Search
Filters
total: 1169
-
Catalog
displaying 1000 best results Help
Search results for: DOSTEPNA LIZYNA
-
Charakterystyka białek głównych surowców żywnościowych. Rozdział 6
PublicationBiałka mięśniowe mają w większości bardzo korzystny skład aminokwasowy i pożądane właściwości funkcjonalne. Są to białka cieczy międzykomórkowej i sarkoplazmy, białka włókien mięśniowych - przede wszystkim miozyna i aktyna, a także kolageny i elastyna. Wśród białek mleka największy udział mają kazeiny, uczestniczące w tworzeniu skrzepu w serowarstwie, zaś w serwatce są głównie β-laktoglobulina, α-laktoalbumina, immunoglobuliny,...
-
Solid phase synthesis of conjugates of tuftsin analogues with 1-nitro-acridine derivatives
PublicationZsyntetyzowano na fazie stałej koniugaty 1-nitro-akrydyny z pochodnymi tuftsyny modyfikowanymi na grupie epsilon-aminowej lizyny prostymi aminokwasami, np. alaniną, valiną, beta-alaniną. Końcowe produkty były charakteryzowane za pomocą MS, NMR, analizy elementarnej i przekazane do badań ich aktywności przeciwnowotworowej.
-
Piotr Szczuko dr hab. inż.
PeoplePiotr Szczuko received his M.Sc. degree in 2002. His thesis was dedicated to examination of correlation phenomena between perception of sound and vision for surround sound and digital image. He finished Ph.D. studies in 2007 and one year later completed a dissertation "Application of Fuzzy Rules in Computer Character Animation" that received award of Prime Minister of Poland. His interests include: processing of audio and video, computer...
-
Chemistry of the phosphinophosphinidene tBu2P-P, a novel ă-electron ligand.Appl. Organomet. Chem. [online]**2003 vol. 17 [6 December 2002] s. 28-35, 10 rys. bibliogr. 53 poz. Dostępny w Internecie www.interscience.wiley.com Chemia fosfinofosfinidenu tBu2P-P, nowego liganda ă-elektronowego.
PublicationFosfanofosfiniden tBu2P-P w kompleksach z metalami przejściowymi jest z re-guły kompleksowany na sposób hapta-2 i przyjmuje geometrię 1,1-ditertbutyl-difosfenu. W reakcjach z cyklicznymi olefinami związek ten wykazuje właści-wości elektrofilowego singletowego karbenu.
-
Politechnika Dostępna
ProjectsProject realized in Biuro Spraw Studenckich according to POWR.03.05-00-00-A104/19-00 agreement
-
Lucyna Holec-Gąsior dr hab. inż.
People -
Lipid oxidation and lysine availability in Atlantic mackerel hot smoked in mild conditions.
PublicationZawartość nadtlenków w wędzonych makrelach była o 50% mniejsza, a liczba anizydynowa 2,5 razy większa niż w surowych rybach. Przechowywanie ryb wędzonych w temp. +2C nie wpłynęło na zawartość produktów utlenienia lipidów. Zawartość dostępnej lizyny była podobna w surowych i wędzonych rybach. Skóra ryb wędzonych zawierała 2 razy więcej fenoli niż tkanka mięśniowa.
-
Synthesis of conjugates of MDP and nor-MDP linked to tuftsin derivatives as potential immunomodulators
PublicationZsyntetyzowano nowe koniugaty muramylodipeptydu (MDP) i nor-muramylo-dipeptydu (nor-MDP) z pochodnymi tuftsyny zawierającymi wiązanie izopeptydowe na epsilon-aminowej grupie lizyny jako potencjalne immunomodulatory. Do syntezy wykorzystano metodę mieszanych bezwodników z chloromrówczanem izobutylu i N-metylomorfoliną w bezwodnym DMF. Końcowe produkty charakteryzowno za pomocą NMR, analizy elementarnej i analizy aminokwasowej na...
-
Sebastian Lech Wachowski dr inż.
PeopleBorn in 1987 in Bydgoszcz, Poland. In 2012 graduated MSc in Applied Physics: Nanotechnology and in 2017 finished, with honours, PhD in physics at Gdańsk University of Technology. Since the beginning of his academic journey interested in functional materials, especially in high-tech ceramics. Devoted to the development of high temperature protonic conductors for water vapour electrolyzers and fuel cells. During his career has several...
-
Lucyna Gumińska mgr inż.
People -
Jarosław Wawer dr hab. inż.
People -
Lipid oxidation and lysine availability in smoked Atlantic mackerel fillets and Baltic sprats.
PublicationNie wykazano korelacji między stopniem utlenienia lipidów a ich zawartością w rozmrożonych filetach makreli. Gorące i zimne wędzenie nie wływało na liczbę nadtlenkową w mięsie filetów makreli, natomiast w mięsie wędzonych szprotów była ona znacznie mniejsza niż w rybach surowych. Wędzenie nie powodowało obniżenia dostępnej lizyny, chociaż liczba anizydynowa zwiększyła się dwukrotnie w wędzonych filetach makreli i czterokrotnie...
-
Biodegradowalne poliuretany dla medycyny
PublicationPrzedstawiono przegląd literatury dotyczącej wytwarzania biodegradowalnych poliuretanów (PUR) i zastosowania ich w medycynie jako czasowych implantów. Omówiono wytwarzanie i właściwości mieszanin PUR z poli(L-laktydem) oraz liniowych i usieciowanych poliuretanów z wbudowanymi, biodegradowalnymi segmentami z poliestrów lub kopoliestrów. Opisano metody syntezy diizocyjanianowej pochodnej L-lizyny jako substratu do syntezy PUR degradujących...
-
Optimal fractional sample delay filter with variable delay. [online] W: On- line Symposium for Electronics Engineers. Techonline Bedford, Massachu- setts, USA. [Dostęp: 15 stycznia**2002]. Dostępny w World Wide Web: http: //www.techonline.com/community/ed_resource/feature_article/14917[6 s.5 rys.] Optymalny filtr ułamkowo-opóźniający o zmiennym opóźnieniu.
PublicationW pracy zaprezentowano koncepcję filtru ułamkowo-opóźniającego o zmiennym o-późnieniu optymalnego w sensie Czebyszewa. Najpierw przedstawia jest numery-cznie wydajna metoda projektowania optymalnych filtrów ułamkowo-opóźniają-cych oparta na zespolonym algorytmie Remeza. W pracy pokazano, że można jąuprościć w przypadku projektowania filtrów ułamkowo-opóźniających. Pokazuje-my również, że jest możliwe dalsze zmniejszenie...
-
Calibration of permeation passive samplers with silicone membranes based onphysicochemical properties of the analytes. Anal. Chem.**2003 dostępny z Internetu http://pubs3.acs.org/acs/journals/, s. A-K, 6 rys. 7 tab. bib- liogr. 17 poz. Kalibracja permeacyjnych dozymetrów pasywnych z membraną silikonową w opar- ciu o fizykochemiczne właściwości analitów.
PublicationW pracy opisano sposób kalibracji pasywnych dozymetrów permeacyjnych, wyko-rzystywanych w badaniach powietrza w oparciu o własności fizykochemiczneanalitów. Stwierdzono silną zależność pomiędzy stałą kalibracyjną (K) dozy-metrów i liczbą atomów węgla w cząsteczce analitu (w obrębie danej grupyzwiązków chemicznych) dla alkoholi, alifatycznych i aromatycznych węglowodo-rów oraz estrów. Taka zależność występuje również pomiędzy...
-
Metodyka pomiaru jachtów regatowych przy pomocy skanowania laserowego 3D
PublicationPrzedstawiono metodykę pomiaru klasowego za pomocą skanera laserowego 3D, dostepne rzowiązania techniczne i oprogramowanie oraz przykłady zastosowania.
-
Krystyna Dziubich mgr inż.
PeopleKrystyna Dziubich obtained a Eng. degree in computer science granted by a council at the Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics, Gdansk University of Technology in 1996. 1996-2005 employment in industry, as a computer scientist as specialist analyst in the Department of Management Systems Development; She is employed at ETI Faculty as a lecturer since 2005. She conducts lectures for full-time, extramural...
-
Oznaczanie zanieczyszczeń powietrza pestycydami
PublicationPestycydy to liczna i zróżnicowana chemicznie grupa związków. Celem badań jest uzyskanie informacji o poziomie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego przez anality z grupy pestycydów na terenie Aglomeracji Trójmiejskiej i Tczewa z wykorzystaniem dozymetrów pasywnych z PUF.
-
Toward Mechanosynthesis of Diamondoid Structures: IX Commercial Capped CNT Scanning Probe Microscopy Tip as Nowadays Available Tool for Silylene Molecule and Silicon Atom Transfer
PublicationAccording to K. E. Drexler, advanced mechanosynthesis will employ advanced nanomachines, but advanced nanomachines will themselves be product of advanced mechanosynthesis. This circular relationship must be broken in SPM technology development. In the article, the possibility of use easy available commercial CNT tips to assembly silicon-based intermediate generations of nano-devices is considered. Mechanosynthesis of a target class...
-
Przemysłowa produkcja aminokwasów
PublicationProdukcję aminokwasów na skalę przemysłową uruchomiono na początku XX wieku. Obecnie w skali światowej wytwarza się ich prawie 2 mln ton rocznie. Początkowo aminokwasy otrzymywano z hydrolizatów białkowych. Obecnie na drodze syntezy chemicznej otrzymuje się glicynę i DL-metioninę. L-Tryptofan i kwas L-asparaginowy wytwarza się za pomocą enzymów bakteryjnych z prostych substratów. Najpopularniejszą metodą produkcji aminokwasów jest...
-
Collective filter evaluation of an FSD filter-based resampling algorithm. [online] W: Online Symposium for Electronics Engineers. Techonline Bedford, Massachusetts, USA. [Dostęp: 15 stycznia**2002]. Dostępny w World Wide Web: http://www.techonline.com/community/ed_resource/feature_article/14917/[6 s. 5 rys.] Badanie algorytmu zmiany szybkości próbkowania realizowanego w oparciu o filtry FSD za pośrednictwem analizy filtru zbiorczego.
PublicationW pracy przedstawiono koncepcję filtru zbiorczego dla potrzeb oceny jakościalgorytmu zmiany szybkości próbkowania realizowanego w oparciu o filtry u-łamkowo-opóźniające (FSD). W przypadku takiego algorytmu przepróbkowania dowyznaczania każdej próbki wyjściowej potrzebny jest filtr FSD o innm opóź-nieniu ułamkowym. Z kolei jakość takiego filtru zależy właśnie od jego opóź-nienia, co stwarza problemy w ocenie jakości samego...
-
Empirically adjusted and consistent set of EHT valence orbital parametersfor all elements of the periodic table. Modelling Simul. Mater. Sci. Eng. [online]. 2004 vol. 12 [dostęp..] s. 21-32, 3 rys. 3 tab. bibliogr. 35 poz. Dostępny w Internecie stacks.iop.org/MSMSE/12/21.ISSN 0965-0393 Jednorodny skorygowany empirycznie zbiór parametrów EHT dla orbitali walen- cyjnych pierwiastków.
PublicationModel atomu HFS został zmodyfikowany poprzez przypisanie każdemu z atomówindywidualnego parametru ŕ. Wartości ŕ dobrano w oparciu o pierwszy poten-cjał jonizacji atomu. Parametry EHT wyznaczono w oparciu o tak zmodyfikowa-ny model HFS.
-
Certyfikowane materiały odniesienia
PublicationW rozdziale przestawiono dostepne informacje literaturowe na temat:- klasyfikacji materiałów odniesienia wykorzystywanych w badaniach analitycznych,-etapów procesu wytworzenia ceryfikowanych materiałów odniesienia,-charakterystyki certyfikowanych materiałów odniesienia dostępnych w obrocie handlowym-sposobu charakterystyki metrologicznej materiałów odniesienia.
-
Effect of lysozyme or nisin on survival of some bacteria treated with high pressure at subzero temperature
PublicationCelem pracy było określenie wrażliwości gramujemnych i gramdodatnich bakterii na działanie ciśnienia 193MPa w temp. -20°C w obecności lizozymu lub nizyny. Stwierdzono, że połączone działanie ciśnienia i badanych substancji przeciwdrobnoustrojowych na zawiesiny bakterii Escherichia coli i Staphylococcus aureus powodowało większy stopień inaktywacji komórek niż suma efektów wywieranych przez pojedyncze czynniki.
-
Primenenie nejronnyh setej i programnoe obespečenie dlâ ih vizualizacii
PublicationPrzedstawiono zagadnienia związane z zastosowaniem sieci neuronowych oraz dostępne oprogramowanie do ich wizualizacji.
-
Micro-Raman spectroscopy in the studies of multiphase separated polyurethanes. [online] W: [Proc.] UTECH Europe 2003 . The International Polyurethane Industry Conference and Exhibition. 25/26/27 March 2003, The Hague, Netherlands. London: Crain Communications Ltd. Dostępny w World Wide Web: http://UTECH-2003.com + wydruk.**2003 [s. 123-130 bibliogr. 41 poz.]Mikro-Ramanowska spektroskopia w badaniach poliuretanów wykazujących separację wielofazową.
PublicationPrzedmiotem badań były trzy próbki poliuretanowe o zawartości 30% segmentówsztywnych otrzymanych z politlenku propylenu, diizocyjanianu difenylometanui butanodiolu. Próbki te wykazują morfologię wielofazową, w której można wy-różnić globule i sferolity rozproszone w matrycy polimerowej.Za pomocą spek-troskopii mikro-Ramana przeprowadzono mikroanalizę chemiczną wszystkich ele-mentów morfologicznych. Stwierdzono odmienny skład...
-
Lucyna Dziaczkowska dr hab.
People -
O lepszą jakość kształcenia matematyki i fizyki na Politechnice Gdańskiej
PublicationAnalizowano prawdopodobne niepowodzenia studentów I roku w nauczaniu matematyki i fizyki na Politechnice Gdańskiej. Przedstawiono je od strony samych absolwentów szkół średnich, nauczycieli szkół średnich oraz nauczycieli akademickich. Analizowano wpływ formy przyjęcia studentów na Politechnikę Gdańską egzamin-konkurs świadectw oraz nowe założenia programowe z przedmiotów matematyka i fizyka przygotowane przez MENiS na jakość kształcenia...
-
Fotowoltaika - znaczący rozwój na świecie
PublicationZużycie energii elektrycznej w krajach rozwiniętych wzrasta o 1 % rocznie, podczas gdy w krajach rozwijających się - o około 5 %. Powoduje to konieczność poszukiwania energii elektrycznej poza jej tradycyjnymi źródłami. Tę szansę może wykorzystać fotowoltaika.Spełnia ona wszystkie kryteria, jakie stawia się obecnie źródłom energii: energia słoneczna jest powszechnie dostępna, a ogniwa i moduły fotowoltaiczne są jednym z najbezpieczniejszych...
-
Ewa Klugmann-Radziemska prof. dr hab.
PeopleEwa Klugmann-Radziemska graduated from the University of Gdansk with a degree in physics, and since 1996 has been associated with the Gdansk University of Technology, when she began PhD studies. Currently, he is a professor at the Faculty of Chemistry at the Gdansk University of Technology, since 2006 head of the Department of Chemical Apparatus and Machinery. In the years 2008–2016 she was the Vice-Dean for cooperation and development,...
-
Level and trend uncertainties of Kyoto relevant greenhouse gases in Poland.W: IIASA Home page. Mid-Summer Workshop of Young Scientists Summer Program. 18-19 July 2002, Laxenburg, Austria. Laxenburg: Int. Inst. Applied Syst.** 2002. Dostępny z Internetu: http://www.iiasa.ac.at IIASA - Publications Catalog [s. 1-38, 1 rys. 13 tab. bibliogr. 27 poz.] Poziom i trend niepewności oszacowania emisji gazów cieplarnianych w Polsce
PublicationScharakteryzowano metody określania niepewności szacowania emisji gazów cie-plarnianych z różnych źródeł. Wykonano badania i skomentowano wyniki.
-
Zasoby i eksperymenty w sieci PL-LABv6
PublicationW pracy przedstawiono strukturę, budowę i dostępne zasoby oraz eksperymenty przeprowadzane w sieci badawczej PL-LABv6 dla protokołu IPv6.
-
Landscape protection in environmental impact assessment in Poland. The exa- mple of a Gdańsk fortification system which is threatened by transport in- vestments. J. Transdiscipl. Environ. Stud. [online]**2002 vol. 1 nr 2 [dos- tęp: 2002.12.20] s. 1-18, 3 rys. bibliogr. 11 poz. Dostępny w Internecie: http://www.journal-tes.dk/. ISSN 1602-2297 Ochrona krajobrazu w Ocenach Oddziaływania na Środowisko w Polsce -na przy- kładzie fortyfikacji gdańskich zagrożonych inwestycjami komunikacyjnymi.
PublicationSpecyficzny przypadek potencjalnego zagrożenia dla fortyfikacji nowożytnych Gdańska, spowodowanego nowymi, planowanymi inwestycjami komunikacyjnymi jesttłem dla ukazania możliwości wykorzystania procedury Oceny Oddziaływania na Środowisko dla ochrony i kształtowania krajobrazu.
-
Inwestycje modernizacyjne na kolejach polskich - próba oceny
PublicationOmówiono program inwestycji infrastrukturalnych na liniach kolejowych w Polsce od roku 1989. Przeanalizowano standardy techniczne linii kolejowych. Przedstawiono sposoby oceny efektywności inwestycji i dostępne fundusze europejskie.
-
Jan Kozicki dr hab. inż. arch.
PeopleIn year 2002 after obtaining master's degree in construction was employed on Faculty of Civil and Environmental Engineering. In 2004 obtained master's degree in architecture on Faculty of Architecture focusing on a research outpost on Mars. Defended PhD in year 2007 in the field of numerical modeling. In 2013 obtained Licentiate degree in theoretical physics on University of Gdańsk. In year 2014 obtained habilitation in technical...
-
Production of self-compacting concrete using limestone powder
PublicationAlthough there are visible signs of its gradual acceptance in North Africa through its limited use in construction, Libya has yet to explore the feasibility and applicability of self-compacting concrete (SCC) in new construction. The current study revolves around SCC made of locally available materials and the harsh environmental conditions. This paper deals with the investigation into the effect of the water to powder ratio and...
-
Innowacyjność Polski oraz polskich małych i średnich przedsiębiorstw
PublicationW rozdziale poruszono zagadnienia związane z innowacyjnością Polski oraz polskich małych i średnich przedsiębiorstw. W tym celu przeanalizowano dostępne raporty i opracowania przygotowane przez polskie i europejskie instytucje.
-
Wybrane problemy analizy kosztów awarii sieci ciepłowniczych
PublicationAwaryjność sieci ciepłowniczych w Polsce jest rzeczą znaną, jednakże próby usystematyzowania jej przyczyn nie dają zadowalających rezultatów, gdyż dostępna dokumentacja jest zwykle niespójna, niepełna i niezbyt wiarygodna. Dodatkowe utrudnienie stanowi konieczność ujęcia tego zagadnienia w kategoriach ekonomicznych. W niniejszym artykule podjęto próbę metodologicznego opisu, uwzględniającego wpływ kosztów awarii na jednostkowy...
-
Filozofia Kaizen. Rozwój międzynarodowego przedsiębiorstwa według japońskiej metody
PublicationTematem niniejszej pracy stała się japońska koncepcja Kaizen, jej analiza na podstawie wybranych przykładów z badań własnych. Celem pracy było przywołanie filozofii pod kątem teoretycznym, ale również praktycznym opierając się na przytoczeniu kilku przykładów. Praca naukowa w swojej treści obejmuje analizę oraz znalezienie odpowiedzi na kilka kluczowych pytań: Czym jest koncepcja Kaizen? Co oznacza japońska filozofia pracy "...
-
Stadion piłkarski na EURO 2012 w Gdańsku Letnicy
PublicationStadion został zaprojektowany na około 41 000 widzów podczas meczów EURO, z możliwością rozbudowy do około 44 000 miejsc na mecze ligowe. Konstrukcja stalowa stadionu składa się z 82 przestrzennych dźwigarów kratowych o kształcie sierpowym, posadowionych na okalającym budowlę pierścieniu żelbetowym. Wysokość od poziomu stopy do powierzchni dachu wynosi około 38 m. Długość wspornika nad trybuną, liczona od łożyska do krawędzi dachu...
-
Proces konwersji biomasy lignocelulozowej na drodze hydrolizy zasadowej i utleniania
PublicationDo najbardziej nowoczesnych i przyszłościowych metod chemicznych obróbki wstępnej masy lignocelulozowej zalicza się wykorzystanie ozonu. Ozon w znacznym stopniu degraduje ligninę, ale nie narusza struktury celulozy i hemicelulozy, która w rezultacie pozostaje dostępna do bezpośredniego kontaktu z enzymami i mikroorganizmami. Ozonoliza to możliwość prowadzenia procesu w warunkach temperatury i ciśnienia otoczenia. Nie ma miejsca...
-
Niektóre aspekty stosowania i dostępności materiałów odniesienia do badań próbek środowiskowych na zawartość śladowych składników organicznych
PublicationW artykule omówiono: klasyfikację materiałów odniesienia stosowanych w chemii analitycznej; dostępne materiały odniesienia wykorzystywane do walidacji procedur analitycznych wykorzystywanych przy oznaczaniu śladowych składników organicznych w próbkach gazowych, ciekłych i stałych.
-
Dostęp do czasopism chemicznych wydawnictwa Thieme
EventsBiblioteka zaprasza do korzystania z dostępu testowego do kolekcji czasopism chemicznych wydawnictwa Thieme. Dostęp jest aktywny ze strony domowej Biblioteki i potrwa do 28 lutego 2018 r.
-
Architektura zintegrowanego środowiska usług wspomagających funkcjonowanie uczelni
PublicationZaprezentowano koncepcję środowiska zintegrowanego e-uczelni. Przedstawiono architekturę zorientowaną na usługi dostępne dla poszczególnych kategorii użytkowników. Uzasadniono wybór takiego podejścia oraz przeanalizowano aspekty bezpieczeństwa. Omówiono również zasady integracji istniejących już systemów.
-
Projektowanie platform roboczych z zastosowaniem geosyntetyków
PublicationW artykule omówiono problem platform roboczych. Na wstępie przestawiono wykorzystanie platform roboczych w budownictwie oraz ich wykonawstwo. W dalszej części przyjrzano się problemowi projektowania platform roboczych - ogólne podejście i dostępne metody obliczeniowe.
-
Projektowanie platform roboczych z zastosowaniem geosyntetyków
PublicationW artykule omówiono problem platform roboczych. Na wstępie przestawiono wykorzystanie platform roboczych w budownictwie oraz ich wykonawstwo. W dalszej części przyjrzano się problemowi projektowania platform roboczych – ogólne podejście i dostępne metody obliczeniowe.
-
Koncepcja nawigacyjnego odbiornika systemu Galileo
PublicationW artykule przedstawiono sposób działania odbiornika systemu nawigacyjnego Galielo. Przedstawiony został tor odbiorczy oraz model odbionik a systmu GNSS dla częstotliwości L1.Scharaektyryzowano również niektóre dostępne serwisy Galileo oraz częstotliwości służące do ich realizacji.
-
Marek Biziuk prof. dr hab. inż.
PeopleCURRICULUM VITAE Marek BIZIUK Born 1947 MSc 1969 GUT PhD 1977 GUT DSc 1994 GUT Professor 2001 Membership of scientific society - Gdansk Scientific Society - Romanian Society of Analytical Chemistry - Engineers and Techniques of...
-
Mixed electromagnetic - circuits modeling and parallelization for rigorouscharacterization of cosite interference in wireless communication channels. W: UGC 2002 Homepage [online]. Department of Defense High Performance Com- puting Modernization Program. Users Group Conference 2002. Austin, Texas, USA. June 10-14, 2002. [Dostęp: 15 grudnia**2002]. Dostępny w World Wide Web: http://www.hpcmo.hpc.mil/Htdocs/UGC/UGC02/paper/[45 slajdów]. Modelowanie układów elektromagnetycznych i zrównoleglanie w celu określenia wzajemnych oddziaływań w bezprzewodowych kanałach komunikacyjnych.
PublicationRównoległe działanie sąsiadujące modułów nadawczo-odbiorczych typowo prowa-dzi do efektów ubocznych z powodu wzajemnych oddziaływań, które obniżają pa-rametry sieci. W celu scharakteryzowania takich efektów, zaprezentowano roz-wiązanie równań Maxwella w dziedzinie czasu z modelowaniem efektów nielinio-wych.
-
Zbadaj powietrze, którym oddychasz
PublicationPrzedstawienie dydaktycznego aspektu badania składu powietrza; począwszy od prostych układów, których wykonania może się podjąć niemalże każdy, posiadający trochę zapału, do urządzeń wykorzystywanych naukowo lub komercyjnie.