Filters
total: 548
-
Catalog
Search results for: alkohole cukrowe
-
Excitation energy transport and trapping in concentrated solid solutions offlavomononucleotide.
PublicationPraca dotyczy właściwości transportu i pułapkowania energii wzbudzenia w układzie monomer dimer dla flawomononukleotydu rozpuszczonego w filmach alkoholu poliwinylowego. Pokazano, że w tym przypadku wydajność kwantowa i depolaryzacja nie dają się opisać w ramach teorii nie uwzględniającej powrotnego przekazywania energii i że znacznie lepsza zgodność uzyskanych wyników doświadczalnych zachodzi z teorią, w której fluoryzujące...
-
Calibration of permeation passive samplers with silicone membranes based onphysicochemical properties of the analytes. Anal. Chem.**2003 dostępny z Internetu http://pubs3.acs.org/acs/journals/, s. A-K, 6 rys. 7 tab. bib- liogr. 17 poz. Kalibracja permeacyjnych dozymetrów pasywnych z membraną silikonową w opar- ciu o fizykochemiczne właściwości analitów.
PublicationW pracy opisano sposób kalibracji pasywnych dozymetrów permeacyjnych, wyko-rzystywanych w badaniach powietrza w oparciu o własności fizykochemiczneanalitów. Stwierdzono silną zależność pomiędzy stałą kalibracyjną (K) dozy-metrów i liczbą atomów węgla w cząsteczce analitu (w obrębie danej grupyzwiązków chemicznych) dla alkoholi, alifatycznych i aromatycznych węglowodo-rów oraz estrów. Taka zależność występuje również pomiędzy...
-
Calibration of permeation passive samplers with silicone membranes based on physicochemical properties of the analytes.
PublicationW pracy opisano sposób kalibracji pasywnych dozymetrów permeacyjnych, wykorzystywanych w badaniach powietrza w oparciu o własności fizyko-chemiczne analitów. Stwierdzono silną zależność pomiędzy stałą kalibracyjną (K) dozymetrów i liczbą atomów węgla w cząsteczce analitu (w obrębie danej grupy związków chemicznych) dla alkoholi, alifatycznych i aromatycznych węglowodorów oraz estrów. Taka zależność występuje również pomiędzy...
-
Właściwości solubilizujące i emulgujące surfaktantów niejonowych w kontekście remediacji gruntów
PublicationNiejonowe związki powierzchniowo czynne mogą być wykorzystane do usuwania hydrofobowych zanieczyszczeń organicznych z gleby dzięki zdolnościom do solubilizowania i emulgowania. Zbadano solubilizację micelarną i emulgowanie tetrachloroetylenu i dodekanu w roztworach oksyetylenowanych alkoholi tłuszczowych oraz oksyetylenowanych alkilofenoli. Obserwowano spadek efektywności solubilizacji obu zanieczyszczeń ze wzrostem HLB surfaktantu....
-
Mlodzież gimnazjalna a otaczająca rzeczywistość jako wynik przemian cywilizacyjnych - w świetle badań jakościowych (w wybranych gminach woj. pomorskiego)
PublicationArtykuł opisuje wynik badań prowadzonych w 2008 r. wśród uczniów szkół gimnazjalnych na terenie Kościerzyny i Redy. Wyniki badań wskazują na postrzeganie otaczającej rzeczywistości przez pryzmat najbliższego otoczenia - tj. małej ojczyzny, planowaniu swojej przyszłości oraz postrzeganiu otoczenia przez pryzmat zagrożeń związanych z alkoholem, narkotykami, przemocą i agresją. Badana młodzież wykazuje postawy w dużym stopniu pragmatyczne,...
-
Sorption properties of asphaltene stationary phases for gas chromatography separations
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań nad możliwością wykorzystania faz stacjonarnych na bazie frakcji asfaltenowych do rozdzielania mieszanin związków chemicznych z wykorzystaniem chromatografii gazowej oraz porównano selektywność faz przygotowanych z frakcji asfaltenowych wyizolowanych z różnych surowców. Na podstawie uzyskanych wyników obliczono wartości liniowych indeksów retencji oraz stałych Rohrschneidera McReynoldsa, za pomocą...
-
Multicomponent ionic liquid CMC prediction
PublicationWe created a model to predict CMC of ILs based on 704 experimental values published in 43 publications since 2000. Our model was able to predict CMC of variety of ILs in binary or ternary system in a presence of salt or alcohol. The molecular volume of IL (Vm), solvent-accessible surface (Sˆ), solvation enthalpy (DsolvGN), concentration of salt (Cs) or alcohol (Ca) and their molecular volumes (Vms and Vma, respectively) were chosen...
-
Układy Cyfrowe 2023 - Informatyka
e-Learning CoursesUkłady Cyfrowe - materiały: wykład, projekt, laboratorium.
-
Justyna Kucińska-Lipka dr hab. inż.
People -
Wpływ ograniczników: kąta mocy, prądu stojana i wzbudzenia na rozwój awarii napięciowej
PublicationArtykuł prezentuje badania symulacyjne dotyczące wpływu ograniczników: kąta mocy, prądu stojana i prądu wzbudzenia na pracę i rozwój awarii napięciowej w systemie elektroenergetycznym. W badaniach brano pod uwagę rozwiązania analogowe oraz obecnie montowane cyfrowe układy automatycznej regulacji napięcia.
-
Szerokopasmowy rejestrator sygnałów radiokomunikacyjnych
PublicationW referacie przedstawiono laboratoryjne stanowisko do szerokopasmowej rejestracji sygnałów. Badania obejmowały analizę sygnałów jednego z satelitarnych systemów komunikacyjnych. Prezentowane stanowisko jest przykładem radia programowalnego, gdzie cyfrowe technologie przetwarzania sygnałów pozwalają na analizę wszystkich kanałów w rejestrowanym szerokim paśmie.
-
Oscillatory Phenomena in System with Bulk Luquid Membranes
PublicationOscylatory z grubowarstwowymi membranami ciekłymi zawierające jonowe surfakanty mogą być użyte do modelowania zjawisk oscylacyjnych zachodzących w membranach biologicznych. Stwierdzono, że zmiany temperatury mają silny wpływ na charakterystyki oscylacyjne. Zmienia się częstotliwość oscylacji i ukazują się nowe piki w układach zawierających nitrometan. Zbadano wpływ składu faz wodnych (stężenie surfaktanta i alkoholu) oraz materiału...
-
Mikrosiłownia domowa jako źródło energii cieplnej i elektrycznej
PublicationNa Forum Energetyków zaprezentowano pierwsze w Polsce stanowisko parowej mikrosiłowni domowej ORC z kotłem gazowym jako samodzielnym źródłem ciepła. W przeprowadzonych badaniach eksperymentalnych wykazano możliwość kogeneracyjnej produkcji energii cieplnej i elektrycznej w aspekcie częściowego pokrycia potrzeb gospodarstwa domowego. Domowy kocioł gazowy doposażony w moduł parowy z alkoholem etylowym jako czynnikiem roboczym zasługuje...
-
Rozwój mediów i systemów transmisyjnych.
PublicationPrzedstawiono rys historyczny rozwoju przewodowych technik transmisji sygnałów. Omówiono media transmisyjne: kable symetryczne i współosiowe o przewodach miedzianych oraz kable optotelekomunikacyjne ze światłowodami. Scharakteryzowano techniki transmisyjne: wielokrotne systemy analogowe FDM oraz systemy cyfrowe PCM, PDH i SDH oraz ATM.
-
Hydrogels Based on Natural Polymers for Cardiac Applications
PublicationIn this work agar- and borax-based hydrogels with and without the addition of poly(vinyl alcohol) (PVA) at different concentrations were synthesized. Hydrogels were modified by the same amount of acetylsalicylic acid (ASA) which exhibits antithrombotic properties. The effect of modification by ASA on the properties of hydrogels was analyzed.
-
Frakcje azotu organicznego w wywarze gorzelnianym
PublicationWywar gorzelniany jest produktem ubocznym w procesie wytwarzania surowego spirytusu. W Polsce na jeden litr wyprodukowanego spirytusu powstaje od 9 do 14 litrów tego odpadu. Charakteryzuje się on wysokim ładunkiem ChZT oraz azotu ogólnego, występującego głównie w formie azotu organicznego. Przy wysokiej produkcji alkoholu stwarza to poważne problemy w zagospodarowaniu całej ilość powstającego wywaru. W pracy przedstawiono wyniki...
-
Zintegrowany system dyspozytorski dla potrzeb specjalnych
PublicationW publikacji przedstawiono budowę i działanie nowoczesnego systemu dyspozytorskiego, integrującego analogowe i cyfrowe systemy telekomunikacji przewodowej i bezprzewodowej dla potrzeb prowadzenia efektywnego procesu dowodzenia, w którym uwzględniono także sposób wizualizacji danych na podkładzie mapowym w celu zobrazowania aktualnego stanu pola taktycznego.
-
Cyfrowe układy wbudowane i programowalne [2023/24]
e-Learning CoursesCyfrowe układy wbudowane i programowalne, AiR,
-
Sterowanie Cyfrowe 2023
e-Learning CoursesSterowanie Cyfrowe - wykład Digital Control - lecture
-
Analiza sztywności pali w warunkach gruntowych Portu Północnego w Gdańsku
PublicationOceniono rzeczywistą sztywność podpór palowych na podstawie próbnych obciążeń pali w warunkach geotechnicznych Portu Północnego. Rozpatrzono stalowe pale rurowe z dnem zamkniętym, z dnem otwartym oraz wielkośrednicowe pale wiercone.
-
Testing method of analog parts for mixed signal microsystems based on microcontrolles.
PublicationZaproponowano nową metodę detekcji i lokalizacji pojedynczych uszkodzeń parametrycznych, która może znaleźć zastosowanie do samo-testowania sieci analogowych w mikrosystemach mieszanych sygnałowo sterowanych mikrokontrolerami. Metoda ta jest oparta na przekształceniu transformującym próbki odpowiedzi czasowej na pobudzenie impulsem prostokątnym na krzywe identyfikacyjne na płaszczyźnie. Metoda pozwala na detekcję i lokalizację...
-
Protective Effect of Black Tea Against Ethanol-Induced Oxidative Modifications of Liver Proteins and Lipids
Publication -
Visual GQM approach to quality driven development of electronic documents.
PublicationJednym z celów projektu europejskiego MEORIAL jest opracowanie nowej technologii wytwarzania webowych systemów informacyjnych wykorzystujących interaktywne dokumenty cyfrowe wytworzone z papierowych oryginałów z zastosowaniem zaawansowanych technik przetwarzania i rozpoznania obrazów. Wieloelementowy model cyklu życia dokumentu cyfrowego przedstawiony w artykule stanowi postawę opracowanej technologii.
-
Wykorzystanie potencjometrów cyfrowych do testowania metod dynamicznej spektroskopii impedancyjnej
PublicationPrzedmiotem artykułu jest opracowanie modelu układu elektrochemicznego o zmiennej w czasie impedancji. Do konstrukcji modelu wykorzystano potencjometry cyfrowe sterowane mikrokontrolerem, pozwala to programowo kontrolować zmiany impedancji modelu. Odpowiednie ukształtowanie zmian widm impedancyjnych w funkcji czasu (impedancjogramów) pozwala na ustalenie ograniczeń różnych metod pomiaru impedancji.
-
Noise modeling of static CMOS gates for low-noise circuit synthesis
PublicationW artykule przedstawiono efektywną metodę modelowania widma szumu napięcia zasilającego generowanego przez statyczne bramki cyfrowe CMOS. Metoda modelowania uwzględnia krótkie impulsy prądowe powstające w czasie przełączania bramek i pozwala oszacować górne limity widma szumu napięcia zasilającego co umożliwia niskoszumową syntezę układów cyfrowych.
-
A simple access to o-acyl bicyne
PublicationW publikacji przedstawiono prostą metodę otrzymywania o-acylowych pochodnych bicyny. Substratem do syntezy była n,n-bis(2-hydroksyetylo)glicyna - bicyna. Bicynę najpierw przeprowadzano w ester benzylowy w reakcji z alkoholem benzylowym i kwasem p-toluenosulfonowym w temp. 75 st. C. Tak otrzymany związek, acylowano kwasami organicznymi w obecności DCC ( dicyklokeksylokarbodiimid)i DMAP (dimetyloaminopirydyna), otrzymując o-acylowe...
-
Formaty zapisu cyfrowych dokumentów muzycznych
PublicationW pracy zwrócono uwagę na problem przechowywania różnych postaci muzyki występujących w cyfrowych dokumentach muzycznych. Przedstawiono ogólną charakterystykę istniejących formatów zapisu danych muzycznych oraz wybrane cyfrowe formaty muzyczne. Przedstawiono również propozycję stworzenia uniwersalnego formatu opisu danych muzycznych w oparciu o istniejący standard MPEG-7.
-
Ćwiczenia audytoryjne z Chemii Organicznej 2021/2022
e-Learning CoursesNa ćwiczeniach z Chemii Organicznej przerabiany będzie materiał zaprezentowany na wykładzie obejmujący: alkany i cykloalkany (nazewnictwo, konformacje, reakcje chemiczne), izomeria w związkach organicznych (strukturalna, geometryczna i optyczna), alkeny, alkiny i dieny (nazewnictwo, reakcje chemiczne, otrzymywanie, izomeria cis-trans, reakcje addycji, reguła Markownikowa, przykłady reakcji polimeryzacji, reakcje Dielsa-Aldera),...
-
Modified nanodiamond particle size studies by means of dynamic light scattering technique
PublicationThe Methods Utilizing the Phenomena of Light Scattering to Measure Particle Size distribution in different solvent, such as deionise water and alcohol and also to study the various structural formation when nanodiamond solution is placed on silicon surface. The purpose of this research project is divided into two parts to configure the measurement units for examining modified nanodiamond particles, examination...
-
Modified nanodiamond particle size studies by means of dynamic light scattering technique
PublicationThe Methods Utilizing the Phenomena of Light Scattering to Measure Particle Size distribution in different solvent, such as deionise water and alcohol and also to study the various structural formation when nanodiamond solution is placed on silicon surface. The purpose of this research project is divided into two parts to configure the measurement units for examining modified nanodiamond particles, examination...
-
Proton affinities of simple organic compounds
PublicationThe Restricted Hatree-Fock method with 6-311G** split-valence molecular orbitals basis sets has been applied to geometrical optimizations and calculations of total electronic, zero point vibrational energies and proton affinities at 298 K for small neutral and protonated alkanes, alcohols, acetic acid, methyl and ethyl acetate, acetone, and acetaldehyde. Calculated values of proton affinities are compared with experimental data.
-
Układy Cyfrowe
e-Learning CoursesKurs Układy Cyfrowe dla 2. semestru roku akademickiego 2020/2021 Informatyki WETI. Projekt i laboratorium.
-
Wpływ stresu pracy mundurowych na funkcjonowanie ich rodzin
PublicationW niniejszym artykule podjęto problem zagrożeń w funkcjonowaniu rodzin policjantów jako skutku stresu pracy . Głównie niestabilność oraz niedostępność emocjonalna funkcjonariuszy sprzyjają gorszemu funkcjonowaniu zarówno związku małżeńskiego, jak i całej rodziny. Ryzykowne zachowania wynikające ze stresu pracy wiązały się z agresją i spożywaniem alkoholu. Koszty stresu pracy męża ponoszą głównie ich żony, które równocześnie odgrywają...
-
Usuwanie hydrofobowych zanieczyszczeń ropopochodnych z gleby metodą odmywania za pomocą roztworów związków powierzchniowo czynnych = Washing out of hydrophobic organic pollutants from soil using surfactants solutions
PublicationBadano efektywność oczyszczania gleby zanieczyszczonej substancjami ropopochodnymi. W badaniach wykorzystano surfaktanty niejonowe z grupy oksyetylenowanych alkoholi tłuszczowych i alkilopoliglukozydów oraz biosurfaktant z grupy ramnolipidów. Efektywność odmycia gleby w zależności od rodzaju surfaktantów wahała się od 67 do 78% przy stężeniu surfaktantu 3 g/L. Wraz ze wzrostem stężenia surfaktantu w roztworze obserwowano wzrost...
-
Poprawa jakości złączy rurowych poprzez ich blokowanie
PublicationSieci infrastruktury wodociągowo - kanalizacyjnej. Złącze rurowe, charakterystyki normowe zachowań złączy. Obciążenia działające na złącza - problem odporności. Możliwość poprawy jakości złączy poprzez ich blokowanie (stabilizowanie). Różnice zachowań rur oraz zbudowanych rurociągów w wyniku braku adekwatności połączeń.
-
Assessment and design of greener deep eutectic solvents – A multicriteria decision analysis
PublicationDeep eutectic solvents (DES) are often considered as green solvents because of their properties, such as negligible vapor pressure, biodegradability, low toxicity or natural origin of their components. Due to the fact that DES are cheaper than ionic liquids, they have gained many applications in a short period of time. However, claims about their greenness sometimes seem to be exaggerated. Especially, bearing in mind lots of data...
-
IKE1-IKE3 (C-1305 derivatives) inhibitory effect of the Yeast Topoisomerase II relaxation activity
Open Research DataInhibition of Yeast Topoisomerase II were analyzed according to relaxation assay kit from Inspiralis. Briefly, 250 ng of supercoiled pBR322 DNA, 1 mM ATP, 1-200 μM of analyzed compound were mixed with reaction buffer (1 mM Tris-HCl (pH 7.9), 10 mM KCl, 0.5 mM MgCl 2, 0.2 % (v/v) glycerol). The reaction was initiated by the addition of an enzyme, allowed...
-
Odzysk energii ze ścieków na przykładzie wybranych oczyszczalni komunalnych
PublicationPrzedmiotem pracy jest analiza procesów związanych z pozyskiwaniem i wykorzystaniem zasobów energii pochodzących ze ścieków w oczyszczalniach komunalnych. Badaniom poddano zarówno substraty (ścieki surowe) jak i produkty oczyszczania (osady ściekowe, ścieki oczyszczone). Ścieki surowe i oczyszczone analizowano pod kątem przydatności jako zasobów ciepła odpadowego. Osady ściekowe traktowano jako wyodrębnioną ze ścieków organiczno-mineralną...
-
Optimization of active circuits for substrate noise suppression
PublicationZakłócenia generowane przez szybkie podukłady cyfrowe w mieszanych systemach analogowo-cyfrowych realizowanych na wspólnym podłożu stają się dużym problemem. W pracy zaproponowano metodę optymalizacji aktywnych układów tłumienia zakłóceń. Zilustrowano skuteczność działania metody na wybranym układzie i uzyskano ponad 9 dB poprawę tłumienia zakłóceń na częstotliwości 1GHz w porównaniu do znanych rozwiązań.
-
Zestaw narzędzi wspomagających weryfikację koncepcji cyfrowego przetwarzania sygnałów
PublicationCyfrowe przetwarzanie sygnałów jest szeroko stosowane. Zagadnienia wydajnościowe złożonych filtrów powodują konieczność szukania nowych rozwiązań. Opracowywanie i weryfikacja filtrów z wykorzystaniem systemu resztowego czy przetwarzanie w systemach wieloagentowych nie ma aktualnie wsparcia w gotowych narzędziach. Planuje się stworzenie modułów programowych do weryfikacji koncepcji opartych o powyższe techniki, w języku C.
-
Zdzisław Kowalczuk prof. dr hab. inż.
PeopleZdzislaw Kowalczuk received his M.Sc. degree in 1978 and Ph.D. degree in 1986, both in Automatic Control from Technical University of Gdańsk (TUG), Gdańsk, Poland. In 1993 he received his D.Sc. degree (Dr Habilitus) in Automatic Control from Silesian Technical University, Gliwice, Poland, and the title of Professor from the President of Poland in 2003. Since 1978 he has been with Faculty of Electronics, Telecommunications and Informatics...
-
Badanie przydatności biosurfaktantów w procesie oczyszczania zaolejonych gruntów metodą przemywania
PublicationUsuwanie z gruntu nierozpuszczalnych w wodzie, ciekłych zanieczyszczeń organicznych(NAPL - Non-Aqueous Phase Liquid) osiąga wyższe efektywności, gdy stosuje się zamiast wody roztwory związków powierzchniowo czynnych. Z uwagi na mniejszą toksyczność i lepszą biodegradowalność biosurfaktantów w porównaniu do surfaktantów syntetycznych przeprowadzono modelowe badania solubilizacji mieszanin węglowodorów (dekan, dodekan, tetradekan,...
-
Tri-tert-butoksysilanotiolanowe kompleksy cynku(II), kadmu(II) i kobaltu(II) jako modele koordynacji jonu cynku w miejscu aktywnym dehydrogenazy alkoholowej i niektórych innych enzymów
PublicationDehydrogenaza alkoholowa (ADH) katalizuje odwracalne utlenienie alkoholi do aldehydów przy użyciu NAD+ co można podsumować równaniem:R1R2CHOH + NAD+ = R1R2CO + NADH + H+. Geometria koordynacyjna cynku w miejscu aktywnym ADH opisywana jest na ogół jako tetraedryczna jednak istnieją również przesłanki wskazujące na poszerzanie sfery koordynacyjnej metalu w cyklu katalitycznym do LK=5. W pracy przeglądowej opisano badania nad syntetycznymi,...
-
Anticarcinogenic and antioxidant activities of leaves and flowers hydroalcoholic extracts of Nerium oleander L.: PCA analysis and phytochemical content by FTIR spectroscopy
PublicationAims: The aim of this work is the evaluation the anticarcinogenic effect on HT29 cancer cells lines and antioxidant effect of three extracts from different morphological parts (leaves (LE), pink flowers (PFE) and white flowers (WFE)) of Nerium oleander lin. Methods: This research provides the anticarcinogenic activity of extracts from N. oleander white flowers. Principal Component Analysis (PCA) was applied to estimate the relationship...
-
Preparation and characterisation of solution-cast Nafion membrane
PublicationNafion is a commercial name for a perfluorosulfonic polymer, which has been developed in 1962 by Dupont de Nemours. This polymer consists of a polytetrafluoroethylene backbone and regular spaced long perfluorovinyl ether pendant side chains terminated by a sulfonate ionic group. These sulfonate groups are responsible for cation-exchange properties of Nafion. Thanks to the ion-exchange properties, water permeability, good chemical,...
-
Połączenie rurowe kołnierzowe
InventionsPrzedmiotem wynalazku jest rozwiązanie oparte na podkładkach z pamięcią kształtu. Zastosowanie wynalazku pozwala na uzyskanie doszczelnienia węzła w istniejącym już połączeniu.
-
Zastosowanie tranzystorów IGBT w napędach maszyn wibracyjnych
PublicationPrzedstawiono układ elektroniczny stopnia mocy maszyny wibracyjnej i przetwarzanie cyfrowe sygnałów sterujących. W rozwiązaniu tym zastosowano układ mostka tranzystorów IGBT sterowany mikroprocesorowo przy użyciu generatora PWM, który wytwarza sygnał o przebiegu prostokątnym z cyfrowo regulowanym wypełnieniu oraz z możliwością zmiany częstotliwości w dużym zakresie. Wykonany stopień mocy zastosowano do zasilania wzbudnika drgań...
-
Impact of dielectric deterioration on the conducted EMI emissions in the DC-DC boost converter
PublicationW artykule przedstawiono wpływ starzenia kondensatorów elektrolitycznych na poziom zaburzeń elektromagnetycznych generowanych przez układ podwyższający napięcie w oparciu o metody symulacyjne oraz cyfrowe przetwarzanie sygnału (filtracje Wienera). Wyniki przedstawiono w formie widm zaburzeń generowanych przez układ oraz transmitancji pomiędzy źródłem zaburzeń a zaburzeniami. (Wpływ starzenia się dielektryków na poziom zaburzeń...
-
Application of Particle Image Velocimetry method for monitoring the volume changes during silo flow on the basis of X-radiographs
PublicationW artykule przedstawiono wyniki badań nad zastosowaniem techniki pomiarowej PIV (Particle Image Velocimetry) do analizy zmian objętościowych zachodzących w materiale sypkim w czasie opróżniania silosu prostokątnego. Jako mateirły do analizy wykorzystano cyfrowe radiografy uzyskane z kontynualnej rejestracji z użyciem systemu tomografii promieni X. Szcególny nacisk położono na analizę zmian objętościowych zachodzącyh w kanale przepływu.
-
Possibility of increasing precipitation water retention in agglomerations based on example from Warsaw experience.
PublicationHydrologia miejska, problem retencji wody w warun kach aglomeracji. Zagrożenia wynikające z kontynuacji tradycyjnego kanalizowania. Problemy warszawskie, strategia polityki w zakresie zagospodarowania wód opadowych, pozytywne i negatywne doświadczenia. Szczególne znaczenie Potoku Służewieckiego (zlewnia rzeki Wilanówki). Przyjmowane rozwiązania, w tym zbiorniki rurowe (GRP).