Search
Filters
total: 8439
-
Catalog
- Publications 7489 available results
- Journals 14 available results
- Publishing Houses 3 available results
- People 243 available results
- Inventions 14 available results
- Projects 15 available results
- Laboratories 6 available results
- Research Teams 11 available results
- Research Equipment 1 available results
- e-Learning Courses 482 available results
- Events 128 available results
- Open Research Data 33 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: DOBÓR PUNKTU PRACY
-
SKUTKI SPOŁECZNO-EKONOMICZNE STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA – WYBRANE ASPEKTY
PublicationDruga połowa XX wieku to czas dynamicznego wzrostu odsetka ludzi starszych w społeczeństwie. Historia ludzkości pokazuje, że poszczególni jej przedstawiciele starzeli się, natomiast problem ten nie dotyczył populacji jako całość. Klasyczny cykl życia przypisany był jednostce, kiedy to struktura wiekowa ludności nie podlegała większym zmianom. Celem opracowania jest zbadanie skutków zjawiska starzenia się społeczeństwa z punktu...
-
KO-FERMENTACJA METANOWA JAKO ALTERNATYWNA METODA ZAGOSPODAROWANIA ZANIECZYSZCZONEJ BIOMASY
PublicationJedną z przyczyn ograniczonego stosowania fitoremediacji jest powstawanie zanieczyszczonej biomasy, dla której wciąż nie opracowano odpowiedniej technologii zagospodarowania lub unieszkodliwiania. W pracy przedstawiono sposób redukcji objętości biomasy, powstającej w wyniku fitoremediacji, metodą fermentacji metanowej. Głównym zagadnieniem jest intensyfikacja produkcji biogazu w procesie ko-fermentacji dwóch lub większej liczby...
-
Ekonometryczne szacowanie parametrów jako metoda przetwarzania wstępnego w systemach agentowych
PublicationAutorzy przedstawią w pracy ideę systemu wieloagentowego do oceny technologii informatycznych. Model zaprojektowany pierwotnie dla wsparcia decyzyjnego w obszarze IT zaadoptowano dla środowiska przetwarzania danych chemicznych. Osiągniętym celem był oparty na wiedzy mechanizm generowania prognoz o stężeniu zanieczyszczeń chemicznych. Model został pozytywnie zweryfikowany z punktu widzenia jego struktury i algorytmu działania. W...
-
Anna Maria Lepacka dr
People -
150 lat pomnika Mikołaja Kopernika w Toruniu
PublicationArtykuł przywołuje uroczystość odsłonięcia w roku 1903 pomnika M. Kopernika w Toruniu ukazaną z niemieckiego punktu widzenia w prasie gdańskiej w roku 1903. Autor dokonuje stosownej krytyki.
-
Magdalena Szuflita-Żurawska
PeopleHead of the Scientific and Technical Information Services at the Gdansk University of Technology Library and the Leader of the Open Science Competence Center. She is also a Plenipotentiary of the Rector of the Gdańsk University of Technology for open science. She is a PhD Candidate. Her main areas of research and interests include research productivity, motivation, management of HEs, Open Access, Open Research Data, information...
-
Obróbka lignocelulozy - pierwszy etap zielonej energii, chemii wraz z wodorem
PublicationLignoceluloza jest podstawowym budulcem ścian komórkowych roślin; jest materiałem szeroko dostępnym i bardzo złożonym. Powszechna dostępność lignocelulozy jak i wysoka zawartość węglowodanów sprawia, że jest obiecującym materiałem do wykorzystania w ciemnej fermentacji, w zielonej chemii i energii. Podstawowym problemem lignocelulozy jest jej złożoność (składa się głównie z ligniny, celulozy, hemicelulozy)....
-
Zespół Katedry Konstrukcji Maszyn i Pojazdów
Research Teams* Badania własności smarów i cieczy technicznych * Badania tarcia i zużycia elementów maszyn - dobór materiałów na współpracu-jące elementy, dobór środków smarowych, dobór alternatywnych materiałów umożliwiających pracę bez smarowania lub przy smarowaniu wodą * Badania diagnostyczne maszyn i urządzeń, badania trwałości i niezawodności * Projektowanie i optymalizacja konstrukcji nietypowych maszyn i urządzeń * Projektowanie urządzeń...
-
Czynniki generujące skuteczne zarządzanie
PublicationW niniejszym artykule zarezentowano wybrane aspekty, które należy wziąć pod uwagę w przypadku zarządzania pracownikami w celu doskonalenia tego obszaru zarówno z punktu widzenia pracownika, jak i pracodawcy
-
Przestrzeń publiczna nocą - udział światła sztucznego w procesie odnowy przestrzeni publicznej
PublicationW artykule opisano współczesne oświetlenie miasta z punktu widzenia urbanistycznego. Przytoczono przykłady gdzie nowoczesne technologie oświetleniowe były częścią programów rewitalizacji śródmieścia miast i przyczyniły się do ich odnowy.
-
Metoda backstepping w zastosowaniach morskich
PublicationPrezentowana monografia obejmuje zagadnienia związane z opracowaniem zaawansowanego układu regulacji kursu statku, opartego na metodzie projektowania backstepping. W książce przedstawiono technikę umożliwiającą automatyczny dobór parametrów regulatora backstepping do zmieniających się warunków pracy układu, z użyciem metod adaptacyjnych oraz algorytmów genetycznych. Przy zastosowaniu procedury backstepping zaprojektowano dwie konfiguracje...
-
Marzena Kurpińska dr inż.
People -
Komputerowe sprawdzanie i ocenianie wyników testów.
PublicationPrzedstawiono organizację sieciowego systemu komputerowego wspomagającego tworzenie i przeprowadzanie testów. Omówiono podstawowe funkcje systemu oraz przypadki użycia systemu z punktu widzenia nauczyciela. Przedstawiono opis interfejsu dla tej grupy użytkowników.
-
Sieci małych i średnich przedsiębiorstw - ujęcie teoretyczne
PublicationArtykuł przedstawia wyjaśnienie zjawiska sieci małych i średnich przedsiębiorstw z ekonomicznego i socjologicznego punktu widzenia. Ekonomiczne wyjaśnienie ma swoje podwaliny w teorii kosztów transakcyjnych a socjologiczne w koncepcji kapitału społecznego.
-
Przemysław Banasik dr hab.
Peoplee-mail: Przemyslaw.Banasik@zie.pg.edu.pl, pba@zie.pg.gda.pl tel.: +48 58 347 28 75, pok. 510dr hab. Przemysław Banasik, prof. PG – autor ponad 140 publikacji z prawa, zarządzania i ekonomii. W pracy naukowej podejmuje badania nad organizacją wymiaru sprawiedliwości oraz przedsiębiorczością w jej ujęciu prawnym, ekonomicznym i zarządczym. Od 2017 r. Sędzia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku. W latach 2013 – 2017 Prezes Sądu...
-
Strategia wektorowej modulacji szerokości impulsów dla wielofazowych falowników napięcia
PublicationW artykule zaproponowano strategię wektorowej modulacji szerokości impulsów dla wielofazowych falowników napięcia. Zaproponowane rozwiązanie pozwala na niezależne formowanie napięć wyjściowych w n-fazowym falowniku dwupoziomowym z wykorzystaniem (n-1) wektorów aktywnych. Przedstawiony algorytm modulacji umożliwia dobór sekwencji wektorów aktywnych i pasywnych wymagającej minimalnej liczby przełączeń...
-
Odkształcenie prądu pobieranego przez urządzenia oświetleniowe i jego wpływ na instalację zasilającą
PublicationWiększość powszechnie stosowanych energooszczędnych urządzeń oświetleniowych pobiera prąd odkształcony. W niektórych przypadkach odkształcenie prądu jest znaczne i może mieć istotny wpływ na dobór zabezpieczeń, przekroju przewodów i transformatora zasilającego. W artykule przedstawiono analizę widmową prądu pobieranego przez lampy wyładowcze oraz zasady doboru zabezpieczeń i przekroju przewodów w instalacjach oświetleniowych. Zwrócono...
-
Kryteria kontroli jakości zagęszczania wgłębnego gruntów niespoistych
PublicationEtapy kontroli jakości procesu zagęszczania wgłębnego gruntów niespoistych. Ocena przydatności danego gruntu do zagęszczania, wstępny dobór parametrów zagęszczania oraz ich weryfikacja na poletkach doświadczalnych, obserwacja osiadań i badania sprawdzające w postaci sondowań statycznych metodą CPTU, badań dylatometrycznych DMT, badań presjometrycznych PMT oraz sondowań dynamicznych DPT. Dyskusja kryteriów kontroli jakości zagęszczania...
-
Modelowanie stanu mechaniki układu oddechowego u osób otyłych
PublicationPrzedmiotem publikacji jest przedstawienie propozycji modelowania i zasad wizualizacji zmian w mechanice układu oddechowego, u osób z istotną nadwagą lub otyłością. W badaniach wykorzystano 16-elementowy model elektryczny układu oddechowego. Dobór wartości parametrów modelu odbywał się na podstawie wiedzy dostępnej w literaturze medycznej. Opracowanie może być szczególnie przydatne inżynierom dokonującym wstępnej weryfikacji nowo...
-
Zastosowanie badań symulacyjnych w projektowaniu układów automatyki podsystemów energetycznych statków
PublicationPrzedstawiono strukturę i funkcje systemu informatycznego wspomagania projektowania układów automatyki statku. Szczególną uwagę zwrócono na funkcję oceny rozwiązań projektowych na podstawie prowadzonych badań symulacyjnych. Omówiono reprezentację wiedzy o projektowanym podsystemie energetycznym statku, dobór struktur modeli elementów składowych podsystemów umożliwiający zastosowanie reguł do budowy modeli symulacyjnych i reguły...
-
An EIT reconstruction algorithm based on noisy data.
PublicationPraca przedstawia algorytm rekonstrukcji oparty o zmodyfikowany algorytm Gaussa - Newtona. Algorytm uwzględnia istnienie elektrod pomiarowych w tomografii elektroimpedancyjnej. Elektrody charakteryzują się rozmiarem i impedancją. Dodatkowo algorytm zakłada istnienie szumu w sygnale mierzonym. Zostało pokazane, że dobór optymalnego wzorca pobudzenia znacząco poprawia odporność algorytmu rekonstrukcyjnego na szum w danych. Dwie...
-
Wpływ prądów upływowych na działanie zabezpieczeń w instalacjach niskiego napięcia
PublicationW nowoczesnych instalacjach elektrycznych mogą pojawiać się przejściowe i ustalone prądy upływowe o znacznych wartościach. Zjawisko to jest powszechne w instalacjach z odbiornikami elektronicznymi i energoelektronicznymi, a także zawierającymi elementy grzejne. Prądy te wpływają na dobór i poprawne działanie zabezpieczeń, zwłaszcza różnicowoprądowych. W referacie przestawiono wyniki pomiarów prądów upływowych w instalacjach z odbiornikami...
-
Advantages of waterjet ship propulsion in inland waterway transport
PublicationPoddano analizie napęd strugowodny statku z punktu widzenia następujących aspektów transportu śródlądowego:- ograniczona szerokość i głębokość drogi wodnej,- możliwości osadzenia statku na mieliźnie,- ścisłe ograniczenia ekologiczne,- ograniczona szybkość ruchu statku.
-
The system combined of low-speed marine diesel engine and steam turbine in ship propulsion applications
PublicationPrzedstawiono koncepcje okrętowego układu kombinowanego silnik wolnoobrotowy tłokowy- turbina parowa, wykorzystującego ciepło zawarte w spalinach wylotowych.Porównano układ kombinowany dużej mocy dla dwóch silników tłokowych porównywalnych mocy z punktu widzenia termodynamicznego.
-
OT4-4B/AGH-IET-PG-ETI-WSTKT Selection of acceptable transport speeds on roads, taking account of dynamic traffic management
ProjectsProject realized in Department of Multimedia Systems according to DZP/RID-I-68/14/NCBR/2016 agreement from 2016-03-17
-
Charakterystyka procesu utleniania stopów cyrkonu i jego wpływu na stan warstwy wierzchniej oraz desorpcję wodoru
PublicationZjawiska degradacji tlenowej i wodorowej stopów cyrkonu mają istotne znaczenie dla modelowania mechanizmów utraty spójności koszulek paliwowych w warunkach katastrof nuklearnych, szczególnie typu LOCA. Celem naukowym pracy było poznanie i analiza zachowania utlenionych, komercyjnych stopów cyrkonu, wpływu wodoru na utlenione stopy oraz przedstawienie fizycznych źródeł i matematycznych zależności pomiędzy tymi zjawiskami. Wyniki...
-
Cross-talk between DNA damage and cell survival checkpoints during G2 and mitosis: pharmacological implications
PublicationW pracy wyjaśnialiśmy rolę surwiwiny w ochronie komórek w czasie przejścia między G2 i mitozą, traktowanych związkiem uszkadzającym DNA. Jako model komórkowy wybraliśmy komórki ludzkiej białaczki MOLT-4, które wykazują zwiększoną ekspresję białka surwiwiny i niefunkcjonalnym p53. Ekspozycja tych komórek na melfalan, klasyczny związek uszkadzający DNA, prowadzi do uruchomienia punktu kontrolnego w G2 i zablokowania progresji cyklu...
-
Analiza układów przekształtnikowych w systemach bezstykowego przesyłania energii elektrycznej do pojazdu trakcyjnego
PublicationPrzekształtniki energoelektroniczne umożliwiają budowę systemu przekazywania energii elektrycznej z jednego obwodu do drugiego na drodze indukcyjnej bez połączenia między nimi. Wstępna analiza takiego układu wykazała, że możliwe jest przesyłanie energii wystarczającej do zasilenia pojedynczego pojazdu poprzez układ cewek powietrznych o sła-bym sprzężeniu magnetycznym. Zapewnienie odpowiedniej wydajności energetycznej przy najlepszej...
-
Więcej niż odchudzanie. Istota koncepcji zarządzania Lean
PublicationArtykuł opisuje koncepcję Lean z punktu widzenia pracownika i metod zarządzania zasobami ludzkimi. Charakteryzuje tzw. Lean Thinking, czyli szczupłe myślenie towarzyszące technicznym zmianom związanym z wdrażaniem narzędzi wykorzystywanych przez koncepcję Lean.
-
Andrzej Kulowski prof. dr hab. inż.
People -
Aleksander Nowak dr inż.
People -
Zastosowanie mobilnych pomiarów satelitarnych do określania położenia wysokościowego torów
PublicationW pracy podjęto próbę sprawdzenia, na jaką dokładność można było liczyć na kolejnych etapach rozwoju techniki mobilnych pomiarów satelitarnych w zakresie określania położenia wysokościowego torów. Do tego celu wykorzystano wyniki kampanii pomiarów satelitarnych przeprowadzonych na przestrzeni 2009-2015. W wyniku przeprowadzenia odpowiedniej procedury obliczeniowej wykazano, że w okresie tym dokładność pomiarów satelitarnych wyraźnie...
-
Projektowanie systemów informatycznych z wykorzystaniem języka korzyści
PublicationCelem rozdziału jest prezentacja możliwości zastosowania języka korzyści zamiast języka wymagań w projektowaniu systemów informatycznych. W części pierwszej został przedstawiony problem złożoności wymagań pozyskiwanych od klienta. Scharakteryzowano podstawowe pojęcia: inżynierii wymagań i języka wymagań oraz wskazano na ich znaczenie. W części drugiej przedstawiono koncepcję języka korzyści. Omówiono język korzyści z punktu widzenia...
-
Preliminary study on toxicity of aquatic ecosystems in Bug river basin
PublicationW pracy zaprezentowano badania toksyczności wody, osadów i ścieków wykonane w dorzeczu rzeki Bug w 2001 r. Stosując standardowe mikrobiotesty, określono toksyczność wobec roślin, bakterii i skorupiaków. Wody powierzchniowe w dorzeczu rzeki Bug zakwalifikowano jako nietoksyczne, z wyjątkiem górnego dorzecza i punktu w Terespolu. Większość próbek ścieków wykazywała toksyczność wobec organizmów wskaźnikowych, przy czym różnice w odpowiedzi...
-
On the possible increasing of efficiency of ship power plant with the system combined of marine diesel engine, gas turbine and steam turbine in case of main engine cooperation with the gas turbine fed in series and the steam turbine
PublicationW pracy przedstawiono koncepcję układu kombinowanego okrętowego dużej mocy złożonego z wiodącego silnika głównego silnika spalinowego tłokowego oraz skojarzonych z nim turbiny gazowej mocy i układu turbiny parowej, wykorzystujących energię zawartą w spalinach wylotowych silnika spalinowego. Rozpatrywano wariant układu kombinowanego, którym turbina mocy jest zasilana szeregowo spalinami wylotowymi. Podano algorytm i obliczenia...
-
On the possible increasing of efficiency of ship power plant with the system combined of marine diesel engine, gas turbine and steam turbine at the main engine - steam turbine mode of cooperation
PublicationW pracy przedstawiono koncepcję układu kombinowanego okrętowego dużej mocy złożonego z silnika głównego tłokowego oraz skojarzonych z nim turbiny gazowej mocy i układu turbiny parowej, wykorzystujących energię zawartą w spalinach wylotowych silnika głównego tłokowego. Rozpatrywano układ kombinowany układ złożony z silnika spalinowego tłokowego skojarzony z układem turbiny parowej. Podano algorytm i obliczenia poszczególnych podukładów:...
-
Wyznaczanie i symulacje sytuacji miarodajnych przy wymiarowaniu kanalizacji ciśnieniowej
PublicationOmówiono starannie wypracowaną metodę wymiarowania kanalizacji ciśnieniowej. Istotnymi elementami metody są poszukiwania opisów trzech różnych grup charakterystycznych sytuacji eksploatacyjnych w projektowanym systemie. Są to: (1) sytuacje miarodajne z punktu widzenia rozmiarów ewentualnego uderzenia hydraulicznego, (2) sytuacje miarodajne dla zapewnienia wymaganych warunków samooczyszczania, (3) sytuacje miarodajne dla doboru...
-
Wspólna lokalizacja jako katalizator i inhibitor rozwoju klastrów
PublicationStreszczenie: Głównym problemem badawczym poruszonym w artykule są zalety i wady wspólnej lokalizacji. Celem artykułu był przegląd koncepcji teoretycznych poświęconych konsekwencjom umiejscowienia podmiotów gospodarczych w konkretnych warunkach geograficznych i społecznych. Większość omawianych koncepcji została zaprezentowana w kontekście struktur klastrowych, dla których kwestia zakotwiczenia na określonym obszarze jest jedną...
-
Ocena skuteczności stosowanej metodyki regulacji osi toru kolejowego
PublicationW pracy pokazano przykłady stwierdzonych nieprawidłowości w ukształtowaniu torów kolejowych w płaszczyźnie poziomej. Jako przyczynę istniejącej niekorzystnej sytuacji wskazano stosowaną przez wiele lat metodykę regulacji osi toru. W celu oceny skuteczności tego procesu przeprowadzono dwie kampanie ciągłych pomiarów satelitarnych. Pierwsza kampania pomiarowa miała na celu identyfikację stanu istniejącego, druga zaś − określenie...
-
Jednofazowy falownik napięcia z aktywnym obwodem odsprzęgającym
PublicationZnanym zagadnieniem w jednofazowych falownikach napięcia jest pobieranie ze źródła napięcia stałego składowej przemiennej o częstotliwości dwukrotnie większej od częstotliwości generowanej przez falownik. Jednym z rozwiązań problemu jest stosowanie dużej baterii kondensatorów elektrolitycznych, lecz lepszym sposobem z punktu widzenia niezawodności i gęstości mocy przekształtnika jest stosowanie aktywnych układów odsprzęgania mocy....
-
Design and experimental evaluation of pod propulsor models for a large self-propelled ship model.
PublicationArtykuł przedstawia serię hydrodynamicznych badań swobodnych dwóch modeli pędnika podowego. Pędniki zostały zaprojektowane i zbudowane specjalnie dla dwóch wersji dużego modelu okrętu z własnym napędem, przeznaczonego do eksperymentów manewrowych. Jedna wersja jest napędzana pojedyńczym pędnikiem, druga jest wyposażona w dwa pędniki. Oba modele podów były badane w kanale obiegowym. Celem eksperymentu były pomiary sześciu składowych...
-
Zintegrowany system do automatycznej oceny rozwiązań oraz prowadzenia zajęć laboratoryjno-projektowych : Sphere Online Judge
PublicationW pracy zaprezentowano system Sphere Online Judge (SPOJ), z powodzeniem wdrożony na przedmiotach związanych z algorytmiką i optymalizacją dyskretną na Wydziale Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej. Podstawowe funkcje systemu, z punktu widzenia dydaktyki, pozwalają na wykorzystanie go do automatycznej oceny rozwiązań problemów algorytmicznych, jako repozytorium dokumentów (sprawozdań) oraz platformę...
-
Projektowanie siłowni okrętowych,P,Oceanotechnika,sem.02, zimowy 22/23
e-Learning CoursesProcedura doboru układów napędowych, pędników, dobór silnika głównego i zespołów prądotwórczych, projektowanie instalacji rurociągowych w siłowni, tworzenie planu siłowni, analiza bilansów energetycznych i cieplnych
-
Struktura systemu sterowania statkiem dynamicznie pozycjonowanym.
PublicationW artykule przedstawiono funkcje i zadania systemu dynamicznego pozycjonowania (DP) statku. Omówiono zagadnienia sterowania - stabilizacji pozycji i kierunku (kursu rzeczywistego statku) przy małej prędkości manewrowania oraz modele statku DP. Określono wymagania towarzystw klasyfikacyjnych dla statków DP. Przedstawiono wielowarstwową strukturę systemu sterowania statkiem DP, gdzie do podstawowych problemów należy zaliczyć filtrację...
-
Algorytmy sterowania dla poprawy jakości regulacji położenia w serwonapędach
PublicationW serwonapędach o kaskadowej strukturze regulacji momentu, prędkości i położenia, opartej na algorytmach PID, w stanach dynamicznych występują uchyby, które trudno zmniejszyć tylko przez dobór nastaw regulatorów. W artykule zaproponowano metody ich redukcji, oparte na zastosowaniu sprzężenia do przodu. Przedstawiono także modyfikacje algorytmu PID, polegające na dynamicznej adaptacji nastaw do aktualnych wartości uchybu. Omówiono...
-
Rola GIS w badaniach środowiska morskiego
PublicationŚrodowisko morskie nadal pozostaje „białą plamą” z punktu widzenia systemów GIS. Trudno jest znaleźć analogie pomiędzy cyfrowym modelem terenu a danymi batymetrycznymi, ponieważ odzwierciedlają one tylko jedno z możliwych obliczy środowiska morskiego, drugim bardzo ważnym, jest falowanie. Jednakże dopiero informacja wspólna o batymetrii i falowaniu jest naprawdę wartościowa dla ludzi korzystających z morza zawodowo. Mając do dyspozycji...
-
Działalność innowacyjna a społeczna odpowiedzialność biznesu instytucji finansowych
PublicationW artykule przedstawiono podstawowe kategorie determinantów sprzyjających rozwojowi innowacji wśród instytucji finansowych. Zwrócono szczególną uwagę na związek innowacji z wdrożeniem koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu, jako elementu szczególnie ważnego z punktu widzenia interesariuszy instytucji finansowych.
-
Czynniki kształtujące orientację społeczną w przedsiębiorczości
PublicationPoprzez uwzględnienie orientacji społecznej wśród przedsiębiorstw, autorzy publikacji przedstawiają jakim zainteresowaniem cieszą się one w Polsce. Autorzy analizują przyczyny istniejącego stanu rzeczy z punktu widzenia tła społeczno-ekonomicznego biznesu - dużego i małego w Polsce.
-
Dodatkowe oddziaływania boczne na pale od gruntu o małej nośności.
PublicationPosadowienie obiektu mostowego jest zwykle analizowane z punktu widzenia przekazania obciążeń poprzez pale na głębsze nośne warstwy gruntu. Oddziaływania uwzględniane przez projektantów to: obciążenia pionowe, boczne od parcia gruntu, siły hamowania i tarcie w łożyskach.
-
Obliczanie wartości prądów w przewodach odgromowych linii elektroenergetycznych
PublicationW monografii zaproponowano nowatorską metodę obliczania wartości prądów płynących w przewodach odgromowych w czasie zwarć, pozwalającą na dobór przewodów odgromowych pod względem wytrzymałości cieplnej. Proponowana metoda charakteryzuje się większą dokładnością i uniwersalnością niż powszechnie stosowane metody, pozwalając tym samym na dobór przewodów odgromowych z mniejszym ryzykiem niepewności. Prezentowana w książce metoda obliczeniowa...