Filtry
wszystkich: 8004
-
Katalog
- Publikacje 4700 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 85 wyników po odfiltrowaniu
- Konferencje 5 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 4 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 162 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 21 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 43 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 3 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 12 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 225 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 24 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 2720 wyników po odfiltrowaniu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: STATKI POWIETRZNE
-
Application of passive samplers in monitoring of organic constituents of air
PublikacjaTechnika dozymetrii pasywnej - znana od ponad 100 lat - cieszy się ciągłym zainteresowaniem i jest często wykorzystywana w różnych badaniach środowiskowych. Z powodu swej prostoty, różnorodności rozwiązań konstrukcyjnych i możliwości wykorzystania różnych technik oznaczeń końcowych, technika dozymetrii pasywnej może być zastosowana zarówno do oznaczeń związków organicznych jak i nieorganicznych, obecnych zarówno w powietrzu wewnętrznym,...
-
Assessment of atmospheric inorganic pollution in the urban region of Gdańsk, Northern Poland
PublikacjaProjekt wykonano w przemysłowej części Gdańska w celu zidentyfikowania głównych źródeł zanieczyszczeń. Próbki suchego oraz żywego (w hodowli hydroponicznej) mchu eksponowano równolegle w celu określenia ich właściwości kumulacji w aspekcie badań biomonitoringowych. Analizę chemiczną składu próbek mchu wykonano dzięki zastosowaniu techniki aktywacji neutronowej i reaktorze badawczym w Delft (Holandia). Uzyskane wyniki wskazują,...
-
A method of risk and safety assessment during the ship salvage using the hazard, release and consequence analysis = Metoda oceny ryzyka i bezpieczeństwa w czasie ratowania statku uszkodzonego przy użyciu analizy zagrożeń, uwolnień i konsekwencji wypadku
PublikacjaW pracy przedstawiono metody oceny bezpieczeństwa statków w stanie uszkodzonym proponowane przez IMO. Przedstawiono proponowaną metodę oceny bezpieczeństwa statku w stanie uszkodzonym. Opisano podstawowe elementy analizy ryzyka wraz z modelem ryzyka nieprzetrwania katastrofy przez statek.
-
Ocena ryzyka i zarządzanie bezpieczeństwem w czasie katastrofy obiektu oceanotechnicznego lub statku na morzu
PublikacjaW pracy przedstawiono podstawowe informacje na temat statków i obiektów oceanotechnicznych w stanie uszkodzonym. Przedstawiono proponowaną metodę oceny bezpieczeństwa obiektu lub statku w stanie uszkodzonym. Opisano model ryzyka nieprzetrwania katastrofy przez statek lub obiekt oceanotechniczny. Podano podstawowe informacje na temat zarządzania bezpieczeństwem statku lub obiektu w stanie uszkodzonym. Przedstawiono podstawowe elementy...
-
Sound velocity and parameter of nonlinearity of a ternary mixture consisting of water, vapour and dry air
PublikacjaRozpatruje się własności akustyczne mieszanki trójskładnikowej zawierającej wodę, parę wodną i suche powietrze. Dokładne obliczenia pozwoliły na wyprowadzenie prędkości dźwięku i parametru nieliniowości jako funkcji koncentracji pary wodnej i powietrza przy zadanych warunkach równowagowych. Rozpatrywane są dwa typy mieszanin. Przedstawiono wzory ogólne oraz symulacje numeryczne.
-
Struktura systemu sterowania statkiem dynamicznie pozycjonowanym.
PublikacjaW artykule przedstawiono funkcje i zadania systemu dynamicznego pozycjonowania (DP) statku. Omówiono zagadnienia sterowania - stabilizacji pozycji i kierunku (kursu rzeczywistego statku) przy małej prędkości manewrowania oraz modele statku DP. Określono wymagania towarzystw klasyfikacyjnych dla statków DP. Przedstawiono wielowarstwową strukturę systemu sterowania statkiem DP, gdzie do podstawowych problemów należy zaliczyć filtrację...
-
Bożena Zabiegała prof. dr hab. inż.
OsobyGłówne zainteresowania badawcze prof. Bożeny Zabiegały obejmują problemy analityki zanieczyszczeń środowiska ze szczególnym uwzględnieniem środowiska wewnętrznego (powietrza wewnętrznego), wykorzystania technik pasywnych pobierania próbek w analityce środowiskowej, chemia środowiskowa, badania oraz projektowania nowoczesnych narzędzi do oceny emisji związków z grupy VOC i SVOC, badania składu olejków eterycznych i ocena ich...
-
METODA POŚREDNIEGO WYZNACZANIA MOCY EFEKTYWNEJ WOLNOOBROTOWEGO SILNIKA OKRĘTOWEGO NA PODSTAWIE EKSPLOATACYJNYCH POMIARÓW CIŚNIENIA POWIETRZA DOŁADOWUJĄCEGO
PublikacjaW artykule przedstawionometodę, która pozwala w przybliżony sposób wyznaczyć względną moc okrętowego silnika głównego w warunkach eksploatacji na podstawie standardowego pomiaru ciśnienia powietrza doładowującego wkanaledolotowym. Metoda oparta jest na określaniuwspółczynnikówaproksymującej funkcji liniowej, przy znanym ciśnieniu doładowania oraz rodzaju i mocy nominalnejsilnika.Jest ona uzupełnieniem innych metodpośredniego...
-
Zmienność ciśnienia atmosferycznego w Arktyce Atlantyckiej a temperatura powietrza w Polsce. Przyczynek do przejawów "monsunu europejskiego".
PublikacjaW pracy omówiono wpływ miesięcznych i rocznych zmian ciśnienia atmosferycznego w Arktyce Atlantyckiej na temperaturę powietrza (Ta) w Polsce. Zmiany SLP w punkcie 75°N, 015°E wywierają najsilniejszy wpływ na temperaturę na obszarze N i NE Europy oraz NW Azji (dalej oznaczenie SLP w tym punkcie P[75,15]). Analiza rozkładu współczynników korelacji (tab. 1, rys. 1) wykazała, że zmiany rocznej P[75,15] w 50-leciu 1961-2010 wykazują...
-
Identyfikacja substancji zapachowych w powietrzu atmosferycznym w pobliżu zakładów przemysłowych zlokalizowanych na obszarze Aglomeracji Trójmiejskiej
PublikacjaWykorzystano technikę dwuwymiarowej chromatografii gazowej (GCxGC) do identyfikacji zapachowych związków chemicznych w próbkach analitów z powietrza atmosferycznego pobranych z obszarów przyległych do zakładu produkcji nawozów fosforowych, rafinerii i składowiska odpadów komunalnych, zlokalizowanych na terenie Aglomeracji Trójmiejskiej. Zastosowany tok postepowania analitycznego zapewnił możliwość wykrycia i identyfikacji związków...
-
Wpływ metody obliczania intensywności wymiany powietrza w budynku na dokładność prognozowania jego zapotrzebowania na energię
PublikacjaW artykule poddano analizie dwie odmienne metody służące do symulacji zużycia energii do ogrzewania i wentylacji w budynku. Pierwsza części artykułu porównuje pod względem matematycznym, dwa modele energetyczne budynku, wykorzystujące odmienne podejścia do modelowania przepływu powietrza w pomieszczeniach. Natomiast w drugiej części artykułu zostaną porównane wyniki obliczeń numerycznych z wynikami pomiarów rzeczywistych wartości...
-
WYBRANE PROBLEMY BADAWCZE Z ZAKRESU MODELOWANIA PRZEPŁYWÓW POWIETRZA, ROZKŁADU TEMPERATUR ORAZ PRZESTRZENNEGO PLANOWANIA CENTRÓW DANYCH
PublikacjaW pracy opisano wybrane problemy z zakresu modelowania przepływów powietrza, rozkładu temperatur oraz przestrzennego planowania serwerowni centrów danych. Dodatkowo, omówiono szczegółowo wybrane kierunki badań związane z szeroko pojętą problematyką obniżania kosztów zużycia energii w nowoczesnych serwerowniach poprzez odpowiednie zarządzenie przepływem ciepła w tego typu obiektach. Przedstawiono także trendy rozwojowe w zakresie...
-
Nowa metoda wykrywania epizodów bezdechu sennego oraz spłycenia oddechu w zarejestrowanych zapisach sygnału przepływu powietrza
PublikacjaWstęp: W klinikach pneumonologicznych stosuje się komercyjne programy komputerowe do określania stopnia nasilenia bezdechu sennego. Poważnym problemem w tych programach jest niewystarczająca czułość zastosowanych algorytmów. Cel pracy: Ocena czułości i swoistości nowo opracowanej metody wykrywania epizodów bezdechu sennego oraz spłycenia oddechu. Materiał i metody: Dokonano szczegółowej analizy 10 badań polisomnograficznych. Zbadano czułość...
-
Metody poprawy skuteczności oczyszczania powietrza zanieczyszczonego hydrofobowymi lotnymi związkami organicznymi w biofiltrach ze złożem zraszanym
PublikacjaZanieczyszczenie powietrza atmosferycznego lotnymi związkami organicznymi o charakterze odorowym stanowi uciążliwy problem środowiskowy oraz społeczny. Do oczyszczania dużych objętości tego typu gazów stosuje się m.in. biofiltrację. W niniejszej pracy przedyskutowano główne trudności związane z oczyszczaniem powietrza zanieczyszczonego hydrofobowymi lotnymi związkami organicznymi oraz podano aktualne trendy poprawy skuteczności...
-
Influence of Protonation State on the Excited State Dynamics of a Photobiologically Active Ru(II) Dyad
PublikacjaThe influence of ligand protonation on the photophysics of a ruthenium (Ru) dyad bearing the 2-(1-pyrenyl)-1H-imidazo[4,5-f][1,10]-phenanthroline (ippy) ligand was investigated by time-resolved transient absorption spectroscopy. It was found that changes in the protonation state of the imidazole group led to changes in the electronic configuration of the lowest lying excited state. Formation of the fully deprotonated imidazole...
-
Analiza wrażliwości pierwszego i drugiego rzędu w problemach statyki prętów cienkościennych
PublikacjaAnaliza wrażliwości pierwszego rzędu jest wykorzystywana w wielu zagadnieniach teorii konstrukcji. Pomimo tego, że analiza wrażliwości drugiego rzędu pozwala na znaczną poprawę dokładności uzyskiwanych wyników, jest ona mniej popularna niż analiza pierwszego rzędu. W pracy wyznaczono drugą wariację zmiennych stanu zachowania się konstrukcji. Przyjęto klasyczne założenia teorii prętów cienkościennych. W przykładzie numerycznym wyznaczono...
-
Analiza bezpieczeństwa ruchu statku na wodach ograniczonych przy użyciu metod CFD
PublikacjaPodjęto próbę zbadania przydatności komercyjnego oprogramowania CFD do analizy rezerwy dynamicznej i porównania wyników z istniejącymi metodami szacowania osiadania. Skoncentrowano się na porównaniu układu falowego oraz sił hydrodynamicznych działający na kadłub statku w ruchu na płytkowodziu.
-
Opinia dotycząca ustalenia przyczyny powstania szkody na statku M/V "STAS"
PublikacjaOpinia dotyczy uszkodzenia powstałego na statku M/V STAS, polegającego na zatarciu się wału śrubowego w smarowanych wodą łożyskach pochwy wału.W wyniku tego uszkodzenia statek został wyłączony z żeglugi i musiał być wydokowany na okres remontu.
-
Propozycja modernizacji układu napędowego pasażerskiego statku śródlądowego z konwencjonalnego na hybrydowy
PublikacjaNa przestrzeni ostatnich lat zaobserwowano znaczny wzrost zainteresowania ekologicznymi układami napędowymi rekreacyjnych oraz użytkowych jednostek pływających, wpisującymi się w nurt przyjaznej środowisku, bez emisyjnej, zielonej żeglugi. Problemem jest jednak skonstruowanie bezpiecznej dla pasażerów jednostki pływającej, o możliwie niskim zapotrzebowaniu na energię, wyposażonym w wysoko sprawny, bez emisyjny układ napędowy....
-
Prototyp bezprzewodowego systemu informacyjnego do monitorowania i alarmowania o stanie statku.
PublikacjaW artykule przedstawiono opis projektu i realizacji praktycznej prototypu urządzenia informacyjnego do bezprzewodowej wymiany danych pomiędzy systemami pokładowymi statku a telefonem lub tabletem z zainstalowanym systemem Android. Przedstawione urządzenie ma charakter doradczy i służy jedynie do monitorowania i ewentualnego alarmowania użytkownika o przekroczonym poziomie dopuszczalnym wartości mierzonej. Opisano dostępne dotychczas na...
-
Koncepcja i projekt żurawia pokładowego z kompensacją ruchu statku na fali
PublikacjaW artykule przedstawiono rozwiązanie konstrukcyjne oraz schemat napędu i sterowania hydraulicznego żurawia pokładowego przeznaczonego do przeładunku towarów jednostkowych, w tym niebezpiecznych, w warunkach morskich. Wymienione uwarunkowania i dodatkowe wymagania dotyczące warunków pracy oraz parametrów geometrycznych w tym bardzo ograniczonej wysokości żurawia miały decydujący wpływ na jego konstrukcję i kinematykę, a także na...
-
Zastosowanie modeli matematycznych przy projektowaniu steru strumieniowego i napędu elektrycznego statku
PublikacjaPrzedstawiono koncepcję wykorzystania badań symulacyjnych przy projektowaniu steru strumieniowego jak i napędu elektrycznego statku. Jako przykład modelu matematycznego przedstawiono hybrydowy model silnika klatkowego. Jego parametry są dostrajane przy wykorzystaniu algorytmu genetycznego w Matlab/Simulink. Przedstawiono również przykładowe badania symulacyjne podsystemu elektroenergetycznego zasilającego ster strumieniowy statku....
-
Modelowanie obszarów niebezpiecznych i pogodowych w procesie wyznaczania trasy przejścia statku
PublikacjaMinimalny obszar akwenu wokół poruszającego się statku zawarty w pewnych granicach nazywa się domeną. Obszar ten stanowi strefę bezpieczeństwa dla poruszającego się statku w którym nie powinien się znaleźć żaden inny obiekt nawigacyjny gdyż powoduje to ryzyko kolizji. Obszary przedstawiające złe warunki pogodowe nie są całkowicie zabronione i dlatego też opisywane są rozmytymi funkcjami przynależności. W pracy przedstawiono zależności...
-
Cable-stayed bridges. Basic static schemes
PublikacjaThe paper presents an overview of shaping of cable-stayed bridges. Historical background, basic static sketches and overview of selected bridges are included. Selected natural solutions and interesting unrealized projects were presented. Basic ideas and most important principals are discussed. The examples and sketches were given an author's comment. Static diagrams of two pylon structures with three variants of the arrangement...
-
On quantum cryptography with bipartite bound entangled states
PublikacjaOstatnio pokazano bezpośrednie zastosowanie splątania związanego w kryptografii kwantowej. W niniejszym artykule dokonano przeglądu niektórych najnowszych osiągnięć dotyczących tego zagadnienia. W szczególności przypomniano istotne pojęcia i definicje. Ponadto podano nową konstrukcję stanów o splątaniu związanym, posiadających bezpieczne korelacje, dostarczając w ten sposób niskowymiarowe (6x6) stany o splątaniu związanym z niezerowym...
-
Rotationally invariant bipartite states and bound entanglement
PublikacjaW pracy rozważano stany kwantowe niezmiennicze na działanie grupy SO(3). Pokazano, że w przypadku, gdy pierwszy podukład ma parzysty wymiar większy lub równy cztery oraz drugi podukład ma wymiar dowolny, większy niż pierwszy to pośród takich stanów zawsze istnieje splątanie związane.
-
Poland's hydropower: Current status and future prospects
Publikacja -
Bone status in adolescents with type 1 diabetes
Publikacja -
HLA Status in Patients with Chronic Spontaneous Urticaria
Publikacja -
Microscopic calculation of the static electric susceptibility of polyethylene
Publikacja -
Static puncture resistance of non-woven geotextiles
PublikacjaBadania cech fizycznych i wytrzymałościowych geowóknin separcyjnych i osłonowych. Analiza wyników badań oporu na przebicie statycze metodą CBR, dla różnych rodzajów geowłóknin, próbek pozyskanych z terenu (po wbudowaniu w nasyp)i kontrolnych.
-
Static and dynamic analysis of thin-walled frames
PublikacjaW pracy przedstawiono model ramy zbudowanej z elementów cienkościennych o przekrojach otwartych stosowany w analizie statycznej i dynamicznej za pomocą metody elemntów skończonych. Model składa się z elementów opisanych teorią prętów cienkościennych o przekrojach nieodkształcalnych oraz superelementów węzłowych. Proponowany model pozwala na ujęcie w analizie efektów bimomentowych oraz deformacji konstrukcji w miejscach lokalizacji...
-
Platforma inercyjna dla bezzałogowych statków latających
PublikacjaArtykuł przedstawia projekt platformy inercyjnej dla bezzałogowych Statków Powietrznych zrealizowany w ramach działalności Studenckiego Koła Naukowego "CHIP", działającego przy Katedrze Systemów Mikroelektronicznych na Wydziale ETI PG. Opisano cel pracy urządzenia, podawane przez niego wartości, zastosowane sensory oraz ich własności. Omówiono także wykorzystywany algorytm integracji odczytów,...
-
Bishop parameter chi from static equilibrium.
Publikacja -
Injury characteristics in women in relation to their menopausal status
Publikacja -
Curves of thermodynamic states in some fluids with dispersion
Publikacjavariations in the thermodynamic state of a dispersive medium, caused by sound, are studied. A bubbly liquid and a Maxwell fluid are considered as examples. Curves in the plane of thermodynamic states are plotted. They are in fact pictorial images of linear relations of excess pressure and excess density in the acoustic wave which reflect irreversible attenuation of the sound energy. The curves account for the nonlinear generation...
-
Zastosowania sztucznej inteligencji w projektowaniu statków
PublikacjaZaprezentowano metodologię zastosowania sztucznej inteligencji w postaci sieci neuronowej oraz wnioskowania na podstawie przypadków w systemach wspomagania do projektowania statków. Prezentowane metody zostały zrealizowane w systemie ekspertowym wspomagania projektowania statków. Prezentowane metody zostały zrealizowane w systemie ekspertowym wspomagania projektowania automatyki okrętowej.
-
On direct detection of entanglement properties of unknown states
PublikacjaPrzystępnie omówiono detekcję własności splątania kwantowych stanów. Uwzględniono zarówno detekcje o charakterze jakościowym jak i ilościowym.
-
Multi-headed chimera states in coupled pendula
PublikacjaWe discuss the occurrence of the chimera states in the network of coupled, excited by the clock’s mechanisms pendula. We find the patterns of multi-headed chimera states in which pendula clustered in different heads behave differently (oscillate with different frequencies) and create different types of synchronous states (complete or phase synchronization). The mathematical model of the network shows that the observed chimera states...
-
Efektywna metoda wyznaczania trasy statków żaglowych
PublikacjaZaproponowano metodę wyznaczania suboptymalnej trasy statków żaglowych poruszających się w ograniczonym akwenie morskim. Uwzględniono przy tym dynamikę tego środowiska w tym warunki pogodowe oraz charakterystyki prędkościowe statków żaglowych. Jako kryterium optymalizacji przyjęto czas żeglugi T oraz liczbę wykonanych manewrów ω. Zaprojektowano heurystyczny algorytm oraz odpowiednią aplikację wyznaczania trasy dla ustalonych punktów...
-
Status uchodźcy, azylanta a obowiązki państwa przyjmującego
PublikacjaPołożenie prawne cudzoziemców w danym państwie uwarunkowane jest, zarówno przepisami prawa krajowego państwa pobytu jak i jego zobowiązaniami międzynarodowymi. Istotne znaczenie w kwestii pomocy imigrantom mają: status uchodźcy oraz instytucja azylu. Wyznaczają one nie tylko prawa osób posiadających statut uchodźcy czy azylanta ale również obowiązki9 państwa przyjmującego.
-
Etapy projektowania statków oraz przepływ dokumentacji
PublikacjaW artykule przedstawiono główne etapy projektu okrętowego wg. różnych autorów. Następnie opisano zakres prac dla każdego z etapów i przedstawiono je w postaci spirali projektowej. Przedstawiono i opisano również schemat przepływu dokumentacji podczas realizacji projektu klasyfikacyjnego z wyszczególnieniem armatora, biura projektowego, stoczni oraz towarzystwa klasyfikacyjnego.
-
On symmetric extendibility of quantum states and its applications
PublikacjaThis dissertation is focused on analysis of the symmetric extendibility of quantum states and its applications in the quantum information theory, with special attention paid to the area of quantum entanglement distillation, quantum channels theory, quantum security, and monogamy of quantum entanglement in time. We analyze geometry of the set of symmetric extendible states, i.e. such states that possess symmetric extensions and...
-
Static Shunt PE Voltage-Quality Controllers
PublikacjaThis chapter focuses on power electronics (PE)-based solutions used in distribution networks for reduction of supply-voltage-quality deterioration, from long interruptions to the harmonics. Various PE devices and their combinations are addressed for particular or a range of voltage disturbances. A particular solution is applied taking into account demands for voltage quality and network configuration. In general, there are three...
-
Charakterystyki naprężeniowe stali x20
PublikacjaBadano wpływ naprężeń na natężenie efektu Barkhausena w próbkach stali X20 (X20CrMoV12.1) poddanych obróbce cieplnej mającej obniżyć poziom naprężeń wewnętrznych. Trzy serie próbek stali X20 wygrzewano w temperaturach 720 0C, 750 0C i 780 0C przez czas 15, 30, 60, 120 i 240 min. Badano również twardość Vickersa. Wpływ naprężeń na natężenie efektu Barkhausena badano metodą uginania belki. Wygrzewanie w dwóch niższych temperaturach...
-
State of the Art of Automated Buses
PublikacjaUrban transportation in the next few decades will shift worldwide towards electrification and automation, with the final aim of increasing energy efficiency and safety for passengers. Such a big change requires strong collaboration and efforts among public administration, research and stakeholders in developing, testing and promoting these technologies in the public transportation. Working in this direction, this work provides...
-
Finite-state lexical tools
PublikacjaArtykuł przedstawia trzy pakiety oprogramowania zawierające narzędzia poziomu leksykalnego wykorzystujące automaty skończone: dwa zbiory samodzielnych programów i skryptów pomocniczych - jeden używający prostych automatów skończonych, drugi używający automatów Mealy`ego oraz bibliotekę funkcji. Wszystkie przedstawione pakiety posiadają podobne funkcje. Zamiast opisywać poszczególne pakiety, opis skupiony jest na dostarczanych przez...
-
Technologia nagniatania stali hartowanych.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań nagniatania wałków ze stali 45 o twardości 23-56 HRC. Do nagniatania zastosowano tokarkę CNC oraz specjalne narzędzie z kulką ceramiczną fi6 mm. Badano wpływ parametrów technologicznych obróbki nagniataniem na chropowatość powierzchni.
-
Parametric method of preliminary prediction of the ship operating costs.
PublikacjaPraca zawiera rezultaty badań dotyczących parametrycznej metody prognozowania kosztów eksploatacji statku - przydatnej w metodyce projektowania wstępnego okrętów. Przedstawiono założenia koncepcyjne i teoretyczne metody, dokonano identyfikacji czynników istotnie wpływających na koszt eksploatacji statku, z uwzględnieniem czasowej wartości pieniądza. Opracowano wzory służące do wyznaczania składników kosztów eksploatacji statku...
-
ZMIANY TEMPERATURY POWIETRZA NA MORZACH ARKTYKI ROSYJSKIEJ I ICH KONSEKWENCJE DLA ŻEGLUGI NA PÓŁNOCNEJ DRODZE MORSKIEJ
PublikacjaPraca omawia zmiany średniej miesięcznej temperatury powietrza na morzach Arktyki Rosyjskiej w latach 1988-2013. Wartości średnie wieloletnie z tego okresu porównano z danymi podawanymi w locjach rosyjskich dla okresu 1936-1987. Stwierdzono, że w badanym okresie na wszystkich badanych stacjach doszło do wzrostu temperatury powietrza. Największy wzrost miał miejsce w sezonie chłodnym (o 1,5-2 deg). W sezonie ciepłym wzrosty były...