Filtry
wszystkich: 6119
wybranych: 4032
-
Katalog
- Publikacje 4032 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 280 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 41 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 558 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 16 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 26 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 3 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 12 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 3 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 463 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 66 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 619 wyników po odfiltrowaniu
Filtry wybranego katalogu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: drewno bukowe
-
Landscape, EIA and decision-making. A case study of the Vistula Spit Canal, Poland
PublikacjaAlthough landscapes are often considered public goods, they frequently receive inadequate attention in Environmental Impact Assessments (EIAs), particularly in Poland. This neglect often leads to visible degradation during investment processes. This article examines the case of the Vistula Spit Canal, currently the largest engineering project under construction in Poland. We analysed whether the conclusions drawn in the EIA report,...
-
Comparison of luminescence (TL and OSL) dating results from selected loess profiles in SE Poland and the NW Ukraine
PublikacjaFive periglacial loess profiles, three from Poland and two from the Ukraine, were selected from dating luminescence methods (TL and OSL). In regional terms, they include loess of the Carpathin, peri-Carpathian and Podalia facies. 89 samples were collected for dating purposes from five profiles. Of these samples, 19 were OSL-dated. The function of TL and OSL date distribution for the same samples was presented on one chart. The...
-
Narzędzia zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej w Polsce
PublikacjaZarządzanie bezpieczeństwem infrastruktury drogowej jest to stosowanie w planowaniu, projektowaniu, budowie i użytkowaniu dróg procedur polegają-cych na systematycznej identyfikacji zagrożeń na drodze, szacowaniu ich ewentualnych skutków dla uczestników ruchu drogowego oraz stosowaniu działań eliminujących zidentyfikowane zagrożenia lub zmniejszających skutki ich występowania mierzone liczbą wypadków, liczbą ofiar rannych i śmiertel-nych...
-
Badania emisji lotnych związków organicznych z asfaltów drogowych z wykorzystaniem techniki dynamicznej analizy fazy nadpowierzchniowej i chromatografii gazowej sprzężonej ze spektrometrią mas (DHS - GC - MS)
PublikacjaAsfalty drogowe pochodzenia naftowego są wytwarzane z pozostałości z destylacji próżniowej ropy naftowej. Ze względu na częciowy kraking termiczny mający miejsce na etapie destylacji próżniowej oraz jej utleniania (oksydacji) prowadzącego do powstania finalnegoproduktu, w gotowej masie bitumicznej występują lotne związki organiczne. Podczas dalszego wykorzystania asfaltu, na etapie jego ekspedycji oraz budowy dróg, z gorącej masy...
-
Analiza numeryczna i wymiarowanie stropu kablobetonowego
PublikacjaW pracy poruszono tematykę analizy numerycznej i wymiarowania stropu kablobetonowego. Przedstawiono przykład obliczeniowy, w którym omówiono poszczególne etapy budowy modelu numerycznego w programie SOFiSTiK oraz wymiarowania stropu żelbetowego kablobetonowego budynku biurowo-usługowego zaprojektowanego w układzie płytowo-słupowym.
-
Sterowane elektrycznie pojemności stosowane w mikroelektronice
PublikacjaPraca prezentuje aktualny stan wiedzy o stosowanych w mikroelektronice elektrycznie sterowanych zmiennych pojemnościach. Omawiana jest budowa i podstawowe charakterystyki trzech rodzajów takich pojemności: diodowych (złączowych), MEMS i BST na podstawie przeglądu publikacji naukowych z lat 1964-2004.
-
Bezprzewodowy system monitoringu ładunków kontenerowych
PublikacjaPrzedmiotem artykułu jest krótki przegląd stosowanych w praktyce rozwiązań systemu monitoringu ładunków kontenerowych oraz opis nowego rozwiązania globalnego systemu monitoringu, w szczególności budowy Inteligentnego Modułu Kontenerowego (IMK) i jego roli w samoorganizującej się sieci monitoringu ładunków kontenerowych.
-
Odtwarzanie strumieni magnetycznych i prędkości obrotowej silnika indukcyjnego przy użyciu estymatora typu MRAS z obserwatorem Luenbergeraw roli modelu adaptacyjnego
PublikacjaArtykuł prezentuje zasady działania i schematy blokowe zmodyfikowanych estymatorów typu MRAS prędkości obrotowej silnika indukcyjnego. W proponowanym estymatorze strumienia wykorzystano model obserwatora Luenbergera z dodatkowymi integratorami. Do estymacji prędkości wykorzystano różnicę pomiędzy zmierzoną a estymowaną wartością prądu stojana
-
Nowoczesne obiekty budownictwa lądowego i budownictwa morskiego XXI wieku w Trójmieście
PublikacjaPrzedstawiono charakterystykę konstrukcyjna i funkcjonalną 17 obiektów budowlanych w Trójmieście. Uwypuklono nowoczesność rozwiązań konstrukcyjnych i technologii wykonawstwa, a poszczególne obiekty przedstawiono na licznych rysunkach. Podano informację o przyznaniu części z wymienionych obiektów nagród ''Budowa Roku'' lub ''Zabytek Zadbany''.
-
Prawidłowe rozpoznanie toksoplazmozy u kobiet ciężarnych - ważność badań diagnostycznych oraz nowe możliwości
PublikacjaArtykuł opisuje problem toksoplazmozy, kliniczne objawy choroby, leczenie, aktualną diagnostykę oraz nowe możliwości testów diagnostycznych. Ponadto, przedstawiono istotne zagadnienia obejmujące aktualnie prowadzone badania naukowe, które dotyczą zastosowania nowych narzędzi diagnostycznych (rekombinantowych antygenów T. gondii) w serodiagnostyce toksoplazmozy.
-
Konwersja autobusu z silnikiem diesla na trolejbus
PublikacjaPrzedsiębiorstwo Komunikacji Trolejbusowej w Gdyni od 2004 roku we własnym zakresie buduje trolejbusy w oparciu o nadwozia używanych autobusów. W monografii przedstawiono przyczyny rozpoczęcia tego przedsięwzięcie, jego przebieg oraz techniczny budowy trolejbusu w oparciu o nadwozie autobusowe.
-
Conversion of a diesel engine bus into a trolleybus
PublikacjaPrzedsiębiorstwo Komunikacji Trolejbusowej w Gdyni od 2004 roku we własnym zakresie buduje trolejbusy w oparciu o nadwozia używanych autobusów. W monografii przedstawiono przyczyny rozpoczęcia tego przedsięwzięcie, jego przebieg oraz techniczny budowy trolejbusu w oparciu o nadwozie autobusowe.
-
Stanowiska badawcze spawania i cięcia pod wodą.
PublikacjaPrzedstawiono stanowiska badawcze procesów spawania i cięcia pod wodą. Zaprezentowano i budowę, zakres symulowanych głębokości spawania i cięcia pod wodą oraz możliwości techniczne. Praca zawiera ponadto podział metod spawania i cięcia pod wodą oraz ich krótką charakterystykę.
-
Soft modelling aspects of complex IT systems development.
PublikacjaZaproponowano metodykę opartą na teorii zbiorów rozmytych do zakresu wspomagania decyzji na etapie budowy złożonych systemów z obszaru information technology (IT). Omówiono wszystkie elementy proponowanego podejścia. Przedstawiona architektura ma zastosowanie głównie do zarządzania projektami IT na etapie ich powstawania.
-
Wpływ temperatury na efektywność termomechanicznej regeneracji odpadów gumowych
PublikacjaTermo-mechaniczną regenerację miału gumowego w zmiennych warunkach temperaturowych prowadzono przy użyciu współbieżnej wytłaczarki dwuślimakowej. Następnie otrzymane regeneraty gumowe mieszano z zespołem sieciującym i wulkanizowano. Scharakteryzowano właściwości przetwórcze oraz mechaniczne regeneratów gumowych w funkcji temperatury ich wytwarzania.
-
Integracja projektów ekologicznych na przykładzie modeli AidAir i ECOSIM i możliwości ich wykorzystania do zarządzania parkami krajobrazowymi.
PublikacjaPraca dotyczy wykorzystania systemów informatycznych do zarządzania parkami krajobrazowymi poprzez budowę wielopłaszczyznowych modeli zasobów informatycznych, w tym Zintegrowanego Systemu Decyzyjnego do Zarządzania Jakością Powietrza AirAid oraz modelu ECOSIM stosowanego przy ocenie stanu środowiska naturalnego w ujęciu przestrzennym.
-
Montaż mostu podwieszonego przez Martwą Wisłę w Gdańsku - projekt i realizacja
PublikacjaReferat opisuje montaż mostu wantowego przez Martwą Wisłę w Gdańsku. Szczególną uwagę zwraca na metodę montażu wspornikowego. Przegląd problematyki projektowej oraz zagadnień występujących w trakcie budowy w tym system kontroli montażu, to najważniejsze z elementów poruszonych w referacie.
-
Analiza porównawcza systemów zarządzania nauczaniem opartych na licencji open source.
PublikacjaReferat zawiera przegląd najbardziej znanych systemów LMS opartych na licencji Open Source. Systemy przeanalizowano pod względem jakości interfejsu użytkownika, wsparcia dla standardów zdalnego nauczania oraz dostępności w języku polskim. Określono również technologie wykorzystywane do budowy analizowanych systemów.
-
Analiza porównawcza systemów zarządzania nauczaniem opartych na licencji Open Source
PublikacjaReferat zawiera przegląd najbardziej znanych systemów LMS opartych na licencji Open Source. Systemy przeanalizowano pod względem jakości interfejsu użytkownika, wsparcia dla standardów zdalnego nauczania oraz dostępności w języku polskim. Określono również technologie wykorzystywane do budowy analizowanych systemów.
-
Human amniotic-fluid-derived stem cells: a unique source for regenerative medicine
Publikacja -
3D composites based on the blends of chitosan and collagen with the addition of hyaluronic acid
Publikacja -
Bezprzewodowa sieć kontroli i sterowania infrastrukturą krytyczną
PublikacjaPrzedstawiono budowę i działanie systemu automatycznego monitorowania zagrożeń bezpieczeństwa publicznego i/lub przemysłowego i zdalnego sterowania elementami regulacyjnymi opartego na samoorganizującej się sieci węzłów pomiarowo-telekomunikacyjnych WPT i telekomunikacyjno-wykonawczych WTW, współpracujących poprzez interfejs bezprzewodowy z serwerami obsługującymi centrum automatycznego nadzoru poprawnego działania infrastruktury...
-
Odzysk energii ze ścieków na przykładzie wybranych oczyszczalni komunalnych
PublikacjaPrzedmiotem pracy jest analiza procesów związanych z pozyskiwaniem i wykorzystaniem zasobów energii pochodzących ze ścieków w oczyszczalniach komunalnych. Badaniom poddano zarówno substraty (ścieki surowe) jak i produkty oczyszczania (osady ściekowe, ścieki oczyszczone). Ścieki surowe i oczyszczone analizowano pod kątem przydatności jako zasobów ciepła odpadowego. Osady ściekowe traktowano jako wyodrębnioną ze ścieków organiczno-mineralną...
-
Underwater Wet Repair Welding of API 5L X65M Pipeline Steel
PublikacjaThis paper presents results of the research of effect of polymer insulation of pipeline made of API 5L X65M steel as well as underwater wet welding parameters on properties of joints made by covered electrodes. Effect of heat input on structure and hardness of joints during repair of underwater pipeline was analyzed. Welding defects like microcracks, micro-lacks of fusion, slag inclusions, as well as HAZ hardness increase over...
-
Śmiech w ogrodzie, czyli o tym jak automaty rozśmieszały ogrodowych gości
PublikacjaArtykuł przywołuje historię automatów hydraulicznych umieszczanych w ogrodach w celu rozśmieszania gości. Przeprowadza czytelnika poprzez zawiłości związane z ich budową i analizuje reakcje jakie wywoływały u bywalców ogrodów od Starożytności poprzez Średniowiecze i Renesans aż do XVIII wieku.
-
Stan nauki w dziedzinie dróg kolejowych - diagnoza i rozwój
PublikacjaPrzedstawiono stan nauki w dziedzinie dróg kolejowych w ostatnich 20 latach. Przedstawiono kierunki w jakich zmierzały badania naukowe i osiągnięcia. Zaprezentowano najważniejsze problemy z jakimi spotyka się kolejnictwo, jako problemy do rozpatrzenia przez specjalistów z dziedziny dróg kolejowych.
-
Latająca Kawiarenka Naukowa
PublikacjaW artykule opisano spotkanie Latającej Kawiarenki Naukowej mającej na celu popularyzację nauki z zakresu mechaniki konstrukcji oraz mostów. Kawiarenka zatytułowana „Mosty: cuda architektury i techniki” została zorganizowana przez Akademię Młodych Uczonych PAN oraz Koło Naukowe Mechaniki Budowli KoMBo.
-
System do zdalnego monitoringu położenia osób w środowiskach zamkniętych
PublikacjaReferat zawiera opis uzyskanych rezultatów projektowych i konstrukcyjnych systemu lokalizacyjnego przeznaczonego do monitoringu i prezentacji położenia osób w obiektach (budynki, budowle), w których proces lokalizacji metodami radiowymi jest utrudniony. Przedstawione zostały elementy składowe systemu oraz uzyskane parametry użytkowe.
-
Ocena właściwości przetwórczych, mechanicznych oraz morfologii spienianych kompozytów poliuretanowo-gumowych
PublikacjaSpienione kompozyty poliuretanowo-gumowe otrzymano metodą jednostopniową z układu dwukomponentowego. Scharakteryzowano właściwości przetwórcze, właściwości mechaniczne oraz morfologię uzyskanych kompozytów. Uzyskane wyniki wskazują, że wprowadzenie miału gumowego do matrycy poliuretanowej może stanowić bardzo atrakcyjną możliwość wtórnego wykorzystania odpadów gumowych.
-
Synteza i charakterystyka diestrów geraniolu.
PublikacjaPrzedstawiono metodę reakcji estryfikacji geraniolu z różnymi kwasami i bezwodnikami dikarboksylowymi w stosunkach stechiometrycznych prowadzoną przy udziale katalizatora cynowego. Zastosowanie technik spektroskopii w podczerwieni oraz magnetycznego rezonansu jądrowego pozwoliło określić struktury otrzymanych związków potwierdzając przewidywaną budowę syntezowanych diestrów.
-
Vertical axis wind engines using Magnus effect.
PublikacjaZaprezentowano krótki zarys historii wykorzystania energii wiatru. Opisano efekt Magnusa oraz dotychczasowe próby wykorzystania go w budowie silników wiatrowych. Przedstawiono obliczenia, za pomocą, których oszacowano możliwe do osiągnięcia sprawności silników wiatrowych o osi pionowej wyposażonych w rotory Magnusa.
-
Nowe problemy HardLogistics w nowych węzłach sieci logistycznych. (Dyrektywy Nowego Podejścia)
PublikacjaPrzystąpienie Polski do Unii Europejskiej spowodowało znaczne zmiany w przepisach dotyczących budowy i eksploatacji urządzeń transportu bliskiego. Podano zasady oceny zgodności z Dyrektywami Nowego Podejścia na przykładzie wprowadzania maszyn z obszaru Unii oraz maszyn importowanych spoza tego obszaru.
-
Czy oczyszczalnie hydrofitowe sprawdzają się w Polsce?
PublikacjaCelem niniejszej pracy jest ocena działania dotychczas funkcjonujących obiektów w Polsce. Zamiarem Autorek jest uzyskanie odpowiedzi na postawione pytanie: "Czy oczyszczalnie hydrofitowe sprawdzają się w Polsce?". Zostaną również określone nowe tendencje dotyczące budowy tych obiektów i ich eksploatacji.
-
Opinia naukowo-techniczna dotycząca przyczyn obniżonej nośności pali CFA 800 mm wykonanych pod posadowienie podpory P10 wiaduktu drogowego nad linią kolejową w Cieplewie k. Pruszcza Gdańskiego wraz z propozycją zapewnienia nośności fundamentu podpory
PublikacjaPrzeprowadzono analizę wyniku próbnego obciążenia pala CFA pod posadowienie przyczółka wiaduktu. Przeanalizowano budowę podłoża gruntowego na podstawie dokumentacji archiwalnych i na podstawie własnych badań metodą CPT. Określono przyczyny obniżonej nośności wykonanych pali. Zaproponowano sposób zapewnienia wymaganej nośności fundamentu przyczółka.
-
Region wschodniopomorski.
PublikacjaPełna charakterystyka fizjograficzna regionu wschodniopomorskiego. Opis warunków klimatycznych, hydrologicznych, budowy geologicznej i warunków występowania wód podziemnych. Ocena warunków krążenia wód podziemnych i ich składu chemicznego. Opis jednostek i wydzieleń hydrogeologicznych. Ocena zagrożenia wód podziemnych i możliwości gospodarowania ich zasobami.
-
Ustalenie zasobów ekslpoatacyjnych wód podziemnych dla nowego ujęcia Wrzosy III w Toruniu
PublikacjaZe względu na zagrożenie jakości wód podziemnych w Toruniu planowana jest budowa nowego ujęcia Wrzosy III. Dla nowej lokalizacji skonstruowano model matematyczny. Na tej podstawie obliczono wydajność eksploatacyjną nowego ujęcia, która wynosi 270 m3/h, przy depresji około 5m.
-
Wpływ rodzaju glikolu i monomerów sieciujących na właściwości nienasyconych poli(estro-eterouretanów)
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące syntezy, budowy chemicznej i właściwości mechanicznych poli(estro-etorouretanów) otrzymywanych z oligo(alkilenoestro-eterodioli) syntetyzowanych z użyciem trzech różnych glikoli oraz 4, 4'-diizocyjanianu difenylometanu. Tak otrzymane poliuretany sieciowano monomerami winylowymi i akrylowymi.
-
Modernistyczna architektura przemysłowa portu w Gdyni
PublikacjaW artykule opisane zostały najistotniejsze fakty z historii portu w Gdyni, przedstawiono przegląd najciekawszych dokonań architektonicznych z okresu jego budowy, zarysowano problematykę ochrony konserwatorskiej budynków portowych oraz wybrane realizacje kompleksowych prac remontowo-rewaloryzacyjnych z tego obszaru z ostatnich lat.
-
Działanie napędu z pięciofazowym silnikiem indukcyjnym przy uszkodzeniu faz stojana
PublikacjaW artykule przedstawiono najważniejsze zalety wielofazowych napędów elektrycznych. Zaprezentowano budowę pięciofazowego silnika indukcyjnego klatkowego wraz z możliwymi rozwiązaniami uzwojenia stojana, które wpływają na właściwości takiego silnika. Wskazano na zwiększoną niezawodność napędów pięcio-fazowych. Właściwości napędowe potwierdzono wynikami badań eksperymentalnych.
-
Czynniki warunkujące wybór standardowej wysokości modernizowanych peronów osobowych na sieci PKP PLK S.A.
PublikacjaPrzedstawiono czynniki decydujące o doborze odpowiedniej wysokości peronów na modernizowanych liniach kolejowych w Polsce. Przedstawione czynniki uwzględniają najważniejsze - zdaniem Autorów - zagadnienia, jakimi są obowiązujące normatywy dotyczące infrastruktury i taboru, względy ergonomiczne i ekonomiczne oraz europejskie standardy budowy peronów osobowych.
-
Wykorzystanie metody sztucznych baz w badaniach wydajności docierania elementów ceramicznych.
PublikacjaPrzedstawiono metodę pomiaru ubytku liniowego docieranych elementów z ceramiki tlenkowej. W badaniach wykorzystano bazowe odciski Vickersa wykonane na stalowych próbkach kontrolnych. Pomiary przekątnych odcisków przeprowadzono przy pomocy mikroskopu stereoskopowego i kamery CCD, sprzężonej z programem komputerowym MultiScan v 6.08.
-
Użytkowy model matematyczny quadrocoptera do celów sterowania
PublikacjaCelem pracy jest budowa użytkowego modelu matematycznego quadrocoptera (QC) z uwzględnieniem urządzeń wykonawczych (UW) oraz identyfikacja jego parametrów. Zadanie identyfikacji sprowadzono do rozwiązania trzech zadań optymalizacji. Wynikiem prac jest model QC uwzględniający wpływ zmian napięcia zasilania na działanie UW.
-
Problem awarii nowobudowanej kanalizacji
PublikacjaAwaria nowobudowanej i odebranej kanalizacji. Rzetelność projektanta, kierownika budowy i inspektora nadzoru. Ocena zagrożeń dla procesu budowlanego. Błędy działań naprawczych. Szczególny problem projektanta i wykonawcy wywodzących się zer środowiska "melioracji rolnych". Zagrożenia finansowe w sytuacji braku trwałego efektu inwestycji.
-
Teoria i praktyka według Joanny Kabrońskiej
PublikacjaArchitektura jest dziedziną, której wpływ na otaczający świat jest wyjątkowo wszechstronny i sięga daleko poza projektowanie budynków. Współdziałanie praktyki, teorii i edukacji architektonicznej daje naszej profesji narzędzia budowy scenariuszy dla nadchodzącego świata i umożliwia udział w jego rzeczywistej przemianie.
-
Politechnika w Gdańsku w latach 1904-1921
PublikacjaOmówiono uwarunkowania prawne dotyczące organizacji uczelni i jej strukturę. Kolejno przedstawiono nakłady finansowe na budowę obiektów i ich wyposażenie do roku 1904 i w następnych, kiedy to budowano kolejne laboratoria. Podano też informacje dotyczące liczby studentów, absolwentów i promocji doktorskich.
-
Lizostafyna - źródła otrzymywania i zastosowanie
PublikacjaW pracy przedstawiono ogólną charakterystykę liostafyny: budowę, właściwości biochemiczne, źródła otrzymywania enzymu. Przedstawiono także możliwości wykorzystania tego białka w medycynie i weterynarii jako alternatywny chemioterapeutyk przeciw infekcjom wywoływanym przez gronkowce oraz w przemyśle żywnościowym do poprawy mikrobiologicznej jakości produktów.
-
Excitation of Non-Wave Modes by Sound of Arbitrary Frequency in a Chemically Reacting Gas
PublikacjaThe nonlinear phenomena in the field of high intensity sound propagating in a gas with a chemical reaction, are considered. A chemical reaction of A → B type is followed by dispersion and attenuation of sound which may be atypical during irreversible thermodynamic processes under some conditions. The first and second order derivatives of heat produced in the chemical reaction evaluated at the equilibrium temperature, density and...
-
Metody eliminacji podwójnego opodatkowania dochodów z pracy najemnej uzyskiwanych poza granicami kraju
PublikacjaPostępujące procesy globalizacyjne, rosnące umiędzynarodowienie działalności gospodarczej oraz próby lokowania zysków w krajach o najmniejszych obciążeniach podatkowych skutkują możliwością podwójnego opodatkowania tych samych dochodów lub osób, lub stwarzają zagrożenie wyłącznie dochodu spod opodatkowania. W sytuacji częstej zmiany rezydencji podatkowych, siedzib podmiotów gospodarczych, skutkiem, najistotniejszym problemem jest...
-
Strategie rozwoju kolei a rewitalizacja struktur miejskich
PublikacjaPlanując nowe linie kolejowe dużych prędkości należy pamiętać o trzech zasadach makroekonomicznych w zakresie polityki regionalnej, sformułowanych w roku 2000 przez Roberta Gild'a: (1) Aby infrastruktura komunikacyjna miała pozytywny wpływ na regionalną gospodarkę, ta musi posiadać wystarczający potencjał by odnieść korzyść z nowego połączenia. W przeciwnym razie nowa infrastruktura wywoła efekt drenu, pogłębiającego recesję regionu....
-
Ocena kosztów pracy w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej
PublikacjaRelacja pomiędzy obciążeniami z tytułu podatków, składek na ubezpieczenia społeczne i inne pozapłacowe składnik kosztu pracy określana jest mianem - "klina podatkowego" (tax wage). Badania już dawno udowodniły, że to nie obciążenia podatkowe, ale "klin podatkowy" jest decydującym elementem wpływającym na wielkość bezrobocia Z najnowszego raportu OECD wynika, że Polska jest w bezpośredniej czołówce krajów o wysokich obciążeniach...