Filtry
wszystkich: 2151
-
Katalog
- Publikacje 1708 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 2 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 1 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 111 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 12 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 24 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 3 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 15 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 8 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 246 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 21 wyników po odfiltrowaniu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: odnawialne źródła energii
-
Mechanika Wykład PG_00055738 IMM sem. letni 2022/23
Kursy OnlineModelowanie w mechanice: układ rzeczywisty, model fizyczny, model matematyczny, algorytm, a także: ciało idealnie sztywne, punkt materialny, siła skupiona. Prawa Newtona. Pojęcia pierwotne i aksjomaty. Równoważne układy sił. Wypadkowa zbieżnego układu sił. Moment siły względem punktu i względem osi. Wypadkowa dwóch sił równoległych. Para sił i jej moment. Moment wypadkowej zbieżnego i równoległego układu sił. Siła główna i moment...
-
System do badania odporności na zakłócenia komunikacji liczników energii wykorzystujących technologię PRIME.
PublikacjaTechnologia PRIME umożliwia przesyłanie sygnału informacyjnego (np. o zużyciu energii przez poszczególnych odbiorców) za pośrednictwem linii elektroenergetycznej. Zakłócenia występujące w sieci mogą jednak utrudniać prawidłową komunikację między urządzeniami podłączonymi do tej sieci. W celu zbadania wrażliwości urządzeń wykorzystujących technologię PRIME na zakłócenia zbudowano sprzęg AMI-Z1 umożliwiający wprowadzanie do sieci...
-
Alternatywne źródła zasilania w trolejbusach - przegląd rozwiązań stosowanych w miastach europejskich
PublikacjaW artykule przedstawiono obecne tendencje w zakresie autonomicznych źródeł zasilania dla trolejbusów.
-
Alternatywne źródła zasilania w trolejbusach - przegląd rozwiązań stosowanych w miastach europejskich
PublikacjaW artykule przedstawiono obecne tendencje w zakresie autonomicznych źródeł zasilania dla trolejbusów.
-
Związki organiczne, ich źródła emisji i wpływ na jakość powietrza wewnętrznego
PublikacjaCałkowite wyeliminowanie związków organicznych z powietrza wewnętrznego jest niemożliwe. Z tego powodu oprócz prognozowana poziomu stężeń analitów z grupy lotnych związków organicznych na podstawie znajomości parametrów kształtujących jakość powietrza wewnętrznego konieczna jest również kontrola poziomu stężeń tych związków w powietrzu wewnętrznym. Scharakteryzowanie składu chemicznego zanieczyszczeń powietrza wewnętrznego oraz...
-
Źródła informacji producentów rolnych w kwestii skutków integracji z Unią Europejską
PublikacjaArtykuł zawiera informacje dotyczące sposobów uzyskiwania wiedzy przez producentów rolnych na temat korzyści i zagrożeń jakie niesie z sobą integracja rolnictwa w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej. Treść artykułu i zawarte w nim problemy prowokują do sformułowania ostatecznej odpowiedzi na pytanie o opłacalność produkcji rolnej i stawiają, zarówno przed czytelnikiem jak i producentem rolnym, tezę o konieczności...
-
Rtęć w organizmach żywych – źródła i formy występowania, bioakumulacja, metody oznaczania
PublikacjaRtęć (Hg) jest metalem ciężkim o znanej i szeroko badanej toksyczności. Toksyczność rtęci zależy od formy chemicznej tego pierwiastka. Metylortęć (MeHg) jest uważana za najbardziej toksyczną formę rtęci, która po spożyciu jest bioakumulowana i biomagnifikowana w organizmach znajdujących się na kolejnych, następujących po sobie, ogniwach łańcucha pokarmowego. W ekosystemach wodnych, mikroorganizmy przekształcają nieorganiczne formy...
-
Wpływ odkształceń napięcia źródła na dokładność pomiaru impedancji uziemień urządzeń elektroenergetycznych.
PublikacjaW pracy przedstawiono zagadnienia pomiaru impedancji rozległych uziemień urządzeń elektroenergetycznych. Przeprowadzono analizę wpływu odkształcenia napięcia sieci na błędy pomiaru przy stosowaniu metody technicznej. Badania i obliczenia błędów przeprowadzone zostały dla wybranych typów odkształceń krzywej napięcia i różnych parametrów obwodu badanego.
-
Badania symulacyjne wpływu sterowania ruchem na wykorzystanie energii hamowania pojazdów na przykładzie metra
PublikacjaPrzedstawiono modele sieci zasilającej oraz poruszających się pociągów metra, opracowane dla potrzeb badań symulacyjnych wpływu odpowiedniego sterowania ruchem na stopień wykorzystania energii hamowania odzyskowego w komunikacji miejskiej. Porównywano energię pobraną z sieci i całkowity czas przejazdu dla wykonania zadanej pracy przewozowej przy różnych algorytmach sterowania ruchem pociągów. Zaproponowano warianty sterowania w...
-
Laboratorium konwersji energii II
Kursy Online -
RYNEK ENERGII [2021/22]
Kursy Online -
Przesył mediów i energii
Kursy Online -
Magazynowanie energii [2023/2024]
Kursy OnlineKurs jest przeznaczony dla studentów II stopnia kier. Energetyka (stacjonarne), specjalność Inteligentne systemy energetyczne
-
RYNEK ENERGII [2020/21]
Kursy Online -
Konwersja energii słonecznej 2023
Kursy Online -
RYNEK ENERGII [2023/24]
Kursy Online -
Marcin Jewartowski dr inż.
Osoby -
Polsko-szwedzki projekt naukowo-badawczy: ''BioEnPol zrównoważony rozwój systemów energetycznych Polski: rola bioenergii''.
PublikacjaProjekt realizowany jest od roku 2001 przez 3 ośrodki: Zespół Badań Systemowych Energetyki i Środowiska Politechniki w Lund w Szwecji, Europejskie Centrum Energii Odnawialnej EC BREC w Warszawie, Katedrę Elektroenergetyki Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej. W czasie trwania projektu w każdej instytucji realizowany jest doktorat oraz wykonywane są prace towarzyszące, m.in. modelowane są systemy energetyczne...
-
Analiza możliwości wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach fotowoltaicznych w warunkach klimatycznych Polski Północnej na podstawie wielomiesięcznego monitoringu
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki analizy wielomiesięcznych danych pomiarowych ze stacji fotowoltaicznej i meteorologicznej z systemem nadążnym, zainstalowanej na dachu budynku Chemii C Politechniki Gdańskiej. Celem analizy było określenie potencjalnych możliwości generowania energii elektrycznej za pomocą modułów fotowoltaicznych w warunkach geograficznych Polski Północnej poprzez: obliczenie energii padającego promieniowania słonecznego...
-
Kompleksowa modernizacja lokalnego systemu grzewczego z wprowadzeniem gospodarki skojarzonej i z wykorzystaniem energii odnawialnej.
PublikacjaOomówiono przykład kompleksowej modernizacji lokalnego systemu grzewczego. W jej ramach wprowadzono nowe, skojarzone źródło energii elektrycznej i ciepła, wymieniono system rurociągów, zaś budynki dwu osiedli poddano konwencjonalnej termomodernizacji. W budynkach jednego z osiedli wprowadzono układ grzejny oparty na gruntowych pompach ciepła oraz kolektorach słonecznych.
-
Excitation energy migration between elongated fluorophores in uniaxially oriented polyvinyl alcohol films
PublikacjaBezpromienisty wieloetapowy transfer energii jest studiowany dla molekuł DTCI w osiowo rozciąganych i nierozciąganych foliach poliwinylowych. Wyniki pomiarów zaników anizotropii znacznie różnią się dla rozciąganych i nierozciąganych folii. Dla układów nieuporządkowanych zaobserwowano szybką depolaryzację fluorescencji wynikającą z efektywnej migracji energii. Dla częściowo uporządkowanych układów, depolaryzacja była znacznie wolniejsza...
-
Superkondensatory elektrochemiczne jako urządzenia do magazynowania energii
PublikacjaW artykule przedstawiono zasady działania superkondensatorów ich charakterystykę pracy oraz przykłady zastosowania w praktyce.
-
Przekształtniki dwukierunkowe ze zwrotem energii do sieci
PublikacjaW artykule przedstawiono stanowisko eksperymentalne oraz badania porównawcze napędu jednokierunkowego i dwukierunkowego z silnikami indukcyjnymi o mocy 22kW. Następnie przedstawiono wyniki wdrożenia napędu dwukierunkowego w Spółdzielni Mleczarskiej "Maćkowy" w Gdańsku, gdzie napęd dwukierunkowy wykorzystano przy modernizacji wirówki do produkcji twarogu DSC1 z silnikiem o mocy 18,5kW.
-
Przekształtniki dwukierunkowe ze zwrotem energii do sieci
PublikacjaW artykule przedstawiono stanowisko eksperymentalne oraz badania porównawcze napędu jednokierunkowego i dwukierunkowego z silnikami indukcyjnymi o mocy 22kW. Następnie przedstawiono wyniki wdrożenia napędu dwukierunkowego w Spółdzielni Mleczarskiej "Maćkowy" w Gdańsku, gdzie napęd dwukierunkowy wykorzystano przy modernizacji wirówki do produkcji twarogu DSC1 z silnikiem o mocy 18,5kW.
-
Przesył energii elektrycznej - potrzeby,progi i bariery
PublikacjaW artykule przeanalizowano stan aktualny i kierunki rozwoju krajowego systemu przesy ł owego w kontek ś cie potrzeb gospodarki krajowej. Przedstawiono znaczenie sieci przesy ł owych oraz rol ę operatorów systemu przesy ł owego i systemów dystrybucyjnych w sektorze energetycznym. Oceniono mo ż liwo ś ci rozwoju przy uwzgl ę dnieniu aktualnych prognoz zapotrzebowania na energi ę , wytyczono potencjalne...
-
Wodór jako źródło energii - zalety i wady
PublikacjaW rozdziale przedstawiono wady i zalety zastosowania wodoru jako paliwa w transporcie, w elektroenergetyce i jako paliwa zasilającego kotły grzewcze. Omówiono metody otrzymywania wodoru, kwestie związane z jego przechowywaniem przed transportem, w jego trakcie i w miejscu użycia. Przedstawiono także możli- wość wykorzystania obecnie istniejącej infrastruktury przesyłowej i dystrybucyjnej gazu ziemnego do przesy- łania wodoru. W...
-
Zarządzanie użytkowaniem energii poprzez kontrolę wskaźników energetycznych
PublikacjaKontrola wskaźników energetycznych jest jedną z podstawowych technik oceniania poprawności prowadzonej gospodarki energetycznej przy wdrażaniu procedur zarządzania energią. Przedstawiono podstawowe rodzaje wskaźników energetycznych, sposoby ich wyznaczania i procedury bieżącej analizy.
-
Problemy optymalizacji doboru energii defibrylacji komór serca
PublikacjaPraca dotyczy sformułowania tematyki badawczej z zakresu optymalizacji pobudzenia defibrylacyjnego serca. Dokonano przeglądu różnych sposobów defibrylacji elektrycznej, uwzględniając podstawy patofizjologiczne, ograniczenia i skutki uboczne. Przeprowadzona analiza prowadzi do zdefiniowania zakresu planowanych badań skoncentrowanych na optymalizacji zabiegu defibrylacji. Zdefiniowano kryteria optymalizacji, jakiej powinien podlegać...
-
Dobór czynnika roboczego oraz korzystnych wartości podstawowych parametrów projektowych mikroturbiny do przetwarzania energii ze źródeł niskotemperaturowych
PublikacjaPraca poświęcona jest analizom termodynamicznym obiegów mikrosiłowni turbinowych, dla których, ze względu na bardzo małe wartości natężenia przepływu, szczególnie ważnym zadaniem jest dobór głównych parametrów obiegu cieplnego. Zastosowana metoda określania optymalnych parametrów obiegu łącznie z uwzględnieniem ich wpływu na geometrię mikroturbiny daje możliwość przeprowadzenia optymalizacji uwzględniającej jednocześnie rodzaj...
-
Comprehensive modernization of local heating system using cogeneration and renewable energy sources
PublikacjaPrzedstawiono przeprowadzoną kompleksową modernizację lokalnego systemu grzewczego z wprowadzeniem gospodarki cieplno-elektrycznej opartej na paliwie gazowym LNG, oraz z zastosowaniem odnawialnych źródeł energii w posatci energii słónecznej i geotermicznej.
-
Zużycie energii na potrzeby grzewcze w budynkach mieszkalnych w wybranych krajach europejskich. Cz. 1
PublikacjaW pierwszej części artykułu przedstawiono zużycie energii w sektorze budownictwa w wybranych krajach europejskich, które jest zróżnicowane i wynosi średnio 150-230 kWh/(m2a) w Europie Zachodniej i 250-400 kWh/(m2 a) w Europie Wschodniej i Centralnej. Omówiono także regulacje prawne w kilku krajach europejskich, dotyczące efektywności energetycznej i izolacyjności cieplnej budynków.
-
Paliwa gazowe dla energetyki - stagnacja czy rozwój
PublikacjaPrzedstawiono prognozy dotyczące rozwoju rynku gazu w Polsce. Zwrócono uwagę na technologie energetyczne: węglowe, gazowe, jądrowe i odnawialne. Podkreślono rolę cen gazu w rozwoju energetyki.
-
Analiza świadectw pochodzenia energii elektrycznej z odnawialnych źródeł na przełomie lat 2005-2014
PublikacjaWraz z wprowadzeniem pakietu energetyczno-klimatycznego w 2009 roku przez Unię Europejską, Polskie władze zobligowane do stworzenia odpowiednich procedur, które z jednej strony zachęciłyby podmioty do inwestowania w sektorze OZE, z drugiej zaś wprowadziły instrumenty umożliwiające monitorowanie stanu zaawansowania prac w zakresie rozwoju krajowych instalacji odnawialnych źródeł energii w obliczu przyjętych przez siebie zobowiązań....
-
Analiza funkcjonowania polskiego rynku energii elektrycznej w okresie wprowadzenia stopni zasilania w 2015 roku
PublikacjaPrzedstawiono opis sytuacji, która doprowadziła do wprowadzenia wysokich stopni zasilania w KSE w sierpniu 2015 r. Omówiono przyczyny i konsekwencje wprowadzenia stopni zasilania, na podstawie analizy zapotrzebowania na moc w KSE. Przedstawiono analizę cen i obrotów na Rynku Bilansującym w tym okresie. Opisano wpływ nietypowej sytuacji na Giełdę Energii oraz na ceny na rynku „spotowym” i rynkach terminowych.
-
Termiczno-chemiczna piroliza do biopaliw ciekłych i gazowych, jako metoda podnoszenia sprawności konwersji energii biomasy
PublikacjaW pracy opisano i sklasyfikowano wybrane metody przetwarzania biomasy w biopaliwa ciekłe i gazowe. Skupiono się na bardziej zaawansowanych technologicznie rozwiązaniach uznając, iż bezpośrednie spalanie biomasy w celu wyprodukowania energii termicznej, w porównaniu z innymi sposobami konwersji jest ekonomicznie najmniej opłacalne.
-
Rozpoznawanie urządzeń i wykrywanie nieautoryzowanego poboru energii elektrycznej na podstawie pomiaru napięcia
PublikacjaW pracy rozpatrywany jest problem wykrywania nieautoryzowanego poboru energii z sieci elektrycznej przez identyfikację podłączonych urządzeń. Estymacja stanu sieci, rozumianej jako zbiór podpiętych układów, wraz z ustaloną listą urządzeń dopuszczonych, pozwala określić, czy w danej chwili ma miejsce pobór nieautoryzowany. W celu wykrywania urządzeń, proponuje się wykorzystać prostą metodę opartą na analizie wysokoczęstotliwościowego...
-
Zużycie energii na potrzeby grzewcze w budynkach mieszkalnych w wybranych krajach europejskich. Cz. 2
PublikacjaW drugiej części artykułu przedstawiono regulacje prawne szczegółowe odnoście zuzycia energii w budynkach w Polsce, w Niemczech i w Unii Europejskiej jako całości. Omówiono także emisję zanieczyszczeń w sektorze budownictwa, ktory jest znaczącym źródłem zanieczyszczenia środowiska. Przedstawiono wskaźniki jednostkowego zużycia ciepła w budynkach mieszkalnych w wybranych krajach europejskich. Pokazano także przykłady standardowej...
-
Diagnostyka węwnętrznych uszkodzeń uzwojenia transformatora trakcyjnego w oparciu o analizę energii dyssypacji na okres
PublikacjaW referacie przedstawiono metodę diagnostyki wewnętrznych uszkodzeń transformatora trakcyjnego opartą na analizie mocy chwilowej do wyznaczenia energii strat wewnątrz transformatora. Analiza strat w transformatorze umozliwia detekcę takich uszkodzeń jak: zwrcia zwojowe, asymetria uzwojeń, relaksacja naprężeń na stykach połączeń uzwojeń i uszkodzenia rdzenia prowadzące do zwiększenia strat w żelazie. W referacie opisano szczegółowo...
-
ZASTOSOWANIE W ELEKTROTECHNICE METOD ANALIZY I SYNTEZY UKŁADÓW DO POPRAWY JAKOŚCI ENERGII I STEROWANIA
PublikacjaW artykule przedstawiono podsumowanie wieloletnich prac badawczych prowadzonych w Instytucie Elektrotechniki i Informatyki przez zespoły naukowe pod kierunkiem Prof. Mariana Pasko. Badania te dotyczyły wybranych zagadnień z zakresu analizy i syntezy układów do poprawy wybranych wskaźników jakości energii elektrycznej oraz układów sterowania napędów elektrycznych. Przeprowadzono zarówno analizę...
-
Wytwarzanie energii elektrycznej w skojarzeniu z ciepłem i w źródłach odnawialnych na rynku konkurencyjnym. (Referat komplementarny)
PublikacjaPrzedstawiono zasadnicze problemy wytwarzania energii elektrycznej w skojarzeniu z ciepłem w źródłach odnawialnych na rynku konkurencyjnym. Podano główne bariery rozwoju skojarzonej gospodarki węglowo-elektrycznej w warunkach rynku konkurencyjnego.
-
Konwencjonalne i niekonwencjonalne źródła ciepła-ST_2021/2022
Kursy OnlineZapoznanie z teoretyczną i praktyczną wiedzą w zakresie konwencjonalnych i niekonwencjonalnych źródeł ciepła. Przepisy prawne i normy, urządzenia i armatura, metodyka projektowania, technologie stosowane w źródłach ciepła. Praktyczne zastosowanie obliczeń i zasad projektowania, analiza i wybór rozwiązań. Kurs jest przeznaczony dla studentów 2. semestru studiów stacjonarnych II stopnia na kierunku Inżynieria Środowiska, specjalność:...
-
Między XIX a XXI wiekiem. Obecny stan filozofii i jego nieco zapomniane źródła
PublikacjaW XiX wieku rozpoczął się kryzys filozofii. Przestała ona odgrywać wiodącą rolę na uniwersytecie i impulsy płynące z jej strony nie odgrywały już większej roli. Wskutek ogromnego rozwoju nauk przyrodniczych praktyka naukowa staje się afilozoficzna i do samej filozofii zaczęła odnosić się wrogo. Filozofia swój zasadniczy przedmiot zainteresowań – byt, obszar tradycyjnej metafizyki, musiała oddać szybko rozwijającym się naukom szczegółowym...
-
Źródła, otrzymywanie i przydatność niektórych termostabilnych enzymów w przetwórstwie skrobi i mleka
PublikacjaPrezentowane wyniki wskazują na możliwość usprawnienia produkcji syropów skrobiowych przez zastosowanie rekombinantowej alfa-amylazy z Pyrococcus woesei i termostabilnej alfa-glukozydazy z Thermus thermophilus. Wykazano także przydatność rekombinantowej, termosta-bilnej beta-galaktozydazy z Pyrococcus woesei do wytwarzania bez-laktozowego mleka i serwatki. Enzym ten wykazuje dużą termostabil-ność i znaczną aktywność w szerokim...
-
Źródła i wybrane metody ograniczania zakłóceń w systemach automatyki z napędami przekształtnikowymi
PublikacjaProblem emisyjności elektromagnetycznej urządzeń elektrycznych stosowanych we współczesnych sieciach zasilających jest zagadnieniem bardzo istotnym i wymagającym niejednokrotnie zaangażowania znacznych nakładów technicznych w celu jego ograniczenia. Ekranowanie urządzeń i przewodów o znacznych poziomach emisji elektromagnetycznej stanowi jedną z podstawowych metod rozwiązywania problemów zakłóceń elektromagnetycznych, szczególnie...
-
Podniesienie sprawności konwersji energii biomasy poprzez termiczno-chemiczną pirolizę w biopaliwa ciekle i gazowe
PublikacjaProduktem termicznego rozkładu biomasy jest biowęgiel, biopaliwa ciekłe i palny gaz (wodny, generatorowy). Dzięki zwiększonej gęstości energii w tych przetworzonych biopaliwach ich transport, magazynowanie i dalsze przetwarzanie jest ekonomicznie i ekologicznie bardziej opłacalne, niż surowej biomasy, która jest lekka i ma małą kaloryczność. Zaprezentowane w niniejszym opracowaniu metody przetwarzania biomasy w energię użyteczną...
-
Optymalizacja transferu energii w mikrofalowym module plazmowym o strukturze współosiowej zasilanym falowodem WR 340
PublikacjaMikrofalowy moduł plazmowy (MMP) służy do produkcji wodoru poprzez reforming węglowodorów. W pracy przedstawiono wyniki optymalizacji transferu energii w MMP o strukturze współosiowej zasilanym falowodem WR 340. W omawianym MMP wyładowanie mikrofalowe powstaje pod ciśnieniem atmosferycznym, a częstotliwość pracy wynosi 2,45GHz. Optymalizacja została przeprowadzona numerycznie za pomocą programu Comsol. Kryteria optymalizacji zostały...
-
Screening of volatile organic compounds as a source for indoor pollution
PublikacjaLotne związki organiczne (VOC) stanowią jedne z istotniejszychzanieczyszczeń powietrza wewnętrznego, ich stężenia w powietrzu wewnętrznym są często kilkakrotnie wyższe niż odpowiadające im stężenia w powietrzu zewnętrznym. Ten niekorzystny stosunek stężeń wskazuje na obecność endogennych źródeł emisji (usytuowanych bezpośrednio wewnątrz budynków). Lotne związki organiczne uwalniane są do powietrza wewnętrznego z wielu kontrolowanych...
-
Sources, properties and suitability of new thermostable enzymes in food processing
PublikacjaW niniejszym artykule przedstawiono przegląd badań wskazujących na przydatność rekombinantowej alfa-amylazy z Pyrococcus woesei i alfa glukozydazy z Thermus thermohilus do jednoetapowego wytwarzania syropów skrobiowych. Rekombinantowa beta-glikozydaza z Pyrococcus woesei może być natomiast stosowana do produkcji bezlaktozowych produktów z mleka i serwatki. Zachowanie aktywności w szerokim zakre-sie pH od 4,3 do 6,6 oraz duża termostabilność...
-
Wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła z wykorzystaniem odpadów komunalnych i przemysłowych. (Analiza techniczna dla warunków polskich)
PublikacjaOmówiono zagadnienie wytwarzania energii elektrycznej i ciepła z wykorzystaniem odpadów komunalnych i przemysłowych. Podano przykłady tego typu instalacji pracujących w Europie i przeprowadzono wstępną analizę termodynamiczną siłowni dla warunków krajowych.
-
Mechanika Wykład PG_00055374 MiBM sem.letni 2022/23
Kursy OnlineModelowanie w mechanice: układ rzeczywisty, model fizyczny, model matematyczny, algorytm, a także: ciało idealnie sztywne, punkt materialny, siła skupiona. Prawa Newtona. Pojęcia pierwotne i aksjomaty. Równoważne układy sił. Wypadkowa zbieżnego układu sił. Moment siły względem punktu i względem osi. Wypadkowa dwóch sił równoległych. Para sił i jej moment. Moment wypadkowej zbieżnego i równoległego układu sił. Siła główna i moment...