Search
Filters
total: 210
filtered: 102
Search results for: przygotowanie danych
-
Introduction to chemometrics
PublicationW pracy przedstawiono definicję chemometrii oraz zakres jej zastosowań. Przedstawiono ponadto podstawowe metody chemometryczne oraz ich zalety i ograniczenia. Szczególny nacisk położono na przygotowanie i kontrolę danych oraz właściwy dobór metod analizy danych.
-
Problems in toxicity analysis - application of fuzzy neural networks
PublicationPraca dotyczy zastosowania sztucznych sieci neuronowych do przygotowywania danych do szacowania toksyczności (wody powierzchniowe). Przygotowanie to polega na sztucznym zagęszczaniu zbioru danych, które następnie mogą być wykorzystane do szacowania/modelowania wartości toksyczności na ich podstawie.
-
Matematyka na zajęciach z arkuszy kalkulacyjnych
PublicationNa zajęciach, zarówno w szkole, jak i na uczelni, do pokazania technicznej strony użycia arkusza kalkulacyjnego, tj.dostępnych funkcjonalności oraz organizacji danych, często wykorzystuje się proste zadania matematyczne. W naszym artykule zwracamy uwagę na potrzebę rozumienia przez użytkowników arkuszy kalkulacyjnych pojęć matematycznych, które umożliwiają odpowiednie przygotowanie danych oraz zinterpretowanie uzyskanych za pomocą...
-
Plan zarządzania danymi–jak skutecznie współpracować z naukowcami? Doświadczenia Centrum Kompetencji Otwartej Nauki przy Bibliotece Politechniki Gdańskiej
PublicationKażdy projekt naukowy wiąże się z gromadzeniem i przetwarzaniem danych badawczych. Zaplanowanie całego procesu zarządzaniaoraz udostępniania danych stanowi obecnie nie tylko dobryzwyczaj, ale i konieczność. Od 2019 r. wszystkie wnioski składane w konkursach o granty Narodowego Centrum Nauki (NCN) muszą zawierać plan zarzą-dzania danymi z najważniejszymi informacjami dotyczącymi miejsca przechowywania danych, jak będą one opisywane...
-
Application of the Polish active GNSS geodetic network for surveying and design of the railroad
PublicationW pracy przedstawiono opis sieci ASG-EUPOS oraz architekturę zastosowanego zestawu pomiarowego GNSS. Opisano geodezyjne przygotowanie pomiarów toru kolejowego, które przeprowadzono na ok. 30-kilometrowym odcinku testowym. Ustawienie centrów fazowych anten względem osi toru testowego wyznaczono metodami geodezji tradycyjnej w oparciu o pomiary tachimetryczne. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów ksztaltu geometrycznego toru podjęto...
-
Określanie przebiegu trasy kolejowej na drodze pomiarów satelitarnych
PublicationW pracy przedstawiono, w sposób poglądowy, opis sieci ASG-EUPOS oraz architekturę zastosowanego zestawu pomiarowego GNSS. Opisano geodezyjne przygotowanie pomiarów toru kolejowego, które przeprowadzono na odcinku testowym. Ustawienie centrów fazowych anten względem osi toru testowego wyznaczono metodami geodezji tradycyjnej w oparciu o pomiary tachimetryczne. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów na ok. 30-kilumetrowym odcinku...
-
Przygotowanie, realizacja i ocena pomiarów terenowych do identyfikacji oporności hydraulicznej sieci wodociągowej
PublicationW procesie tworzenia komputerowego modelu przepływów (KMP) jednym z wiodących zadań jest przygotowanie i realizacja pomiarów terenowych w celu identyfikacji oporności hydraulicznej czynnej sieci wodociągowej. Motywacją autora do przedstawienia zasad postępowania w tym zakresie jest narastająca niefrasobliwość twórców KMP, którzy w nieuprawniony sposób używają paramodeli do rozwiązywania problemów inżynierskich. W pracy zdefiniowano...
-
E-Technologies in Teaching Research Methodology for Engineers – a Case Study of the Course for International Postgraduate Students
PublicationThe Research Methodology course for postgraduate students is challenging, even for an experienced academic teacher. The primary objective of this course is to prepare participants to conduct scientific research and publish the results. This case study presents an original teaching method applied to Research Methodology with Emphasis on Engineering Science, for international engineering students at...
-
Technologia montażu mostu przez Wisłę w Touniu metodą transportu wodnego - przygotowanie projektowe operacji
PublicationArtykuł opisuje przygotowanie projektowe montażu mostu przez Wisłę w Toruniu
-
Zielono na minidachu
PublicationW artykule przedstawiono przygotowanie i rozpoczęcie badań na modelu zielonego dachu
-
The preparation method of experimental studies of the wood sawing process
PublicationW artykule przedstawiono sposoby działania, mające na celu przygotowanie badań doświadczalnych procesu przecinania drewna sosnowego na małogabarytowej pilarce ramowej PRW15M. Proces przygotowania badań podzielono na kilka etapów: przygotowanie próbek, pomiar własności fizycznych drewna (wilgotności drewna, gęstość drewna), pomiar własności strukturalnych drewna (średniej szerokości przyrostów rocznych oraz średniego udziału drewna...
-
Chemiresistive gas sensors based on carbon nanotubes - fabrication and application
PublicationOpisano przygotowanie i możliwości zastosowania chemirezystancyjnych czujników gazów wykonanych z nanorurek węglowych.
-
Przykłady dokumentacji i procedur związanych z Prawem o zamówieniach publicznych
PublicationZagadnienia funkcjonowania wykonawcy w warunkach prawa zamówień inwestycji. Przygotowanie dokumentacji przetargowej i ofertowej. Procedury
-
Przemiany w otaczającym świecie : Człowiek i środowisko : Poradnik w ważnych decyzjach.
PublicationTreść książki ujęto w trzech częściach, które ujmują: przygotowanie czytelnika, poznanie wiedzy, wykorzystanie praktyczne treści.
-
ABC Kanalizacji. Rola studzienki (2)
PublicationKanalizacyjna studzienka rewizyjna. Średnica studzienki. Rozwiązania materiałowe. Specyficzne cechy i wymagania. Rodzaj kinety. Posadowienie. Dodatkowe wzmocnienia. Przygotowanie inwestycji.
-
Flood problems in Gdańsk .
PublicationOmówiono źródła zagrożeń powodziowych Gdańska. Przedstawiono przyczyny, przebieg i skutki powodzi w lipcu 2001 r. Oceniono przygotowanie systemu cieków do przepuszczania wielkich wód.
-
Metodyka badań kawitacyjnych stopu SUPERSTON po nadtapianiu laserowym w warunkach kriogenicznych
PublicationW artykule przedstawiono metodykę badań odporności na erozję kawitacyjną stopu SUPERSTON poddanego obróbce laserowej w warunkach kriogenicznych. Opisano przygotowanie próbek do badań oraz sposób pomiaru odporności kawitacyjnej na stanowisku z wirującą tarczą.
-
Niektóre przyczyny awarii kanalizacyjnych studzienek rewizyjnych (1). Warunki posadowienia
PublicationAnaliza najczęstszych przyczyn awarii kanalizacyjnych studzienek rewizyjnych. Problem posadowienia kanalizacyjnej studzienki rewizyjnej. Formalne wymagania normowe w stosunku do studzienek. Zagadnienie występowania gruntów ekspansywnych w Polsce. Przygotowanie inwestycji, dostosowanie się do wymagań konstrukcji.
-
Preparatyka próbek do badań metalograficznych zjawiska pylenia metalu
PublicationW artykule opisano zjawisko pylenia metalu w żelazie i stali oraz przedstawiono preparatykę próbek materiału do badań metalograficznych mechanizmu korozji. Powłoka niklowa chroni powierzchnię próbki przed uszkodzeniami mechanicznymi i ułatwia przygotowanie zgładów metalograficznych.
-
On the Conley index in Hilbert spaces in the absence of uniqueness
PublicationW artykule podana jest konstrukcja indeksu Conley`a w przestrzeniach nieskończonego wymiaru dla równań różniczkowych bez jednoznaczności rozwiązań. Celem pracy jest przygotowanie właściwej teorii do badań ilościowych i jakościowych pewnych typów nieliniowych układów eliptycznych.
-
Prawa i obowiązki przedsiębiorcy w prawidłowym przygotowaniu postępowania toczącego się przed sądem gospodarczym - wybrane zagadnienia.
PublicationW pracy zostały poruszone zagadnienia związane z prawidłowym przygotowaniem postępowania sądowego w sprawach gospodarczych - ze szczególnym uwzględnieniem obowiązków stron. Najtrudniejszym obowiązkiem powoda jest prawidłowe przygotowanie wszystkich dokumentów w tym zmierzających do przeprowadzenia negocjacyjnego postępowania mediacyjnego.
-
TECHNIKI SZYBKIEGO PROTOTYPOWANIA W BUDOWIE MASZYN
PublicationW artykule omówiono przygotowanie oraz wykonanie poszczególnych elementów maszyn za pomocą techniki szybkiego prototypowania. W pierwszej części przedstawiono technologię wydruku przestrzennego oraz właściwości materiału budulcowego. Druga część artykułu została poświęcona przykładowym wydrukom i ich zastosowaniom w maszynach.
-
Techniki szybkiego prototypowania w budowie maszyn = Rapid prototyping techniques in machine building
PublicationW artykule omówiono przygotowanie oraz wykonanie poszczególnych elementów maszyn za pomocą techniki szybkiego prototypowania. W pierwszej części przedstawiono technologię wydruku przestrzennego oraz właściwości materiału budulcowego. Druga część artykułu została poświęcona przykładowym wydrukom i ich zastosowaniom w maszynach.
-
Koacerwacja jako alternatywa dla konwencjonalnych technik ekstrakcji
PublicationOdpowiednie przygotowanie próbki przed analizą chromatograficzną to jeden z najważniejszych kroków w całej procedurze analitycznej w celu uzyskania dokładnych i wiarygodnych wyników. Ekstrakcja koacerwacyjna ma duży potencjał rozwoju ze względu na możliwość wprowadzania licznych modyfikacji, wspomagających proces wyodrębniania.
-
Jak sobie pościelisz… czyli o roli prac przedprojektowych
PublicationPrace przedprojektowe w inwestycjach liniowych. Przygotowanie procesu inwestycyjnego. Znaczenie poznania rzeczywistych warunków w jakich będzie prowadzony proces inwestycyjny. Ocena podłoża. Wymagania formalne, błędy. Błędy w ocenach cech materiałowych rozwiązań. Identyfikacja cech i warunków. Problemy wykonawstwa. Szczególne ryzyko.
-
Akustyka
PublicationW artykule przedstawiono zadania realizowane w ramach projektu PL GRID Plus przez zespół wykonawców Katedry Systemów Multimedialnych. Zadanie te obejmują przygotowanie zestawu usług umożliwiających wykonywanie obliczeń map hałasu i wpływu hałasu na słuch z wykorzystaniem infrastruktury PL GRID.
-
Hydroliza materiału lignocelulozowego w warunkach podwyższonego ciśnienia i temperatury połączona z gwałtownym rozprężaniem wody
PublicationWykorzystanie biomasy na cele energetyczne jako alternatywy dla paliw kopalnych jest atrakcyjne zarówno z powodów ekonomicznych jak i ekologicznych. Jedną z metod umożliwiających przygotowanie materiału lignocelulozowego do produkcji paliw takich jak etanol bądź metan, w procesie fermentacji, jest hydroliza.
-
Methodological advances for selenium speciation analysis in yeast.
PublicationPrzedstawiono nowe zaawansowane metody specjacji selenu w dodatkach spożywczych. Szczególną uwagę zwrócono na przygotowanie próbek odnośnie: frakcjonowania różnych klas związków tworzonych przez selen, rozdzielanie wodnych ekstraktów za pomocą chromatografii wykluczeniowej oraz charakteryzowania rozpuszczalnych w wodzie frakcji proteinowych przy użyciu detektorów MALDI oraz TOF-MS.
-
Nowoczesne miasta – infrastruktura i środowisko (na marginesie krakowskiej konferencji)
PublicationPrzedstawiono szereg zasadniczych problemów rozwoju współczesnych miast. Zwrócono uwagę na problemy ekonomiczne nieodpowiednich działań w zakresie infrastruktury, w tym bardzo poważne rozbieżności w Polsce. Problemy w zakresie braków planów zagospodarowania przestrzennego, niska jakość wielu planów (studium, miejscowy plan). Przygotowanie procesu inwestycyjnego. Wnioski z krakowskiej konferencji
-
Identyfikacja elementów zarządzania wiedzą w wyższej uczelni.
PublicationW artykule przedstawiono propozycję implementacji modelu zarządzania wiedzą opisanego przez Probsta, Rauba i Romhardta do realiów wyższej uczelni. Zwrócono uwagę na konieczność opracownia strategii zarządzania wiedzą w oparciu o ten model. Przeanalizowano przygotowanie kapitału ludzkiego, informacyjnego oraz organizacyjnego do wdrożenia poszczególnych procesów zarządzania wiedzą w wyższej uczelni.
-
Wykorzystanie internetu w nauczaniu metrologii w Politechnice Gdańskiej.
PublicationW referacie przedstawiono możliwości wykorzystania Internetu w nauczani metrologii. Przedstawiono aplikacje jako samodzielne programy wykonywalne pobierane przez studentów z serwera oraz aplikacje uruchamiane w przeglądarce internetowej. jako przykłady pokazano przyrządy wirtualne wykorzystywane do demonstracji na wykładach z metrologii oraz umożliwiające przygotowanie praktyczne do zajęć w laboratorium metrologii.
-
Analytical methods and problems related to the determination of organotin compounds in marine sediments
PublicationProcedury analityczne oznaczania zwiazków cynoorganicznych w osadach morskich skladają się z wilu operacji i czynnosci (pobieranie próbek, wstępne przygotowanie, transport, oznaczenia końcowe). Zazwyczaj procedury te charakteryzują się dużą praco- i czasochłonnością. W pracy omówiono podstawowe źródła błędów zwiazane z w/wym etapami postepowania analitycznego oraz przedstawiono sposoby im zapobiegania.
-
Formation, occurrence and determination of volatile fatty acids in environmental and related samples
PublicationKrótkołańcuchowe alifatyczne kwasy monokarboksylowe mogą być oznaczane w różnych próbkach środowiskowych,za pomocą techniki mikroekstrakcji do fazy stacjonarnej z fazy nadpowierzchniowej na etapie przygotowanie próbek oraz chromatografii gazowej sprzężonej ze spektrometrią mas na etapie oznaczeń końcowych.Opracowana metodykę z powodzeniem zastosowano do oznaczenia tych kwasów w próbkach ścieków pochodzących z farmy bydła.
-
Identyfikacja sposobności do tworzenia nowych produktów
PublicationW tym rozdziale monografii przedstawiono koncepcję identyfikacji sposobności do tworzenia nowych produktów jako pierwszego etapu procesu kształtowania nowych produktów. Etap ten poprzedza przygotowanie strategicznych wytycznych w zakresie kształtowania nowych produktów, zaś w jego zakresie scharakteryzowano: poszukiwanie sposobności, rozpoznanie sytuacji rynkowej i wymagań dotyczących sposobności oraz kwalifikowanie sposobności...
-
Potyczki studentów z ARCHItekturą
PublicationPublikacja zawiera opis ćwiczeń wykonywanych na semestrze 1 i 2 w ramach przedmiotu ''Projektowanie architektoniczne'', prowadzonych w Katedrze Architektury Morskiej i Przemysłowej. Znajdują się tutaj przyklady prac oraz syntetyczny opis ćwiczeń podzielonych na tematyczne cykle, nazwane potyczkami. Stanowią one wstęp i przygotowanie do projektowania. Podane są cele, metody i wnioski z prowadzonych ćwiczeń.
-
Przeprowadzenie prób obejmujących miernictwo i charakteryzację opracowanych elementów, przyrządów i prototypowych podukładów funkcjonalnych zgodnie z obowiązującymi normami - zadanie 4. projektu ''Nowe technologie na bazie węglika krzemu i ich zastosowania w elektronice wielkich częstotliwości, dużych mocy i wysokich temperatur''
PublicationPrzedstawionmo główne cele zadania 4. projektu zamawianego nt. ''Nowe technologie na bazie węglika krzemu i ich zastosowania w elektronice wielkich częstotliwości dużych mocy i wysokich temperatur. Są to: analiza właściwości produkowanych obecnie komercyjnych elementów i przyrządów półprzewodnikowych z SiC oraz przygotowanie stanowisk laboratoryjnych do pomiarów parametrów i chrakterystyk tych przyrządów.Przewidywane jest opracowanie...
-
Kultura miejsca - edukacja powszechna
PublicationKształtowanie środowiska życia człowieka wymaga uczestnictwa społecznego. Przygotowanie społeczeństwa do świadomego uczestnictwa w kształtowaniu jego przestrzeni życiowej powinno być przedmiotem edukacji powszechnej ze szczególnym uwzględnieniem edukacji dzieci i młodzieży. Edukacja ta powinna zaczynać się od elementarnej struktury - miejsca. Przedstawiono międzynarodowe i polskie doświadczenia w zakresie edukacji dla środowiska...
-
Modelowanie charakterystyk magnesowania przełączalnych silników reluktancyjnych z wykorzystaniem sieci neuronowych
PublicationW pracy przedstawiono możliwość wykorzystania sztucznej sieci neuronowej w jednej z metod analitycznych modelowania charakterystyk magnesowania przełączalnych silników reluktancyjnych. W szczególności przedstawiono uzasadnienie doboru zmiennych podawanych na warstwę neuronów wejściowych sieci, przygotowanie zbioru uczącego, walidacyjnego i testującego, wybór struktury i dobór parametrów sieci, proces uczenia t testowania oraz wyniki...
-
Marketingowe aspekty kształtowania centrum logistycznego
PublicationScharakteryzowano centrum logistyczne i proces jego kształtowania. Omówiono marketingowe aspekty projektowania centrum logistycznego, w tym określenie partnerów, ich potrzeb oraz decyzji dotyczących profilu i zakresu działalności. Wymieniono marketingowe aspekty budowy centrum logistycznego, w tym kształtowanie personelu, pozyskanie poparcia jego budowy, przygotowanie i wdrożenie zintegrowanych instrumentów marketingowych, budowanie...
-
Determination of acetaldehyde and acrolein in raw spirits by capillary isotachophoresis after derivatization
PublicationW publikacji opisano optymalizację i przygotowanie nowej procedury oznaczania acetaldehydu i akroleiny w spirytusach surowych z wykorzystaniem techniki izotachoforezy kapilarnej (ITP). Aldehydy - związki niejonowe poddawane są derywatyzacji wodorosiarczynem sodu. Zaprezentowana metoda analityczna charakteryzuje się granicą oznaczalności na poziomie 0,03 ul/cm3 100% EtOH dla akroleiny oraz 0,54 ul/cm3 100% EtOH dla acetaldehydu....
-
Prospects for the production, research and utilizationof reference materials
PublicationW publikacji przedstawiono najważniejsze informacje i perspektywy użycia, badań i produkcji materiałów odniesienia. Dokładnie omówiono etapy produkcji materiałów odniesienia. Szczególną uwagę zwrócono na certyfikację i przygotowanie raportu z certyfikacji, a także na problemy występujące podczas stosowania materiałów odniesienia. Zaprezentowano różne sposoby interpretacji (graficzne i obliczeniowe) wyniku pomiaru z wartością certyfikowaną...
-
Badania pojazdów zabytkowych - sprawdzanie działania zespołów
PublicationBadanie co do zgodności z warunkami technicznymi pojazdów zabytkowych diagnosta podsumowuje przez przygotowanie dla wnioskodawcy dwóch zaświadczeń po przeprowadzonym badaniu. Zaświadczenia oraz część badania technicznego zostały opisane w nr. 9 i 10/2018 SM. W tym artykule przyjrzyjmy się ostatniemu etapowi badania co do zgodności z warunkami technicznymi pojazdu zabytkowego, a mianowicie: sprawdzeniu prawidłowości działania poszczególnych...
-
Wytworzenie laboratoryjnego materiału odniesienia (zanieczyszczona gleba)
PublicationW Katedrze Chemii Analitycznej Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej od wielu lat prowadzone są badania nad wytworzeniem nowych materiałów odniesienia. Obecnie badania były ukierunkowane na wyprodukowanie nowego laboratoryjnego materiału odniesienia (LRM) -"Gleba zanieczyszczona przez metale i trwałe związki organiczne" - LRM gleba 1.W pracy przedstawiono etapy produkcji wytwarzanego laboratoryjnego materiału odniesienia:Uzyskanie...
-
Pomorska Kolej Metropolitalna – adaptacyjne zarządzanie przygotowaniem projektu infrastrukturalnego
PublicationW opracowaniu zaprezentowano case study, tj. opis przebiegu projektu, którego celem było wypracowanie rozwiązania i przygotowanie dokumentacji do rewita-lizacji linii kolejowej w ramach programu Pomorska Kolej Metropolitarna. Ze względu na nowatorski i innowacyjny przedmiot projektu tj. budowa linii kole-jowej tzw. linii kokoszkowskiej do wypracowani rozwiązani zastosowano w pro-jekcie podejście adaptacyjne. Scharakteryzowano samo...
-
Doświadczenie turysty : krajobraz wiejski w warunkach zmiany
PublicationPrzemysł turystyczny staje się ważnym źródłem dochodów mieszkańców wsi. Nowe sposoby organizowania i uprawiania turystyki wiejskiej prowadzą do zmian krajobrazu kulturowego wsi. Zwiększenie liczby turystów łączy się z racjonalizacją i instytucjonalizacją sposobów użytkowania przestrzeni. Rezultatem prywatnej kontroli nad krajobrazem jest zanikanie przestrzeni publicznych i ich komercjalizacja. Turystyczne przygotowanie krajobrazu...
-
Ocena funkcjonalna środowisk modelowania UML jako składowa wielokryterialnej oceny technologii informatycznych
PublicationW artykule przedstawiono koncepcję systemu wieloagentowego do oceny technologii informatycznych stosowanych do wytwarzania oprogramowania. Jednym z komponentów takiego rozwiązania ma być system ekspertowy bazujący na wiedzy. Jako, że niezbędnym etapem prac będzie przygotowanie bazy wiedzy, konieczny będzie w pierwszej kolejności dobór adekwatnych parametrów. Autor prezentuje wyniki pierwszych, wstępnych badań nad środowiskami do...
-
SAFE - technika izolacji związków zapachowych z próbek żywności
PublicationOznaczanie składników odpowiedzialnych za zapach produktów żywnościowych dokonywane za pomocą technik chromatograficznych obejmuje dwa zasadnicze etapy: przygotowanie próbki i identyfikację (rozdzielenie połączone z odpowiednią metodą detekcji). Ze względu na skomplikowaną matrycę, specyfikę związków zapachowych - samoistne ich uwalnianie z matrycy, jak i możliwość zachodzenia przemian, kluczowym elementem analizy żywności jest...
-
Polski plan radionawigacyjny jako istotny czynnik wpływający na bezpieczeństwo w transporcie
PublicationZ inicjatywy Komisji Nawigacji i Hydrografii Komitetu Geodezji PAN w 2013 roku powołano zespoły, których zadaniem jest przygotowanie propozycji krajowego planu radionawigacyjnego. Niniejszy artykuł jest wstępem do dyskusji nad kształtem polskiego planu radionawigacyjnego oraz określa podstawowy zakres prac niezbędnych do jego realizacji. W artykule zaproponowano zakres zastosowania oraz strukturę dokumentu – Polskiego Planu Radionawigacyjnego....
-
Bezczujnikowa diagnostyka uszkodzeń mechanicznych w przekształtnikowym napędzie elektrycznym
PublicationW artykule przedstawiono zagadnienie detekcji uszkodzeń układu mechanicznego transmisji momentu w układzie bezczujnikowego napędu elektrycznego. Do detekcji uszkodzeń zastosowano analizę moment obciążenia który estymowany jest w czasie rzeczywistym. Przedstawiono strukturę układu napędowego, zależności obserwatora momentu oraz przykładowe wyniki badań w laboratoryjnym układzie napędowym. Uszkodzenia wprowadzano w sposób sztuczny...
-
AUTOMATYCZNE GENEROWANIE KOLEJNOŚCI LIST UTWORÓW MUZYCZNYCH
PublicationW niniejszym rozdziale przedstawiono przygotowanie algorytmu do automa-tycznego układania kolejności utworów muzycznych i zgrywającego je do postaci jednego, długiego miksu. Dzięki algorytmowi dobierane są utwory na podstawie analizy podobieństwa fragmentów końcowych i początkowych utworów. Podo-bieństwo to jest obliczane za pomocą odległości euklidesowej między wektorami parametrów wyznaczonymi przez autoenkoder oraz na podstawie...