Filters
total: 9201
-
Catalog
- Publications 2897 available results
- People 119 available results
- Inventions 127 available results
- Projects 12 available results
- Laboratories 5 available results
- Research Teams 10 available results
- Research Equipment 40 available results
- e-Learning Courses 305 available results
- Events 21 available results
- Offers 1 available results
- Open Research Data 5664 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: UKŁAD GEOMETRYCZNY
-
Prefabrykowane pale wbijane
PublicationOmówiono zastosowanie prefabrykowanych, żelbetowych pali wbijanych w różnych rodzajach budownictwa. Zakres pracy obejmuje dotychczasowe oraz współczesne zastosowania pali prefabrykowanych. Zawarto następujące zagadnienia: materiały do produkcji pali, charakterystykę geometryczną, sposoby łączenia, metody prefabrykacji, metody kontroli, omówiono sprzęt do wbijania, scharakteryzowano zjawiska towarzyszące wbijaniu. Podsumowaniem...
-
Bogdan Ścibiorski dr inż.
People -
Wyboczenie cylindrycznego silosu z blachy falistej wzmocnionego słupami w analizie statycznej i dynamicznej.
PublicationW artykule przedstawiono wyniki stateczności cylindrycznych stalowych silosów z blachy falistej wzmocnionych słupami. Obliczenia wykonano stosując MES w obszarze statycznym lub dynamicznym. Przyjęto dokładny przestrzenny model silosów 3D. Uwzględniono wpływ wstępnych imperfekcji geometrycznych. Wyniki porównano z podejściem zaproponowanym w Eurokodzie 3.
-
Simulation of buckling process of cylindrical metal silos with flat sheets containing bulk solids.
PublicationW artykule symulowano proces wyboczenia w cylindrycznych metalowych silosach z płaskich blach wypełnionych materiałem sypkim. Wykonano analizy nieliniowe stosując MES dla silosów pustych i napełnionych. Zbadano wpływ wstępnych imperfekcji geometrycznych na nośność wyboczeniowo. Wyniki porównano z wynikami doświadczalnymi w Uniwersytecie Karlsruhe.
-
3D buckling analysis of a cylindrical metal bin composed of corrugated sheets strengthened by vertical stiffeners
PublicationW artykule pokazano obszerne wyniki analizy wyboczeniowej 3D przy zastosowaniu metody elementów skończonych dla silosu złożonego z blachy falistej i słupów rozmieszczonych równomiernie wokół obwodu. Obliczenia wykonano dla silosu bez i z imperfekcjami geometrycznymi i obciążeniowymi. Wyniki obliczeń porównano z Eurokodem.
-
UKŁAD DETEKACJI SYGNAŁÓW - MODUŁ SPEKTROMETRU OPTYCZNEGO
Research Equipment -
Grzegorz Ronowski dr hab. inż.
People -
Krzysztof Jan Kaliński prof. dr hab. inż.
PeopleKrzysztof J. Kaliński completed his MSc study at Gdańsk University of Technology (GUT) Faculty of Production Engineering (1980, result – get a first). He obtained PhD at GUT Faculty of Machine Building (1988, result – get a first), DSc at GUT Faculty of Mechanical Engineering (ME) (2002, result – get a first), and professor’s title – w 2013 r. In 2015 r. he became full professor.His research area includes: theoretical and applied...
-
Probabilistic evaluation of test architectures for fully differential circuits
PublicationArtykuł prezentuje model probabilistyczny przeznaczony do oceny, porównania i optymalizacji architektur testujących układy w pełni różnicowe. Model ma postać funkcji rozkładów gęstości prawdopodobieństwa amplitudy i fazy sygnału mierzonego w trakcie testowania. Parametry modelu są wyznaczane za pomocą rozwinięcia funkcji układowej w szereg Taylora. Poprawność modelu sprawdzono poprzez porównanie z wynikami symulacji, uzyskanymi...
-
ZASTOSOWANIE WYŁĄCZNIKA BEZPIECZNIKOWEGO DO FORMOWANIA IMPULSU WIELKIEJ MOCY
PublicationW wielu układach fizycznych i technicznych konieczne jest wytwarzanie impulsów wielkiej mocy o krótkim czasie trwania (rzędu ułamków µs). Impulsy te uzyskuje się stosując układy formujące zasilane ze źródła impulsowego wielkiej mocy, o długim czasie trwania impulsu, rzędu kilkudziesięciu µs. Jednym z układów formujących jest bezpiecznik wyłącznikowy. W pracy metodą symulacyjną badano wpływ parametrów bezpiecznika wyłącznikowego...
-
Zastosowanie wyłącznika bezpiecznikowego do formowania impulsu wielkiej mocy
PublicationW wielu układach fizycznych i technicznych konieczne jest wytwarzanie impulsów wielkiej mocy o krótkim czasie trwania (rzędu ułamków µs). Impulsy te uzyskuje się stosując układy formujące zasilane ze źródła impulsowego wielkiej mocy, o długim czasie trwania impulsu, rzędu kilkudziesięciu µs. Jednym z układów formujących jest bezpiecznik wyłącznikowy. W pracy metodą symulacyjną badano wpływ parametrów bezpiecznika wyłącznikowego...
-
Waveform relaxation methods for periodic differential-functional systems.
PublicationPrzedmiotem badań były układy różniczkowo-funkcyjne z warunkiem okresowym.Prawą stronę układu z argumentem funkcyjnym przedstawiono w nowej formie wygodnej do stosowania metody relaksacyjnej ''waveform''. Podano warunki dostateczne (dyskutowano dwa typy takich warunków) przy których wyjściowy problem ma rozwiązanie i odpowiednie ciągi relaksacyjne są do niego zbieżne. Dyskutowano w szczegółach przedstawiony problem numeryczny...
-
PROJEKT I WDROŻENIE ZAAWANSOWANEGO SYSTEMU TELEMETRII DO POMIARÓW ZACHOWANIA BOLIDU FORMULA STUDENT
Publicationpracy przedstawiono proces projektowania i wytworzenia zaawansowanego systemu telemetrii, który został zaaplikowany w piątej generacji bolidu stworzonego przez zespół PGRacing Team. Zastosowanie tego rozwiązania pozwoliło na optymalizację konstrukcji i ustawienia zawieszenia pojazdu. Zebrane dane pochodzą z sensorów, w których skład wchodzą m. in. GPS, akcelerometr, czujniki temperatury opon, liniowe czujniki skoku zawieszenia,...
-
Piecewise continuous distribution function method in the theory of wave disturbances of inhomogeneous gas
PublicationUkład równań typu hydrodynamicznego dla warstwowych gazów w polu grawitacyjnym pochodzi od równania BGK metodą częściowej ciągłej funkcji dystrybucji. Otrzymany system równań uogólnia układ Naviera-Stokesa w dowolnych liczbach Knudsena.
-
Tematyka zbiorników i silosów w pracach Katedry Konstrukcji Metalowych i Zarządzania w Budownictwie
PublicationW artykule opisano prace badawcze realizowane w Katedrze Konstrukcji Metalowych i Zarządzania w Budownictwie. Przedstawiono zakres, metodykę i wyniki badań modelowych oraz analiz numerycznych dotyczących obciążenia wiatrem dwupłaszczowego pionowego zbiornika walcowego oraz stateczności stalowych powłok walcowych obciążonych podciśnieniem z uwzględnieniem wpływu imperfekcji geometrycznych.
-
Modelowanie warstwowych struktur powłokowych za pomocą sześcioparametrowej teorii powłok
PublicationW pracy zaprezentowano numeryczny model powłoki warstwowej z przecięciami bazujący na 6-parametrowej nieliniowej teorii z niesymetrycznymi miarami odkształceń ośrodka Cosseratów. Przyjęte sformułowanie związku konstytutywnego umożliwia bezpośrednie zastosowanie inżynierskich stałych materiałowych. Efektywność modelu ilustrują przykłady numeryczne z zakresu geometrycznie nieliniowej analizy powłok.
-
Experimental and numerical investigations of size effects in reinforced concrete beams with steel or basalt bars.
PublicationW artykule przedstawiono wyniki obliczeń efektów skali w belkach betonowych zbrojonych prętami stalowymi i bazaltowymi podczas zginania. Zastosowano model sprężysto-plastyczny z nielokalnym osłabieniem. Rozkład wytrzymałości na rozciąganie był stochastyczny – przestrzennie skorelowany. Belki były geometrycznie podobne. Wyniki porównano z modelem efektu skali Bazanta
-
Analiza wyboczeniowa MES metalowego cylindrycznego silosu z blachy gładkiej zawierającego materiał sypki.
PublicationW artykule przedstawiono wyniki statycznej analizy wyboczeniowej cienkościennych silosów metalowych o przekroju kołowym zawierających materiał sypki. Analizy MES wykonano dla wstępnych imperfekcji geometrycznych o różnym kształcie i amplitudzie. Materiał sypki został opisany modelem hipoplastycznym. Wyniki analizy dynamicznej porównano z doświadczeniami w Uniwersytecie Karlsruhe.
-
Planowanie przestrzenne obszarów morskich i nadmorskich
e-Learning CoursesZajęcia z przedmiotu "Planowanie przestrzenne obszarów morskich i nadmorskich" składają się z trzech elementów: 1. planowania przestrzennego portów morskich 30h 2. relacji port-miasto 15h 3. planowania obszarów morskich 15h. Kurs dotyczący planowania przestrzennego portów morskich poświęcony jest zagadnieniu planowania przestrzennego portów morskich i uwzględnia takie aspekty jak: Czynniki lokalizacyjne portów morskich, funkcje...
-
Asynchronous motor nonlinear control with inverter output LC filter
PublicationFiltr wyjściowy falownika jest stosowany w napędach elektrycznych prądu przemiennego o regulowanej prędkości w celu wygładzenia przebiegów prądów i napięć zasilających silnik. Zastosowanie filtru utrudnia realizację precyzyjnych metod sterowania silnikami, szczególnie w przypadku napędów bezczujnikowych (tj. bez czujnika prędkości obrotowej wału silnika). Ponieważ, ze względów praktycznych, nie stosuje się pomiarów prądów i napięć...
-
Janusz Nieznański prof. dr hab. inż.
PeopleJanusz Nieznański born in 1957 in Gdańsk. He received the M.Sc. degree in 1981, the Ph.D. degree in 1990, and the D.Sc. (‘habilitation’) degree in 1999, all from the Gdańsk University of Technology. Since 1981 he has been with the above university, where he is currently Professor of Electrical Engineering. His research and teaching interests include control, diagnostics, modeling and simulation of power electronic converters and...
-
Kurzer Bericht über das Problem der Knieschmierung
PublicationNiniejszy artykuł przedstawia krótką informację o smarowaniu stawu kolanowego człowieka biologiczną cieczą synowialną o właściwościach lepkosprężystych. Zostały opisane parametry mechaniczno-geometryczne występujące w tym problemie. Na ich podstawie zaproponowano model matematyczny opisu smarowania powierzchni stawowych kolana z uwzględnieniem wyznaczania wartości ciśnienia hydrodynamicznego i sił nośnych. W kolanie dominuje wyciskanie...
-
Schemat powstawania rys na przykładzie osiowo rozciąganego pręta żelbetowego
PublicationW artykule przedstawiono w sposób schematyczny ideę powstawania kolejnych rys w konstrukcjach żelbetowych na przykładzie osiowo rozciąganego pręta. Opisano początkowy oraz końcowy stan zarysowania. Wyprowadzono wzór na szerokość rysy. Przedstawiono interpretację geometryczną rys dla fazy początkowego zarysowania oraz efekt tension stiffening na przykładzie elementu osiowo rozciąganego. Przedstawiono przykładowe obliczenia miary...
-
Podstawy oceny energetycznej systemów ogrzewania, chłodzenia i zaopatrzenia w ciepłą wodę użytkową
PublicationUkład termodynamiczny jest to część analizowanej przestrzeni wyodrębniona za pomocą abstrakcyjnej osłony (osłony kontrolnej lub bilansowej, albo granicy przyjętego obszaru obserwacji). Bilans substancji i energii, definicje strumienia, składu, temperatury i ciśnienia substancji doprowadzanych do układu i wyprowadzanych z niego, powinny dokonywać się dla miejsca ich przejścia przez osłonę kontrolną. Pozostała część przestrzeni,...
-
Porównywanie zdjęć roślin na podstawie miar podobieństwa różniących się wykładnikiem potęgi
PublicationArtykuł przedstawia studium przypadku poświęcone zastosowaniu różnych miar podobieństwa do porównywania zdjęćroślin. Miary te mają zastosowanie w przypadku użycia układu kamer składającej się z pięciu kamer umieszczonych w bliskiej odległości. Badany układ kamer, nazwany EBCA (Equal Baseline Camera Array), składa się z jednej kamery centralnej oraz kamer bocznych. Opisane miary podobieństwa...
-
Evaluating the performance of organic coatings under mechanical stress using electrochemical impedance spectroscopy
PublicationMimo, iż znaczna liczba konstrukcji zabezpieczanych przy pomocy powłok poddawana jest cyklicznym naprężeniom mechanicznym, czynnik ten wydaje się być niedoceniany jako przyczyniający się do przyspieszonego niszczenia organicznych układów powłokowych. Celem pracy było zweryfikowanie czy powtarzające się naprężenia mechaniczne stanowią istotny element wpływający na skrócenie czasu eksploatacji systemów powłokowych. W tym celu układ:...
-
Molecular basis of the low activity of antitumor anthracenediones, mitoxantrone and ametantrone, in oxygen radical generation catalyzed by NADH dehydrogenase. Enzymatic and molecular modelling studies
PublicationSyntetyczne antracenodionowe leki przeciwnowotworowe, w przeciwieństwie do antybiotyków antracyklinowych, charakteryzują się słabym wytwarzaniem wolnych rodników w układach z dehydrogenazą NADH. Wyniki prezentowane w artykule wskazują, że ani potencjał redukcyjny, ani konformacja łańcuchów bocznych, ani energie orbitali granicznych (LUMO i HOMO) nie determinują zdolności antracenedionów do stymulacji wytwarzania reaktywnych form...
-
New Methods of Short-Circuit Current Limiting and Switching-off
PublicationPrzedstawiono wyniki badań symulacyjnych i eksperymentalnych hybrydowych indukcyjno-tyrystorowych ograniczników i wyłączników prądu zwarciowego. Impedancja dławika ogranicznika prądu jest wtrącana do obwodu zwarciowego dopiero w chwili, gdy prąd zwarciowy przekroczy wartość prądu wymuszonego w dławiku przez zewnętrzne źródło prądu. Ograniczanie dynamiki prądu zwarciowego jest bezzwłoczne. Układ nie generuje przepięć łączeniowych....
-
Experimental and numerical assessment of size effect in geometrically similar slender concrete beams with basalt reinforcement
PublicationW artykule przedstawiono doświadczalne i numeryczne wyniki badań efektu skali w geometrycznie podobnych smukłych belkach betonowych ze zbrojeniem bazaltowym. Doświadczenia zostały symulowane stosując metodę elementów skończonych w oparciu o model sprężysto-plastyczny z degradacją sztywności i nielokalnym osłabieniem. Otrzymano dobrą zgodność wyników doświadczalnych z numerycznymi.
-
Frequency compensation for two-stage operational amplifiers with improved PSRR characteristic
PublicationW pracy została opisana nowa metoda kompensacji częstotliwościowej dwustopniowych wzmacniaczy operacyjnych. Metoda kompensacji gwarantuje uzyskanie stabilnej pracy wzmacniacza operacyjnego przy założeniu że wzmocnienie układu z zamkniętą pętlą sprzężenia zwrotnego jest ograniczone do wartości kilkunastu decybeli. W porównaniu do innych znanych metod kompensacji, zaproponowana metoda umożliwia co najmniej dziesięciokrotne poszerzenie...
-
Szybkie metody spektroskopii impedancyjnej
PublicationW pracy przedstawiono metody i układy przyspieszające pomiary widma impedancji i identyfikację elementów układów zastępczych obiektów technicznych. Zostały one ukierunkowane na implementację w tanich przyrządach diagnostycznych nadających się do pracy w różnych warunkach, m. in. w terenie. Aby skrócić czas pomiaru impedancji zastosowano różne sygnały pobudzenia: harmoniczne, wieloharmoniczne, impuls prostokątny. Do identyfikacji...
-
Design and simulation of a new prototype of piezoelectric cantilever sensor/actuator for analysis of the soft tissues properties
PublicationThis paper is devoted to a new prototype of piezoelectric cantilever transducer dedicated for the characterization of the mechanical properties of soft tissues. General description of the actuator’s structure is presented including the basic principles of the measurement. The chosen geometry of the prototype is discussed and compared with the existing one. Constitutive equations are presented for the active and passive layer of...
-
Mathematical model and numerical calculations of the pelagic trawl system
PublicationW pracy przedstawiono matematyczny model ruchu środka ciężkości zestawu do trałowania pelagicznego wraz z wyznaczaniem jego parametrów geometrycznych. Pokazano także sposób rozwiązania i przykładowe wyniki obliczeń numerycznych. Opracowany program komputerowy może być wykorzystywany do wyznaczania optymalnych parametrów pracy dla zapewnienia bezpiecznych, efektywnych i ekologicznych połowów pelagicznych
-
Programowanie algorytmiczne w edukacji architektonicznej
PublicationWprowadzenie komputerów do projektowania architektonicznego uprościło projektowanie złożonych form geometrycznych. Na podstawie cyklicznych warsztatów badawczych, prowadzonych od 2011 roku na Politechnice Gdańskiej, przedstawiona została problematyka związana z zastosowaniem projektoawania algorytmicznego w architekturze. Celem warsztatów jest popularyzacja oraz sprawdzenie sprawności posługiwania się narzędziami służącymi do projektowania...
-
Obliczenia i projekt nowego łożyska nr 1 turbozespołu TG-2 EC w Gdańsku
PublicationCelem pracy było wykonanie optymalizacji geometrii łożyska nr 1 turbozespołu TG2 w celu uzyskania maksymalnej poprawy własności dynamicznych łożyska. W tym celu przeanalizowano kilkanaście różnych wariantów geometrycznych i wybrano najbardziej optymalne dla tego przypadku rozwiązanie. Opracowano dokumentację techniczną nowego łożyska. Łożysko wdrożono w turbinie parowej EC Gdańsk.
-
Analiza nośności wyboczeniowej cylindrycznego silosu z blachy falistej wzmocnionego słupami
PublicationPrzedstawiono wyniki analizy stateczności cylindrycznego silosu wypełnionego materiałem sypkim. Wykonano liniową analizę wyboczeniową i nieliniową analizę statyczną silosu bez imperfekcji i z imperfekcjami geometrycznymi oraz obciążeniowymi z uwzględnieniem naporu materiału sypkiego według Eurokodu 1. Obliczone numerycznie obciążenia wyboczeniowe silosu porównano z obciążeniami dopuszczalnymi według Eurokodu 3.
-
Sławomir Grulkowski dr inż.
People -
Janusz Smulko prof. dr hab. inż.
PeopleHe was born on April 25, 1964 in Kolno. He graduated in 1989 with honors from the Faculty of Electronics at Gdańsk University of Technology, specialising in measuring instruments. In 1989 he took second place in the Red Rose competition for the best student in the Pomerania Region. Since the beginning of his career ha has been associated with Gdańsk University of Technology: research assistant (1989-1996), Assistant Professor (1996-2012),...
-
Computing internodal conductivities in numerical modeling of two dimensional unsaturated flow on rectangular grid
PublicationW artykule porównano rozwiązania numeryczne dwuwymiarowego równania przepływu nienasyconego z użyciem różnych metod uśredniania współczynnika przewodności hydraulicznej między sąsiednimiwęzłami. Uwzględniono średnia arytmetyczną, geometryczną, "pod prad" oraz całkową, a także niedawno zaproponowany sposób uśredniania oparty na analizie przepływu ustalonego. Ten ostatni sposób okazałsię najbardziej uniwersalny, gdyż umożliwiał otrzymanie...
-
Jan Stąsiek prof. dr hab. inż.
People -
Results on parametrical robustifiction of CGPC systems.
PublicationPrzedmiotem pracy jest stochastyczno-deterministyczny algorytm iteracyjny uodparniający układ sterowania predykcyjnego CGPC na parametryczną niepewność modelu sterowanego obiektu. Niezależnie od wybranej metody projektowania regulatora CGPC, nie ma gwarancji że projektowany regulator utworzy wraz z obiektem odporny układ sterowania.
-
Fuzzy logic based sensorless control of induction motors.
PublicationW artykule przedstawiono układ sterowania bezczujnikowego silnikiem indukcyjnym wykorzystujący logikę rozmytą. W układzie wykorzystano metodę sterowania polowo zorientowanego. Prędkość kątowa estymowana jest za pomocą obserwatora i pomiarów mocy. Układ działa w szerokim zakresie prędkości. Zaprezentowano wyniki badań symulacyjnych.
-
Automatyczne projektowanie oraz efektywna optymalizacja wymiarów geometrycznych i topologii anten zminiaturyzowanych
ProjectsProject realized in Department of Microelectronic Systems according to UMO-2017/27/B/ST7/00563 agreement from 2018-06-29
-
Marek Szkodo dr hab. inż.
People -
Stanowisko do badań bezczujnikowych układów sterowania maszyną asynchroniczną o mocy 22kw z filtrem silnikowym
PublicationW referacie przedstawiono układ stanowiska badawczego przeznaczonego do eksperymentalnego sprawdzenia koncepcji bezczujnikowego sterowania silnikami indukcyjnymi o mocy 22kW. Stanowisko składa się z dwóch sprzęgniętych napędów z silnikami indukcyjnymi pracujących na wspólny obwód pośredniczący. Pierwszy układ pracuje bezczujnikowo z filtrem silnikowym, zaś drugi w zamkniętej pętli z czujnikiem prędkości. W referacie zaprezentowano...
-
Podstawowe założenia metody regulacji osi toru z wykorzystaniem mobilnych pomiarów satelitarnych
PublicationW pracy zwrócono uwagę na ograniczenia stosowanej w naszym kraju metodyki regulacji osi toru związane w głównym stopniu z uzyskiwaną dokładnością określania istniejącego kształtu toru. Jako rozwiązanie alternatywne wskazano opracowaną przez interdyscyplinarny zespół naukowy Politechniki Gdańskiej i Akademii Marynarki Wojennej / Akademii Morskiej w Gdyni i stosowaną od 2009 roku nowatorską technikę mobilnych pomiarów satelitarnych....
-
Ocena odcinków prostych trasy kolejowej na podstawie pomiarów satelitarnych
PublicationW pracy przedstawiono kolejny moduł opracowywanego w Politechnice Gdańskiej programu komputerowego SATTRACK do wizualizacji, oceny i projektowania trasy kolejowej, dostosowanego do techniki ciągłych pomiarów satelitarnych. Jest to moduł TRACK_STRAIGHT, służący do oceny odcinków prostych. Pokazano opis jego funkcjonowania oraz przykłady zastosowania odpowiednich funkcji. Zapisane w pliku tekstowym współrzędne prostej wykorzystuje...
-
Poprawa sprawności układów ORC i systemów trigeneracyjnych poprzez zastosowanie różnych termodynamicznych wariantów ich działania
PublicationNadrzędnym celem w procesie projektowania instalacji opartej o układy ORC (Organic Rankine Cycle) i systemy trigeneracyjne jest uzyskanie możliwie najwyższej sprawności lub maksymalnej mocy układu. Jednak naturalną barierą wdrażania nowych, często kosztownych, technologii są przesłanki natury ekonomicznej. Niedoceniany również bywa w takich przypadkach efekt ekologiczny ewentualnej modernizacji. Niniejsza praca przedstawia systemowe...
-
Sterowanie rozproszone układami zasilania bezprzerwowegopracującymi równolegle
PublicationW referacie przedstawiono propozycję jednofazowego systemu zasilania bezprzerwowego (UPS) zbudowanego w oparciu o pracujące równolegle moduły przekształtników DC-AC-DC-AC z separacją galwaniczną. Opisano opracowany i zastosowany w układzie system komunikacji pomiędzy modułami oparty na warstwie fizycznej CAN, obsługujący sterowanie rozproszone typu master-slave pozwalające na uzyskanie wysokiej dyspozycyjności systemu UPS. Układy...
-
Phase transitions and microstructure of emulsion systems prepared with acylglycerols/zinc stearate emulsifier
PublicationZbadano przemiany fazowe jakim ulegają układy emulsyjne w czasie procesu emulgowania, prowadzonego w obecności emulgatora acyloglicerolowego modyfikowanego stearynianem cynku. Rodzaj przemian mikrostrukturalnych jakim ulegały emulsje zależny był w głównej mierze od temperatury oraz zawartości fazy wodnej. Obserwowano powstawanie emulsji typu W/O, która wraz z obniżaniem temperatury ulegała inwersji prowadzącej do powstania dyspersji...