Filtry
wszystkich: 4046
wybranych: 2666
-
Katalog
- Publikacje 2666 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 204 wyników po odfiltrowaniu
- Konferencje 18 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 4 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 326 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 2 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 27 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 1 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 7 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 1 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 559 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 38 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 193 wyników po odfiltrowaniu
Filtry wybranego katalogu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: ARCHITEKTURA REGIONALNA,KRAJOBRAZ,TERMOMODERNIZACJA
-
Architektury klasyfikatorów obrazów
PublikacjaKlasyfikacja obrazów jest zagadnieniem z dziedziny widzenia komputerowego. Polega na całościowej analizie obrazu i przypisaniu go do jednej lub wielu kategorii (klas). Współczesne rozwiązania tego problemu są w znacznej części realizowane z wykorzystaniem konwolucyjnych głębokich sieci neuronowych (convolutional neural network, CNN). W tym rozdziale opisano przełomowe architektury CNN oraz ewolucję state-of-the-art w klasyfikacji...
-
Zarządzanie krajobrazem w czasach konsumpcji
PublikacjaKonsumpcyjna rzeczywistość późnej nowoczesności przeformułowuje kształty krajobrazu kulturowego. W zarządzaniu krajobrazem kulturowym ujawniają się sprzeczności pomiędzy ciągłością kultury a jej epizodycznością, pomiędzy tym co publiczne a tym co prywatne, pomiędzy użytkownikiem a konsumentem krajobrazu, wreszcie pomiędzy wartością dziedzictwa a jego wystawionym na sprzedaż symbolem. Rozwiązanie rodzących się w warunkach konsumpcji...
-
Muzeum w krajobrazie współczesnego miasta.
PublikacjaPrzedmiotem pracy jest analiza tego, jak współcześnie postrzegana jest prezentacja muzealna i jakim przeobrażeniom została ona poddana na przestrzeni wieków. Znaczenie słowa muzeum przeszło ewolucję od pojedynczego obiektu i oferowanej w nim ekspozycji do dostrzeżenia w obiektach, zespołach obiektów oraz całych miejskich strukturach przedmiotów ekspozycji. Na szczególną uwagę zasługują budynki muzealne, które w sposób znaczący...
-
Rozwój regionalny w Unii Europejskiej
PublikacjaW niniejszym artykule autorka przedstawia zagadnienia związane z polityką rozwoju regionalnego UE.
-
Wykorzystanie Web 2.0 oraz architektury informacji w pracy brokera informacji = TAKING ADVANTAGE OF WEB 2.0 AND THE INFORMATION ARCHITECTURE IN THE INFORMATION BROKER’S WORK
PublikacjaThe development of information and communication technologies, dissemination of access as well as unlimited increase of publications result in the uncontrolled growth of knowledge resources. Looking up for the relevant information becomes increasingly difficult, especially when time plays a role. Such process requires vast knowledge, practical experience in obtaining and providing information and also analytical...
-
Zastosowanie wskaźników krajobrazowych w kompleksowym procesie oceny możliwości przekształceń przestrzeni miejskiej
PublikacjaKrajobraz i badania nad nim stanowią przedmiot zainteresowania wielu autorów z różnych dziedzin naukowych. Tym samym dotyczą szerokiego spektrum pojęciowego oraz metodologicznego. W zależności od indywidualnych preferencji w badaniach nad krajobrazem mamy dostęp do okazałego wachlarza narzędzi pozwalających na opisywanie różnego rodzaju typów, struktur krajobrazów i ich poszczególnych komponentów. Dotyczy to wskaźników geograficznych,...
-
Problemy ochrony i kształtowania krajobrazu nadmorskich miejscowości turystycznych
PublikacjaAutor prezentuje i systematyzuje przejawy braku harmonii, zakłócenia krajobrazu i nieposzanowania jego wartości, następnie diagnozuje sytuację problemową, określając splot przyczyn wywołujących negatywne zjawiska, na końcu podejmuje próbę rozpoznania możliwości poprawy. Przedmiotem zainteresowania są miejscowości położone nad samym morzem lub w jego bliskości i pełniące funkcje turystyczne. Obszar zainteresowań ograniczono do województwa...
-
Zastosowania ekologii krajobrazu w projektowaniu zrównoważonego rozwoju miast.
PublikacjaArtykuł zawiera omówienie różnych aspektów zastosowania ekologii krajobrazu w projektowaniu zrównoważonego rozwoju miast, na przykładach Kwidzyna, Gdańska i Aglomeracji Trójmiasta. Szczególną uwagę zwrócono na problem kształtowania ekologicznych warunków życia ludzi na terenach zurbanizowanych.
-
Zagrożenia wartości estetyczno - kompozycyjnych krajobrazu w strefach podmiejskich.
PublikacjaArtykuł zawiera prośbę klasyfikacji wartości i cech krajobrazu, ujmuje charakterystykę podmiejskich krajobrazów zdewastowanych oraz przedstawia przyczyny zagrożeń wartości estetycznych tych krajobrazów. We wnioskach przedstawia pożądane działania, mogące zapobiec degradacji omawianych krajobrazów.
-
Zagrożenia wartości estetyczno-kompozycyjnych krajobrazu w strefach podmiejskich
PublikacjaW artykule przeprowadzono analizę negatywnych cech charakteryzujących dzisiejsze krajobrazy podmiejskie. Podjęto próbę określenia powodów degradacji i zagrożeń wynikających z przyczyn społeczno-politycznych, prawno-planistycznych, ekonomicznych i braku świadomości prokrajobrazowej.
-
Wielkie inwestycje w kontekście zagrożeń i ochrony krajobrazu
PublikacjaProblematyka książki jest związana z zagrożeniami dla krajobrazu wywoływanymi realizacją i funkcjonowaniem wielkich inwestycji infrastrukturalnych i przemysłowych oraz sposobami jego ochrony i kształtowania. Książka stanowi podsumowanie badań teoretycznych oraz opracowań studialnych i eksperckich prowadzonych przez lata przez autorkę. W części teoretycznej przeanalizowano potrzebę i możliwości właściwej ochrony i kształtowania...
-
"KASZUBSKIE KRAJOBRAZY: architektonicznie w Szymbarku" wystawa prac studentów
PublikacjaWystawa oparta była o prace studentów zrealizowane w ramach przedmiotu „Rural Design” (prowadzący: dr inż. arch. Agnieszka Kurkowska, mgr. inż. arch. Paulina Duch-Żebrowska, mgr. inż. arch. Bahaa Bou Kalfouni). Projekt obejmował analizy krajobrazowe przestrzeni Szymbarka osadzonego wśród malowniczych wzgórz i wzniesień. Autorzy projektów zaproponowali obiekty architektoniczne wzmacniające regionalne wartości i uzupełniające aktualny...
-
Krajobraz wiejski i turystyka. Poszukiwanie równowagi pomiędzy widzeniem i wizerunkiem wsi
PublikacjaNajważniejszym składnikiem marki wsi jest krajobraz. Wizerunek wsi kreowany w turystyce i dostępny widok różnią się jednak coraz bardziej: przekaz reklamowy identyfikuje wieś z przyrodą oraz ciszą i spokojem; wieś realna stanowi, najczęściej dysharmonijną, mozaikę wiejsko-miejskiego zagospodarowania. Konfrontacja dostarczonego przez turystykę komunikatu z oglądanym krajobrazem podważa wiarygodność marki wsi, co stanowi zagrożenie...
-
Architektura stoczni i jej przemiany
Publikacja -
Architektura gdyńskich kamienic okresu międzywojennego
PublikacjaKamienice gdyńskiego Śródmieścia są świetnym dokumentem epoki dwudziestilecia międzywojennego i świadectwem przełomu, który wówczas dokonał się w architekturze. Ich kształt przestrzenny i przemiany jakim ulegały dobrze wpisują się w ciąg rozwojowy europejskiego domu miejskiego. Ich dzieje związane są też z gdyńskich architektów, budowniczych i rodzin, które domy te wznosiły.
-
Architektura portalu zarzadzania informacjami dydaktycznymi
PublikacjaPrzedstawiono architekturę portalu internetowego wspierajacego działalność dydaktyczną na Wydziale Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdanskiej. System ten udostępnia nie tylko oceny końcowe studenta z przedmiotów, ale również wyniki kolokwiów cząstkowych, projektów, zaliczeń laboratoriów oraz informacje o samym studencie. Prowadzący przedmiot i władze uczelni mogą na bieżąco śledzić i wymieniać uwagi o postepach...
-
Portal ontologii: Architektura portalu dziedzinowego
Publikacjazaprezentowano koncepcję architektury i funkcjonalności dziedzinowego portalu tworzenia ontologii realizowanego przez Katedrę KASK. Portal podzielony został na niezależne komponenty, które z powodzeniem mozna realizować odrębnie a następnie połączyć za pomocą ich interfejsów. W dalszej części pracy omówione zostaną poszczególne elemnty systemu i ich zadania. następnie przedstawiona będzie sugerowana metodologia wytwarzania systemu....
-
Natura a architektura - filozoficzne postawienie problemu.
PublikacjaPostęp w rozwoju cywilizacji związany z rozszerzeniem sfery ludzkiej wolności oddala nas od natury poprzez jej uprzedmiotowienie. Przyroda postrzegana estetycznie pełni w nowoczesnym społeczeństwie funkcją kompensującą te przedmiotowe do niej odniesienia co jest szczególnie widoczne w architekturze odzyskującej przyrodę jako krajobraz.
-
Architektura i zastosowanie serwerów aplikacji.
PublikacjaPrzedstawiono podstawowe pojęcia związane z architekturą serwerów sieciowych, serwerów WWW i serwerów aplikacji. Przeanalizowano główne problemy ich projektowania. Zwrócono uwagę na rozwój serwerów aplikacji opisując dwa standardy NET i J2EEE, oraz podając dziedziny ich zastosowań.
-
Architektura a sprawy bezpieczeństwa na statku
PublikacjaStatek - jako obiekt pływający, o złożonym wielofunkcyjnym układzie, spełnia jednocześnie rolę miejsca pracy, mieszkania i oraz odpoczynku. Ze względu na tę wielorakość funkcji oraz specyfikę tego szczególnego środowiska człowieka, w referacie poświęcono uwagę względom bezpieczeństwa na statku, które dotyczą również aspektów zdrowotnych. Te ostatnie wiążą się z wpływem czynników fizykochemicznych i biologicznych decydujących o...
-
Architektura DiffServ w środowisku Linux
PublikacjaW artykule przedstawiono problem realizacji mechanizmów obsługi dla domeny DiffServ w środowisku Linux. Następnie scharakteryzowano założenia do projektu i omówiono realizację modelu takiej domeny, na którym wykonano szereg badań parametrów jakości obsługi klas ruchu typu Expedited Forwarding (EF) i Best Effort (BE). Wyniki wykazały, że mechanizmy oferowane w środowisku Linux spełniają wymagania co do jakości dla obsługi tych klas...
-
Architektura medialna w przestrzeniach komercyjnych
PublikacjaTematyka monografii dotyczy przestrzeni komercyjnych, w których wykorzystywane są rozwiązania z zakresu architektury medialnej. Tytułowane są one inteligentnymi przestrzeniami komercyjnymi. Przestrzeń komercyjna rozumiana jest jako przestrzeń miasta związana z obiektami, które powstają wraz z rozwojem „przemysłów dóbr kultury”, kreacją „produktu miejskiego” oraz są istotne w identyfikacji wizualnej miasta, jak też z punktu widzenia...
-
Architektura i woda - przekraczanie granic
PublikacjaPublikacja daje wgląd w procesy kształtowania połączeń wody i form zbudowanych. W obserwowanych współcześnie eksperymentach struktury budynków przeplatają się z zarysami pól wodnych, powstają konstrukcje architektoniczne unoszące się na różnego rodzaju platformach pływających. Woda jest także coraz częściej włączana w projekty urbanistyczne. Linie styku pomiędzy lądem i wodą ulegają modyfikacjom, przywraca się dawne kanały i tworzy...
-
Architektura statków pasażerskich XX wieku.
PublikacjaArchitektura okrętów jako dyscyplina naukowa zajmuje się projektowaniem wnętrz oraz sylwet, jak również systematyką przestrzenną statków. Referat przedstawia rozwój architektury statków pasażerskich, które powstały w XX w. od momentu pojawienia się nowej dyscypliny naukowej – architektury okrętów, której prekursorami byli pracownicy Wydziału Architektury PG, aż do przełomu wieków XX i XXI. Statki pasażerskie ulegały przemianom,...
-
Architektura jako narzędzie komunikacji marketingowej
PublikacjaPrzestrzeń miast staje się coraz częściej miejscem gry marketingowej, coraz częściej wykorzystywana jest jako kanał komunikacji. Takie oddziaływanie pomiędzy architekturą a marketingiem, powoduje że obok zaspokajania potrzeb podstawowych architektura zaczyna pełnić role perswazyjnego narzędzia komunikacji marketingowej.
-
Architektura jako nauka:eksperyment - teoria - historia
PublikacjaAutorka prezentuje architekturę jako dyscyplinę naukową. Ukazuje trzy obszary badawcze architektury: eksperyment, teorię i historię. Przedstawia elementy projektowanie architektonicznego jako pewien typ eksperymentu naukowego. Ukazuje również rolę teorii architektury i historii architektury w problematyce badawczej tej dyscypliny. Przedstawia całe zagadnienie w szerokim kontekście kulturowym - od czasów antycznych po współczesne...
-
Architektura. Dom jako znak tożsamości
PublikacjaArchitektura to struktury z przestrzeni naszego otoczenia spełniające określone funkcje, przekazujące komunikaty, uformowane przez świadomego swojej roli artystę. Architekt jest nim w takiej samej mierze w jakiej musi być rzemieślnikiem, czy inżynierem. Trudno łączyć te konieczności. Dlatego czasem architekt poprzestaje na architektonicznej rzeźbie ideowej, modelu, który dzięki swojej syntetycznej powściągliwości jest bardziej...
-
Kiedy architektura staje się sztuką?
Publikacja.
-
Sound Art and Architecture: New Horizons for Architecture and Urbanism
PublikacjaThe article discusses the crossroad between art and architecture. It sketches out the theoretical and practical aspects of involving art into architecture and multisensory dimensions of space. The analysis is based on examples of innovative experimental activities for architecture: educational projects such as workshops, seminars and courses, combining art and architecture, with special emphasis on sound art, and the consequences...
-
Warstwowa ocena epidemiologiczna architektury zakładów opiekuńczo-leczniczych i zakładów gieriatycznych = Layer based epidemiological quality assessment of architecture of care security and geriatric wards
PublikacjaW artykule opisano możliwość wykorzystania autorskiej metody warstwowej oceny epidemiologicznej (WOE) do oceny potencjalnego ryzyka zakażeń w obiektach przeznaczonych dla osób starszych. Materiał i metody: W celu weryfikacji możliwości użycia metody WOE do oceny zagrożeń w zakresie bezpieczeństwa epidemiologicznego środowiska zbudowanego poddano analizie dostępne źródła literatury związane z obowiązującymi w Polsce wymaganiami...
-
Measuring the Integrated Effectiveness of Regional Development: Directions for Regional Government
Publikacja -
Polityka regionalna w aktywizacji obszarów peryferyjnych - wybrane problemy
PublikacjaZa obszary peryferyjne uznano przestrzeń kraju poza obszarami lepiej rozwiniętymi, głównie metropolitalnymi oraz obszarami aktywizowanymi przez Białystok, Kielce i Rzeszów. Niedostatek popytu wewnętrznego uznano za główne ograniczenie rozwoju sektora endogenicznego. Obszary o braku czynników rozwoju sektora egzogenicznego uznano za problemowe, wymagające aktywizującej interwencji w ramach polityki interregionalnej. Autor analizuje...
-
Ideologia w ogrodzie, przyrodzie i krajobrazie
Publikacjaautorka podejmuje próbę prześledzenia oddziaływania rozmaitych ideologii na sposób postrzegania przyrody, ogrodów i krajobrazu. dociekania rozpoczyna od xvii wieku, od związku ogrodów geometrycznych z francuskim absolutyzmem (wersal), następnie omawia wpływ brytyjskiej myśli liberalnej na ideę ogrodu swobodnego (j. addison i partia wigów), rozważa zależność pomiędzy ideałem wolności a sposobem rozumienia roli przyrody w czasie...
-
Przestrzeń turystczna w krajobrazie kulturowym wsi
PublikacjaCelem opracowania jest przedstawienie relacji pomiędzy wiejskim krajobrazem kulturowym a wzrastającą w jego obrębie przestrzenią turystyczną oraz określenie możliwości i konsekwencji ich integracji.
-
Dzieła inżynierii w krajobrazie delty Wisły
PublikacjaOmówiono przeobrażenia historyczne układu hydrologicznego delty Wisły od Cypla Mątowskiego do kolejnych ujść: pierwotnie naturalnego w Wisłoujściu później w Gdańsku - Nowym Porcie, naturalnego w Gdańsku Górkach z 1840 r. oraz sztucznego w Gdańsku - Świbnie z 1895 r. Zaprezentowano budowle hydrotechniczne w Białej Górze, Piekle (relikt), Gdańskiej Głowie, Gdańsku-Przegalinie oraz przepompownie i przepusty wałowe na Nizinie Walichnowskiej....
-
Wsparcie dla wiejskości. Znaczenie doświadczeń w kształtowaniu wiejskiego krajobrazu
PublikacjaKwestię wiejskości tradycyjnie badają nauki społeczne. Wobec przebudowy społeczno-gospodarczej obszarów wiejskich wiejskość, która wykazuje trwałe powinowactwo z krajobrazem, stanowi również wyzwanie dla planowania przestrzennego i turystyki: wyobrażenia związane z wiejskim krajobrazem są jednym z prawdopodobnych kryteriów wyboru wsi jako miejsca zamieszkania, a wizerunek tradycyjnej wsi stanowi koło napędowe gospodarki wiejskiej...
-
Antynomie współczesnej architektury sakralnej
PublikacjaArchitekturę sakralną XX wieku cechowała niespotykana wcześniej różnorodność formuł artystycznych. Przyczyną takiego stanu rzeczy było pojawienie się na przełomie XIX i XX wieku nowych idei teologicznych i koncepcji artystycznych, które pozostawały w sprzeczności z bardziej tradycyjnymi ujęciami. Jednym z ważnych zjawisk ideowych, które naruszyły dotychczasowe podstawy budownictwa kościołów, było...
-
Architektury wielordzeniowe i wielowątkowe
PublikacjaPrzedstawiono rozwój procesorów o architekturach wielowąt-kowych i wielordzeniowych, które przy stosunkowo niewielkich nakładach,umożliwiają istotne zwiększenie wydajności przetwarzania. Rozwojowi tych architektur sprzyja stosowane od dawna przetwarzanie wielowątkowe, które dopiero w systemach wieloprocesorowych wyraźnie ujawnia swoje zalety.
-
Potyczki studentów z ARCHItekturą
PublikacjaPublikacja zawiera opis ćwiczeń wykonywanych na semestrze 1 i 2 w ramach przedmiotu ''Projektowanie architektoniczne'', prowadzonych w Katedrze Architektury Morskiej i Przemysłowej. Znajdują się tutaj przyklady prac oraz syntetyczny opis ćwiczeń podzielonych na tematyczne cykle, nazwane potyczkami. Stanowią one wstęp i przygotowanie do projektowania. Podane są cele, metody i wnioski z prowadzonych ćwiczeń.
-
Parametryczno-algorytmiczne projektowanie architektury
PublikacjaMonografia rozwija wątek współczesnej architektury i cyfrowych narzędzi stosowanych w działaniu twórczym. Autorka podejmuje zadanie uporządkowania poglądów poprzez ustalenie cech specyficznych metody parametryczno-algorytmicznej, przedstawienie charakterystycznych przykładów oraz sformułowanie wniosków dotyczących szans i ograniczeń wynikających z cyfryzacji warsztatu architektonicznego. Monografia składa się z ośmiu rozdziałów....
-
Fotografowanie architektury jako sztuka
PublikacjaFotografowanie architektury stało się współcześnie popisem wyszukiwania efektownych kadrów wyróżnianych przez autora zdjęć,a więc jest, przede wszystkim, jedynie zapisem sposobu widzenia fotografuącego i nie ma nic wspólnego z obrazowanie złożoności fotografowanych struktur architektonicznych.
-
IMPLEMENTACJA ARCHITEKTURY SYSTEMU SYMEC
PublikacjaW artykule przedstawiono docelową architekturę systemu obliczeń na brzegu sieci, która została opracowana, zaimplementowana i wdrożona w ramach projektu SyMEC. W szczególności przedstawiono główne elementy opracowanego systemu, podstawowe realizowane procesy dotyczące zarządzania cyklem życia oferowanych aplikacji i usług MEC, a także doświadczenia wynikające z implementacji prototypu systemu SyMEC i jego wdrożenia w krajowej sieci...
-
Przestrzenie architektury. Przestrzeń edukacji
PublikacjaPrzestrzeń architektoniczną można analizować w wielu równoległych rozwarstwieniach zależnych od rozpatrywanego aspektu lub dokonującego się wydarzenia. Kiedy celem prowadzonych w tej przestrzeni lub w odniesieniu do niej działań jest przekazywanie określonej wiedzy, wartości, idei lub prowokowanie nieprzypadkowych postaw można traktować ją jako przestrzeń edukacji. Założony cel uzasadnia sposób jej formowania lub wykorzystania....
-
MUZYKA W ARCHITEKTURZE :Inspiracje muzyczne we współczesnej architekturze
PublikacjaW książce podjęty został temat złożonych relacji pomiędzy architekturą i muzyką oraz udział muzyki – tytułowej inspiracji – we współczesnej praktyce architektonicznej. Głównym zadaniem autora było zebranie i usystematyzowanie wiedzy na temat podejmowanych prób udziału muzyki w tworzeniu architektury oraz ukazanie nowych sposobów kształtowania przestrzeni, jakie stwarza wykorzystanie muzyki jako nauki i sztuki w dziele architektonicznym,...
-
Modernistyczna architektura przemysłowa portu w Gdyni
PublikacjaW artykule opisane zostały najistotniejsze fakty z historii portu w Gdyni, przedstawiono przegląd najciekawszych dokonań architektonicznych z okresu jego budowy, zarysowano problematykę ochrony konserwatorskiej budynków portowych oraz wybrane realizacje kompleksowych prac remontowo-rewaloryzacyjnych z tego obszaru z ostatnich lat.
-
Architektura szkoły i jej społeczne funkcje
PublikacjaProjektowanie szkoły jak każdego innego budynku użyteczności publicznej wymaga, poza realizacją podstawowych celów, odnoszacych się do funkcjonalności, trwałości i względów estetycznych, także poszukiwania rozwiązań biorących pod uwagę specyfikę miejsca, ducha czasu i potrzeby społeczności szkolnej.
-
Architektura w kontekście fenomenu wirtualnej rzeczywistości
PublikacjaOpracowanie dotyczy związków architektury materialnej z technologią wirtualnej rzeczywistości.Współcześnie wykorzystuje się cyfrowe modele obiektów do badań z zakresu historii architektury oraz do szerokiej popularyzacji dziedzictwa architektonicznego poprzez interaktywne aplikacje i systemy hybrydowe łączące świat wirtualny z materialnym. Nowa technologia umożliwia awangardowym architektom wyzwolenie się z ograniczeń praw fizyki...
-
Wystawa "Warsztaty Badawcze Architektura Parametryczna III"
Publikacja -
Architektura małych elektrowni wodnych na Pomorzu
PublikacjaPraca opisuje mało znane dziedzictwo architektoniczne Pomorza jakim są małe elektrownie wodne (MEW) w okresie od 1898 roku (tj. daty powstania pierwszego obiektu) do dziś. Zakres poruszanej problematyki uwzględnia złożoność zagadnień technicznych, ekonomicznych, ochrony środowiska, ochrony zabytków po zagadnienia zrównoważonego rozwoju. Prześledzenie wpływu wielkości uzyskanych spadów oraz mocy, zastosowanej technologii, uwarunkowań...
-
Architektura protestantów na Żuławach. Szkic problematyki
PublikacjaSzkic problematyki budowy kościołów na terenie Żuław od przełomu XV i XVI w., po wiek XIX.