Filters
total: 8334
filtered: 5318
-
Catalog
- Publications 5318 available results
- Journals 2 available results
- People 165 available results
- Inventions 19 available results
- Projects 27 available results
- Laboratories 4 available results
- Research Teams 9 available results
- Research Equipment 1 available results
- e-Learning Courses 172 available results
- Events 52 available results
- Open Research Data 2565 available results
Chosen catalog filters
displaying 1000 best results Help
Search results for: CYWILIZACYJNE ZMIANY
-
Wpływ farm wiatrowych na pracę systemu elektroenergetycznego.
PublicationPrzedstawiono wybrane zagadnienia związane z praca farmy wiatrowej w systemie elektroenergetycznym, a w tym z jej wpływem na zmiany poziomów napięc i jakość energii elektrycznej.
-
Prawa i obowiązki projektanta. W zgodzie z paragrafami
PublicationKonsekwencje zmiany ustawy ''Prawo budowlane'' z 2005 roku. Nowe obowiązki projektanta, jego szczególna odpowiedzialność. Charakterystyczne wymagania w stosunku do dokumentacji w fazie projektu budowlanego.
-
Możliwości formalizacji procesów zarządzania przedsięwzięciami z wykorzystaniem teorii zbiorów rozmytych.
PublicationCzęsto w literaturze pojawia się twierdzenie, że zarządzanie przedsięwzięciami jest bardziej sztuką niż planowaną metodą postępowania. Takie stwierdzenie wynika z faktu, że w trakcie prac projektowych podejmowane przez kierownika zespołu decyzje są wynikiem trudnych do planowania procesów, jak np. zmiana składu zespołu (nasz najlepszy programista może zostać ''podkupiony'' przez konkurencyjną firmę). Z tego też powodu wielu...
-
Zmienność ciśnienia atmosferycznego w Arktyce Atlantyckiej a temperatura powietrza w Polsce. Przyczynek do przejawów "monsunu europejskiego".
PublicationW pracy omówiono wpływ miesięcznych i rocznych zmian ciśnienia atmosferycznego w Arktyce Atlantyckiej na temperaturę powietrza (Ta) w Polsce. Zmiany SLP w punkcie 75°N, 015°E wywierają najsilniejszy wpływ na temperaturę na obszarze N i NE Europy oraz NW Azji (dalej oznaczenie SLP w tym punkcie P[75,15]). Analiza rozkładu współczynników korelacji (tab. 1, rys. 1) wykazała, że zmiany rocznej P[75,15] w 50-leciu 1961-2010 wykazują...
-
Pomiary impedancji szkliwa zębów w zakresie niskiej częstotliwości.
PublicationCelem pracy była ocena in vitro wartości impedancji szkliwa zębów w zakresie niskiej częstotliwości oraz zmian impedancji pod wpływem wilgotności. Pomiarami objęto szkliwo bez zmian, szkliwo z pęknięciami oraz obszary zmienione w wyniku demineralizacji i próchnicy. Wyznaczono zakres zmian impedancji w wymienionych przypadkach.
-
Testowanie jakości warystorów niskonapięciowych
PublicationW pracy przedstawiono budowę warystorów, z uwzględnieniem procesów zachodzących w ich strukturach i prowadzących do zmiany ich parametrów elektrycznych oraz wybrane sposoby testowania ich jakości.
-
Propozycje usprawnień infrastrukturalno - organizacyjnych sieci tramwajowej w Toruniu
PublicationW artykule przedstawiono propozycje usprawnień funkcjonowania sieci tramwajowej w Toruniu poprzez budowę nowych linii tramwajowych, zastosowanie innowacyjnych rozwiązań infrastrukturalnych oraz zmiany w organizacji ruchu tramwajowego.
-
Studzienka rewizyjna. (1) Efektywne sieci
PublicationOmówiono szczególne problemy kanalizacjimniejszych ośrodków. Przedstawiono zalecenia, wytyczne, normy, rozbieżności. Wskazanop na niekorzystne zmiany i konieczność akceptacji czynnika ekonomicznego. Wykazano szczególnąrole odgrywaną przez studzienkę rewizyjną.
-
Wpływ modyfikacji strontem na strukturę i własności mechaniczne stopu AlSi10Mg=Strontium modyfication influence on the microstructure and properties of AlSi10Mg alloy
PublicationPrzedstawiono wyniki badań materiałowych stopu odlewniczego AlSi10Mg przed i po modyfikacji strontem. Wykazano korzystne zmiany w strukturze i wzrost własności mechanicznych na skutek modyfikacji stopu.
-
Wielkie porty w przeszłości i dziś. Ich rola w rozwoju cywilizacji
PublicationTekst opisuje ewolucję portów morskich, zmiany ich relacji w układzie globalnym, miast portowych i otaczającego regionu, zmieniające się wraz ze zmianami technologii przeładunków i pzrewozu.
-
Moc mieszania w napowietrzanym reaktorze kolumnowym z mieszaniem mechanicznym
PublicationBadano zmiany zużycia mocy mieszania w czasie napowietrzania w reaktorze airlift z cyrkulacją wewnętrzną. Badano wpływ prędkości przepływu gazu, częstości obrotów mieszadła oraz lepkości cieczy.
-
KONFIGURACJA SIECI LAN TYPU SOHO DO PRACY W INTERNECIE IPv6
PublicationArtykuł przedstawia podstawowe problemy występujące przy migracji środowisk małych sieci do obsługi protokołu IPv6. Wraz z problemami przedstawione zostały propozycje metodologii przeprowadzenia migracji i narzędzia wspomagające ten proces. Przedstawiono system wspierający administratorów w migracji zarządzanych przez nich sieci do obsługi protokołu IPv6. Celem pracy jest analiza problemów procesów migracji IPv4 do IPv6 oraz wskazanie...
-
Usługi w chmurze – nowe możliwości i nowe zagrożenia
PublicationCelem pracy jest omówienie zmian zachodzących na rynku usług udostępnianych przez Internet. Wskazanie praktyk związanych z ich wykorzystaniem oraz omówienie szans i zagrożeń, jakie tym zmianom towarzyszą. W efekcie zaproponowanie rozwiązań optymalnych ze względu na możliwości wykorzystania przez klienta oraz ocena ich wpływu na możliwości rozwoju przedsiębiorstwa. W prezentowanej pracy zastosowano metodę studium przypadku uzupełnioną...
-
SKUTKI SPOŁECZNO-EKONOMICZNE STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA – WYBRANE ASPEKTY
PublicationDruga połowa XX wieku to czas dynamicznego wzrostu odsetka ludzi starszych w społeczeństwie. Historia ludzkości pokazuje, że poszczególni jej przedstawiciele starzeli się, natomiast problem ten nie dotyczył populacji jako całość. Klasyczny cykl życia przypisany był jednostce, kiedy to struktura wiekowa ludności nie podlegała większym zmianom. Celem opracowania jest zbadanie skutków zjawiska starzenia się społeczeństwa z punktu...
-
Zielona transformacja gospodarki i finansów samorządowych
PublicationKsiążka wpisuje się w nurt publikacji poświęconych przeciwdziałaniu zmianom klimatu, degradacji środowiska i możliwości wdrażania zrównoważonego rozwoju. Punkt wyjścia rozważań to 2 dokumenty: Agenda 2030 i Europejski Zielony Ład oraz warunki i możliwości ich operacjonalizacji na szczeblu ogólnokrajowym i lokalnym, tj. samorządowym. Zagadnienia omówione w monografii skupiają się na przyczynach i skutkach zmian klimatu, znaczeniu...
-
Metoda głównych składowych w analizie wyników otrzymanych za pomocą dynamiki molekularnej
PublicationMetoda głównych składowych (ang. principal component analysis, PCA) jest jednym z najpopularniejszych statystycznych narzędzi do wielowymiarowej analizy dużego zestawu danych. Pozwala ona na przekształcenie danego zbioru wzajemnie skorelowanych cech (zmiennych) w nowy układ cech wzajemnie nieskorelowanych (tzw. głównych składowych), który jest porównywalny z układem pierwotnym - zastosowanie PCA upraszcza więc w znaczny sposób...
-
Partnerstwo publiczno-prywatne jako źródło finansowania wielkoformatowych imprez sportowych
PublicationCelem niniejszego opracowania jest analiza możliwości wykorzystania w naszym kraju partnerstwa publiczno - prywatnego (PPP) jako źródła finansowania wspierającego organizację wielkoformatowej imprezy sportowej, do jakiej zalicza się Mistrzostwa Europy w piłce nożnej (EURO). Autor w szczególności poddaje analizie stan krajowego rynku PPP na tle rynku ogólnoświatowego oraz zmiany legislacyjne, które dokonały się w ostatnim czasie...
-
Model mobilności a struktura urbanistyczna historycznego śródmieścia Gdańska
PublicationZniszczone 70 lat temu, pod koniec Drugiej Wojny Światowej, historyczne śródmieście Gdańska zostało na nowo zdefiniowane w okresie kilku pierwszych powojennych lat, gdy w czasie jego odbudowy dokonano kreacji miasta socjalistycznego. Jednak już po przełomie 1956 roku następuje zmiana paradygmatu kształtowania miast zgodnie z ideami funkcjonalistycznymi. Najczytelniej te początkowe przemiany w sposobie odbudowy, czy raczej...
-
Eksperymentalne badania sił aerodynamicznych w stopniu turbinowym
PublicationRozprawa skupia się na zjawiskach związanych z tzw. siłami ciśnieniowymi, które działają na uszczelnienie nadbandażowe stopnia turbinowego. Siły te są opisywane liniowym modelem wiążącym je z przemieszczeniem turbiny oraz trzema rodzajami współczynników: sztywności, tłumienia i inercji. Praca ma charakter eksperymentalny. Badania prowadzono na jednostopniowej turbinie akcyjnej zasilanej sprężonym powietrzem. Wykonano pomiary dla...
-
MODEL CHŁODZENIA ORGANIZMU NOWORODKA DLA UZYSKANIA STANU HIPOTERMII LAGODNEJ
PublicationArtykuł jest kontynuacją cyklu publikacji, które ukazały się w „TCHK” w 2009 roku, a dotyczyły selektywnego chłodzenia mózgu noworodka po niedotlenieniu okołoporodowym. W tym materiale przedstawiono wykonany w programie Matlab – Simulink model symulujący zmiany, jakie zachodzą w organizmie noworodka podczas wprowadzania go w stan hipotermii łagodnej. Model powyższy pomimo dużych uproszczeń odzwierciedla zmiany fizjologiczne w zakresie...
-
Modele popytu na samochody osobowe na rynku pierwotnym w Polsce w latach 2004-2009
PublicationW artykule przedstawiono zmiany w wielkości oraz strukturze popytu na samochody osobowe w Polsce w latach 2004-2009 i dokonano analizy potencjalnych przyczyn wywołujących zmiany zainteresowania klientów nowymi pojazdami na polskim rynku. Największy nacisk położono na efekt współwystępowania rynków pierwotnego i wtórnego sprzedaży samochodów osobowych oraz znaczenie poziomu dochodów ludności w gospodarce. Celem artykułu była propozycja...
-
Electroabsorption in vacuum-evaporated films of bathocuproine
PublicationW pracy zmierzono widma elektroabsorpcji (EA) dla próżniowo naparowanych warstw batokuproiny (BCP), stosowanej jako transporter elektronów i bloker dziur w organicznych diodach elektroluminescencyjnych. Widma EA zinterpretowano na podstawie teorii efektu Starka przez bezpośrednie porównanie z widmami I-szej i II-giej pochodnej współczynnika absorpcji. Wyznaczono zmiany trwałego momentu dipolowego i zmiany polaryzowalności elektronowej...
-
Zagregowana miara oceny stanu dojrzałości organizacji w procesach jej ewolucji.
PublicationCelem artykułu jest wskazanie na koniecznośc opracowywania zagregowanych miar pozwalających na ocenę stanu dojrzałości organizacji informatycznych w odniesieniu do procesów ewolucji takich organizacji. Autorzy zwracają uwagę na to, jak w oparciu o wykorzystanie miary złożoności projektu oceniać gotowość organizacji do ewolucyjnych i transformacyjnych zmian. Artykuł został podzielony na cztery główne części. W pierwszej z nich została...
-
Wpływ wybranych stanów przejściowych w układzie zasilania na sieciowe pojazdy trakcyjne.
PublicationWprowadzane są do eksploatacji nowoczesne pojazdy z przekształtnikami energoelektronicznymi, które pracują równolegle z dotychczas eksploatowanymi pojazdami klasycznymi. Rozprawa naświetla pewien aspekt związany z eksploatacją nowoczesnych pojazdów trakcyjnych i ich współpracą z układem zasilania, mówiący o możliwości wystąpienia oscylacji napięć i prądów, wywołanych zmianą parametrów LC systemu trakcyjnego, wynikającą z obecności...
-
Lekceważenie rzeczy pozornie błahych w projektowaniu
PublicationZagadnienia zagrożeń w wyniku nieodpowiedniego przygotowania dokumentacji w fazie projektu budowlanego. Zagłębienia, strefa ścięcia, rozwiązania materiałowe. Wyroby betonowe i żelbetowe - konsekwencje nieodpowiedniego przygotowania. Skutki zmiany dostawcy.
-
Korporativnaa kul`tura i proekologiceskoe predpriatiem.
PublicationW pracy w kontekście przekształceń form zarządzania środowiskowego w USA uzasadnia sie tezę o potrzebie zmiany podejścia do spraw środowiska z menedżersko-technokratycznego na menedżersko-kulturowe.
-
Sześćdziesięciolecie Wydziału Mechanicznego
PublicationPrzedstawiono skrótowo 60. letnią historię Wydziału Mechanicznego Politechniki Gdańskiej. Omówiono zmiany w strukturze organizacyjnej wydziału w latach 1945-2005 oraz główne w obszarach edukacji i nauki.
-
The induction of autophagy in human colon wt p53 and p53-null HCT116 cells by 4-methyl-1-nitroacridine derivative C-1748
PublicationPrzeprowadzone badania miały na celu określenie zdolności pochodnej 4-metylo-1-nitroakrydyny C-1748 do uruchomienia autofagii komórek ludzkiego raka okrężnicy HCT116 posiadających dziki gen p53 oraz podlinii nie posiadającej tego genu. Wszystkie eksperymenty przeprowadzone zostały przy stężeniu hamującym proliferację komórek nowotworowych w 90%. Wykazano, że indukowana przez C-1748 autofagia w komórkach raka okrężnicy jest zależna...
-
A model of occurrence of the situations endangering inland waterways passanger ships and the environment
PublicationZaproponowano czterostanowy semimarkowski model pojawiania się sytuacji zagrażających pasażerskim statkom śródlądowym. Model ten został opracowany w formie semimarkowskiego procesu dyskretnego w stanach i ciągłego w czasie, którego wartościami są rodzaje stanów, interpretowanych jako sytuacje: normalna, skomplikowana, niebezpieczna oraz awaryjna. Zobrazowano przykładową realizację procesu zmian sytuacji, jakie mogą pojawić się...
-
Long chain polyunsaturated fatty acids in smoked Atlantic mackerel and Baltic sprats
PublicationWyniki pracy wykazały, że zmienność w składzie kwasów tłuszczowych w surowcu, (makrela, szprot), pochodzącym z różnych dostaw, była większa niż zmiany wywołane wędzeniem i przechowywaniem wędzonego produktu.
-
Możliwości zastosowania wysokiego ciśnienia w przemyśle owocowo-warzywnym
PublicationW artykule przeglądowym przedstawiono zmiany jakie zachodzą pod wpływem wysokiego ciśnienia w warzywach, owocach i ich przetworach oraz omówiono możliwości wykorzystania techniki wysokociśnieniowej w przemyśle owocowo-warzywnym
-
Zbiornik sieciowy, konsekwencje projektowania w aspekcie wymagań normowych
PublicationProblemy wynikające ze zmienionych zasad projektowania wodociągowego zbiornika sieciowego. Problem zastania wody w wyniku przetrzymania jej w zbiorniku. Konieczność zmiany filozofii planowania systemów - nadrzędność parametru jakości wody.
-
Kompleksowe rozwiązanie zagadnienia zagospodarowania wód opadowych – rozwiązanie bydgoskie
PublicationObecna sytuacja wymaga zmiany postępowania z wodami opadowymi i roztopowymi, szczególnie na terenach zurbanizowanych. Omówiono zagadnienie na przykładzie rozwiązania przyjętego dla dużej aglomeracji miejskiej jaką jest Bydgoszcz,
-
Kilka uwag o doskonaleniu zarządzania uczelnią publiczną (artykuł dyskusyjny)
PublicationW artykule zaproponowano adaptację koncepcji organizacji oburęcznej w uczelni publicznej. Istotą jest propozycja zmiany organizacji uczelni o „90o”, tj. z takiej, w której wydziały tworzą oś organizacyjną, a zespoły projektowe oś koordynacyjną do takiej, w której role te są zamienione. Wydziały zajmują się głównie masowym kształceniem studentów na I stopniu studiów, a zespoły kształcą elity studentów II i III stopnia studiów, prowadząc...
-
Polityka transportowa w miastach i aglomeracjach
PublicationTransport należy do najważniejszych sektorów gospodarki. Znacząco przyczynia się do wzrostu gospodarczego, a także zapewnia wiele miejsc pracy. Zmiany w funkcjonowaniu współczesnego świata wymuszają zmiany także w polityce transportowej. Autorzy pokazali więc: założenia współczesnej polityki transportowej, paradygmaty rozwoju transportu w Unii Europejskiej, miejsce transportu w koncepcji zrównoważonego rozwoju, korytarze transportowe...
-
Wpływ intensywności mieszania na proces fermentacji metanowej
PublicationOmówiono podstawy mieszania konwekcyjnego, mechanicznego, hydraulicznego i barbotażowego stosowanego w technologiach fermentacji metanowej. Dokonano oceny wpływu intensywności mieszania mechanicznego na jakość i ilość powstającego biogazu, jak również na przebieg procesu fermentacji. Zbadano wpływ zmiany prędkości obrotowej mieszadła w reaktorze zbiornikowym z mieszadłem łopatowym na fermentację prowadzoną w sposób quasi-ciągły....
-
Energetuc aspect of diesel engine operotion
PublicationW artykule zaproponowano interpretację wartościującą działania, które (podobnie jak przedstawione mechanice klasycznej działania Hamiltona i Maupertiusa oraz działanie wynikające ze zmiany pędu ciała) jest rozpatrywane jako wielkość fizyczna o jednostce miary zwanej dżulosekundą [dżulsekunda]. Przedstawiono oryginalną metodę analizy i oceny działania silników o zapłonie samoczynnym w ujęciu energetycznym dla potrzeb eksploatacyjnych....
-
Possibility of valuation of operation of marine diesel engines
PublicationW artykule zaproponowano interpretację wartościującą działania okrętowych silników spalinowych, które (podobnie jak przedstawione mechanice klasycznej działania Hamiltona i Maupertiusa oraz działanie wynikające ze zmiany pędu ciała) jest rozpatrywane jako wielkość fizyczna o jednostce miary zwanej dżulosekundą [dżulsekunda]. Przedstawiono oryginalną metodę analizy i oceny działania silników o zapłonie samoczynnym w ujęciu energetycznym...
-
Zagospodarowanie wód opadowych w Polsce – Problemy organizacyjne.
PublicationProblemy zagospodarowania wód opadowych w Polsce. Luki i dwuznaczności krajowych regulacji prawnych. Brak odpowiedzialności za funkcjonowanie systemów. Konieczność zmiany filozofii postępowania. Znaczenie polityki rozbudowy retencji. Samodzielna działalność gmin.
-
Gospodarka : Cześć IIIW : Raport o stanie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego: ocena realizacji inwestycji
PublicationPrzedstawiono przestrzenne uwarunkowania dla rozwoju róznych form gospodarki w regionie (m.in. rolnictwo, rybołówstwo, przemysł, handel, turystyka) oraz zmiany związane z różnymi formami działalności gospodarczej oraz ich przestrzenne zróżnicowanie.
-
Budowa, eksploatacja i renowacja kanalizacji sanitarnej i deszczowej w aspekcie obowiązujących przepisów prawnych
PublicationProblemy związane z realizacją oraz eksploatacją kanalizacji ścieków i wód opadowych w Polsce. Braki w zakresie regulacji prawnycyh. Konieczność zmiany podejścia i innego spojrzenia na możliwości rozwiązania problemów.
-
Intranet w organizacjach nowej gospodarki
PublicationW artykule omówiono cechy organizacji w nowej gospodarce, korzyści z zastosowania Intranetu w organizacjach oraz rolę zmiany postaw komunikacyjnych w pełnym wykorzystaniu zalet, jakie oferuje wewnętrzna sieć komunikacyjna.
-
PRZESTĘPCZOŚĆ PRZEMYTNICZA OBYWATELI PAŃSTW PARTNERSTWA WSCHODNIEGO W POLSCE UJAWNIONA PRZEZ STRAŻ GRANICZNĄ W LATACH 2009-2014
PublicationArtykuł ukazuje zmiany zachodzące w działalnosci przemytniczej obywateli państw Partnerstwa Wschodniego i ich kluczowe determinanty jako zagrożenia dla bezpieczeństwa Polski. Badania zostały zawężone do efektów działań Straży Granicznej.
-
Issue of changes in technical states of a diesel engiene as the result of wear of its tribological systems
PublicationWskazano na konieczność rozpatrywania procesów obciążeń i zużywania układów tribologicznych silników o zapłonie samoczynnym (a zatem również zmiany ich stanów) w warunkach rzeczywistych jako procesów losowych. Oznacza to, że matematycznymi modelami tych procesów mogą być funkcje losowe o argumencie, którym jest czas (t) i o wartościach, którymi są zmienne losowe takie jak obciążenia i zużycia poszczególnych układów tribologicznych....
-
Analiza działań podjętych w celu zmniejszenia tempa ocieplania się klimatu i ich skutki ekonomiczne
PublicationNie ma całkowitej pewności, co do roli człowieka w ociepleniu się klimatu na Ziemi. Obecnie coraz więcej osobistości świata nauki przeczy tezom głoszonym przez IPCC, poszukują oni innych przyczyn podwyższania się temperatury na ziemskim globie. Nie mniej jednak społeczność międzynarodowa przeforsowała szereg dyrektyw i rozporządzeń, mających przeciwdziałać wzrostowi emisji dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych do atmosfery....
-
Platforma aktywnego nauczania dla zwiększenia poziomu umiejętności techników i inżynierów
PublicationPrzemysł 4.0 całkowicie przekształca sektor wytwórczy w Unii Europejskiej wprowadzając zasady cyfryzacji procesów przemysłowych. W rezultacie, nowe cyber-fizyczne systemy produkcyjne wywierają ogromny wpływ na siłę roboczą, a zwłaszcza na techników i inżynierów. Systemy te wymagają nowych hybrydowych zespołów "człowiek – maszyna", w których technicy i inżynierowie powinni umieć analizować zbiory danych Big Data, tworzyć symulacje...
-
Długookresowe wahania przepływów rocznych głównych rzek w Polsce i ich związek z cyrkulacją termohalinową Atlantyku Północnego
PublicationPraca dotyczy przyczyn występowania multidekadowej zmienności średnich rocznych przepływów największych rzek Polski (Wisła, Bug, Odra, Warta). Taka zmienność powoduje, że w wieloletnich przebiegach przepływów rocznych zaznaczają się zmiany znaków trendów (z dodatnich na ujemne i odwrotnie). Przyczyną jest długookresowa zmienność składowej powierzchniowej cyrkulacji termohalinowej na północnym Atlantyku (NA THC – Northern Atlantic...
-
Doświadczenia za zwalczania bakterii nitkowatych w czasie modernizacji Oczyszczalni Ścieków ''Dębogórze'
Publicationw pracy przedstawiono zmiany w technologii Oczyszczalni Ścieków ''Dębogórze'' Pewik Gdynia - po modernizacji w latach 2006-2009, (współfinansowanej z funduszu spójności UE) oraz doświadczenia oczyszczalni w zwalczaniu bakterii nitkowatych.
-
Dynamics of the total system of the circular sawing machine
PublicationW pracy przedstwaiono przyczyny i efekty zmiany położenia ostrzy piły tarczowej. Opisana metoda pomiaru zachowania dynamicznego piły pozwala uzytkownikowi okreslic przyczyny drgań. Ponadto, może wskazać drogi efektywnej ich minimalizacji.
-
Automatyka a deficyt mocy biernej w systemie elektroenergetrycznym
PublicationPrzedstawiono wpływ regulatorów, ich algorytmów i nastawień na lokalny i globalny bilans mocy biernej w systemach elektroenergetycznytch. Zwrócono uwagę na nieprawidłowości stosowanych rozwiązań. Zaproponowano zmiany i sposoby ich wprowadzania.