Search
Filters
total: 1234
-
Catalog
displaying 1000 best results Help
Search results for: ZJAWISKO PIEZOELEKTRYCZNE
-
Przedsiębiorczość nieproduktywna w świetle ekonomii instytucjonalnej. Analiza zjawiska w Polsce
Publication.
-
WYKORZYSTANIE ZJAWISKA EMISJI AKUSTYCZNEJ W DIAGNOZOWANIU STANU TECHNICZNEGO ZBIORNIKÓW ŁADUNKOWYCH
PublicationWedług wymagań i procedur Towarzystw Klasyfikacyjnych cały cykl pomiarów, jest bardzo kosztowny i opiera się na sprawdzeniu całej konstrukcji bez względu na to, czy jest ona skorodowana czy też nie. Celem niniejszej pracy jest próba znalezienia odpowiedzi na to, czy najnowsze osiągnięcia w dziedzinie badań nieniszczących (metoda Emisji Akustycznej) dadzą się zastosować do bardziej efektywnej oceny stanu technicznego konstrukcji...
-
Wykorzystanie zjawiska Emisji Akustycznej w diagnozowaniu stanu technicznego zbiorników ładunkowych
PublicationWedług wymagań i procedur Towarzystw Klasyfikacyjnych cały cykl pomiarów jest bardzo kosztowny i opiera się na sprawdzeniu całej konstrukcji bez względu na to, czy jest ona skorodowana czy też nie. Celem niniejszej pracy jest próba znalezienia odpowiedzi na to, czy najnowsze osiągnięcia w dziedzinie badań nieniszczących (metoda Emisji Akustycznej) dadzą się zastosować do bardziej efektywnej oceny stanu technicznego konstrukcji...
-
Edukacyjne narzędzie do badania zjawisk zachodzących podczas konwersji AC/CA
PublicationW pracy przedstawiono software'owe narzędzie umożliwiające analizę jakości karty dźwiękowej zainstalowanej komputerze PC opracowane na potrzeby laboratorium przetwarzania sygnałów. Oprogramowanie to w bardzo prostym, powszechnym systemie, jakim jest komputer PC z kartą dźwiękową, pozwala na zapoznanie się z wieloma typowymi problemami praktycznymi spotykanymi przy konwersji analogowo-cyfrowej (AC) i cyfrowo-analogowej (CA).
-
Detekcja gazów za pomocą zjawisk fluktuacyjnych w rezystancyjnych czujnikach gazów
PublicationOpracowanie przedstawia problemy wykrywania gazów oraz substancji zapachowych, realizowanych za pomocą układów z czujnikami gazów. Opisano zasady działania tych czujników oraz stosowane układy detekcji. Przedstawiono metodę wykrywania gazów za pomocą analizy zjawisk fluktuacyjnych obserwowanych w rezystancyjnych czujnikach gazów. Proponowaną metodę zastosowano, wykorzystując czujniki dostępne na rynku oraz konstrukcje prototypowe....
-
Modelowanie zjawisk zachodzących w strefie tworzywo-forma podczas procesu wtryskiwania.
PublicationPodczas wtrysku w warstwie tworzywa przy ściance formy występują zjawiska, które są źródłem wad powierzchni wypraski. Zjawisko to opisano, oraz zaprezentowano model zachowania się tworzywa w tej strefie, opierając się na symulacji komputerowej procesu wtrysku. Symulację wykonano na komputerach CI TASK przy wykorzystaniu programu FIDAP. Występujące wady powierzchni opisano w oparciu materiał fotograficzny i profilogramów powierzchni.
-
Analiza zjawisk reologicnych w elemetach instalacji przemysłowych metodą elementów skoczonych
PublicationW pracy zaprezentowano problemy obliczeń reologicznych metalowych konstrukcji inżynierskich. Omówiono wybrane modele lepkosprężyste i lepkoplastyczne, również z uwzględnieniem zniszczenia. Poruszono problem identyfikacji parametrów wybranych równań konstytutywnych. Przedstawiono numeryczne aspekty zastosowania praw reologicznych do obliczeń realizowanych metodą elementów skończonych (MES). W pracy zamieszczono kilka przykładów...
-
Ocena uszkodzeń powierzchni tocznej szyn kolejowych za pomocą zjawisk wibroakustycznych
PublicationNarastającym problemem diagnostyki nawierzchni kolejowej stały się wady (uszkodzenia) powierzchni tocznej szyn, które w konsekwencji pęknięcia lub złamania szyny prowadzą do wykolejenia pociągu. Prowadzona dotychczas diagnostyka szyn jest niewystarczająca do jednoznacznej oceny występowania uszkodzenia na powierzchni tocznej, stąd pojawiła się koncepcja pracy doktorskiej, której celem jest zbadanie możliwości oceny wybranych uszkodzeń...
-
Wyznaczanie tłumienia propagacyjnego w systemie UMTS w warunkach występowania zjawiska wielodrogowości
PublicationNiniejsza praca zawiera opis pomiarowych badań zjawiska wielodrogowości w miejskim środowisku propagacyjnym. Przedstawiono nowy, uwzględniający to zjawisko, wielowariantowy model propagacyjny, opracowany na podstawie danych zebranych podczas pomiarów, dla systemu UMTS, pracującego w środowisku miejskim. Model ten został poddany ocenie statystycznej, a także został porównany z trzema modelami propagacyjnymi zalecanymi dla systemów...
-
Zjawiska sufozyjne w kanale odpływowym Elektrowni Wodnej Straszyn na rzece Raduni.
PublicationArtykuł zawiera prezentację warunków hydrogeologicznych w rejonie elektrowniwodnej Straszyn wraz z opisem istniejących procesów sufozyjnych.
-
Zjawiska hydrauliczne oraz obciążenia występujące w pośrednich fazach budowy falochronów narzutowych
PublicationPrzeprowadzono analizę przyczyn uszkodzeń, a nawet katastrof falochronów narzutowych. Określono wzajemne oddziaływanie falochronu podłoża gruntowego i falowania w różnych fazach jego budowy i w czasie eksploatacji. Szczegółowo omówiono ten problem w odniesieniu do realizowanego przedłużenia falochronu zachodniego w Łebie.
-
Ekonomiczny wymiar zjawiska przedsiębiorczości w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej
PublicationSkala przedsiębiorczości występująca w Polsce na tle tego zjawiska w innych krajach UE jest zasadniczo porównywalna. Nie oznacza to jednak, aby ustawodawca polski czy unijny mieli zaprzestać starań zmierzających do zwiększenia aktywności przedsiębiorczości. Liczba i wielkość przedsiębiorców działających na danym rynku decyduje bowiem zarówno o liczbie zatrudnionych pracowników, poprawie bytu społeczeństwa czy wartości dodanej brutto....
-
Janusz Smulko prof. dr hab. inż.
PeopleHe was born on April 25, 1964 in Kolno. He graduated in 1989 with honors from the Faculty of Electronics at Gdańsk University of Technology, specialising in measuring instruments. In 1989 he took second place in the Red Rose competition for the best student in the Pomerania Region. Since the beginning of his career ha has been associated with Gdańsk University of Technology: research assistant (1989-1996), Assistant Professor (1996-2012),...
-
Badanie zjawisk stacjonarnego i niestacjonarnego przejmowania ciepła przy użyciu termografii ciekłokrystalicznej.
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych stacjonarnego i niestacjonarnego przejmowania ciepła przy użyciu termografii ciekłokrystalicznej.
-
Dziecięca Meteorologia. Rozumienie przez dzieci zjawisk pogody w różnych częściach świata
Publication -
Pomiar zjawisk dynamicznych wystęujących podczas opróznianai silosów przy zastosowaniu tomografii ECT
PublicationW artykule przedstawiono wyniki pomiarów efektów dynamicznych wystepujacych podczas opróznianai silsoów uzyskane przy zastosowaniu Elektrycznej Tomografii Pojemnościowej. Analizę zmian koncentracji przepływu materiału sypkiego wykonano dla przepływu grawitacyjnego oraz przepływu kontrolowanego.
-
Aaliza zjawisk dynamicznych w komorze cylindrowej pompy pwk o zmiennej wydajności
Publicationopisano budowę i zasadę działania mechanizmu zmiany wydajności pompy wielotłoczkowej osiowej pwkz sterowanej krzywkowo. wyjaśniono przyczyny powstawania zjawisk dynamicznych w komorach roboczych towarzyszących przejściu komory z fazy tłoczenia w fazę ssania. dla opisania tych zjawisk przeprowadzono teoretyczną analizę zmian ciśnienia występujących w pojedynczej komorze roboczej pompy, powstających w wyniku dodatniego przekrycia...
-
Bad geometry effect in TDOA systems
PublicationW artykule przedstawiono wpływ tzw. złej geometrii (ZG) rozmieszczenia stacji bazowych na dokładność estymacji położenia terminala w sieciach komórkowych, wykorzystujących metodę TDOA. Zdefiniowano podstawowe parametry opisujące złą geometrię oraz przedstawiono praktyczne wskazówki jak poprawić dokładnośc estymacji położenia terminala ruchomego w przypadku wystąpienia ZG.
-
Ocena jakości superkondensatorów wybranymi metodami, wykorzystując zjawiska losowe i badania rozkładu temperatury
PublicationW artykule przedstawiono metody analizy jakości wykonania próbek superkondensatorów na podstawie pomiarów szumów generowanych w ich strukturach oraz rozkładów temperatury na ich powierzchni. Prezentowane metody zostały porównane z obecnie stosowanymi parametrami oceny jakości tych elementów. Wyniki uzasadniają wprowadzenie dodatkowych parametrów, pozwalających oceniać jakość superkondensatorów.
-
Krytycznie o zjawisku stygnięcia i zamarzania wody według PN-EN ISO 12241
PublicationW pracy odniesiono się do zaprezentowanego w Polskiej Normie matematycznego i fizycznego modelu stygnięcia i zamarzania wody w rurach. Opisano przebieg zjawiska, formy występowania lodu, zależności ciśnieniowe oraz praktyczne konsekwencje pomijania złożoności procesu stygnięcia i zamarzania.
-
Przedsiębiorczość społeczna przestrzeń rozwiązywania problemów społecznych i realizacja szans przedsiębiorczych - analiza zjawiska
PublicationZjawisko przedsiębiorczości społecznej wymaga wielowymiarowej analizy a analiza dorobku w ty zakresie, wskazuje, że jest ono zbadane jeszcze w niewystarczającym zakresie. W dyskursie publicznym, naukowym na gruncie polskim rzadko kiedy porusza się problemy związane z innowacyjnością, poszukiwaniem nisz rynkowych tj. społecznych. W artykule dokonano identyfikacji tego obszaru.
-
Badania przemieszczeń poprzecznych toru kolejowego w kontekście zjawiska histerezy mechanicznej - cz. II
PublicationW części II artykułu zajęto się zaobserwowanym w trakcie badań zjawiskiem histerezy mechanicznej, występującej w torze kolejowym podczas procesu regulacji geometrycznej jego osi. Do opisu tego zjawiska zastosowano klasyczny, skalarny model histerezy Preisacha. Uzyskano stosunkowo dużą zgodność pomiędzy wynikami badań eksperymentalnych przeprowadzonych w torze kolejowym i wynikami obliczeń numerycznych. Ponieważ kształt pętli...
-
Badania przemieszczeń poprzecznych toru kolejowego w kontekście zjawiska histerezy mechanicznej - cz. I
PublicationW pracy przedstawiono podejmowane w różnych krajach próby znalezienia efektywnej metody określania sił podłużnych w szynach toru kolejowego. Następnie skupiono się na kwestii oporów poprzecznych rusztu torowego, omawiając wyniki badań z wykorzystaniem podbijarki torowej przeprowadzonych w Politechnice Gdańskiej. Wykazano, że podbijarka może być podczas swojej bieżącej pracy wykorzystywana jako urządzenie diagnostyczne.
-
Michał Bernard Pietrzak dr hab.
PeopleMichal Pietrzak is head of the Department of Statistics and Econometrics at the Faculty of Economics and Management, Gdańsk University of Technology, and Deputy Editor-in-Chief for Statistical Reviewing of the journals: Oeconomia Copernicana and Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy. Until October 2021, he worked as an associate professor at the Faculty of Economic Sciences and Management, Nicolaus...
-
Wpływ zjawisk społecznych na współczesny kryzys ekologiczny w świetle encykliki Laudato si’
Publication -
Badania i opis zjawisk nowego typoszeregu silników hydraulicznych satelitowych z kompensacją luzów.
PublicationW referacie przedstawiono budowę, działanie i opis zjawisk nowego typoszeregu silników hydraulicznych satelitowych, w których zastosowano kompensację luzów osiowych w celu ograniczenia przecieków przez szczeliny komór roboczych. Typoszereg tych silników opracowany przez firmę Projektowanie Maszyn inż. Bohdana Sieniawskiego obejmuje 13 wielkości chłonności na obrót wału w zakresie od 0,4 do 6,3 dm3/obr. Prace badawcze nad tymi silnikami,...
-
Badania wstępne możliwości oceny stanu powierzchni tocznej szyn za pomocą zjawisk wibroakustycznych
PublicationW artykule przedstawiono wstępną koncepcję możliwości wykorzystania zjawisk wibroa-kustycznych w celu oceny stanu powierzchni tocznych szyn. Scharakteryzowano metodykę, zakres badań oraz wybór punktów lokalizacyjnych. Badania wstępne obejmowały pomiary drgań i hałasu na referencyjnym odcinku toru oraz na odcinku toru z wadą squat. Pomiary przeprowadzono na dwóch liniach kolejowych nr 213 Reda – Hel oraz 131 Chorzów Batory – Tczew....
-
Noise spectral density computation based on finite element model of piezoceramic sensor
PublicationThe high sensitivity with wide bandwidth is required for sensor applications in non-destructive testing (NDT). The sensitivity of piezoceramic sensors demands to minimize their noise especially thermal noise, polarisation noise and low frequency 1/f noise,which are the main sources of voltage or current fluctuation in this sort of sensors. For simplicity, only the piezoceramic part of sensor was under study. the theoretical and...
-
Metody oznaczania właściwości przeciwutleniających fitozwiązków w systemach komórkowych z wykorzystaniem zjawiska fluorescencji/luminescencji.
PublicationOd czasu odkrycia roli reaktywnych form tlenu (RFT) w etiologii tzw. chorób cywilizacyjnych, obejmujących nieinfekcyjne chroniczne choroby, takie jak nowotwory, cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze oraz możliwości wykorzystania związków o charakterze przeciwutleniaczy w walce z tymi chorobami, naukowcy opracowali wiele metod służących do oznaczania aktywności przeciwutleniającej , zarówno czystych związków chemicznych, jak i ekstraktów...
-
Zastosowanie metody elementów spektralych do modelowania zjawisk propagacji fal sprężystych dla celów diagnostyki
PublicationW artykule przedstawiono modelowanie propagacji fal sprężystych przy pomocy metody elementów spektralnych na bazie płytowych elementów Mindlina. Zaletą tego sformułowania jest diagonalizacja macierzy mas wynikająca ze zgodności rozkładu węzłów elementu wzorcowego i fizycznego z położeniem punktów całkowania kwadraturą Gaussa-Lobatto-Legendre'a. W pracy przedstawiono symulacje propagacji fal giętnych wzbudzonych na jednej krawędzi...
-
INTERDYSCYPLINARNOŚĆ W EDUKACJI STUDENTÓW ARCHITEKTURY. NA PRZYKŁADZIE BADANIA ZJAWISK WIATROWYCH W ŚRODOWISKU ZABUDOWANYM
PublicationCelem artykułu jest prezentacja możliwości włączenia badań w zakresie aerodynamiki w proces kształcenia studentów wydziałów architektury. Opisano metodę pracy ze studentami uwzględniającą badania eksperymentalne w tunelu aerodynamicznym. Pozwala ona na rozpoznanie charakteru badanych zjawisk oraz na szersze spojrzenie na interdyscyplinarność w projektowaniu architektonicznym.
-
Modelowanie matematyczne zjawisk transportu zanieczyszczeń i procesów technologicznych w wybranych reaktorach oczyszczalni ścieków
PublicationW pracy opisane zostały wyniki wykonanych przez autora badań dotyczących modelowania adwekcyjno-dyspersyjnego przepływu zanieczyszczeń podlegających reakcjom, na przykładzie reaktorów z osadem czynnym, powszechnie stosowanych w stopniach biologicznych na oczyszczalniach ścieków komunalnych. Analizie poddano możliwości stosowania modeli mechanistycznych ASM (Activated Sludge Model) w połączeniu z równaniami różniczkowymi cząstkowymi...
-
Symulacja zjawiska stopniowego wypierania zagłębionego rurociągu podmorskiego z dna w wyniku cyklicznego obciążenia hydrodynamicznego.
PublicationGeneracja cyklicznej siły wyporu hydrodynamicznego, działającej na rurociąg podmorski zagłębiony w dnie i spowodowanej oddziaływaniem falowania powierzchniowego na dno morskie. Wyniki badań laboratoryjnych, w małej skali, stopniowego wypierania rurociągu z podłoża gruntowego w kierunku powierzchni dna. Próba numerycznego symulowania procesu pionowego przemieszczania się rurociągu w gruncie, z wykorzystaniem metody elementów rozdzielnych.
-
Low-frequency current noise in electrochromic devices
PublicationObserwowano szumy typu 1/f w elemencie wykazującym zjawisko elektrochromizmu - zmiany swoich parametrów optycznych (przezroczystości) pod wpływem przyłożonego napięcia. Element składał się z porowatej warstwy nanocząstek WO3 oraz tlenku Ni-V. Obserwowano gęstość widmową mocy prądu szumów, która zalezała liniowo od kwadratu prądu stałego I płynącego przez element. Stwierdzono, że intensywne przełączanie elementu między trybem przezroczystym...
-
Cavitacion erosion, influence of electrochemical corrosion on cavitation - a review
PublicationZjawisko kawitacji polega na narastaniu, a następnie zapadaniu się i implozji pęcherzy wypełnionych gazem lub parami. Zachodzi ono niemalże we wszystkich układach hydrodynamicznych np. w pompach, zaworach, na śrubach okrętowych, turbinach, hydropłatach itp. na skutek lokalnej, gwałtownej zmiany ciśnienia. W większości przypadków jest to zjawisko niepożądane, ponieważ siły generowane podczas implozji pęcherzy kawitacyjnych są tak...
-
Zjawisko kawitacji hydrodynamicznej i akustycznej w połączeniu z zaawansowanymi procesami utleniania, jako skuteczne metody oczyszczania ścieków z produkcji asfaltów
PublicationW pracy doktorskiej przedstawiono wyniki badań nad zastosowaniem kawitacji hydrodynamicznej oraz akustycznej, wspomaganych zewnętrznymi odczynnikami utleniającymi (ozonem; nadtlenkiem wodoru; oraz ich mieszaniną – tzw. odczynnikiem peroxone) do obniżenia ładunku zanieczyszczeń ścieków rzeczywistych z produkcji asfaltów. Przeprowadzono szczegółową analizę zmian zawartości lotnych związków organicznych tlenu i siarki oraz porównano...
-
Wpływ zjawiska uczenia i zapominania na czas realizacji powtarzalnych procesów budowlanych realizowanych w warunkach losowych
Publication -
„Odwrócony łańcuch dystrybucji leków” – o przyczynach, skutkach oraz sposobach zwalczania tego zjawiska i zapobiegania mu
Publication -
Zmiana postaw i zachowań młodzieży szkół gimnazjalnych - w świetle badań w wybranych gminach woj. pomorskiego. Zjawisko więzi społecznych wśród młodzieży
Publicationartykuł opisuje zjawiska dotyczące współczesnej młodzieży szkół gimnazjalnych w zmieniających się warunkach cywilizacyjnych, w tym zagrożenia oraz zjawiska społecznie szkodliwe
-
Fluctuation phenomena in semiconductor gas sensors
PublicationCzujniki gazu mogą być wytwarzane z cienkiej warstwy półprzewodnika, która po podgrzaniu do odpowiedniej temperatury staje się czuła na gaz. Zjawisko to jest dobrze znane i szeroko opisane w literaturze. Jako wskaźnik detekcji gazu wykorzystuje się zmianę rezystancji stałoprądowej czujnika. Zwiększenie czułości i, co najważniejsze z praktycznego punktu widzenia, selektywności dyskryminacji można uzyskać jeśli warstwa półprzewodnika...
-
społecznie ujemne skutki wprowadzania do obrotu pieniędzy pochodzących z nielegalnego źródła i konieczność prawnego przeciwdziałania zjawisku
Publication -
Monitorowanie i modelowanie zjawisk z wieloma skalami czasu do potrzeb sterowania w zastosowaniu do oczyszczalni ścieków
PublicationOstatnie dwanacie miesięcy przeznaczyłem na kończenie rozprawy doktorskiej oraz pisanie dwóch artykułów na ALSIS' 06 (1st IFAC Workshop on Applications of Large Scale Industrial Systems), który odbędzie się w dniach 30 - 31 sierpnia w Helsinkach i Sztokholmie. Oba artykuły [1,2] zostały przyjęte i będę je prezentował podczas warsztatów ALSIS'06. Artykuł [1] zawiera częciowe wyniki pracy dotyczšce budowy modelu oczyszczalni cieków...
-
Thermo-fluid Transport Phenomena in Air-fed Pressurised Protective Clothing
PublicationPublikacja opisuje sposób modelowania turbulentnych przepływów dwuskładnikowych w ciśnieniowych kombinezonach ochronnych, które używane są w reaktorach fuzyjnych. Rozważane są różne modele turbulencji. Przepływy modelowane są w realistycznych geometriach, które odtwarzane są metodą fotogrametrii. Pokazano również sposób modelowania kondensacji pary wodnej na wewnętrznych powierzchniach kombinezonów.
-
Elipsometric data analysis used in on-line metal passivation monitoring
PublicationWykorzystano technikę elipsometrii monochromatycznej do opisu on-line warstw tlenkowych, elektroosadzanych na miedzi. Elipsometria jest w stanie dostarczyć informacji odnośnie grubości i współczynników załamania światła układów warstwowych, jednakże wymagane w tym celu jest zbudowanie matematycznego modelu odwzorowującego stałe optyczne układu badanego. W powyższej pracy przedyskutowane zostały różne metody dopasowywania modelu...
-
Charakterystyka zjawiska przemytu na granicy polsko-rosyjskiej po wstąpieniu Polski do Uniii Europejskiej na przykładzie wybranych miejscowości przygranicznych
PublicationCelem artykułu jest charakterystyka przemytu w strefie przygranicznej Polski i Federacji Rosyjskiej - obwód kaliningradzki w pierwszej dekadzie XXI wieku. Rozdział został oparty na badaniach dokonanych przez autorkę na polsko -rosyjskich przejściach granicznych. Badania obejmują zagadnienia: powód zajmowania się przemytem, artykuły przemycane, przychody respondentów osiągane z przemytu, częstotliwość przekraczania granicy z Federacją...
-
Wykorzystanie zjawiska sorpcji w opracowaniu nowych technik izolacji analitów organicznych z mediów gazowych oraz ciekłych z zastosowaniem polidimetylosiloksanu.
Publication.
-
Opinia dotycząca zjawiska powstawania pęcherzy w nawierzchni autostrady A1 na odcinku od węzła Nowe Marzy do węzła Czerniewice
PublicationCelem pracy była analiza przyczyn powstawania oraz określenie ewentualnego wpływu na trwałość oraz możliwego przeciwdziałania zjawiska powstawania pęcherzy w nawierzchni autostrady.
-
The model of photovoltaic phenomenon in thin inhomogeneously organic film
PublicationW pracy przedstawiono model zjawiska fotowoltaicznego w obecności gradientu pułapek nośników ładunku. Zakładając, że długość dyfuzji ekscytonów związana jest z koncentracją pułapek, wykazano, że napięcie fotowoltaiczne silnie zależy od gradientu koncentracji pułapek.
-
Advanced Agent Identification With Fluctuation-Enhanced Sensing
PublicationPraca przedstawia wyniki szeregu zaawansowanych algorytmów przetwarzania sygnałów losowych obserwowanych w sensorach gazu typu Taguchi Gas Sensors. Stwierdzono, że proponowane metody pozwalają wykrywać bardziej efektywnie obecność wielu różnych gazów. W celu detekcji zastosowano głównie funkcje spektrum i bispektrum.
-
Computer analysis of dynamic phenomena in PWK-type pumps
PublicationReferat przedstawia wstępne wyniki analizy CFD dynamicznych zmian ciśnienia zachodzących w komorze cylindrowej pompy z rozrządem krzywkowym PWKZ-95. Analizy prowadzono dla pompy wyposażonej w elastyczną komorę kompensacyjną oraz dla pompy bez kompensacji.