego pojedynczy łuk kołowy bez krzywych przejściowych. W metodzie tej dokonano identyfikacji problemu rozkładu krzywizny za pomocą równań różniczkowych. Uzyskane rozwiązania mają charakter uniwersalny; m. in....
-
On the theory and numerical simulation of acoustic and heat modes interaction in a liquid with bubbles: acoustic quasi-solitons
PublikacjaTeoria rzutowania zaburzenia ogólnego na mody. Zastosowanie metody do badań układu równań typu Korteweg`a-de Vries`a. Rozwiązania analityczne i simulacje numeryczne.
-
Chaotic invariant sets of vibro-impact systems with one degree of freedom
Publikacja -
Automatyzacja sprawdzania dokładności elementów układu do pomiaru prądu. Zastosowanie Komputerów w Nauce i Technice.XII cykl seminariów zorganizowanych przez PTETiS, Oddział Gdańsk.
PublikacjaDla diagnostyki silnika indukcyjnego przy wykorzystaniu pomiarów prądu został stworzony układ pomiarowy, składający się z przetworników pomiarowych, filtrów, komputera z kartą aktywizacji danych. Ocena jakości uzyskiwanych informacji diagnostycznych wymaga m.in. wiedzy o dokładności użytego sprzętu. Dla oceny dokładności zastosowanych elementów zbudowano skomputeryzowany system pomiarowy. Przedstawiono strukturę systemu jak...
-
The inverse problem in a hyperbolic section radial compressor.
PublikacjaNa przykładzie wirnika sprężarki porównano wyniki rozwiązania zadania odwrotnego w ramach modelu 2D prowadzącego do kształtu wirnika, z zadaniem prostym, w ramach modelu 3D, dla skonstruowanego wirnika na bazie modelu 2D.Zasadniczym celem było uzyskanie równomiernych (bez oderwań) pól parametrów w obrębie wirnika sprężarki. Pokazano jak zmiana obrysu wirnika, z klasycznego kształtu stożkowego na hiperboliczny, wpłynąć może na...
-
Piotr Odya dr inż.
OsobyPiotr Odya urodził się w Gdańsku w 1974. W 1999 roku ukończył z wyróżnieniem studia na Wydziale Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej zdobywając tytuł magistra inżyniera. Praca dyplomowa dotyczyła problemów poprawy jakości dźwięku w studiach emisyjnych współczesnych rozgłośni radiowych.Jego zainteresowania dotyczą montażu wideofonicznego, systemów dźwięku wielokanałowego. W ramach studiów doktoranckich...
-
Teoria bifurkacji w równaniach różniczkowych 2022/23
Kursy Online -
Teoria bifurkacji w równaniach różniczkowych 2024/25
Kursy Online -
Nieliniowy model matematyczny transformatora trójfazowego = Non-linear mathematical model of a three-phase transformer
PublikacjaPrzedstawiono model transformatora trójfazowego o rdzeniu trójkolumnowym, który zawiera układ rów-nań opisujących obwód magnetyczny oraz oddzielnie układ równań obwodu elektrycznego. Wydzielenie re-luktancji elementów rdzenia umożliwia uwzględnienie zmian względnej przenikalności magnetycznej w funkcji bieżącej wartości strumienia w rdzeniu. Re-luktancje odpowiadające strumieniom rozproszenia obliczono wg zasad klasycznych. Funkcję...
-
Modelowanie Matematyczne i Numeryczne, W, MiBM IIst, sem. 01, letni 2022/23(00057370)
Kursy OnlinePodstawy modelowania układów mechatronicznych: Modele elementów układów mechatronicznych; Modelowanie układów drgających: Drgania swobodne i wymuszone układów o 1 stopniu swobody. Modelowanie układów wielomasowych. Drgania układów o skończonej liczbie stopni swobody; Modelowanie dyskretne układów stacjonarnych i niestacjonarnych: Podstawy metody elementów skończonych. Liniowe układy stacjonarne. Układy o zmiennej konfiguracji....
-
The influence of variants of finishing machining on scheduling of shaft components manufacturing
PublikacjaIn the paper variants of technological processes were presented to the study for piston rods and rams of hydraulic cylinders taking issues into consideration scheduling of course of the production in flexible manufacturing cell. At the carried study an attempt of the estimation of the influence of technological variants on the effectiveness to manufacture the flexible manufacturing system on the basis of preliminary schedules of...
-
Roman Wasielewski dr hab. inż.
Osoby -
Analiza danych osobowych przetwarzanych w systemach telekomunikacyjnych klasy IP PBX oraz metod ich anonimizacji za pomocą systemów SBC
PublikacjaOpisano wyniki realizacji pracy, dotyczącej analizy systemu telekomunikacyjnego, opartego na technologii VoIP, pod względem wymagań prawnych powstałych wraz z wejściem w życie przepisów Ogólnego Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO). Przedstawiono wyniki analizy przykładowego systemu IP PBX Asterisk oraz wykorzystywanego w nim protokołu sygnalizacyjnego SIP, w kontekście przetwarzania danych osobowych, a także metody...
-
Jerzy Wtorek prof. dr hab. inż.
OsobyJerzy Wtorek uzyskał tytuł magistra inżyniera w 1976 roku na Wydziale Elektroniki Politechniki Gdańskiej, a stopień doktora nauk technicznych i doktora habilitowanego na Wydziale Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej, odpowiednio w 1986 i 2004 roku. Tytuł profesora uzyskał w 2016 r. Jego zainteresowania dotyczą nieinwazyjnych metod oceny układu krążenia, elektrycznych (aktywnych i pasywnych) właściwości...
-
Quadratic convergence of monotone iterations to systems of differential-algebraic equations
PublikacjaZastosowano tu metodę dolnych i górnych rozwiązań do skonstruowania monotonicznych ciągów, które są zbieżne kwadratowo do jedynego rozwiązania układu równań różniczkowo-algebraicznych z warunkiem początkowym.
-
Model elektromechaniczny hydrogeneratora z uwzględnieniem asymetrii wewnętrznych.
PublikacjaW artykule przedstawiono model matematyczny hydrogeneratora, który powstał w wyniku prac dotyczących badania wpływu obwodu elektromagnetycznego na poziom drgań elementów maszyny. Istotą modelu jest uwzględnienie asymetrii wewnętrznej dotyczącej uzwojenia stojana, uzwojenia wzbudzenia i szczeliny powietrznej. Uwzględniono zmienność istotnych sprzężeń elektromechanicznych wynikających z drgań giętnych wału.Ze względu na złożoność...
-
Stability evaluation of the marine propulsion unit mechanical system bymeans of vibrations measurements and their analysis.
PublikacjaIn paper selected issues concerning vibration diagnosis of the mechanical system within marine propulsion units have been given. The analysis of vibration parameters was carried out on the basis of experimental examinations of a real object in which an exceedance of the allowable vibration's level had been observed. In the beginning, the vibration apparatus being on laboratory equipment of the Department of Ship Power Plants of...
-
On the convergence of iterative methods for general differential-algebraic systems.
PublikacjaW pracy badane jest istnienie i jednoznacznoSC rozwiązań dla ogólnej klasy układów równań całkowo-algebraicznych i różniczkowo-algebraicznych oraz zbieżność różnych metod iteracyjnych włączając metody typu ''waveform relaxation''. Podane są warunki, spełnienie których gwarantuje istnienie rozwiązań w/w równań oraz zbieżność badanych procesów iteracyjnych.
-
Badania i analiza systemów radiolokalizacyjnych do zastosowań specjalnych
PublikacjaW artykule scharakteryzowano wpływ nadmiernego uzależnienia różnych dziedzin aktywności od systemów nawigacji satelitarnej GNSS oraz przedstawiono podstawy funkcjonowania systemów radiolokalizacyjnych i radionawigacyjnych wraz z omówieniem zalet i wad różnych struktur systemów i metod estymacji położenia pod względem ich zastosowania w systemach do zastosowań specjalnych. Zaprezentowana została także zasada działania naziemnych...
-
Całkowanie nieliniowych dynamicznych równań ruchu w mechanice konstrukcji.Dynamika powłok sprężystych.**2002, 142 s. 56 rys. 4 tab. bibliogr. 102 poz. maszyn. Rozprawa doktorska /17.06.2002/. P. Gdań., Wydz. Inżynierii Lądowej. Promotor: dr hab. inż. J. Chróścielewski, prof. nadzw PG.
Publikacja.
-
Non-linearity of multibody dynamic equations with respect to Lagrange multipliers: application to railway dynamics
PublikacjaPraca koncentruje się na dynamice układów wieloczłonowych z zamkniętymi łańcuchami członów. Głównym punktem zainteresowania jest modelowanie układów z występującymi nieliniowymi zależnościami opisującymi wpływ siły mnożników Lagrange'a na dynamikę układu (nieliniowe modele siły tarcia.). Aby zbudować model dynamiki układu zawierającego zamknięte łańcuchy członów, wspomniane łańcuchy są "rozcinane" i budowana jest struktura drzewa...
-
The idea of the heat storage in heat accumulator for car engine preheating before start = Koncepcja wykorzystania ciepła zakumulowanego w cieczy chłodzącej do wstępnego podgrzania silnika samochodu przed kolejnym rozruchem
PublikacjaSposób eksploatacji samochodów osobowych w miastach charakteryzuje się krótkimi przejazdami, a w przypadku pojazdów kurierów i pojazdów dostawczych również krótkimi postojami z zatrzymaniem silnika. Nowoczesne układy chłodzenia z pompą cieczy chłodzącej z napędem niezależnym od silnika stwarzają możliwość schładzania lub podgrzewania silnika zatrzymanego. Wpływ stanu cieplnego podczas rozruchu na parametry eksploatacyjne był rozważany...
-
Remarks on the convergence of an iterative method of solution of generalized least squares problem
PublikacjaW pracy przedstawiona jest metoda iteracyjna znajdowania regularyzowanego (w sensie Tichonowa) rozwiązania układu równań Ax=b z dowolną macierzą A. Dla danej liczby alfa i wektora g daje ona ciąg przybliżeń zbieżny do rozwiązania (w sensie najmniejszych kwadratów) tego układu. Rozwiązanie to minimalizuje odległość zbioru wszystkich rozwiązań średniokwadratowych układu Ax=b od wektora g. Podane zostało również oszacowanie szybkości...