Filtry
wszystkich: 30058
wybranych: 6729
-
Katalog
- Publikacje 6729 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 113 wyników po odfiltrowaniu
- Konferencje 7 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 12 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 514 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 74 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 62 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 9 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 33 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 4 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 1275 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 511 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 20715 wyników po odfiltrowaniu
Filtry wybranego katalogu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: piesi poruszajacy sie wzdluz drogi
-
Urządzenia i działania dla poprawy bezpieczeństwa pieszych poruszających się wzdłuż drogi
PublikacjaW niniejszym rozdziale przedstawiono charakterystykę grupy urządzeń dla pieszych poruszających się wzdłuż drogi wraz z wymaganiami i standardami bezpieczeństwa ruchu drogowego, jakie te urządzenia powinny spełniać.
-
Kierowca a hałas generowany przez poruszający się pojazd
PublikacjaOmówiono wpływ zachowań kierowcy na hałas generowany przez pojazd w ruchu drogowym. Można tu wyróżnić styl jazdy kierowcy oraz jego dbałość o pojazd. Przedstawiono przyrost poziomu hałasu w aspekcie gwałtownego hamowania, dynamicznego przyspieszania oraz szybkiej jazdy. Przeanalizowano także wpływ na hałas takich parametrów jak: ciśnienie w ogumieniu i obciążenie pionowe koła, zbieżnośc kół jezdnychsamochodu oraz zuzycie ogumienia.
-
Dynamika niskonapięciowego łuku zwarciowego przemieszczającego się wzdłuż szyn
Publikacjaw artykule przedstawiono zagadnienia związane z jednym z najpoważniejszych zakłóceń pracy urządzeń rozdzielczych, jakimi są zwarcia łukowe. szczególną uwagę poświęcono wpływowi znaczeniu zmian prędkości chwilowej przemieszczającego się łuku awaryjnego. w artykule zamieszczono opis prostego modelu ruchu niskonapięciowego łuku wielkoprądowego palącego się pomiędzy równoległymi, prostoliniowymi szynami swobodnie w powietrzu o ciśnieniu...
-
Analiza warunków eksploatacyjnych w dolnych odcinkach Odrzańskiej Drogi Wodnej i Wiślanej Drogi Wodnej
PublikacjaW artykule poruszono tematykę związaną z żeglugą śródlądową na dolnej Odrze i Wiśle. Zaprezentowano Wisłę i Odrę jako drogi wodne, ich warunki eksploatacyjne oraz opis ogólnych uwarunkowań żeglugowych.
-
Wymiarowanie systemów odwadniających drogi zamiejskie.
PublikacjaOmówiono specyfikę zasilania kanałów, odprowadzających wody opadowe. Wskazano na zasadność pominięcia czasu koncentracji terenowej oraz na potrzebę uwzględnienia niejednostajności ruchu. Zaproponowano model fali kinematycznej, sprowadzający się do stosunkowo prostych relacji algebraicznych. Wskazano na niekorzystne konsekwencje nadmiernych uproszczeń modelu obliczeniowego (na przykład stosowanie metody przepływu zastępczego).
-
Organizacja bezpiecznej drogi do szkoły
PublikacjaProblem bezpiecznej drogi ''dom-szkoła-dom'' najczęściej dotyczy dzieci w wieku od 5 do 15 lat. W referacie omówiono m.in. planowanie bezpiecznej drogi do szkoły, przedstawiono charakterystykę projektu pilotażowego P-1.
-
Droga ekspresowa S7 Koszwały - Kazimierzowo Ocena rozwiązań konstrukcyjnych elementów posadowienia obiektów inżynierskich w ciągu drogi ekspresowej S7 na odcinku Koszwały – Kazimierzowo.
PublikacjaPrzedmiotem opracowania jest ocena rozwiązań posadowienia obiektów inżynierskich w ciągu drogi ekspresowej S7 na odcinku Koszwały – Kazimierzowo, przedstawionych przez Transprojekt Gdański Sp. z o.o., ul. Partyzantów 72A, 80-254 Gdańsk. Weryfikacja obejmuje: 1. MA-01 – Most autostradowy 2. MA-19 – Most autostradowy 3. WA-16 – Wiadukt 4. WD-18 – Wiadukt 5. WD-24 – Wiadukt
-
SIE Country Summary: Polska (SIE Country Summary: Poland)
Publikacja -
Program rewitalizacji drogi wodnej E-70
PublikacjaCoraz wyraźniej rysuje się potrzeba uruchomienia korytarzy transportowych północ- południe, w których drogom wodnym wykorzystującym Wisłę i Odrę przypisuje się coraz większe znaczenie w tym także równoleżnikowemu szlakowi E-70 spinającemu całą Europę. W pracy Autor przedstawił stan istniejący i uwarunkowania rozwoju dróg wodnych,kierunki i cele rewitalizacji oraz cele i uwarunkowania środowiskowe i gospodarcze.Opracowna Strategia...
-
Nabywanie nieruchomości przeznaczonych pod drogi publiczne
PublikacjaNabywanie nieruchomości przeznaczonych pod drogi publiczne. Polska na rozwój dróg krajowych w latach 2007 - 2013 otrzymała ponad 10 mld euro unijnego wsparcia. W efekcie powstało prawie 1500 km nowych dróg ekspresowych i autostrad. Należałoby przeanalizować przebieg procesu inwestycyjnego i procedur administracyjnych, aby osiągnąć jeszcze lepsze rezultaty i efektywniej wykorzystywać dotacje przeznaczone na...
-
Geosyntetyki w konstrukcji drogi kolejowej - modelowanie
PublikacjaGeosyntetyki, tzn. geowłókniny, geotkaniny, geosiatki, geomembrany, geowykładziny itp. są powszechnie stosowane w budownictwie, w tym przy budowie, modernizacji i remontach linii transportowych: przesyłowych (rurociągi), komunikacyjnych (drogi kolejowe, drogi kołowe itp.). Liniowe budowle transportowe mają charakter wielowarstwowy, przez co każda kolejna warstwa posiada inne warunki obciążenia. W wyniku działających na drogę kolejową...
-
W jakim kierunku powinna rozwijać się istniejąca sieć telekomunikacyjna´
Publikacja -
Nie chowamy się w kuchni : rozmowa z Kasem Oosterhuisem
PublikacjaRozmowa z architektem Kasem Oosterhuisem z pracowni Oosterhuis_Lenard.
-
Projekt budowlany. Liczy się nie tylko nazwa, co zawartość.
PublikacjaKonsekwencje zmiany w rozporządzeniu dotyczącym zmian formalnych wymagań w stosunku do projektu budowlanego. Zaostrzenie odpowiedzialności organów samorządowych.
-
Reminiscencje z XVI Konferencji Naukowej ''DROGI KOLEJOWE''
PublikacjaPrzedstawiono ogólne informacje dotyczące konferencji naukowej, która odbyła się w dniach 5-7 października 2011 roku w Gdyni. Omówiono tematykę referatów, wymieniono instytucje, których przedstawiciele uczestniczyli w konferencji.
-
Wspomagane komputerowo projektowanie oświetlenia elektrycznego drogi rowerowej
PublikacjaW artykule przedstawiono problemy projektowania energooszczędnego oświetlenia elektrycznego drogi rowerowej. Rozpatrzono trzy warianty oświetlenia: pierwszy - z lampami sodowymi wysokoprężnymi, drugi - z lampami sodowymi niskoprężnymi, trzeci - z lampami diodowymi. W obliczeniach oświetleniowych wykorzystano programy komputerowe DIALux i Excel.
-
Rekreacyjno turystyczne otwarcie drogi wodnej Oświęcim - Kraków
PublikacjaNarastające zainteresowanie opinii publicznej sprawami żeglugi, wykorzystaniem dróg wodnych a także powszechne zapotrzebowanie na rekreację turystyczną na wodzie i w jej bezpośrednim sąsiedztwie skłoniło nas do przedstawienia propozycji stworzenia nowego produktu, który zapewniłby wykorzystanie gospodarcze istniejącej infrastruktury wodnej przy zapewnieniu wszystkich niezbędnych uwarunkowań ekologicznych z jednoczesnym zapewnieniem...
-
Lithuania inland waterways and its prospects
PublikacjaInland waterways have some traditions in Lithuania and in neighbor Countries, but during last 50 years other modes of transport move out inland waterway transport from real economical activity. In the same time inland waterways is the main green and sustainable transport system. In this article are presented analysis situation, methodology for the ships optimal using in inland waterways, forecasting of the possible cargo and passenger...
-
Powikłania po rekonstrukcji piersi: problem zakażeń i strategii prewencyjnej - przegląd literaturowy
PublikacjaW niniejszej pracy przedstawiono dane dotyczące powikłań po rekonstrukcji piersi. Manuskrypt ma na celu usystematyzowanie wyników badań z ostatnich lat wraz z aspektami, takimi jak: częstotliwość występowania powikłań oraz ich rodzaj, czynniki predysponujące, a także możliwości profilaktyki. Przeanalizowano dane literaturowe z ogólnie dostępnych artykułów z okresu ostatnich pięciu lat, ze szczególnym uwzględnieniem zakażeń. Do...
-
SIE Country Summary: Poland
Publikacja -
Strategia rozwoju drogi wodnej - wymagana głębokość toru wodnego
PublikacjaŚródlądowy transport wodny nie jest w Polsce dostatecznie rozbudowany. Żeglugę rzeczną ułatwiają na naszym terytorium takie warunki naturalne jak gęstość i układ sieci wodnej oraz mały spadek rzek - natomiast niekorzystnymi dla niej są: niestałość wodostanów i znaczna ilość niesionego przez rzeki rumowiska oraz zamarzanie wód w zimie. Główną osią dróg wodnych Polski jest Wisła z powodu swego centralnego położenia wielkości i łatwości...
-
Otoczenie drogi źródłem zagrożeń dla uczestników ruchu drogowego
PublikacjaDrzewa bezpośrednio przy krawędzi jezdni, a za drzewami skarpy rowów odwadniających, uniemożliwiają poruszanie się niechronionych użytkowników dróg poboczem. Brak zdefiniowanej w polskich warunkach technicznych strefy bezpieczeństwa drogi powoduje duże konflikty z organizacjami ekologicznymi przy próbie usunięcia drzew z bezpośredniego otoczenia dróg. W związku z tym należy poszukiwać kompromisu pomiędzy bezpieczeństwem uczestników...
-
Symulacje numeryczne stalowej bariery ochronnej na łuku drogi
PublikacjaW pracy wymieniono pewne czynniki związane z bezpieczeństwem ruchu drogowego, wskazując łuki poziome dróg jako miejsca, gdzie występuje istotna liczba groźnych w skutkach wypadków. W części pracy obejmującej symulacje numeryczne, zrealizowano serię badań spełniających warunki testu zderzeniowego TB11 ze zmiennym promieniem bariery. Oszacowano wpływ zróżnicowania geometrii na parametry bezpieczeństwa.
-
Nowe drogi w krajobrazie podmiejskim - różne aspekty przestrzeni
PublikacjaW artykule zaprezentowano zagrożenia przestrzeni podmiejskiej, powodowane rozwojem systemu drogowego. Omówiono aspekty kulturowe, przyrodnicze, krajobrazowe, funkcjonalno-przestrzenne, ekonomiczne i użytkowe, związane z realizacją i funkcjonowaniem tras drogowych na przykładzie obwodnic i dróg planowanych w rejonie aglomeracji gdańskiej. Na tym tle ukazano procedurę ocen oddziaływania na środowisko (OOŚ), jako narzędzia łagodzenia...
-
Wykorzystanie termografii dynamicznej w ocenie ukrwienia płatów złożonych w zabiegach rekonstrukcyjnych piersi
PublikacjaJedną z najczęściej wykorzystywanych technik operacyjnych w chirurgii rekonstrukcyjnej piersi tkankami wła- snymi są zabiegi przy użyciu płata skórno-mięśniowego typu TRAM. Są one obarczone ryzykiem niedokrwiennym. Dlatego dokładne określenie ukrwienia płata jest niezbędne do osiągnięcia zamierzonego efektu operacji. Spośród licznych metod uzupełniających kliniczną ocenę ukrwienia płatów, wybrano termografię dynamiczną (TD) ze...
-
Realistyczna droga doskonalenia organizacji
PublikacjaW opracowaniu zaproponowano nową analityczną metodę przybliżonej oceny stanu doskonalonej organizacji.
-
Własna droga do Auschwitz
PublikacjaSpołeczne i polityczne sapekty powstania w Berlinie pomnika Żydów Pomordowanych w Europie
-
Wpływ drzew w koronie drogi na bezpieczeństwo użytkowników dróg
PublikacjaW referacie przedstawiono problem wystepowania wypadków związanych z najechaniem na drzewo. Problem ten występuje w Polsce głównie w województwach północnych i zachodnich, co jest związane ze specyficznymi cechami sieci drogowej tego obszaru. Referat przedstawia negatywny wpływ drzew rosnących w koronie drogi na bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz określa metody zapobiegania wypadkom związanym z najechaniem na drzewo. Ze względu...
-
Wykorzystanie transportowe drogi wodnej E-70 - marzenie czy konieczność?
PublikacjaPrzedstawiono przesłanki wskazujace konieczność rozwoju polskiej żeglugi śródlądowej w zakresie obsługi portów kontenerowych oraz towarów masowych. Wskazano kierunki polityki inwestycyjnejoraz uwarunkowania w zakresie rewitalizacji i rozwoju dróg wodnych ze szczególnym uwzględnieniem zespołu portowego Gdańsk -Gdynia oraz odcinka Dolnej Wisły.
-
Bariery techniczne polskiego odcinka Międzynarodowej Drogi Wodnej E-70.
PublikacjaW zeszycie przedstawiono główne bariery techniczne śródlądowej drogi wodnej E-70 na odcinkach Kostrzyn-Bydgoszcz, Fordon-Ujście Wisły, Nogat i Szkarpawa, ich aktualny stan oraz perspektywy rozwoju.
-
Strategia zmniejszania liczby i skutków wypadnięcia pojazdu z drogi
PublikacjaWypadnięcie z drogi, czyli wywrócenie się pojazdu lub najechanie na drzewo lub słup to jedna z głównych przyczyn wypadków drogowych. Wypadki tego typu charakteryzują się bardzo wysoką ciężkością. Przyczynia się do tego brak stref bezpieczeństwa w otoczeniu dróg. W artykule opisano strategie ograniczenia tego typu zdarzeń. Przedstawiono również efektywność tych rozwiązań oraz ogólne uwarunkowania zmniejszania ciężkości wypadków...
-
Możliwości wyznaczania kąta nachylenia drogi z wykorzystaniem systemu GPS
PublikacjaW pracy przedstawiona została metoda korekty sygnału wysokości pochodzącego z systemu GPS umożliwiająca wyeliminowanie nagłych zmian wysokości, które nie występują w rzeczywistości, a są następstwem odbić lub zaniku sygnału pochodzącego z nadajników satelitarnych. Parametrem charakteryzującym zakres korekty oryginalnego sygnału jest kąt dopuszczalnego pochylenia drogi, który powinien być dobierany ze względu na analizowany typ...
-
Wyznaczanie drogi tarcia w łożyskach łopat kierowniczych turbin wodnych
PublikacjaW referacie omówiono wpływ warunków pracy łożysk łopat kierownic turbin wodnych na trwałość stosowanych w nich materiałów bezsmarowych. Wykazano, że trwałość łożyska zależy nie tylko od jego odporności na zużycie ale także od warunków pracy, szczególnie od drogi tarcia jaką pokonuje w trakcie eksploatacji. Zużywanie łożysk czopów łopat kierownicy zachodzi podczas ruchów związanych z uruchamianiem i zatrzymywaniem maszyny, ruchów...
-
The effect of trees in the road crown on road safety
PublikacjaW referacie przedstawiono problem występowania wypadków związanych z najechaniem na drzewo. Problem ten występuje w Polsce głównie w województwach północnych i zachodnich, co jest związane ze specyficznymi cechami sieci drogowej tego obszaru. Referat przedstawia negatywny wpływ drzew rosnących w koronie drogi na bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz określa metody zapobiegania wypadkom związanym z najechaniem na drzewo. Ze względu...
-
Uniwersytet-droga ku społecznej odpowiedzialności
PublikacjaW artykule autor podejmuje problematykę ewolucji uniwersytetu od modelu liberalnego do społecznie odpowiedzialnej organizacji. Autor dostrzega elementy społecznej odpowiedzialności na każdym etapie rozwoju uniwersytetu, jednak ich kumulacja pojawia się współcześnie, co jest związane z postrzeganiem interesariuszy uczelni jako współtwórców oferowanych usług. Kluczem do sukcesu współczesnego uniwersytetu jest podejście do tworzenia...
-
Droga wzwyż budownictwa w Brazylii
PublikacjaPrzedstawiono aktualny stan i prognozę rozwoju gospodarczego Brazylii, wskazując na możliwość eksportu polskiego budownictwa do tego kraju.
-
Dynamics of fault arc traveling along busbars in high voltage switchboards = Dynamika łuku zwarciowego przemieszczającego się wzdłuż szyn rozdziel-nic wysokiego napięcia
PublikacjaThe paper presents the results of magnetic induction and electrodynamic force calculations acting on arc column during short-circuit in medium voltage air-insulated bus-bars. The gap between the bars was 120 mm and the prospective short-circuit currents ranged from 4 kA to 8 kA. The paper also shows the measurement results of average velocity fault arc depending on currents arc diameter and arc current was established and described....
-
Badania systemów powstrzymujących pojazd przed wypadnięciem z drogi - cz. I
PublikacjaTransportation systems are designed and used so as to effectively and safely relocate people, goods and services. Despite this there are numerous hazards that disrupt or damage these systems. Risks such as extreme weather conditions, terrorist threats, landsliders or earthquakes are difficult to predict, manage and mitigate. One of the hazards for transportation systems are accidents, and their impact on the transport functioning...
-
Badania systemów powstrzymujących pojazd przed wypadnięciem z drogi - cz. II
PublikacjaW artykule zaprezentowana została tematyka systemów powstrzymujących pojazd przed wypadnięciem z drogi. Podczas codziennego użytkowania dróg występuje szereg zagrożeń, które wpływają na bezpieczeństwo. Badanie, identyfikacja i klasyfikacja zagrożeń stanowią istotny element utrzymania dróg. Artykuł stanowi drugą część podjętej problematyki. Pierwsza została opublikowana w magazynie Mosty nr 3-4/19 str. 66-68.
-
Wyznaczanie drogi tarcia w warunkach ślizgania oscylacyjnego o małej amplitudzie.
PublikacjaW pracy omówiono sposób wyznaczania drogi tarcia w warunkach ruchu oscylacyjnego o małej amplitudzie, która jak wykazały badania, w takim przypadku dla niemetalowych materiałów łożyskowych różni się znacząco od nominalnej drogi ślizgania. Jest to spowodowane postaciowymi odkształceniami materiału umożliwiającymi ruch względny czopa i panwi bez poślizgu na powierzchni styku. Zaproponowana metoda umożliwia uwzględnienie tego zjawiska....
-
Ikona-jak to sie robi w chicago?
PublikacjaOpis niezrealizowanego projektu Santiago Calatravy 610 metrowego wysokościowca Chicago Spire.
-
Dmuchanie w kanał : Co robić aby przewody kanalizacyjne nie przekształcały się w osadniki.
PublikacjaBezpieczne projektowaniue kanalizacji. Hydraulika. Samooczyszczanie, eksploatacja
-
Monitoring zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego wzdłuż ciągów komunikacyjnych
PublikacjaW publikacji przedstawiono działanie mobilnego systemu monitoringu (MSM) do badania i analizy zanieczyczyszczeń powietrza atosferycznego wzdłuż ciągów komunikacyjnych. Stacja monitorująca składa sie z dwóch zasadniczych części: modułu sensorów pomiarowych oraz z modułu telekomunikacyjnego. Moduł sensorów pozwala mierzyć stężenia benzenu, ditlenku azotu i ozonu. Moduł komunikacyjny jest odpowiedzialny za gromadzenie danych pomiarowych...
-
Program rewitalizacji planowanej na terenie Polski śródladowej drogi wodnej E-70
PublikacjaOmówiono zasadnicze problemy wznowienia ruchu transportowego i możliwości wynikające z opracowanych planów rewitalizacji drogi wodnej E-70 wraz z identyfikacją podstawowych barier technicznych.Wskazano kierunki prac majacych na celu aktywizację transportu śródladowego oraz założenia programu strategii rewitalizacji.
-
Zagrożenia dla uczestników ruchu drogowego stwarzane przez reklamy widziane z drogi
PublikacjaNa podstawie przeprowadzonych audytów i ocen planowanych reklam w pobliżu miejsc krzyżowania się dużych potoków pojazdów zidentyfikowano problemy, które mają rozwiązywać zarządcy dróg. Scharakteryzowano podstawowe cechy fizyczne i psychomotoryczne oka ludzkiego i wskazano występujące reakcje bezwarunkowe pod wpływem ekspozycji otoczenia. Badania treści i parametrów świetlnych reklam dynamicznych LED w Gdańsku wskazują, że spoty...
-
Częstość i konsekwencje wypadnięcia pojazdu z drogi na przykładzie województwa pomorskiego
PublikacjaWypadnięcie pojazdu z drogi jest nadal jednym z nierozwiązanych problemów bezpieczeństwa ruchu drogowego, gdyż skutkiem tego zdarzenia są wtórne wypadki kończące się: wywróceniem pojazdu lub uderzeniem pojazdu w obiekt znajdujący się w pobliżu drogi. Tego rodzaju zdarzenia wciąż stanowią ponad jedną czwartą cześć wypadków na drogach zamiejskich, a ich skutki są tragiczne, gdyż liczba ofiar śmiertelnych przekracza trzecią część...
-
ANALIZA PORÓWNAWCZA DROGI HAMOWANIA MOTOCYKLA Z WŁĄCZONYM I WYŁĄCZONYM UKŁADEM ABS
PublikacjaW artykule przedstawiono wyniki pomiaru drogi hamowania motocykla przy użyciu hamulca koła przedniego, koła tylnego oraz kombinacji obu tych hamulców. Próby intensywnego hamowania motocykla przeprowadzono na suchej nawierzchni asfaltowej z włączonym i wyłączonym układem ABS. Na podstawie zmierzonej drogi hamowania dokonano obliczenia średniego opóźnienia hamowania.
-
Potencjalne możliwości transportowe drogi wodnej MDW E70 w relacji Bydgoszcz - Kostrzyn
PublikacjaCelem artykułu jest analiza problematyki dotyczącej żeglugi śródlądowej w polskim systemie transportowym ze szczególnym uwzględnieniem MDW E70 w relacji Bydgoszcz – Kostrzyn. Przedstawienie oczekiwań społeczności lokalnej, środowisk turystki wodnej i armatorów żeglugi śródlądowej w odniesieniu do infrastruktury transportowej dla transportu śródlądowego. Zwrócenie uwagi na problem rozwoju żeglugi śródlądowej, przy jednoczesnym...
-
ŻELBETOWY WSPORNIK WĘZŁA TARCZOWEGO OBCIĄŻONY WZDŁUŻ KRAWĘDZI PIONOWEJ
PublikacjaW artykule przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych wsporników tarczowych zbrojonych ortogonalnie i z dodatkowym zbrojeniem prętami ukośnymi. Wsporniki były elementami prze-strzennego układu tarczowego. Zarysowanie, odkształcenia stali i betonu jak również sposób zniszczenia były analizowane pod kątem wpływu na nośność wsporników.
-
Rozkład gęstości ruchomego ładunku wzdłuż kanału tranzystora MOS
PublikacjaPrzedyskutowano i dokonano analizy ilościowej rozkładu gęstości ruchomego ładunku wzdłuż kanału tranzystora MOS - jednej z podstawowych wielkości definiujących prąd kanału (drenu). Zwrócono uwagę na konsekwencje jakie implikuje stosowanie przybliżenia łagodnego kanału w modelowaniu stałoprądowych charakterystyk tranzystora polowego. Zaprezentowano wyniki analizy dwuwymiarowej określającej w formie analitycznej wielkość ładunku...