Wyszukiwarka
Filtry
wszystkich: 10285
wybranych: 8736
-
Katalog
- Publikacje 8736 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 40 wyników po odfiltrowaniu
- Konferencje 8 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 235 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 27 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 66 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 9 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 21 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 2 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 606 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 76 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 459 wyników po odfiltrowaniu
Filtry wybranego katalogu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: PROCESY DECYZYJNE
-
Application of a Gas Sensor Array to Effectiveness Monitoring of Air Contaminated with Toluene Vapors Absorption Process
PublikacjaThis article demonstrates the application of a gas sensor array to monitor the effectiveness of the absorption process of air stream purification from odorous compounds (toluene vapors). A self-constructed matrix consisting of five commercially available gas sensors was used. Multiple linear regression (MLR) was selected as the statistical technique used to calibrate the matrice. Gas chromatography coupled with a flame ionization...
-
The clamping selection method to reduce the vibration of large-size workpieces during the face milling process
PublikacjaThe article introduces a method for selecting the best clamping conditions to obtain vibration reduction during milling of large-size workpiece. It is based on experimental modal analysis performed for a set of assumed, fixing conditions of a considered workpiece to identify Frequency Response Functions (FRFs) for each tightening torque of the mounting screws. Simulated plots of periodically changing nominal cutting forces are...
-
The study on the appearance of deformation defects in the yacht lamination process using an AI algorithm and expert knowledge
PublikacjaThis article describes the application of the A-priori algorithm for defining the rule-based relationships between individual defects caused during the lamination process, affecting the deformation defect of the yacht shell. The data from 542 yachts were collected and evaluated. For the proper development of the algorithm, a technological process of the yacht lamination supported by expert decisions was described. The laminating...
-
I love to write and create. Can I earn money doing it? Entrepreneurial process of bloggers
PublikacjaNew technologies and a new way of looking at the life of future generations, open up new perspectives of entrepreneurial activities. One of them is to run a blog. Although the first blogs appeared many years ago and earning money from running them is also known to bloggers, little research is devoted to this form of entrepreneurship. The analysis of this phenomenon was carried out using the netnography method, which is not common...
-
Mechanochemically synthesized Mn3O4@β-cyclodextrin mediates efficient electron transfer process for peroxymonosulfate activation
PublikacjaThe rational surface engineering of heterogeneous catalysts is of great significance in advanced oxidation processes (AOPs) for eliminating refractory contaminants but remains challenging. In this study, β-cyclodextrin modified Mn3O4 (Mn3O4@β-CD) was prepared through a mechanochemical approach for peroxymonosulfate (PMS) activation, which achieved efficient bisphenol A (BPA) removal via electron transfer process (ETP). The reactive...
-
Matrix Strengthening the Identification of Observations with Split Functional Models in the Squared Msplit(q) Estimation Process
PublikacjaThis article addresses the issue of raising the level of identification of observations with either single or more split functional models in the squared Msplit(q) estimation process. The theoretical part of the study presents the theoretical grounds for the classical method for estimating parameters in a split functional model and proposes a modification of the computational algorithm to increase the quality of the determinations...
-
A measurement system for nonlinear surface spectroscopy with an atomic force microscope during corrosion process monitoring
PublikacjaIn addition to traditional imaging the surface, atomic force microscopy (AFM) enables wide variety of additional measurements. One of them is higher harmonic imaging. In tapping mode the nonlinear contact between tip and specimen results in higher frequency vibrations. More information available from the higher harmonics analysis proves to be helpful for more detailed imaging. Such visualization is espe-cially useful for heterogeneous...
-
The energy consumption during the birch tree sap concentration process using the reverse osmosis system
PublikacjaBirch tree sap was concentrated by mens of the reversed osmosis technique. The energy consumption in a small-scale pilot apparatus was estimated. The threshold value for the water removal above which the specific energy consumption significantly increased was identified. Below the threshold value the reversed osmosis had low energy demand and could be an attractive method for the production of birch tree sap-based beverages.
-
Monitoring of n-butanol vapors biofiltration process using an electronic nose combined with calibration models
PublikacjaMalodours, by definition, are generally unpleasant, nuisance smells that are a mixture of volatile chemical compounds which can be perceptible even at low concentrations. Due to the more frequent occurrence of odour nuisance associated with the odour sensations, and thus the need to remove them from the air, deodorization techniques are commonly used. Biofiltration is one of the methods of reducing odorants in the air stream. In...
-
Machining process sequencing and machine assignment in generative feature-based CAPP for mill-turn parts
PublikacjaProcess selection and sequencing, as one of the most complex issues when evaluated from a mathematical point of view and crucial in CAPP, still attract research attention. For the current trend of intelligent manufacturing, machining features (MFs) are the information carriers for workpiece geometry and topology representation. They are basically derived from CAD models and are used by downstream engineering applications. A feature-based...
-
Forecasting values of cutting power for the sawing process of impregnated pine wood on band sawing machine
PublikacjaW artykule przedstawiono prognozowane wartości mocy skrawania dla pilarki taśmowej (ST100R firmy STENNER), które są stosowane w polskich tartakach. Wartości mocy skrawania oszacowano dla drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.), które zostało poddane impregnacji. Dla porównania wyznaczono również wartości mocy skrawania dla drewna niezaimpregnowanego. Wartości te określono za pomocą innowacyjnej metody prognozowania sił skrawania,...
-
The influence of different glycerine purities on chemical recycling process of polyurethane waste and resulting semi‐products
PublikacjaChemical recycling is the most favourable recycling method due to the possibility of polyol recovery. This work is dedicatedto the utilisation of crude glycerine and polyurethane waste. It aims at determining the impact of the use of glycerine fromthe production of biodiesel with various degrees of purity as a cleavage agent on the decomposition process of polyurethanefoam. The influence of glycerine purit y on the chemical structure...
-
Understainding solid-phase microextraction: key factors influencing the extraction process and trends in improving the technique
PublikacjaAnalytical chemists are faced with the daunting challenges of accurately monitoring the state of the environment and the processes taking place in it and of determining an enormous range of analytes often present in trace and ultratrace amounts in sample matrixes with complex or variable compositions. Further challenges are presented by the need to introduce new methodologies into current analytical practice and equipment to comply...
-
Assessing business process complexity based on textual data: Evidence from ITIL IT ticket processing
PublikacjaPurpose This study aims to draw the attention of business process management (BPM) research and practice to the textual data generated in the processes and the potential of meaningful insights extraction. The authors apply standard natural language processing (NLP) approaches to gain valuable knowledge in the form of business process (BP) complexity concept suggested in the study. It is built on the objective, subjective and meta-knowledge...
-
Modeling process of planning finished product sales volumes at industrial enterprises in modern economic conditions
PublikacjaThis article presents improving the existing system of planning finished products sales volumes. The influencing factors of the sales volumes in modern economic conditions have been determined: falling world oil prices, the reduction of pipe consumption in the domestic market, the global pandemic. The algorithm of planning finished products sales volumes has been constructed. Calculations based on the Holt forecasting method has...
-
Mathematical modelling of gasification process of sewage sludge in reactor of negative CO2 emission power plant
PublikacjaSewage sludge is a residue of wastewater processing that is biologically active and consists of water,organic matter, including dead and alive pathogens, as well as organic and inorganic contaminants suchas polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) and heavy metals. Due to the nature of sewage sludge and itspossible influence on human health and wellbeing, it is a subject of various regulations. Currently,sewage sludge is considered...
-
The Influence of Low-Temperature Disintegration on the Co-Fermentation Process of Distillation Residue and Waste-Activated Sludge
Publikacja: Innovative low-temperature disintegration (process temperature 55 ◦C and oxygen concentration 0.2 mg/dm3 ) can be an economically rational technology to intensifying energy production from renewable sources. The proposed process can achieve a degree of disintegration—under optimal conditions—of about 50%, which is excellent when compared with other methods of feed pre-treatment. The low-temperature disintegration of distillation...
-
Investigation into MPI All-Reduce Performance in a Distributed Cluster with Consideration of Imbalanced Process Arrival Patterns
PublikacjaThe paper presents an evaluation of all-reduce collective MPI algorithms for an environment based on a geographically-distributed compute cluster. The testbed was split into two sites: CI TASK in Gdansk University of Technology and ICM in University of Warsaw, located about 300 km from each other, both connected by a fast optical fiber Ethernet-based 100 Gbps network (900 km part of the PIONIER backbone). Each site hosted a set...
-
Ocena rzeczywistej wytrzymałości betonu na bazie monitoringu procesu dojrzewania i symulacji numerycznych
PublikacjaGłównym celem rozprawy jest opracowanie procedur badawczych i algorytmów numerycznych do wyznaczania rzeczywistej wytrzymałości betonu w konstrukcji wraz z ich implementacją w procesie budowalnym mostu typu extradosed. Zakres pracy obejmuje rozpoznanie metody dojrzałości, badania laboratoryjne betonów i zapraw, badania betonu zastosowanego do budowy przęsła mostu oraz obliczenia numeryczne rozkładu temperatury i wytrzymałości betonu...
-
Evaluation of the Effectiveness of Methods for Delimitation of the Boundaries of Registered Parcels in the Process of Modernization of Land and Building Registration
PublikacjaIn the article, a comparative analysis of two methods for delimitation of the boundaries of registered parcels was carried out: the method of direct measurement in the field and the photogrammetric method. One of the analyzed factors was the attendance of parcels’ owners during the development of boundary recognition agreements. Research has shown that in this aspect the method of direct measurement...
-
Studies on the utilization of post-distillation liquid from Solvay process to carbon dioxide capture and storage
PublikacjaIn this work, a method of precipitated calcium carbonate production from the post-distillation liquid created in the Solvay process and waste carbon dioxide was proposed and investigated. Precipitation was carried out in a model solution of calcium chloride containing ammonia at various molar ratios in relation to Ca2+ ions, while gaseous carbon dioxide was supplied to the reactor as a pure gas or as a mixture with air. It was...
-
The effect of an active force while slide diamond burnishing of wooden shafts upon process quality
PublikacjaThe quality of the surface of wooden elements that have been turned and burnished has got a crucial meaning in the whole production process flow, since the obtained effects affect the quality of the wooden surface after finishing (coating, painting). In the paper, selected results of the investigation of the effect of the burnishing process on the surface quality of the elements after turning are presented. Research experiments...
-
The Morphology, Structure, Mechanical Properties and Biocompatibility of Nanotubular Titania Coatings before and after Autoclaving Process
PublikacjaThe autoclaving process is one of the sterilization procedures of implantable devices. Therefore, it is important to assess the impact of hot steam at high pressure on the morphology, structure, and properties of implants modified by nanocomposite coatings. In our works, we focused on studies on amorphous titania nanotubes produced by titanium alloy (Ti6Al4V) electrochemical oxidation in the potential range 5–60 V. Half of the...
-
Multibeam Echosounder and LiDAR in Process of 360-Degree Numerical Map Production for Restricted Waters with HydroDron
PublikacjaIn order to increase the safety of inland navigation and facilitate the monitoring of the coastal zone of restricted waters, a model of multi-sensory fusion of data from hydroacoustic and optoelectronic systems mounted on the autonomous survey vessel HydroDron will be developed. In the research will be used the LiDAR laser scanner and multibeam echosounder. To increase the visual quality and map accuracy, additionally side scan...
-
The impact of the shape of deep drilled well screen openings on the filtration process in full saturation conditions
PublikacjaThe authors propose a supplementary method of modelling seepage flow around the deep drilled well screen. The study applies 3D numerical modelling (FEM) in order to provide an in-depth analysis of the seepage process. The analysis of filtration parameters (flow distribution q(x,t) and pressure distribution p) was conducted using the ZSoil.PC software system. The analysis indicates that the shape of perforation is of secondary importance...
-
Assessment of the devulcanization process of EPDM waste from roofing systems by combined thermomechanical/microwave procedures
PublikacjaEthylene-propylene-diene rubber (EPDM) is a elastomer widely used in common industrial applications. EPDM can be shaped into sheets and employed as isolating material for roofing systems. In this study, scraps of EPDM from commercial, industrial and residential roofing systems were treated by combined thermo-mechanical and microwave devulcanization processes including peroxide of benzoyl (BPO). The devulcanized EPDM (Dev-EPDM)...
-
Effect of the Cavitation Generation Unit Structure on the Performance of an Advanced Hydrodynamic Cavitation Reactor for Process Intensifications
PublikacjaThe advanced rotational hydrodynamic cavitation reactors (ARHCRs) that appeared recently have shown obvious advantages compared with conventional devices in process intensifications. In ARHCRs, the cavitation generation unit (CGU) located on the rotor and stator basically determines their performance. For the first time, the present study investigated the effect of the CGU structure on the performance of a representative ARHCR...
-
Deformation and Surface Color Changes of Beech and Oak Wood Lamellas Resulting from the Drying Process
PublikacjaThe drying process was examined relative to parameters’ influence on the deformation and surface layer color changes of beech wood (Fagus sylvatica L.) and oak wood (Quercus robur L.). The goal was to analyze the impact of drying process conditions, wood and growth rings types, and load on the deformation and surface color changes of drying thin wooden elements. A further aim was to reduce the time of the lamella drying and minimize...
-
The Chemical and Biological Properties of Nanohydroxyapatite Coatings with Antibacterial Nanometals, Obtained in the Electrophoretic Process on the Ti13Zr13Nb Alloy
PublikacjaThe risk of an early inflammation after implantation surgery of titanium implants has caused the development of different antimicrobial measures. The present research is aimed at characterizing the effects of nanosilver and nanocopper dispersed in the nanohydroxyapatite coatings, deposited on the Ti13Zr13Nb alloy, and on the chemical and biological properties of the coatings.The one-stage deposition process was performed by the...
-
Automation of the Road Gate Operations Process at the Container Terminal—A Case Study of DCT Gdańsk SA
PublikacjaThe future increased terminal capacity will result in more container movement through the road complex and rail siding, which are one of the most critical areas (potential bottlenecks) in the container terminal. Truck turnaround time is one of the major factors that customers take into account while deciding how many container volumes they will handle through the container terminal. To enable to optimize increased traffic with...
-
Conception of on-line lamella´s thickness monitoring system for resawing process on sash-gangs saw
PublikacjaPrzedstawiono układ do automatycznego pomiaru grubości lameli po cięciu na pilarkach ramowych. Pomiar odbywa się metodą bezstykową za pomocą ultra precyzyjnych laserowych sensorów przemieszczeń. Sygnały z sensorów po obrobieniu za pomocą specjalnego oprogramowania były podstawą do oceny jakości wykonania lameli. Próby cięcia wykonano na pilarce ramowej PRW15M na Politechnice Gdańskiej, a pomiary na Shimane University w Matsue (Japonia)....
-
Planowanie struktury procesu technologicznego z zastosowaniem obróbki nagniataniem w elastycznie zautomatyzowanej produkcji.
PublikacjaW artykule ujęto problemy z zakresu planowania struktury procesu technologicznego w warunkach elastycznie zautomatyzowanej produkcji ze względu na zastosowaną obróbkę nagniataniem. We wstępie określono współczesne tendencje z zakresu komputerowej wymiany danych konstrukcyjno-technologicznych w obszarze technicznego przygotowania produkcji ze szczególnym uwzględnieniem planowania struktury procesu technologicznego. Określono kryteria...
-
Automatyzacja procesu modelowania geometrycznych obiektów 3Dz wykorzystaniem "Modellera" programu polowego Opera 3D
PublikacjaW zagadnieniach optymalizacyjnych, w których wykorzystuje się programy polowe istnieje konieczność wprowadzenia zmian w geometrii obiektu i wykonania ponownych obliczeń. Często zachodzi potrzeba budowy modelu 3D od podstaw. Rozwiązaniem jest automatyzacja tego procesu.W pracy omówiono sposób automatycznego załadowania instrukcji wykonywanych automatycznie przez "Modeller" programu Opera 3D. Pokazano sposób parametryzowania geometrii...
-
High-performance liquid chromatography in group-type separation and technical or process analytics of petroleum products
PublikacjaW pracy dokonano przeglądu i poddano krytycznej ocenie metody oznaczania składu grupowego produktów naftowych o różnej lotności, zarówno metody znormalizowane, jak i opisane w literaturze naukowej. W zdecydowanej większości są to metody wykorzystujące technikę chromatografii cieczowej w układzie faz normalnych (NP-HPLC). Na podstawie danych z literatury oraz własnych studiów i badań należy stwierdzić, że im wyższy zakres temperatury...
-
Comparative DEM calculations of fracture process in concrete considering real angular and artificial spherical aggregates
PublikacjaArtykuł omawia wyniki obliczeń numerycznych pękania dla betonu stosując metodę elementów dyskretnych (DEM). Beton był opisany jako materiał 4-fazowy i był poddany zginaniu. Zbadano wpływ kształtu kruszywa na proces pekania i na zalezność obciązenia od ugięcia. Wyniki dwuwymiarowe i trzywymiarowe porównano bezpośrednio z doświadczeniami. Wyniki pokazały duzy wpływ kształtu kruszywa na wyniki numeryczne.
-
Experimental Investigations of Fracture Process Using DIC in Plain and Reinforced Concrete Beams under Bending
PublikacjaThe fracture behaviour of concrete and reinforced concrete beams under quasi-static three-point bending was comprehensively investigated with experiments at laboratory scale. The eight various concrete mixes were tested. The influence of the shape, volume and size of aggregate particles and reinforcement on concrete fracture under bending was studied. Displacements on the surface of concrete beams were measured by means of the...
-
The role and the place of method validation in the Quality Assurance and Quality Control (QA/QC) System
PublikacjaOznaczanie analitów na coraz niższych poziomach stężeń w próbkach charakteryzujących się coraz bardziej złożonym składem matrycy to jeden z głównych kierunków rozwojowych analityki chemicznej. Jest to zadanie niezwykle trudne i skomplikowane, w związku z czym stanowi wielkie wyzwanie dla analityków i wymaga zwrócenia uwagi na problem kontroli i zapewnienia jakości uzyskiwanych wyników (ang. Quality Assurance/Quality Control - QA/QC).W...
-
Improving denitrification efficiency at the "Wschod" WWTP in Gdansk (Poland) - effects of different carbon sources
PublikacjaCelem badań było określenie wpływu dawkowania trzech różnych źródeł węgla (ścieków po oczyszczaniu mechanicznym, metanolu, ścieków gorzelnianych) na szybkość denitryfikacji, mierzoną w warunkach laboratoryjnych z osadem czynnym z oczyszczalni ścieków Gdańsk-Wschód. Największą szybkość procesu (4.8-5.2 mgN/(g*h)) zaobserwowano dla ścieków przemysłowych. Dodatkowo przeprowadzono badanie długości fazy adaptacji osadu do metanolu w...
-
Impedance monitoring of carbon steel cavitation erosion under the influence of corrosive factors
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki badań degradacji stali węglowych na skutek oddziaływania erozji-korozji kawitacyjnej. Do analizy wykorzystano technikę Dynamicznej Elektrochemicznej Spektroskopii Impedancyjnej oraz funkcję ubytku masy powszechnie stosowaną do oceny odporności kawitacyjnej materiałów. Oszacowanie stopnia degradacji powierzchni, a także wpływu erozji na odporność korozyjną jest możliwe po zastosowaniu odpowiedniego elektrycznego...
-
Role of various parametres in automatic classification of musical instrument sound.
PublikacjaArtkuł dotyczy problemu automatycznej klasyfikacji dźwięków instrumentów muzycznych, w tym głównie wpływu indywidualnych parametrów na proces automatycznego rozpoznawania instrumentów. Parametryzacja wykorzystuje wdirmo Fourierowskie i analizę czasową dźwięków do formowania 14 i 62-parametrowych wektorów cech dystynktywnych. Autorzy porównują jakość rozpoznawania i rozróźnialność instrumentów. Przy ocenach tego typu stosowano drzewa...
-
Estonia w procesie kształtowania polityki UE wobec Rosji
PublikacjaArtykuł stanowi próbę określenia roli Estonii w kształtowaniu polityki Unii Europejskiej wobec Rosji w świetle zmieniajacych się uwarunkowań geopolitycznych, zdolności Estonii do samodzielnego oddziaływania na stosunki wewnątrzunijne i z Rosją oraz metod wpływania na politykę Unii Europejskiej wobec Rosji.
-
Symulacje numeryczne procesów degradacji podłoża pod nawierzchniami płytowymi.
PublikacjaPrzedstawiono metodykę poszukiwania przyczyn uszkodzeń eksploatacyjnych nawierzchni terminalu kontenerowego. Prezentowane symulacje numemryczne weryfikowano pomiarem ugieć prowadzonym na konstrukcji obciążanej obciążeniem użytkowym. Podsumowaniem analiz jest przedstawienie możliwości optymalizacji projektu naprawy analizowanych nawierzchni.
-
Rodzina w całożyciowym procesie konstrukcji kariery – rozważania teoretyczne
Publikacja -
ZARZĄDZANIE ŁAŃCUCHEM LOGISTYCZNYM W PROCESIE PRODUKCJI FARB PROSZKOWYCH
PublikacjaCelem niniejszego artykułu jest przedstawienie systemu zarządzania łańcuchem logistycznym oraz praktycznych problemów w zarządzaniu nim w przedsiębiorstwie X produkującym farby proszkowe. Jedną z charakterystycznych cech opisywanego systemu logistycznego jest wykorzystywanie w koncepcji VMI – Vendor Management Inventory. Zakłada ona, że producent/dostawca sam generuje zamówienia na rzecz klienta na podstawie otrzymanych od niego...
-
Zastosowanie wspolczynnikow efektywnosci w procesie zarządzania eksploatacją hotelu
Publikacja.
-
Technologia radia programowalnego w procesie kształcenia studentów ICT
PublikacjaTechnologie informacyjne i telekomunikacyjne ICT (Information and Communication Technologies) są współcześnie synonimem nowoczesności, innowacyjności oraz jednym z głównych czynników wzrostu społeczno-gospodarczego. Uczelnie wyższe stoją przed wyzwaniem, aby dostosować program studiów i metody nauczania do potrzeb rynku, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej jakości kształcenia. Obecnie studenci wyższych uczelni na kierunkach technicznych...
-
O zarządzaniu procesem projektowania i realizacji placu budowy
PublikacjaPrzedstawiono obowiązujące zasady zagospodarowania placu budowy. Omówiono problem braku koordynacji między projektem placu budowy a jego wykonaniem. Podano informacje statystyczne i wyniki ankiet dotyczących przedmiotowego problemu oraz sposób jego rozwiązania.
-
Analiza modelu ułamkowego rzędu procesów szybkich reaktora jądrowego
PublikacjaW artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące rozwiązań numerycznych punktowego modelu ułamkowego rzędu kinetyki neutronów oraz wymiany ciepła w reaktorze jądrowym. Zbudowano model ułamkowego rzędu z sześcioma grupami neutronów opóźnionych wraz równaniami wymiany ciepła. Model matematyczny został zaimplementowany w środowisku Matlab i zbadany symulacyjnie dla skoków reaktywności. Przeprowadzono analizę wpływu wybranych parametrów...
-
SIMULATION OF PROCEED® SURGICAL MESH APPLIED TO VENTRAL HERNIA REPAIR
PublikacjaIn the present research, Proceed® implant is considered. The system is subjected to short-time dynamic pressure load, similar to post-operative cough naturally occurring in human abdomen. The model refers to a clinical case of 5cm of hernia operated by Proceed implant fixed by 15 joints every 3cm around the orifice. The simulations of the implanted mesh are performed by means of the Finite Element Method. The implant is modelled...
-
Siły występujące w procesie nagniatania tocznego i ślizgowego
PublikacjaW artykule przedstawiono wyniki z badań eksperymentalnych dotyczących analizy sił nagniatania tocznego i ślizgowego kulkami ceramicznymi wałków ze stali Cf53 w stanie utwardzonym. W przypadku nagniatania tocznego zastosowano docisk hydrostatyczny, natomiast podczas nagniatania ślizgowego docisk sprężysty elementu roboczego. W obu przypadkach siły pomierzono stosując czujnik siły firmy Kistler. W badaniach analizowano zmiany występujących...