Filters
total: 2097
-
Catalog
- Publications 1785 available results
- Journals 21 available results
- Conferences 2 available results
- People 56 available results
- Inventions 3 available results
- Projects 18 available results
- Laboratories 1 available results
- Research Teams 3 available results
- Research Equipment 1 available results
- e-Learning Courses 76 available results
- Events 4 available results
- Open Research Data 127 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: SKLIS MONITORING
-
Measurement spectrum obtained with the use of ZnO coated microsphere-based fiber-optic sensor - 150 Celsius degrees
Open Research DataApplication of a microsphere-based fiber-optic sensor with 200 nm zinc oxide (ZnO) coating, deposited by Atomic Layer Deposition (ALD) method, for temperature measurements between 100°C and 300°C, is presented. The main advantage of integrating a fiber-optic microsphere with a sensing device is the possibility of monitoring the integrity of the sensor...
-
Measurement spectrum obtained with the use of ZnO coated microsphere-based fiber-optic sensor - 230 Celsius degrees
Open Research DataApplication of a microsphere-based fiber-optic sensor with 200 nm zinc oxide (ZnO) coating, deposited by Atomic Layer Deposition (ALD) method, for temperature measurements between 100°C and 300°C, is presented. The main advantage of integrating a fiber-optic microsphere with a sensing device is the possibility of monitoring the integrity of the sensor...
-
Measurement spectrum obtained with the use of ZnO coated microsphere-based fiber-optic sensor - 240 Celsius degrees
Open Research DataApplication of a microsphere-based fiber-optic sensor with 200 nm zinc oxide (ZnO) coating, deposited by Atomic Layer Deposition (ALD) method, for temperature measurements between 100°C and 300°C, is presented. The main advantage of integrating a fiber-optic microsphere with a sensing device is the possibility of monitoring the integrity of the sensor...
-
Measurement spectrum obtained with the use of ZnO coated microsphere-based fiber-optic sensor - 220 Celsius degrees
Open Research DataApplication of a microsphere-based fiber-optic sensor with 200 nm zinc oxide (ZnO) coating, deposited by Atomic Layer Deposition (ALD) method, for temperature measurements between 100°C and 300°C, is presented. The main advantage of integrating a fiber-optic microsphere with a sensing device is the possibility of monitoring the integrity of the sensor...
-
The surface of a fragment of the structure of an integrated circuit in the semi-contact mode.
Open Research DataThe surface of a fragment of the structure of an integrated circuit. Topographic measurements in the semi-contact mode. NTEGRA Prima (NT-MDT) device. NSG 01 probe.
-
Measurement spectrum obtained with the use of ZnO coated microsphere-based fiber-optic sensor - microsphere inspection s.2
Open Research DataApplication of a microsphere-based fiber-optic sensor with 200 nm zinc oxide (ZnO) coating, deposited by Atomic Layer Deposition (ALD) method, for temperature measurements between 100°C and 300°C, is presented. The main advantage of integrating a fiber-optic microsphere with a sensing device is the possibility of monitoring the integrity of the sensor...
-
Measurement spectrum obtained with the use of ZnO coated microsphere-based fiber-optic sensor - microsphere inspection s.1
Open Research DataApplication of a microsphere-based fiber-optic sensor with 200 nm zinc oxide (ZnO) coating, deposited by Atomic Layer Deposition (ALD) method, for temperature measurements between 100°C and 300°C, is presented. The main advantage of integrating a fiber-optic microsphere with a sensing device is the possibility of monitoring the integrity of the sensor...
-
Application of BAN Network to Increase Security in Transport Systems
PublicationIn the article general characteristics of the BAN network with M2M communications are presented. These are networks that enable the implementation of wireless transmission of signals using special sensors located on the body or implanted subcutaneously. These sensors allow monitoring of different type life parameters of a human. In the next part of work there is proposed the implementation of BAN networks to transport systems as...
-
Determination of pitting corrosion stage of stainless steel by galvanodynamic impedance spectroscopy
PublicationThis paper investigates the methodology for differentiation of multistep process of pitting corrosion of AISI 304 stainless steel in the environment of iron (III) chloride. Measurements were performed using Galvanodynamic Electrochemical Impedance Spectroscopy (GDEIS). Application of this methodology allowed monitoring of natural corrosion process without external current (IDC = 0A) nor potential perturbation of the system. Applied...
-
Wyznaczanie przepływów obliczeniowych w instalacjach wodociągowych budynków mieszkalnych wielorodzinnych
PublicationW referacie przedstawiono metodę opracowywania wyników monitoringów przepływów w przyłączach wodociągowych. Zaproponowana metoda opracowywania statystycznego danych pomiarowych umożliwia wyznaczanie przepływów o określonym prawdopodobieństwie nieprzewyższenia. Proponowana metoda może być wykorzystywana zarówno do określania przepływów dla konkretnych, pojedynczych obiektów, w oparciu o monitoringi na nich prowadzone jak również,...
-
Chladni and circular saw disc vibrations visualisation
PublicationIn this paper are described some methods for saw disc vibration monitoring in march of time (chronology). Ernst Chaldni, the father of sound visualisation and his patternsis are mentioned. In the last partof article are introduced results received with authors measuring systems.
-
Excited-state photodynamics of pyrene-containing boronated dyes
Publication -
Analysis of activity of people using motion sensors
PublicationThe article presents the designed and implemented system for activity monitoring of people using passive motion sensors and methods for activity maps generation. In the paper he method is presented and results obtained for simulated data and for data from observations with the participation of people.
-
An interactive system for remote modeling and design validation of hybrid photovoltaic systems
PublicationIn the paper a multi-functional demonstrator of the interactive system designed to modeling, monitoring and validation of hybrid photovoltaic systems assisted by fuel cells and thermoelectric generators is presented. The purpose of this paper is to report the system solution expressed in the form of a block diagram. Technical parameters of demonstrator components such as: silicon photovoltaic modules, fuel cells, thermoelectric...
-
Analysis of Positioning Error and Its Impact on High Frequency Performance Parameters of Differential Signal Coupler of Differential Signal Coupler
PublicationThis paper presents the analysis of the effect of differential signal coupler positioning accuracy on its high frequency performance parameters for contact-less high speed chip-to-chip data transmission on PCB application. Our considerations are continuation of the previous works on differential signal coupler concept, design methodology and analysis for high speed data transmission monitoring presented in [1, 2]. The theoretical...
-
Risk Diagnosis and Management with BBN for Civil Engineering Projects during Construction and Operation
PublicationThe authors demonstrate how expert knowledge about the construction and operation phases combined with monitoring data can be utilized for the diagnosis and management of risks typical to large civil engineering projects. The methodology chosen for estimating the probabilities of risk elements is known as Bayesian Belief Networks (BBN). Using a BBN model one can keep on updating the risk event probabilities as the new evidence...
-
Measurement of benzene concentration in urban air using passive sampling
PublicationAbstract The concentration of benzene in urban air in theTri-City area of Poland (Gdańsk-Sopot-Gdynia, andTczew) was assessed using diffusive passive samplers (Rad-iello). Samples were collected during a four-year monitoringcampaign (2007-2010) at selected monitoring stations man-aged by the Agency of Regional Air Quality Monitoring inthe Gdańsk Metropolitan Area (ARMAAG) Foundation.The performance of the passive samplers was investigatedin...
-
Towards automating repairs of IT systems
PublicationThis paper presents formal description of working principles of the repair library, being the essential component of the Repair Management Framework (RMF), which aims at automating the process of repairing IT systems, and consists also of the Repair Management Model (RMM) and the Repair Management System (RMS). RMM introduces two mathematical models (model of monitoring and model of repair processes), general enough to cover the...
-
Creating Acoustic Maps Employing Supercomputing Cluster
PublicationThe implemented online urban noise pollution monitoring system is presented with regard to its conceptual assumptions and technical realization. A concept of the noise source parameters dynamic assessment is introduced. The idea of noise modeling, based on noise emission characteristics and emission simulations, was developer and practically utilized in the system. Furthermore, the working system architecture and the data acquisition...
-
BLOOD PRESSURE ESTIMATION BY MEANS OF A JOINT IMPEDANCE– PHOTOPLETYSMOGRAPHIC METHOD
PublicationThe knowledge of patient’s day to day blood pressure changes is invaluable to physicians for both diagnostics and health monitoring reasons. Constant observation of the pressure throughout a day would provide even more valuable clinical information. A convenient non-invasive methods of blood pressure estimation for monitoring purposes are widely proposed. This work shows a statistical approach to...
-
RAMAN DIAGNOSTICS OF CVD DIAMOND GROWTH
PublicationDevelopment of Raman spectroscopic system for diagnostics of growth of diamond and BDD (Boron- Doped-Diamond) thin films during μPA CVD (Microwave Plasma Assisted Chemical Vapour Deposition) process is described. Raman studies of such films were carried out as in-situ monitoring of film deposition as ex-situ measurements conducted for a sample outside the reaction vessel after manufacturing process. Modular system for the in-situ...
-
Operational algae bloom detection in the Baltic Sea using GIS and AVHRR data
PublicationDuring the blooming season, algal colonies can, in extreme cases, cover up to 200 000 square kilometres of the Baltic Sea water surface. Because the position and shape of the blooms may significantly change in very short time due to the influence of wind and waves, regular monitoring of the blooms' development is necessary. Currently, the desired monitoring frequency may only be achieved by means of remote sensing. The article...
-
Stanowisko do aktywnej termografii dynamicznej do diagnostyki medycznej
PublicationW artykule omówiono budowę zestawu diagnostycznego metodą aktywnej termografii dynamicznej w medycznych aplikacjach takich jak: diagnostyka oparzeń, monitoring gojenia się ran pooperacyjnych oraz monitoring w kardiochirurgii. Podstawowy zestaw składa się z układu formowania wymuszenia termicznego w postaci nadmuchu schłodzonej mieszaniny gazów CO2 oraz powietrza lub tylko schłodzonego powietrza, układu akwizycji sekwencji termograficznych,...
-
Monitorowanie sieci wodociągowych i kanalizacyjnych
PublicationPrzedstawiono aktualne możliwości monitoringu sieci. Zwrócono uwagę na możliwości pomiaru i późniejszej transmisji danych
-
Szacowanie niepewności funkcji przetwarzania przetwornika LEM CT -5T metodą Monte Carlo
PublicationW referacie zaprezentowano metodologię szacowania niepewności funkcji przetwarzania przetwornika prądowego, na przykładzie przetwornika LEM CT-5T, przy zastosowaniu metody opartej na Przewodniku GUM, z zastosowaniem prawa propagacji niepewności oraz metody numerycznej Monte Carlo. Przedstawiono szczegółową analizę doboru rozkładu wielkości wejściowej. W przypadku metody Monte Carlo dobór rozkładu wielkości wejściowych jest bardzo...
-
Wzorcowanie systemu dla diagnostyki łożysk silnika indukcyjnego z wykorzystaniem metod wibracyjnych.
PublicationOpracowano nową metodę badawczą dla diagnostyki łożysk, zbudowano urządzenie pomiarowe a dalej przeprowadzono badania na celowo uszkodzonych łożyskach. Uszkodzone łożyska poddano kwalifikacji pod względem głębokości uszkodzenia. Sposób oceny był następujący: po wykonaniu uszkodzenia montowano łożysko do silnika i wykonywano badanie systemem diagnostyki wibracyjnej. System kwalifikuje uszkodzenia łożysk do trzech grup: uszkodzenie...
-
Analizator do spektroskopii wysokoimpedancyjnej wykorzystujący DFT w detekcji fazoczułej
PublicationW pracy przedstawiono metodę pomiaru impedancji opartą na próbkowaniu sygnałów oraz wyznaczaniu ich parametrów z zastosowaniem algorytmów cyfrowego przetwarzania sygnałów. Zastosowano dyskretną transformację Fouriera do wyznaczania składowych ortogonalnych sygnałów pomiarowych. Przeprowadzono analizę dokładności pomiaru impedancji uwzględniającą rozdzielczośc przetworników a/c, amplitudę sygnału pomiarowego, liczbę zebranych próbek...
-
Wykorzystanie wymiennych kart pamięci Flash w mikroprocesorowych rejestratorach danych pomiarowych
PublicationW artykule przedstawiono możliwość wykorzystania kart pamięci Flash w mikroprocesorowych urządzeniach rejestracji danych pomiarowych. Dokonano przeglądu najpopularniejszych kart oraz omówiono ich właści-wości. Na przykładzie kart MMC i SD opisano sposób odczytu i zapisu danych przy wykorzystaniu interfejsu SPI. Rozważono różne struktury zapisu danych. W oparciu o wykonany prototyp rejestratora oszacowano zapotrzebowanie na zasoby...
-
Design of a complex multiplier based on the convolution with the use of the polynomial residue number system
Publicationzaproponowano realizację mnożnika zespolonego opartego na algorytmie dekompozycyjnym skavantzosa i stouraitisa. mnożenie zespolone jest wykonywane jako splot 8-punktowy. przedstawiono przykład obliczeniowy i architekturę mnożnika dla małych liczb.
-
Influence of the method of the control of the hybrid contactless short-circuit limiter on power quality
PublicationW artykule przedstawiono wpływ sterowania bezstykowego ogranicznika prądów zwarciowych na ograniczanie zapadów napięcia. Scharakteryzowano podstawowe własności ogranicznika oraz układu sterowania jego pracą. Ponieważ prąd zwarciowy jest detekowany przez dedykowany superkrótki bezpiecznik sterowanie musi być dostosowane do czasu przedrukowego i łukowego topika, które zależą od aktualnej wartości prądu i aktualnej konfiguracji obwodu....
-
An improved high-speed residue-to-binary converter based on the chinese remainder theorem
Publicationw pracy zaprezentowano nowy szybki konwerter z systemu resztowego do systemu binarnego. Projekcje ortogonalne wyznaczane są przy użyciu funkcji logicznych pięciu zmiennych. Suma projekcji obliczana jest z zastosowaniem drzewa Wallace'a. Wektor sumy i wektor przeniesienia są dzielone na segmenty tak aby liczba reprezentowana łącznie przez obydwa segmenty o młodszych wagach nie przekraczała zakresu systemu resztowego,M. Bity segmentów...
-
Nowoczesne systemy magnetometryczne
PublicationW pracy przedstawiono metodę magnetometryczną oraz opisano nowoczesne systemy magnetometryczne. Systemy magnetometryczne znajdują zastosowanie szczególnie w geologii, w archeologii oraz w urządzeniach militarnych. Do pomiaru indukcji magnetycznej stosowane są precyzyjne magnetometry typu SQUID, pompowane optycznie, Overhauser'a, protonowe oraz transduktorowe.
-
Sposób pomiaru wspólczynnika zawartości harmonicznych w przebiegu okresowym z zaburzeniami zdeterminowanymi i losowymi
PublicationZaproponowano sposób oceny zaburzeń, występujących w zakresie małych częstotliwości w sieciach zasilania niskiego napięcia. Przedstawiono czynniki determinujące dokładność pomiarów współczynnika zawartości harmonicznych. Opisano wirtualny system pomiarowy, w którym zastosowano algorytmy umożliwiające zmniejszenie wpływu niepożądanych zaburzeń losowych oraz okresowych nie skorelowanych z przebiegiem podstawowym napięcia zasilania....
-
Pasywna stabilizacja rozkładu napięć w obwodzie pośredniczącym falownika trójpoziomowego NPC
PublicationPrzedstawiono wyniki badań dotyczące pasywnej stabilizacji rozkładu napięć w obwodzie pośredniczącym falownika trójpoziomowego NPC wskazujące na dobre uwarunkowania tej metody i możliwość jej wykorzystania w zastosowaniach praktycznych. Odpowiednio skonstruowana stabilizacja pasywna zapewnia stateczną pracę z podtrzymywaniem równowagi napięć i powrót napięcia niezrównoważenia do zerowej wartości średniej po ewentualnym zaburzeniu...
-
Dobór odmiany metody podharmonicznej do filtracji zakłóceń w pomiarach rezystancji uziemienia
PublicationIstotnym problemem występujacym podczas badania uziemień przeznaczonych do pracy przy częstotliwościach technicznych jest wpływ zakłóceń na wynik pomiaru. Bardzo dobre efekty w eliminacji tych zakłóceń mozna osiągnąć wykorzystując metodę szczególnego próbkowania (MSP)przy jednoczesnym zastosowaniu pradu pomiarowego o częstotliwości będacej podharmoniczną w odniesieniu do częstotliwości sygnałów zakłócających. W artykule przedstawiono...
-
Estymacja napięcia niezrównoważenia w obwodzie pośredniczącym falownika trójpoziomowego NPC na podstawie analizy prądów wyjściowych
PublicationZaproponowano prostą i skuteczną metodę wyznaczania wartości napięcia niezrównoważenia w obwodzie pośredniczącym trójpoziomowego falownika NPC (ang. Neutral-Point-Clamped). Zastosowanie proponowanej metody nie wymaga dodatkowych czujników pomiarowych, a nakłady obliczeniowe na realizację algorytmu są niewielkie. Do wyznaczania napięcia niezrównoważenia wykorzystuje się informacje zawarte w mierzonych prądach wyjściowych falownika....
-
Implementacja cyfrowego systemu rozmytego w układzie FPGA
PublicationW artykule przedstawiono praktyczną implementację cyfrowego systemu rozmytego w układzie FPGA. Poszczególne zbiory rozmyte posiadają swój kod, który wykorzystywany jest do adresowania pamięci przechowujacej reguły. Wykorzystana technika adresowania znacznie przyspiesza proces obliczeń w porównaniu do szeregowego przetwarzania reguł.
-
Polimerowe czujniki wilgotności na bazie polietylenoiminy
PublicationPrzedstawiono wyniki badań nad polimerowymi czujnikami wilgotności na bazie polietylenoiminy (PEI). PEI jest rozpuszczalną w wodzie poliaminą. Praktyczne wykorzystanie PEI możliwe jest po ograniczeniu jej rozpuszczalności w wodzie. W pracy opisano metody chemicznej modyfikacji filmu polimerowego, jak również stosowane rozwiązania konstrukcyjne, mające na celu poprawę trwałości i właściwości metrologicznych czujników wilgotności....
-
Wpływ zewnętrznych czynników zakłócajacych na dokładność pomiarów rezystancji statycznej i udarowej uziemień
PublicationPodstawowym parametrem charakteryzującym skuteczność działania uziemienia jest jego rezystancja. Dla uziemień odgromowych powinna ona być wyznaczana przy wymuszeniu udarowym zaś dla uziemień ochronnych i roboczych przy częstotliwościach bliskich częstotliwości sieci. W referacie omówiono wpływ czynników zakłócajacych takich jak prądy błądzące czy rezystancja sond pomocniczych na dokładność wyznaczania rezystancji uziemień metodą...
-
Nowe zastosowania sygnałów komplementarnych o projektowanych kształtach do testowania elektronicznych systemów wbudowanych
PublicationPrzedstawiono koncepcję zastosowania sygnałów komplementarnych o projektowanych kształtach do testowania części analogowych elektronicznych systemów wbudowanych, za pomocą BISTów wykorzystujących ograniczone środki mikrokontrolera sterującego. Istotą metody jest pobudzanie układu testowanego sygnałem komplementarnym o specjalnie zaprojektowanym kształcie, którego parametry są dopasowane do nominalnych położeń biegunów transmitancji...
-
Metody analizy szumu telegrafistów przyrządów półprzewodnikowych
PublicationScharakteryzowano szum telegrafistów (Random Telegraph Signal - RTS), który może występować w szumie własnym przyrządów półprze-wodnikowych, jako składowa niegaussowska. Podkreślono, że szum telegrafistów jest efektem defektów materiałów zastosowanych w produk-cji przyrządów półprzewodnikowych lub nieprawidłowości procesu pro-dukcyjnego. Przedstawiono metody identyfikacji wielopoziomowego szumu telegrafistów, na przykładzie przebiegów...
-
Lokalizacja tekstu w obrazie
PublicationW naturalnym otoczeniu człowieka znajduje się duża ilość łatwo rozpoznawalnej informacji przedstawionej w postaci znaków graficznych i tekstu. Informacja taka jest bardzo przydatna w poruszaniu się w środowisku miejskim. Niestety, osoby z upośledzonymi funkcjami wzroku w sposób oczywisty pozbawione są możliwości korzystania z tego rodzaju przekazu. Istniejące na rynku systemy rozpoznawania tekstu (OCR) nie są niestety dostosowane...
-
Modelowanie pomiaru spirometrycznego - wartości referencyjne parametrów modelu
PublicationW pracy przedstawiono propozycję wykorzystania wyników modelowania pomiaru spirometrycznego do celów diagnostycznych. W praktyce lekarskiej interpretację wyników spirometrii wykonuje się w odniesieniu do wartości referencyjnych uzyskanych dla reprezentatywnej populacji osób zdrowych. Zastosowanie praktyczne modelu wymaga określenia wartości referencyjnych parametrów modelu w zależności od cech antropologicznych pacjenta. Zaprezentowano...
-
Optymalizacja pobudzeń dla celów identyfikacji parametrów modeli zmiennych stanu
PublicationW pracy omówiono zagadnienie optymalizacji pobudzeń dla celów identy-fikacji parametrów modeli kompartmentowych systemów farmakokine-tycznych opisanych w kategoriach zmiennych stanu. Przedstawiono pobu-dzenia optymalne zaprojektowane według kryterium A-optymalności. Zaprojektowane pobudzenia optymalne, w obrębie klasy pobudzeń o ograniczonej energii, zapewniają maksymalną osiągalną dokładność estymat parametrów. W farmakokinetyce...
-
Identyfikacja ciągłoczasowych modeli obiektów niestacjonarnych
PublicationW pracy przedstawiono metody estymacji parametrycznej liniowych modeli obiektów niestacjonarnych. Dynamikę obiektów identyfikacji modelowano za pomocą równań różniczkowych zwyczajnych o znanym rzędzie. Ponieważ klasyczne algorytmy estymacji parametrycznej nadają się do przetwarzania danych rejestrowanych w sposób dyskretny, rozważono i porównano różne techniki dyskretnej aproksymacji modeli z czasem ciągłym. W szczególności zastosowanie...
-
System optoelektroniczny do kontroli procesów μPA CVD
PublicationPrzedstawiono prototyp optoelektronicznego systemu do monitorowania in-situ procesu CVD, wspomaganych plazmą mikrofalową. System składa się z układu optycznej spektroskopii emisyjnej OES oraz specjalizowanego spektroskopu ramanowskiego RS. Umożliwia on równoczesne monitorowanie składu plazmy oraz określanie dynamiki wzrostu i zawartości defektów warstwy. Przedstawiono wyniki badań przebiegu procesu wytwarzania warstw diamentopodobnych...
-
Program wspomagający wyznaczanie parametrów modeli procesu przepływu gazu
PublicationJedną z wielkości decydujących o zgodności wyników symulacyjnych i eksperymentalnych napędu pneumatycznego jest masowe natężenie przepływu gazu. Do jego opisu wykorzystywane są różne modele matematyczne, o eksperymentalnie wyznaczonych współczynnikach.W pracy przedstawiono program komputerowy umożliwiający wyznaczanie tych współczynników.
-
Iteracyjny algorytm wyznaczania sterowania optymalnego dla systemów dynamicznych
PublicationArtykuł prezentuje iteracyjną metodę wyznaczania sterowania optymalne-go dla systemów dynamicznych ciągłych i dyskretnych w czasie. Celem sterowania jest minimalizacja funkcjonału kosztu (wskaźnika jakości) przy narzuconych ograniczeniach w postaci równań różniczkowych lub różni-cowych, warunków brzegowych oraz algebraicznych zależności w postaci równań lub nierówności wiążących ze sobą optymalne funkcje sterujące u(t) i funkcje...
-
Koncepcja zwiększenia dokładności czujnika tlenu rozpuszczonego
PublicationW artykule przedstawiono modyfikację konstrukcji elektrochemicznego czujnika do pomiaru stężenia tlenu rozpuszczonego w wodzie. Modyfikacja opiera się na zastosowaniu dodatkowych elektrod w pobliżu elektrody pracującej czujnika. Takie rozwiązanie prowadzi do zmniejszenia gradientu potencjału pola elektrycznego na powierzchni elekrody pracującej i tym samym powoduje zmniejszenie prądu migracyjnego czujnika, która jest główną składową...
-
Alokacja urządzeń pomiarowych hydrauliki w systemach wodociągowych w warunkach niepewności
PublicationW artykule zaproponowana została metoda wspomagania decyzji alokacji urządzeń pomiarowych hydrauliki w systemie wodociągowym (SW) rozważana w powiązaniu z zagadnieniem estymacji wielkości niezmierzonych SW oraz w warunkach korzystania z niedokładnych danych pomiarowych. Problem alokacji został sformułowany jako zagadnienie wielokryterialne, w którym składowymi wektora kryteriów są elementy rachunku kosztów tworzenia nowych punktów...