Filtry
wszystkich: 413
-
Katalog
Wyniki wyszukiwania dla: METODYKA PRZEWIDYWANIA HAŁASU
-
Wpływ nawierzchni jezdni na hałas drogowy. Część 1
PublikacjaW pracy przedstawiono rys historyczny walki z hałasm generowanym przez ruch drogowy. Problem ten był już istotny w Starożytnym Rzymie. W latach trzydziestych ubiegłego wieku wykonano w Polsce pierwsze pomiary hałasu związanego z ruchem drogowym. Podano zakresy prędkości powyżej których dominującym źródłem hałasu są toczące się opony. Przedstawiono czynniki związane z nawierzchnią i wpływające na hałas toczenia opon.
-
Web Based Acoustic Noise Measurement System.
PublikacjaW referacie przedstawiono projekt multimedialnego systemu przeznaczonego do monitorowania zagrożeń hałasem środowiskowym. Nadrzędnym celem realizowanego projektu jest zwiększenie efektywności profilaktyki chorób słuchu. Opracowywany system umożliwia odbiór, przechowywanie danych, analizę i wizualizację wyników pomiarów hałasu pozyskanych od urządzeń pomiarowych za pośrednictwem Internetu. Przedstawiono również opracowanie miernika...
-
Wykorzystanie wyników sondowań dynamicznych gruntów niespoistych w projektowaniu geotechnicznym
PublikacjaOgólna charakterystyka i zakres badań terenowych oraz zasady i wyniki cechowania dwóch sond dynamicznych: średniej i ciężkiej. Metodyka określania parametrów geotechnicznych gruntów niespoistych o różnej genezie na podstawie liczby uderzeń młota sondy. Zależności empiryczne i porównanie wyników ilościowych obu rodzajów sond. Metodyka oceny nośności fundamentów bezpośrednich i na palach. Nomogramy do praktycznego projektowania geotechnicznego...
-
Drgania tarcz łożyskowych silników asynchronicznych wymuszane siłami elektromagnetycznymi
PublikacjaNa podstawie wyników badań akustycznych zwrócono uwagę na emitowanie hałasu przez tarcze łożyskowe silników i elektrycznych. Sklasyfikowano mechanizmy generowania drgań i hałasu w maszynach asynchronicznych, uwypuklając rolę wymuszeń elektromagnetycznych. Omówiono badania postaci drgań eksploatacyjnych kadłuba i tarczy łożyskowych metodą RORO, MORO i za pomocą lasera skanującego. Poddano analizie związki przyczynowo-skutkowe postaci...
-
The contribution of tire/road noise to the overal noise of cars and motocycles
PublikacjaOmówiono wływ hałasu opon i hałasu jednostki napędowej na całkowity hałas generowany przez pojazd. Zaprezentowano opracowany w Katedrze pojazdów i Maszyn Roboczych PG program VENOM do symulacji halasu pojazdów w ruchu drogowym. Przy pomocy tego programu określono wpływ zmiennych warunków ruchu drogowego na hałas generowany przez pojazd. Uwzględnioino przyspieszanie na poszczególnych biegach, hamowanie z różnymi prędkościami oraz...
-
Tautomerism, structure and properties of 1,1',1''-(2,4,6-trihydroxybenzene-1,3,5-triyl)triethanone
PublikacjaWedług teoretycznych przewidywań 1,3,5-triacetylo-2,4,6-trihydroksybenzen może występować w 5 formach tautomerycznych, z których dwie powinny wyróżniać się wysoką stabilnością. Teoretyczne przewidywania zostały skonfrontowane z rezultatami pomiarów spektralnych.
-
Perspektywy obliczeń neuronowych w inżynierii łożyskowania
PublikacjaPrzedyskutowano zastosowanie sztucznych sieci neuronowych do przewidywania zużycia oraz skomentowano rezultaty takich prób poczynionych przez innych badaczy. Stwierdzono potrzebę i możliwość takiego zastosowania. Ukazano błędy popełnione przez innych badaczy.
-
Application of a fuzzy neural network for river water quality prediction
PublikacjaMonitoring i modelowanie zmian w jakości wód powierzchniowych stanowią jeden z kluczowych elementów monitoringu i zarządzania ochroną środowiska na skalę globalną. Kontrolowanie tak złożonych i nieliniowych w swojej charakterystyce obiektów, jakimi są rzeki, jest trudnym zadaniem. Zazwyczaj do tego celu wykorzystuje się modele matematyczne, jednak czasem wymagają one bardzo dużej ilości danych, lub czas oczekiwania na odpowiedź...
-
Modelowe i terenowe badania stateczności morskich budowli hydrotechnicznych
PublikacjaPrzegląd i charakterystyka modelowych i terenowych badań stateczności morskich budowli hydrotechnicznych zrealizowanych w kraju w okresie 1945 - 2006. Metodyka badań modelowych (rodzaje gruntów, stanowiska badawcze, pomiar, rejestracja i obróbka danych pomiarowych) i terenowych (konstrukcja stanowisk badawczych, metodyka pomiarów terenowych). Wyniki badań oraz poznawczo-badawcze i praktyczne aspekty badań. Ocena efektów badań i...
-
Analiza i określenie przyczyn uszkodzenia palisady poddanej skomasowanemu działaniu morskich obciążeń środowiskowych.
PublikacjaCharakterystyka palisady i jej uszkodzeń. Zakres i metodyka obliczeń stateczności palisady. Wariantowa analiza przyczyn uszkodzenia palisady.
-
Intelligent system for environmental noise monitoring.
PublikacjaW rozdziale przedstawiono projekt i realizację automatycznej stacji monitorowania hałasu środowiskowego. Stanowi ona jeden z elementów tworzonego w Katedrze Systemów Multimedialnych Politechniki Gdańskiej Multimedialnego Systemu Monitorowania Hałasu. Przedstawiono ogólną budowę stacji pomiarowej oraz omówiono jej podstawową funkcjonalność. Obszerniej opisano dodatkowe możliwości stacji, do których należą: komunikacja z wykorzystaniem...
-
Krytyczny strumień ciepła podczas wrzenia w przepływie w kanałach
PublikacjaW artykule przedstawiono zagadnienia związane z modelowaniem zjawiska pierwszego kryzysu wrzenia II rodzaju, czyli zwiazanego z wysychaniem filmu cieczowego na ściance kanału. Jest to zagadnienie aktualne, ciągle nie posiadające precyzyjnego modelu jego przewidywania.
-
Ocena akustycznego zagrożenia środowiska w związku z funkcjonowaniem projektowanej GALERII ZAMEK w Lublinie z uwzględnieniem przepisów krajowych i kryteriów BREEAM
PublikacjaOkreślono poziom zakłóceń akustycznych emitowanych do środowiska przez projektowaną galerie handlową (zakłócenia transportowe związane z dostawą towarów i funkcjonowaniem parkingu, hałas zewnętrznych jednostek wentylacji i klimatyzacji). Obliczenia wykonano przy pomocy komputerowej symulacji rozchodzenia się hałasu w terenie o określonej zabudowie, rzeźbie tereny i pokryciu gruntu. Przedstawiono zalecenia dotyczące ograniczeń hałasu...
-
Tyre/road noise. Reference book.
PublikacjaKsiążka przedstawia zagadnienia związane z hałasem opon samochodowych poruszających się po nawierzchniach drogowych. Zawiera rozdziały poświęcone budowie opon, budowie nawierzchni drogowych, akustyce, mechanizmom generowania hałasu, wpływie czynników eksploatacyjnych i konstrukcyjnych na hałas opon, metodom pomiarowym, modelowaniu, metodom ograniczania hałasu opon, zagadnieniom prawnym i normalizacyjnym. Jest kompletnym przewodnikiem...
-
Discussion of Modelling Perspectives for Complex Economic Systems.
PublikacjaW artykule opisano rolę modelowania w ekonomicznych systemach złożonych w kontekście trzech funkcji naukowych: opisu, wyjaśniania i przewidywania. Fazy dekompozycji i opisu jakościowego modelowanych systemów, w tym ekonomicznych, są nieodzowne w całym procesie.
-
Modelirovanie i prognozirovanie svoistv betonov s pomoŝ'û iskusstvennyh nejronovyh setej.
PublikacjaPrzedstawiono podstawowe informacje na temat sieci neuronowych. Pokazano wpływ własciwości kompozycji impregnacyjnych takich jak lepkość, gęstość, temperatura na głębokość wnikania w strukturę betonu a także możliwość wykorzystania sieci neuronowych do przewidywania wytrzymałości betonów impregnowanych.
-
Sezonowość produkcji wody wodociągowej w aglomeracjach miejskich w latach 1996-2009
PublikacjaProblem sezonowości produkcji i sprzedaży wody w systemie wodociągowym. Analiza na przykładzie kilku wybranychy aglomeracji miejsko - przemysłowych. Metodyka, rezultaty
-
Railway noise problems in Poland
PublikacjaCelem referatu jest przedstawienie zagadnień związanych z hałasem kolejowym. W pierwszej kolejności podano przegląd badań związanych z hałasem kolejowym, które są prowadzone w polskich ośrodkach i instytucjach naukowych. Przytoczono również główne modele hałasu kolejowego zawarte w dyrektywach europejskich (projekty HARMONOISE i IMAGINE). Dodatkowo zaimplementowano wybrane modele hałasu kolejowego dla warunków polskiego taboru...
-
Effective methods for functional confermance testing of parallel and distributed programming libraries.
PublikacjaRozprawa przedstawia kompletna metodykę tworzenia Zestawów Testów Zgodności dla języków programowania, bibliotek i API, ze szczególnym uwzględnieniem języków i bibliotek programowania równoleglego i rozproszonego. Autor rozpoczął badania w dziedzinie testowania zgodności dla bibliotek programowania równoleglego i rozproszonego, ale Metodyka Kolejnych zawężeń (ang. Consecutive Confinenments Method -CoCoM, stworzona przez Autora,...
-
Modelling of complex economic systems : toward conceptual platform
PublikacjaW artykule opisano rolę modelowania opisowego w ekonomicznych systemach złożonych w kontekście trzech funkcji naukowych: opisu, wyjaśniania i przewidywania. Fazy dekompozycji i opisu jakościowego modelowanych systemów, w tym ekonomicznych, są nieodzowne w całym procesie budowania modelu.
-
Dobór geotekstyliów i wyrobów pokrewnych pełniących funkcję zbrojenia w budownictwie komunikacyjnym – wybrane problemy inżynierskie
PublikacjaCharakterystyka geotekstyliów i wyrobów pokrewnych stosowanych do zbrojenia gruntu w budownictwie komunikacyjnym. Identyfikacja wyrobów na budowie. Metodyka wyznaczania wytrzymałości długoterminowej zbrojenia geosyntetycznego.
-
New methods of underwater ship noise classification
PublikacjaDetekcja, klasyfikacj, identyfikacja i rozpoznanie cech hałasu generowanego przez statki jest bardzo istotna z punku widzenia naukowego i obronnego. Włożono wiele wysiłku w rozwój technologii sonarów pasywnych, która umożliwia zastosowanie hałasów podwodnych do celów praktycznych. Przedstawiono wyniki badań, które ukazują możliwości wykorzystania sieci neuronowej do klasyfikacji źródeł generowanych przez układy mechaniczne, odpowiadających...
-
Theoretical calculation of pKas of phosphoric (V) acidin the polarisable continuum and cluster-continuum models
PublikacjaW pracy oceniono dokładność modelu polaryzowalnego kontinuum (PCM) i mieszanego modelu klaster-kontinuum do przewidywania wartości trzech kolejnych stałych dysocjacji kwasu fosforowego (V). Obliczenia PCM na poziomie MP2/6-31+G(d,p) odtwarzają wartość pierwszego pKa z rozsądną niepewnością, jednak wartości kolejnych pKa obarczone są bardzo dużym błędem, nawet po podniesieniu poziomu teorii do metody zespolonej G3B3. Dopiero obliczenia...
-
Better understanding EMI generation of power converters
PublikacjaPrzedstawiono metodę przewidywania poziomu zaburzeń w układzie podwyższającym napięcie w oparciu o metodę filtracji Wienera. Pozwoliło to na określenie odpowiedzi impulsowej pomiędzy przyczyną zaburzenia (zmianą napięcia na elementach półprzewdonikowych) a zaburzeniem. Metodę zwerifikowano przy użyciu danych z symulacji oraz pomiarów w rzeczywistym obiekcie
-
Sztuczne sieci neuronowe modelem wczesnego ostrzegania
PublikacjaW rozdziale tym autor przedstawił wyniki swoich badań nad wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych do prognozowania zagrożenia upadłością polskich firm produkcyjnych.Głównym celem było porównanie skuteczności przewidywania zagrożeń upadłością polskich przedsiębiorstw przy pomocy modelu sztucznych sieci neuronowych i tradycyjnego modelu analizy dyskryminacyjnej.
-
Sposoby zabezpieczeń rurociągów podziemnych przed wyparciem
PublikacjaCharakterystyka sposobów zabezpieczeń z zastosowaniem prefabrykowanych obciążników betonowych, płaszczy geokompozytowych z materacy Incomat i stalowych wkręcanych kotew gruntowych. Technologia wykonania oraz metodyka i przykłady obliczeń.
-
Przegląd systemów przeznaczonych do predykcji mocy wytwarzanej w farmach wiatrowych
PublikacjaW referacie przedstawiono przegląd systemów przeznaczonych do przewidywania mocy wytwarzanej w farmach wiatrowych, które na przestrzeni ostatnich lat powstały w Europie i na Świecie. Ponadto, w referacie zamieszcza się wytyczne dla systemu predykcji, który mógłby zostać zainstalowany w krajowym systemie elektroenergetycznym (KSE).
-
Forecasting of currency exchange rates using artificial neural networks
PublikacjaW rozdziale tym autor przedstawił wyniki swoich badań nad wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych do prognozowania kursu walut (na przykładzie pary walutowej PLN-USD).Głównym celem badań było porównanie skuteczności przewidywania kursu złotówki w latach 1997 - 2005 przy pomocy różnych rodzajów sieci neuronowych.
-
Ocena stopnia akustycznego zagrożenia środowiska w związku z funkcjonowaniem projektowanej bazy logistycznej w Strykowie przy ul. Brzezińskiej
PublikacjaObliczono rozkład poziomu hałasu w środowisku, wytwarzany przez TIRy manewrujące wokół projektowanej bazy logistycznej. Uwzględniono zróżnicowane sytuacje związane z ruchem pojazdów. Obliczenia wykonano przy użyciu programu komputerowego HPZ'2001.
-
Kontrola i ochrona przed hałasem emitowanym przez transport kolejowy - narzędzia prawne
PublikacjaOmówienie aktów prawnych obowiązujących w Unii Europejskiej w zakresie ograniczania emisji hałasu od środków transportu oraz ich implementacja do prawa polskiego. Programy ochrony środowiska, środki finansowo-prawne, kary za emisję.
-
Sieciowy monitor obiektu wspierający pracę eksperta
PublikacjaPublikacja zawiera opis zbudowanego systemu służącego do monitorowania parametrów obiektów biurowych lub przemysłowych. System wyposażony został w inteligentne algorytmy wnioskowania i przewidywania sytuacji awaryjnych oparte na bazach wiedzy. Zaprojektowana i zbudowana aplikacja została wyposażona w bezprzewodowe moduły służące do transmisji w odpornym na zakłócenia standardzie ZigBee.
-
Koncepcja algorytmu generowania zakłóceń w procesie planowania budowy
PublikacjaW treści artykułu przedstawiono propozycję generowania zakłóceń wynikających z konieczności przewidywania możliwych sytuacji organizacyjnych zachodzących w trakcie budowy. Należą do nich np. krótkoterminowe awarie maszyn, nieobecności pracowników itp. Można się jednak przygotować na ewentualność ich występowania w sposób proponowany przez autora w postaci przykładu gotowego algorytmu.
-
Wpływ nawierzchni jezdni na hałas drogowy - część 2
PublikacjaW pracy przedstawiono mechanizmy generowania hałasu opon związane z drganiami mechanicznymi oraz z przepływami powietrza. Omówiono wpływ rzeźby bieżnika opony oraz tekstury nawierzchni na generowany hałas podczas toczenia się opony po nawierzchni jezdni.
-
IEEE 802.11 LAN capacity: incentives and incentive learning
PublikacjaPrzedstawiono matematyczny model zgodności motywacyjnej dla gier niekooperacyjnych wywiązujących się przy autonomicznym ustawianiu parametrów mechanizmu dostępu do medium transmisyjnego. Zaproponowano koncepcję przewidywania wyniku gry w zależności od stopnia wyrafinowania strategii terminala oraz jego możliwości energetycznych. Analiza symulacyjna potwierdziła dobrą wynikową wydajność sieci przy niewielu terminalach silnie uzależnionych...
-
Konfiguracja obróbkowych uchwytów modułowych
PublikacjaW artykule omówiono konstrukcję i montaż zaprojektowanych uchwytów modułowych. Wyznaczono również wariantowo koszty uchwytów, dla tego samego typu obrabianego elementu. Zastosowana metodyka może być stosowana między innymi w procesie kształcenia inżynierskiego mechaników technologów.
-
Ocena zagrożenia na sieci dróg na podstawie doświadczeń programu EuroRAP
PublikacjaW artykule przedstawiono syntezę technik stosowanych w ramach programu EuroRAP i innych podobnych, przy ocenie zagrożenia w ruchu drogowym. Przedstawione zostały metody automatyzacji procesu zbierania danych i metodyka klasyfikacji dróg pod kątem bezpieczeństwa
-
Stateczność fundamentów bezpośrednich posadowionych na zboczu z gruntu zbrojonego. Część I. Obliczenia numeryczne
PublikacjaMetodyka obliczeń numerycznych nośności i osiadania: założenia wyjściowe, stosowane modele gruntów, przykłady obliczeń dla podłoża z gruntu naturalnego bez zbrojenia i ze zbrojeniem. Warunki początkowo-brzegowe, porównania wyników ilościowych i jakościowych obliczeń i badań modelowych.
-
Usability of calculation methods for saw blade stiffness determination.
PublikacjaW pracy przedstawiono metodykę wyznaczania sztywności poprzecznej pił określanej na linii zębów. Prezentowana metodyka może być wykorzystywana zarówno do pił trakowych jak i taśmowych. Podano zalecenia wyboru odpowiedniej metody obliczeniowej w zależności od szerokości brzeszczotu piły.
-
OCENA AKUSTYCZNEGO ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA W ZWIĄZKU Z FUNKCJONOWANIEM SCENY LETNIEJ TEATRU IM. WITOLDA GOMBROWICZA W GDYNI ORŁOWIE, sezon 2014. Zleceniodawca: Teatr Miejski im. Witolda Gombrowicza w Gdyni, 81-381 Gdynia, ul. Bema 26
PublikacjaWykonano pomiary zakłóceń akustycznych związanych z funkcjonowaniem Sceny Letniej w Gdyni-Orłowie (scena plenerowa na wolnym powietrzu). Pomiary wykonano podczas prób i przedstawień spektakli wskazanych przez zleceniodawcę. Pomiary nie wykazały przekroczenia dopuszczalnej wartości poziomu hałasu w środowisku.
-
Computational investigations of acoustic radiation from end shields of small-power electric motor
PublikacjaW artykule omówiono rozwój metod modelowania własności akustycznych maszyn elektrycznych. Wskazano na pomijalny dotąd, znaczący udział drgań tarcz łożyskowych w emitowaniu hałasu przez silniki małej mocy. Na podstawie równania falowego potencjału prędkości wyprowadzono analityczne formuły do obliczeń akustycznych w polu bliskim tarczy łożyskowej. Zamieszczono uzyskane z serii obliczeń dla pracującego silnika, rozkłady ciśnienia...
-
Analiza porównawcza stosowania przedmiotowych uchwytów modułowych i specjalnych
PublikacjaW artykule dokonano próby ilościowej oceny technologiczności konstrukcji metodą wskaźnikową zaprojektowanych uchwytów specjalnych i modułowych. Analizowano uchwyty dla wybranych operacji obróbki dźwigni i korpusu jednolitego. Zastosowana metodyka może być stosowana m.in. w procesie kształcenia inżynierskiego mechaników technologów.
-
Model integracji koncepcji Lean Management i Six Sigma w sektorze MŚP
PublikacjaW opracowaniu przedstawiono propozycję metodyki wprowadzania i wykorzystania elementów koncepcji Lean Six Sigma w sektorze MŚP. Metodyka została poddana weryfikacji w średniej wielkości francuskiej firmie produkcyjnej. Wnioski płynace z tej weryfikacji przyczyniły się do udoskonalenia proponowanych rozwiązań
-
Metody wyznaczania kąta tarcia wewnętrznego piasku na podstawie sondowań statycznych CPTU
PublikacjaAnaliza metod wyznaczania kąta tarcia wewnętrznego piasków na podstawie sondowań statycznych CPTU. Metodyka badań w komorze kalibracyjnej oraz analizy teorii nośności granicznej i sferycznego odkształcenia. Wpływ stopnia zagęszczenia, poziomu naprężenia oraz ściśliwości piasku na wartośći kąta tarcia wewnętrznego.
-
The prediction method of the shear angle in the cutting zone during wood sawing
PublikacjaW artykule opisano metodę przewidywania kąta ścinania w strefie skrawania dla przypadku przecinania drewna. Kąt ścinania był określany z wykorzystaniem współczesnej mechaniki pękania. Nieliniowe równanie opisujące tą wielkość było rozwiązywane numerycznie za pomocą metody iteracyjnej Newton-Raphson. Otrzymane wyniki obliczeń wykazują możliwość rozszerzenia obszaru modelowania efektów energetycznych procesu przecinania drewna nawet...
-
Application of discrete models to describe the fracture process in brittle materials
PublikacjaPraca doktorska ''Zastosowanie modeli dyskretnych do opisu propagacji rys w materiałwch kruchych'' została podjęta z uwagi na fakt, że bardzo istotne jest poznanie mechanizmu powstawania lokalizacji odkształceń w materiałach kruchych takich jak beton (rysty i strefy ścianania) na poziomie mikroskopowym. Poznanie to daje mozliwość bardziej realistycznego wymiarowania elementów konstrukcji betonowych i żelbetowych oraz przewidywania...
-
Analiza światowych i krajowych prognoz energetycznych
PublikacjaW referacie omówiono aktualne prognozy energetyczne obejmujące swym zasięgiem Świat, Europę i Polskę w różnych horyzontach czasowych. Przeanalizowano trzy najważniejsze bieżące prognozy energetyczne sporządzone dla całego świata oraz omówiono przewidywania rozwoju sektora energetyki w Unii Europejskiej w obecnych granicach. Na tym tle omówiono prognozę rozwoju energetyki w Polsce zwartą w "Założeniach polityki energetycznej państwa...
-
Seafloor backscattering: numerical simulation vs. filter theory approach.
PublikacjaPrzedstawiono model opisujący rozpraszanie sygnału akustycznego na nierównomiernej, regularnie sfalowanej powierzchni dna morskiego jako filtr liniowy z odpowiedzią impulsową o zmieniającej się w czasie chwilowej dominującej częstotliwości. Porównano przewidywania modelu z wynikami otrzymanymi w wyniku złożonych obliczeniowo symulacji numerycznych opartych na fizycznym modelu zjawiska wykorzystującym aproksymację Kirchhoffa. Wstępnie...
-
Stateczność fundamentów bezpośrednich posadowionych na zboczu z gruntu zbrojonego. Część II. Obliczenia analityczne
PublikacjaMetodyka obliczeń analitycznych nośności i osiadania: założenia wyjściowe dla obu stanów granicznych, parametry gruntu i zbrojenia. Przykłady obliczeń nośności i osiadania dla podłoża niespoistego bez zbrojenia i ze zbrojeniem. Porównanie wyników obliczeń analitycznych i numerycznych z wynikami własnych badań modelowych.
-
Analiza stosowania uchwytów modułowych i specjalnych w operacjach obróbkowych.
PublikacjaPrzedstawiono konstrukcje i montaż zaprojektowanych uchwytów modułowych i specjalnych. Analizowano uchwyty dla wybranych operacji obróbki dźwigni i korpusu. Wyznaczono również koszt uchwytów dla tego samego typu obrabianego elementu. Zastosowana metodyka może być stosowana między innymi w procesie kształcenia inżynierskiego mechaników technologów.
-
Właściciel - menedżer małej firmy jako przedsiębiorca - wybrane zagadnienia badawcze
PublikacjaW artykule poruszona została problematyka związana z pojęciem oraz metodyka badania właścicieli małych firm, w nawiązaniu do teorii odnoszących się do przedsiębiorcy. Omówiono pojęcie przedsiębiorcy, zdefiniowano i sklasyfikowano właścicieli małych firm oraz określono obszary badawcze w badaniach dotyczących tych ostatnich.