Search
Filters
total: 752
filtered: 534
-
Catalog
Chosen catalog filters
Search results for: współpraca nauka - biznes
-
Lodowa kraina - obszar badań dla chemika analityka. Cz. 1 - Badania z zakresu chemii analitycznej prowadzone na terenie Antarktyki
PublicationPomimo, że Antarktyka jest kontynentem wolnym od przejawów antropopresji związanej z różnymi sferami działalności człowieka dane literaturowe mogą być podstawą do stwierdzenia, że nie jest to obszar wolny od zanieczyszczeń antropogenicznych. Zanieczyszczenia, które są identyfikowane w różnych elementach środowiska Antarktyki związane są głównie z ich transportem na duże odległości oraz depozycją na tym obszarze. W pracy przedstawiono:...
-
Związki endokrynne w środowisku. Problemy i wyzwania cz. II Wykrywanie i oznaczanie związków endokrynnych i/lub endokrynności próbek
PublicationOdkrycie istnienia w środowisku mikrozanieczyszczeń, do których należą między innymi związki z grupy EDC, spowodowało konieczność opracowania i wdrożenia nowych metod do praktyki analitycznej. Jedną z nich są nabierające coraz większego znaczenia techniki immunoanalizy. Mimo, iż nie są one rozwiązaniem nowym, ponieważ od dawna z powodzeniem stosuje się je w analizie klinicznej, mają wiele zalet pozwalających na wykorzystanie...
-
Tereny polarne - interesującym obszarem do badań Cz. II - Analityka próbek abiotycznych w Arktyce
PublicationW pracy ujęto problematykę zanieczyszczeń obszarów polarnych. Zwrócono szczególną uwagę na trwałe związki organiczne obecne w rejonie Arktyki w elementach przyrody nieożywionej. TZO pochodzenia antropogenicznego mogą pojawiać się na terenach polarnych za sprawą transportu na duże odległości z obszarów Euroazji i Ameryki Północnej. Badania poziomów zanieczyszczeń obecnych w próbkach abiotycznych na obszarze Arktyki stanowią fundament...
-
W poszukiwaniu zielonej techniki ekstrakcyjnej
PublicationKonieczność wprowadzania do praktyki analitycznej zasad zielonej chemii, ktore bezpośrednio wynikają z koncepcji zrównoważonego rozwoju, sprawia, że trwają poszukiwania nowych rozwiązań metodycznych i aparaturowych.
-
Indeks jakości powietrza
PublicationW artykule przedstawiono użyteczne narzędzie do przekazywania informacji na temat poziomu zanieczyszczęń powietrza opinii publicznej za pośrednictwem mediów i internetu - indeks jakości powietrza. Kolejno przedstawiono; historię indeksu jakości powietrza, metodykę jego wyznaczania i przykłady zastosowań w monitoringu powietrza.
-
Ekstrakcja za pomocą rozpuszczalnika wspomagana ultradźwiękami cz. I - Podstawy teoretyczne
PublicationEkstrakcja związków organicznych znajdujących się w próbkach o złożonym składzie matrycy często wspomagana jest czynnikiem zewnętrznym, takim jak ultradźwięki, który zapewnia zarówno lepszą penetrację rozpuszczalnika w głąb materiału roślinnego, jak i uwalnianie substancji poprzez rozrywanie ścian komórkowych.
-
Wykorzystanie związków powierzchniowo czynnych na etapie przygotowania próbek do analizy jako zielona alternatywa dla konwencjonalnych technik ekstrakcyjnych
PublicationZwiązki powierzchniowo czynne stanowią doskonałą alternatywę dla rutynowo stosowanych, zazwyczaj żmudnych i czasochłonnych, technik przygotowania próbek, do przeprowadzenia których nierzadko wykorzystuje się duże ilości odczynników chemicznych.
-
Analityka próbek wód spływnych z terenu portów lotniczych
PublicationPomimo wielu pozytywnych aspektów płynących z intensywnego rozwoju sektoru transportu lotniczego trzeba zdać sobie sprawę z faktu, że wszystkie przejawy aktywności związane z eksploatacją portów lotniczych prowadzą do zanieczyszczenia środowiska. Szczególnie ważnym aspektem związanym z eksploatacją portów lotniczych jest problem zanieczyszczenia powstających wód spływnych. Wody spływne z terenu lotnisk mogą zawierać wysokie poziomy...
-
Efektywność studiów Master of Business Administration (MBA) w Polsce
PublicationW artykule oszacowano efektywność 28 programów studiów MBA w Polsce za pomocą „alokacyjnego” modelu New Cost (Tone 2002) należącego do nieparametrycznej metody DEA. Za nakłady przyjęto liczbę godzin programu MBA oraz jego koszt, zaś za wynik ogólny wskaźnik rankingowy studiów MBA w 2018 roku opracowany przez Perspektywy. Uzyskane wyniki świadczą o przeciętnej efektywności studiów MBA wynoszącej 68%, tylko sześć programów było...
-
Oxychlorination of organic compounds
Publication -
Wpływ postaci dodatku bioaktywnych składników soku z ziemniaka na jakość pasztetów
Publication -
Występowanie i oznaczanie lotnych kwasów tłuszczowych w próbkach środowiskowych
PublicationLotne kwasy tłuszczowe (LKT) odgrywają kluczową rolę w biologicznym oczyszczaniu ścieków. Występują one także w osadzie ściekowych, w odciekach na składowiskach odpadów. Są odpowiedzialne za tworzenie się odorów podczas hodowli trzody chlewnej. Powstają również w wielu procesach naturalnych. Ważną rolę w monitorowaniu LKT, co jest bardzo istotne, odgrywa chromatografia gazowa, która pozwala je oznaczać w postaci wolnej oraz po...
-
Oznaczanie rtęci w tytoniu cygarowym jako wyzwanie analityczne
Publication -
Optymalizacja warunków biosyntezy wybranych karotenoidów przez drożdże z rodzaju Rhodotorula
PublicationWprowadzenie. Karotenoidy to zróżnicowana grupa pigmentowych związków izoprenoidowych. Obecnie komercyjnie pozyskiwane są głównie z roślin lub na drodze syntezy chemicznej, z której uzyskiwanych jest 80 ÷ 90 % związków. Jednakże syntetyczne karotenoidy, w dużych dawkach, mogą być szkodliwe dla zdrowia ludzkiego, a odpady powstające w procesie ich produkcji stanowią zagrożenie dla środowiska. Alternatywą dla...
-
Związki kształtujące bukiet zapachowy sera ementalskiego
Publication -
Analiza redystrybucji środków finansowych przeznaczonych na działalność B+R (na przykładzie wybranej uczelni)
PublicationAutor zwraca uwagę na wyjątkowo niskie finansowanie działalności B+R w Polsce na tle innych krajów nowo przyjętych do UE. Przeprowadza analizę redystrybucji tych skromnych środków w skali Polski oraz na przykładzie konkretnej uczelni. Dostrzega dwa charakterystyczne zjawiska, określona jako asymetrie. Pierwsze-dotyczące podziału tych środków między szkoły wyższe, jednostki badawczo-rozwojowe i placówki PAN. Drugie - dotyczące struktury...
-
Występowanie i oznaczanie lotnych kwasów tłuszczowych w żywności
PublicationW dzisiejszych czasch, gdy na rynek trafia olbrzymia ilość nowych produktów żywnościowych, coraz większą uwagę przywiązuje się do tego, by żywność charakteryzowała się jak najwyższymi walorami smakowymi i zapachowymi. Za właściwości sensoryczne żywności w przeważającej części odpowiedzialne są związki lotne, a wśród nich lotne kwasy tłuszczowe. W pracy przedstawiono krótki przegląd literaturowy dotyczący występowania oraz oznaczania...
-
Czy życie wisi na włosku?
PublicationPoznanie i zbadanie zawartości pewnych pierwiastków w ciele człowieka stanowi od najdawniejszych czasów zagadkę, którą starali się rozwiązać uczeni wielu dziedzin wiedzy. Dzisiaj już wiadomo, że odpowiednia proporcja pomiędzy poszczególnymi pierwiastkami jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego, a także zapewnia jego homeostazę. Najmniejsze nawet zachwiania tej proporcji powodują zaburzenia pracy organizmu...
-
Materiały stosowane w budownictwie - źródło emisji lotnych związków organicznych do powietrza wewnętrznego
PublicationSkład powietrza wewnętrznego jest funkcją różnych czynników. Na wiele z nich użytkownik nie ma bezpośredniego wpływu. Człowiek może jednak wpływać na skład atmosfery wnętrz poprzez dobór elementów wyposażenia o sprawdzonej jakości zdrowotnej. W pracy przedstawiono informacje związane z zagadnieniem emisji do powietrza wewnętrznego lotnych związków organicznych z materiałów wykończeniowych i wyposażeniowych stosowanych we współczesnym...
-
Oznaczanie zanieczyszczeń powietrza pestycydami
PublicationPestycydy to liczna i zróżnicowana chemicznie grupa związków. Celem badań jest uzyskanie informacji o poziomie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego przez anality z grupy pestycydów na terenie Aglomeracji Trójmiejskiej i Tczewa z wykorzystaniem dozymetrów pasywnych z PUF.
-
Wykorzystanie gazowych mieszanin wzorcowych w analityce
PublicationMateriały odniesienia są bardzo popularnym i użytecznym narzędzie stosowanym w każdym laboratorium analitycznym. Związane jest to z ciągłą potrzebą monitoringu otaczającego nas powietrza i identyfikacji występujących w nim zanieczyszczeń oraz przeprowadzaniem na coraz szerszą skalę badań reprezentatywnych próbek mediów gazowych. Materiały odniesienia, a w szczególności certyfikowane materiały odniesienia są niezastąpionym elementem...
-
Pestycydy w fazie gazowej atmosfery. Metody pobierania, przygotowywania próbek do analizy oraz oznaczenia końcowe
PublicationSzerokie wykorzystywanie pestycydów wpływa na rosnące zanieczyszczenie nie tylko wody i gleby ale również powietrza. Jest to wywołane unoszeniem się pestycydów podczas zastosowania (rozpylania) oraz emisją poaplikacyjną. Wśród metod służących do izolacji i wzbogacania analitów z atmosfery najczęstszym postępowaniem jest sorpcja na stałym sorbencie (PUF, SPE, filtry) natomiast do ekstrakcji wzbogaconych analitów najczęściej stosuje...
-
Zastosowanie błonkowej elektrody bizmutowej do woltamperometrycznego oznaczania wybranych metali ciężkich
PublicationW 2000 r. Joseph Wang po raz pierwszy zaproponował i zastosował błonkową elektrodę bizmutową jako elektrodę roboczą do pomiarów woltamperometrycznych. Bizmut wykazuje bardzo małą toksyczność i jest przyjazny dla środowiska. Może to stanowić alternatywę dla elektrod rtęciowych, które zdominowały pomiary woltamperometryczne. Błonka bizmutowa może być przygotowana przez elektrolizę in-situ (polega na dodaniu soli bizmutu do analizowanego...
-
Derywatyzacja w oznaczaniu lotnych alifatycznych kwasów monokarboksylowych (LAKM)
PublicationOznaczanie indywidualnych lotnych alifatycznych kwasów monokarboksylowych w skomplikowanych próbkach przeprowadza się często z wykorzystaniem chromatografii gazowej, co nie jest łatwe ze względu na silnie polarny charakter i możliwość dysocjacji substancji o charakterze kwasowym. Chromatograficzne właściwości analitów można znacznie poprawić przeprowadzając je w pochodne, w stosunku do których układ chromatograficzny charakteryzuje...
-
Analiza specjacyjna metali ciężkich w łańcuchu troficznym organizmów morskich
PublicationKatastrofy ekologiczne, takie jak ta, która miała miejsce w zatoce Minamata, Japonia, zwróciły uwagę naukowców na zagrożenie płynące ze strony metali i ich związków. Stało się jasne, że toksyczność, mobilność, biodostępność i bioakumulacja metali zależą od form chemicznych oraz postaci fizycznych, w jakich dany pierwiastek występuje w środowisku. Szczególną uwagę poświęca się metalom, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania...
-
Bioakumulacja rtęci w łańcuchu troficznym organizmów morskich
PublicationJednym spośród wielu zagrożeń dla środowiska, nieustannie przybierającym na znaczeniu oraz mającym ogromny wpływ na zdrowie organizmów żywych, jest niewątpliwie niebezpieczeństwo związane z rozprzestrzenianiem się metali ciężkich, a zwłaszcza rtęci. Pierwiastek ten i jego związki wykazują dużą toksyczność oraz zdolność do akumulacji w tkankach i organach zwierzęcych i roślinnych. Problem związany ze wzrostem stężeń niebezpiecznych...
-
Badanie stopnia zanieczyszczenia poszczególnych warstw pokrywy śnieżnej na terenach Sudetów Zachodnich
PublicationProwadzono badania dotyczące poziomów stężeń wybranych zanieczyszczeń obecnych w próbkach śniegu będącego jedną z form depozycji mokrej.
-
Sztuczna słodzycz wokół nas
PublicationSyntetyczne słodziki o dużej mocy słodzącej stanowią ważną klasę dodatków do żywności, które są szeroko stosowane w przemyśle spożywczym. Główną cechą tych zwykle niskokalorycznych środków jest bardzo intensywny słodki smak. Producenci żywności, mając na uwadze osiągnięcie lepszych doznań smakowych, stosują coraz to nowe typy słodzików bądź ich różne mieszaniny. Zapotrzebowanie na żywność z substancjami słodzącymi nieustannie rośnie....
-
Chemiczna charakterystyka próbek rosy i szronu zebranych w różnych regionach geograficznych Polski
PublicationPrzeprowadzono badania próbek rosy i szronu w celu uzyskania informacji o składzie jakościowym i ilościowym. Uzyskane wyniki pozwoliły na porównanie chemizmu osadów i opadów atmosferycznych oraz na określenie wielkości ładunków zanieczyszczeń wprowadzonych do środowiska.
-
Możliwości zastosowania wysokiego ciśnienia w przemyśle owocowo-warzywnym
PublicationW artykule przeglądowym przedstawiono zmiany jakie zachodzą pod wpływem wysokiego ciśnienia w warzywach, owocach i ich przetworach oraz omówiono możliwości wykorzystania techniki wysokociśnieniowej w przemyśle owocowo-warzywnym
-
Właściwości otoczki hydratacyjnej wokół różnych konformacji poliseryny - analiza wyników dynamiki molekularnej
PublicationRozpuszczalnik w istotny sposób wpływa na preferencje peptydu do przyjmowania określonej struktury drugorzędowej. Przykładem tego może być fakt, iż w przypadku polialaniny stabilność konformacji helikalnej w wodzie jest niższa aniżeli w próżni, podczas gdy w przypadku poliseryny mamy do czynienia ze zjawiskiem odwrotnym. W celu lepszego zrozumienia tego zjawiska badano właściwości otoczek hydratacyjnych dookoła czterech konformacji...
-
Właściwości otoczki hydratacyjnej wokół β-warstw o zróżnicowanym składzie aminokwasowym - analiza wyników dynamiki molekularnej
Publicationβ-warstwa to jedna z najczęściej spotykanych struktur drugorzędowych w białkach. Jak dotąd mechanizmy rządzące ustrukturyzowaniem wody w warstwie solwatacyjnej wokół tej struktury są słabo poznane [1]. W celu lepszego zrozumienia zjawiska hydratacji wokół struktur o konformacji β-warstwy przeprowadzono analizę wyników pochodzących z symulacji metodą dynamiki molekularnej β-warstw składających się z 8 równoległych nici o różnym...
-
Charakterystyka otoczki solwatacyjnej białka przeciwdziałającego zamarzaniu wody
PublicationWiele organizmów rozwinęło oryginalne sposoby na radzenie sobie z niebezpieczeństwami związanymi z narażaniem na niskie temperatury. Istnieje np. szczególna grupa białek powstrzymujących wzrost zarodków krystalizacji wody. W budowie analizowanego tu białka wskazać można trzy powierzchnie: jedną wiążącą się do lodu oraz dwie pozostające w kontakcie z wodą w stanie ciekłym. Przedmiotem tej pracy było opisanie struktury wody sąsiadującej...
-
Hydratacja domeny katalitycznej kinezyny
PublicationKinezyna należy do białek zwanych motorami molekularnymi, które są zdolne do wykonywania pracy mechanicznej. Konwencjonalna kinezyna wyposażona jest w dwie domeny motoryczne. Potrafi ona poruszać się w uporządkowany sposób przemieszczając się po szlakach wyznaczanych przez tzw. mikrotubule, które tworzone są przez białko tubulinę. Jej rola polega m.in. na transporcie białek i organelli komórkowych. Naturalnym środowiskiem działania...
-
Efektywna metoda selenenylowania z użyciem diselenidu O,O-diizopropylofosforotioilowego
PublicationTworzenie wiązania C-Se odbywa się zwykle z wykorzystaniem elektrofilowego bromku fenyloselenenylowego generowanego in situ z diselenidu difenylowego. Fenyloselenenylowanie soli sodowych malonianów, użytych z 10-krotnym nadmiarem, prowadzi do powstawania znaczących ilości di(fenyloselenenylo)malonianów obok głównych produktów mono-selenenylowania. 2-Fenyloselenenylomaloniany wykorzystano m.in. w reakcji rodnikowej addycji do wiązania...
-
Widziane oczyma doktorantów Katedry Chemii Analitycznej Politechniki Gdańskiej
PublicationPrzedstawiono zakres pracy naukowej realizowanej w Katedrze Chemii Analitycznej PG. Opisano w skrócie działalność Katedry oraz CEEAM. Przedstawiono skład osobowy Katedry jak również sprzęt analityczny na którym prowadzone są badania. Omówiono także niektóre aspekty współpracy międzynarodowej.
-
Dbajmy o poprawność językową naszych prac i wypowiedzi.
PublicationArtykuł poświęcony jest problematyce poprawności stosowanej terminologii analitycznej. Zwrócono uwagę na przyczyny żargonu laboratoryjnego oraz podano przykłady niewłaściwej terminologii.
-
Analityka chemiczna - problemy i wyzwania.
PublicationW artykule przedstawiono podstawowe informacje dotyczące: klasyfikacji metod analitycznych, jednostek używanych w zakresie analityki śladów, źródeł błędów, sposobu eliminacji niekorzystnych czynników mogących mieć wpływ na wynik końcowy analizy.
-
Materiały odniesienia. Wytwarzanie. Badanie. Zastosowanie w praktyce analitycznej. Granty finansowane przez Wspólnotę Europejską.
PublicationPrzedstawiono charakterystykę i zakres zastosowania materiałów odniesienia oraz badań międzylaboratoryjnych. Zestawiono także informacje dotyczące realizacji projektów finansowanych przez Wspólnotę Europejską (TRAP-NAS, VI-RM)
-
Co czyha na nas w domu?
PublicationKojarzący się z poczuciem bezpieczeństwa dom jest również miejscem stwarzającym zagrożenie dla zdrowia i dobrego samopoczucia ludzi. Zanieczyszczenia obecne w powietrzu wewnętrznym często na wyższym poziomie niż w powietrzu atmosferycznym, mogą powodować wiele chorób oraz działać alergizująco. W artykule opisano zagadnienie syndromu chorych budynków oraz podano podział zanieczyszczeń ( biologicznych, chemicznych i fizycznych...
-
Chemometria w analityce chemicznej. Cz. III. Analiza rozpoznawcza
PublicationW artykule przedstawiono zastosowania metod chemometrycznych do określania relacji pomiędzy badanymi próbkami oraz pomiędzy zmiennymi opisującymi te próbki, czyli tzw. analiza rozpoznawcza. Analiza rozpoznawcza stanowi łącznik pomiędzy analityką chemiczną, której głównym celem jest określenie składu lub właściwości próbek, a wieloma dziedzinami nauk przyrodniczych i techniki. Poprawnie zastosowana analiza rozpoznawcza stanowić...
-
Nieukierunkowana analiza fosfolipidów w próbkach biologicznych i żywności Część II. Zaawansowane techniki analityczne w analizie fosfolipidów
PublicationRozwój zaawansowanych technik analitycznych, który miał miejsce na przestrzeni ostatnich lat, w znaczący sposób przyczynił się do rozwoju lipidomiki – nauki mającej na celu określenie roli związków lipidowych w funkcjonowaniu systemów biologicznym, w tym ludzkiego organizmu. Nieukierunkowana analiza dostarczanych do organizmu i występujących w nim lipidów wymaga zastosowania wysokorozdzielczych technik analitycznych. Wprowadzenie...
-
Przegląd technik stosowanych do pomiaru potencjału redoks
PublicationPotencjał oksydacyjno-redukcyjny (redoks) charakteryzuje właściwości danej pary redoks, czyli zdolność, jaką posiada substancja do oddawania bądź przyjmowania elektronów. W ostatnich latach pojęcie to zyskuje rosnące zainteresowanie wśród naukowców, zajmujących się stresem oksydacyjnym. Niniejsza praca stanowi przegląd wybranych technik stosowanych do pomiaru potencjału oksydacyjno-redukcyjnego: w tym miareczkowania potencjometrycznego...
-
Odory w powietrzu- problemy analityczne.
PublicationW przypadku badan środowiskowych trudno jest wskazać "jedną sluszną metodę" pozwalającą przeprowadzić badania odorometryczne. Podczas wykonywania pomiarow ktorąkolwiek z metod należy miec świadomość ograniczeń zastosowanej metody i wyraźnie zaznaczyć to podczas interpretacji uzyskanych wyników.
-
Czy istnieje idealny wskaźnik zanieczyszczeń środowiska wodnego? Cz. III. Składniki środków higieny osobistej, substancje intensywnie słodzące oraz niedozwolone substancje odurzające jako potencjalne markery z grupy nowo pojawiających się zanieczyszczeń
PublicationW wyniku działalności człowieka generowane jest wiele organicznych substancji należących m.in. do grupy nowo pojawiających się zanieczyszczeń. Wśród nich coraz większym zainteresowaniem cieszą się substancje intensywnie słodzące, składniki środków higieny osobistej oraz niedozwolone substancje odurzające, które są nie tylko oznaczane w wodach środowiskowych, ale także w pitnych. Do określenia ich zawartości w środowisku wodnym...
-
Edmund Wojciech Kozłowski 1932-1995, twórca polskiej szkoły analizy elementarnej
PublicationWspomnienia o prof. Edmundzie Kozłowskim 1932-1995, twórcy polskiej szkoły analizy elementarnej
-
Analiza zawartości metali w miodach o różnym pochodzeniu botanicznym
PublicationW ostatnim czasie wzrasta zainteresowanie produktami naturalnymi. Ze względu na postępującą chemizację środowiska chętnie wraca się do produktów tradycyjnych, które jawią się jako te wolne od wszechobecnej chemii. Jednym z takich produktów jest miód. Produkt ten, oprócz walorów prozdrowotnych jest wiarygodnym źródłem informacji na temat stanu środowiska naturalnego i może być wskaźnikiem jego skażenia ze względu na mały zasięg...
-
Uciążliwość zapachowa powietrza atmosferycznego z terenów oczyszczalni ścieków. CZ. I Charakterystyka emisji odorów
PublicationOdory emitowane z terenów oczyszczalni ścieków komunalnych należą do grupy zanieczyszczeń będącej głównym powodem skarg ludności na jakość powietrza atmosferycznego. Ograniczenie emisji nieprzyjemnych zapachów generowanych przez oczyszczalnie ścieków poprzez zastosowanie odpowiednich metod dezodoryzacji jest niejednokrotnie pomijane. Może to negatywnie wpływać na zaufanie publiczne oraz jakość powietrza atmosferycznego. W artykule...
-
Standarycja i certyfikacja degradacji środowiskowej tworzyw sztucznych, cz II
PublicationRozkład tworzyw sztucznych w środowisku jest złożonym procesem, którego przebieg w dużym stopniu zależy od rodzaju tworzywa sztucznego, jak również od warunków, na które tworzywo jest narażone. W niniejszej pracy przedstawiono usystematyzowany, aktualny stan szybko rosnących zasobów normatywnych w zakresie biodegradacji. Opracowanie to powstało na podstawie analizy danych różnych organów normalizacyjnych takich jak: Amerykańskie...
-
Czy istnieje idealny marker zanieczyszczeń środowiska wodnego? Cz. I. Klasyczne parametry jakości wody
PublicationWoda jest substancją niezbędną do życia dla organizmów żywych. Ze względu na ważne role jakie odgrywa w przyrodzie i życiu człowieka, troska o jej jakość powinna być kluczowym aspektem działalności społeczeństwa. Pomimo wzrastającej świadomości prośrodowiskowej, do wody nadal wprowadzane są różnorodne zanieczyszczenia. W celu ich identyfikacji oraz określania źródła emisji wykorzystywane są tzw. markery zanieczyszczenia środowiska...