Filtry
wszystkich: 2110
wybranych: 1386
-
Katalog
- Publikacje 1386 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 4 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 1 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 362 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 12 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 51 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 6 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 15 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 214 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 56 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 3 wyników po odfiltrowaniu
Filtry wybranego katalogu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: KWALIFIKOWANIE TECHNOLOGII SPAWANIA
-
Polskie Stowarzyszenie Technologii Bezwykopowych.
Publikacja...
-
Polskie Stowarzyszenie technologii bezwykopowych.
PublikacjaTechnologie bezwykopowe - prezentacja stanu aktualnego, w tym organizacyjnego.
-
Wpływ technologii medycznych na ergonomię współczesnego szpitala
PublikacjaWe współczesnym szpitalu układ przestrzenny zależny jest w dużej mierze od zastosowanych technologii medycznych. Powstają zespoły pomieszczeń dedykowane urządzeniom zaawansowanej diagnostyki. Sprzęt montowany jest zarówno w nowych obiektach służby zdrowia, jak i w tych które funkcjonują już kilka dekad. Zmiany te wiążą się z zwiększonym zapotrzebowaniem przestrzennym. Sale operacyjne ulegają specjalizacji w zależności od wykonywanych...
-
Implementacja odbiornika RAKE w technologii SDR (Software Defined Radio)
PublikacjaRóżnorodność standardów systemów radiokomunikacyjnych, w tym telefonii komórkowej i bezprzewodowej, przy dużej ruchliwości ich abonentów, powoduje, że niezbędne jest skonstruowanie wielosystemowego terminala ruchomego, mającego techniczne możliwości współpracy z systemami radiokomunikacyjnymi działającymi w różnych standardach. W ten sposób zrodziła się idea radia definiowanego programowego SDR (Software Define Radio), bazująca...
-
Nowe tendencje w technologii przechowywania i dojrzewania bananów
PublikacjaNa podstawie analizy rozwiązań technicznych stosowanych w istniejących nowoczesnych dojrzewalniach bananów, autorzy podjęli próbę dokonania oceny technicznej tych obiektów w aspekcie elementów ich konstrukcji budowlanej, jak i wyposażenia instalacji chłodniczej i gazowej. Omówiono główne cechy wyróżniające poszczególne typy dojrzewalni tych owoców, w tym zyskującą ostatnio na popularności modułową ich budowę oraz standaryzowane...
-
Ocena możliwości wykorzystania technologii Power over Ethernet w sieciach przemysłowych
PublikacjaW pracy opisano standard zasilania przez Ethernet IEEE 802.3af. Przedstawiono podstawowe zalety i wady tego rozwiązania. Oceniono możliwość bezpośredniego wykorzystania technologii Power over Ethernet w sieciach przemysłowych.
-
Wpływ warunków spawania na własności złączy spawanych ze stali superduplex
PublikacjaW pracy przedstawiono charakterystykę stali duplex i superduplex koncentrując się na ich spawalności. Zaprezentowano wyniki badań własności mechanicznych złączy spawanych ze stali superduplex wykonanych metodami FCAW i SAW.
-
Architektura cyfrowa - o miejscu technologii informatycznych w kształceniu architektonicznym
PublikacjaW artykule przedstawiono problematykę dotycząca technologii cyfrowych w kształceniu architektonicznym w kontekście nowych metod projektowania. Obecnie w europejskiej praktyce edukacyjnej mamy do czynienia zarówno z wykorzystaniem komputera jako narzędzia kreślarskiego w tradycyjnej metodzie projektowania , nauką generatywnych i parametrycznych metod projektowania jak i eksperymentami wykorzystującymi poszerzoną rzeczywistość (protospace)...
-
Synergia i konwergencja podstawą rozwoju nowoczesnych technologii informacyjnych.
PublikacjaElektronika, telekomunikacja i informatyka są nowoczesnymi dyscyplinami nauki i techniki, które rozwijając się, w znacznej mierze niezależnie, wpływają na siebie wzajemnie, wprowadzając nowe, dodatkowe wartości (synergia) oraz kreując wspólną wizję świata cyfrowego (konwergencja i globalizacja). W pracy zaprezentowano zarówno stan rozwoju tych dyscyplin, jak i przyszłościową ich wizję. Zwrócono uwagę na nowe technologie elektroniczne,...
-
Z historii najnowszej Katedry Technologii Materiałów Maszynowych i Spawalnictwa Politechniki Gdańskiej
PublikacjaW artykule przedstawiono historię najnowszą Katedry Technologii Materiałów Maszynowych i Spawalnictwa Politechniki Gdańskiej
-
Rola technologii informacyjnych w budowaniu przewagi konkurencyjnej MSP w Polsce
PublikacjaGłównym wątkiem pracy jest określenie roli technologii informatycznych podstawowego narzędzia w procesie zarządzania wiedzą - w kreowaniu przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw. Analiza ogranicza się wyłącznie do sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce.
-
Nowe aplikacje technologii hydrofitowej w gospodarce komunalnej
PublikacjaW pracy przedstawiono doświadczenia pracowników Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej odnoszące sie do nowych zastosowań metody hydrofitowej w zagospodarowaniu ścieków i osadów ściekowych. W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące obiektów hydrofitowych: (I) lokalnych przeznaczonych do biologicznego oczyszczania ścieków (pochodzących od 15 do 750 mieszkańców) znajdujących się w Darżlubiu, Wieszynie,...
-
REALIZACJA NADAJNIKA I ODBIORNIKA OFDM W TECHNOLOGII RADIA PROGRAMOWALNEGO
PublikacjaMetoda wielodostępu OFDM, jest stosowana obecnie w wielu nowoczesnych cywilnych i wojskowych standardach łączności radiowej. Technologia radia programowalnego (ang. Software Defined Radio) umożliwia realizacje urządzeń pracujących z tą metodą wielodostępu. W referacie zaprezentowano przykłady dwóch środowisk oprogramowania służących do realizacji oprogramowania w technologii SDR. Przedstawiono również przykłady platform sprzętowych...
-
Wytwarzanie architektury korporacyjnej jako środowisko weryfikacji systemu agentowego do oceny technologii informatycznych
PublikacjaPrezentowana praca jest kontynuacją serii artykułów obejmujących badania technologii informatycznych i w swoich założeniach prezentuje rozwinięcie koncepcji zastosowania systemu wieloagentowego do oceny technologii informatycznych. Koncepcja powstała w Zakładzie Zarządzania Technologiami Informatycznymi na Politechnice Gdańskiej w 2007 roku a jej rozwój i aktualny stan badań jest prezentowany w niniejszym artykule. Głównym przeznaczeniem...
-
Zastosowanie technologii palowych do wzmacniania posadowień obiektów zabytkowych
PublikacjaPostęp w technologiach fundamentów palowych znacząco rozszerzył zakres ich zastosowania. Klasyczne fundamenty palowe oraz pale formowane za pomocą iniekcji strumieniowej są powszechnie stosowane do wzmacniania istniejących fundamentów oraz podłoża gruntowego, w tym przy konstrukcjach zabytkowych, które są szczególnie narażone na uszkodzenia. Zniszczenia mogą wynikać między innymi z naturalnych procesów starzenia, zużycia materiałów,...
-
Current technology trends in Electronic Commerce. Przegląd trendów technologii dla e-Commerce.
PublikacjaPrzedstawiono przegląd trendów technologii dla e-Commerce. Skupiono się na rozwiązaniach programowanych w dziedzinie wzorców projektowych oraz zastosowania ebXML.
-
Wykorzystanie technologii internetowych w kształceniu - oferta Politechniki Gdańskiej
PublikacjaW artykule przedstawiono ofertę szkoleń CEN PG oraz możliwości jej wykorzystania na Wydziale Inżynierii Lądowej w studiach doktoranckich i podyplomowych, które zostaną uruchomione w ramach V Programu Ramowego Unii Europejskiej, Centra Doskonałości (projekt CURE - Centre for Urban Construction and Rehabilitation: Technology Transfer, Research and Education). Zaprezentowano model nauczania zintegrowanego, który łączy różne formy...
-
Ocena technologii informatycznych z wykorzystaniem prototypu funkcjonalnego systemu agentowego
PublikacjaW artykule zaprezentowano stan prac nad systemem agentowym służącym ocenie technologii informatycznych. Na obecnym etapie jest to prototyp funkcjonalny obejmujący agenty, bazę wiedzy oraz ontologię, zaś domeną objętą oceną - technologie zarządzania przedsięwzięciami, ze szczególnym uwzględnieniem tych nakierowanych na projekty IT. W tekście, poza wskazaniem oczekiwanych funkcjonalności, główny nacisk położono na weryfikację poprawności...
-
„Opracowanie bezodpadowej technologii produkcji biopaliwa rzepakowego na potrzeby indywidualnego gospodarstwa rolnego”
PublikacjaCelem niniejszej pracy było opracowanie oraz wszechstronne przeanalizowanie technologii produkcji estrów metylowych oleju rzepakowego w warunkach indywidualnego gospodarstwa rolnego, uwzględniającej zagospodarowanie w miejscu ich wytwarzania głównych odpadów z procesu produkcji biopaliwa – makuchu rzepakowego oraz fazy glicerynowej. Zaprojektowano i zrealizowano w skali domowej cykl produkcyjny, którego produktami były: pełnowartościowe,...
-
Definicje ontologii w wieloagentowym systemie do oceny technologii informatycznych
PublikacjaCelem artykułu jest zdefiniowanie ontologii dla potrzeb systemu wieloagentowego do oceny technologii informatycznych. Definicje ontologii stanowią podstawę do przygotowania ich specyfikacji dla potrzeb JADE (Java Agent Development Framework). W założeniu ma to być rozwiązanie wieloagentowe korzystające z takich elementów jak bazy wiedzy oraz ontologie traktowane z punktu widzenia JADE jako dołączane biblioteki. W artykule zaprezentowano...
-
Weryfikacja struktur baz wiedzy systemu agentowego do oceny technologii informatycznych
PublikacjaRozdział dokumentuje przebieg i wyniki weryfikacji opracowywanego w Zakładzie Zarządzania Technologiami Informatycznymi modelu systemu wieloagentowego do oceny technologii informatycznych. Wykorzystanie tego modelu (zaprojektowanego w oparciu o ontologie i zasoby baz wiedzy) ma docelowo wspomagać procesy decyzyjne z zakresu doboru technologii informatycznych dla danej organizacji. Dla potrzeb jego weryfikacji wykorzystano dane...
-
Zarządzanie inżynierskimi projektami badawczymi z uwzględnieniem filozofii badań w inżynierii i technologii
PublikacjaCelem prac opisanych w rozdziale jest analiza możliwości zastosowania filozofii badań w inżynierii i technologii w zarządzaniu inżynierskim projektem badawczym. Analiza obejmuje wybór praktycznych zagadnień z obszaru filozofii badań w inżynierii i technologii oraz próbę integracji wiedzy z powiązanych obszarów w celu efektywnego zarządzania inżynierskim projektem badawczym. W filozofii badań w inżynierii i technologii...
-
Einsatz der Tiefreichenden Bodenstabilisierung im Verkehrswegebau fuer Baugrundverbesserung und Gruendungen
PublikacjaCharakterystyka technologii wgłębnego mieszania. Mieszanie na sucho i na mokro. Maszyny i urządzenia mieszające oraz ich klasyfikacja. Przykłady zastosowania. Podstawy projektowania i właściwości cementogruntu.
-
Opinia o nowej technologii - Technologia płatności elektronicznych z wykorzystaniem osobistych terminali płatników
PublikacjaEkspertyza dotycząca oceny opracowania technologii płatności elektronicznych z wykorzystaniem osobistych terminali płatników
-
Realizacja demonstratora technologicznego szybkiej transmisji danych w technologii radia programowalnego
PublikacjaW artykule przedstawiono realizację demonstratora technologicznego szybkiej transmisji danych w technologii radia programowalnego. Opisano architekturę zaprojektowanego systemu w tym asymetryczną organizację transmisji ramkowej, która odbiega od dotychczas stosowanych w systemach komórkowych. Przedstawiono także konstrukcję urządzeń prototypowych składających się z jednostki zarządzającej i urządzenia radia programowalnego oraz...
-
Badanie terenowe osiadania kolumny z kruszywa wykonanej w technologii wymiany dynamicznej
PublikacjaKolumny z kruszywa wykonane w technologii dynamicznej wymiany w gruntach organicznych. Badania osiadania pojedynczej kolumny w otoczeniu innych kolumn. Krzywa obciążenie-osiadanie przedstawiająca tempo stabilizacji osiadań pod wpływem stopniowego przykładania obciążenia.
-
Lab security improvement using RFID technologies
PublikacjaTechnologia RFID stanowi nie tylko technologię bliźniaczą w stosunku do kodów paskowych, ale posiada również dodatkowe cechy takie jak zdalna identyfikacja przy użyciu fal radiowych. Technologia ta staje się coraz bardziej dostępna i koszty jej wdrożenia są coraz mniejsze. W artykule przedstawiono wykorzystanie technologii RFID do ochrony sprzętu laboratoryjengo przed kradzieżą. Zawarto opis laboratorium wyposażonego w urządzenia...
-
Drukowanie trwałych elementów z żywic utwardzanych światłem lasera w technologii SLA
PublikacjaŻywice stanowią ważny materiał służących do wytarzania określonych elementów technicznych w wielu obszarach współczesnego i nowoczesnego przemysłu. Niniejsze opracowanie poświęcono charakterystyce najstarszej z metod druku 3D na świecie – technologii stereolitografii. Omówiono zasadę działania i budowy modelu fizycznego, a także dokonano charakterystyki jej kluczowych czynników związanych z parametrami drukarki wraz z porównaniem...
-
Inżynieria jakości w technologii maszyn
Publikacja -
AEGIS - demonstrator technologii C-IED
PublikacjaW referacie przedstawiono budowę i działanie opracowanego w Politechnice Gdańskiej demonstratora technologicznego systemu AEGIS, przeznaczonego do przeciwdziałania atakom z wykorzystaniem prowizorycznych urządzeń wybuchowych detonowanych drogą radiową (RCIED - Radio Controlled Improvised Explosive Devices). Przedstawiono zaimplementowaną oryginalną metodę generowania sygnału zagłuszającego o dowolnie ukształtowanym widmie częstotliwościowym,...
-
Dipol pętlowy dla technologii UWB
Publikacja -
AEGIS — demonstrator technologii C-IED
PublikacjaW artykule przedstawiono budowę i działanie opracowanego na Politechnice Gdańskiej demonstratora technologicznego systemu AEGIS, przeznaczonego do przeciwdziałania atakom z wykorzystaniem prowizorycznych urządzeń wybuchowych detonowanych drogą radiową (RCIED — Radio Controlled Improvised Explosive Devices). Przedstawiono zaimplementowaną oryginalną metodę generowania sygnału zagłuszającego o dowolnie ukształtowanym widmie częstotliwościowym,...
-
Rynek nowych technologii w Polsce
PublikacjaTechnologie teleinformatyczne należą do podstawowych determinantów sukcesu przedsiębiorstw w gospodarce globalnej. W pracy omówione zostały polskie segmenty rynku teleinformatycznego takie jak: rynki klientów indywidualmych, przedsiebiorstw i administracji, telekomunikacji, przedsiębiorstw informatycznych oraz szkoleń.
-
Realization of multi-operand modular adders in the FPGA technology
PublikacjaW pracy opisano projektowanie i realizację struktur wielooperandowych sumatorów modularnych (MOMA) w środowisku Xilinx FPGA z użyciem technologii Virtex-6. Projekt oparty jest na pamięciach LUT (26x1), które symulują małe pamięci RAM służące jako podstawowy komponent do realizacji sumatorów. W pracy pokazano MOMA dla dodawania modularnego operandów 5-bitowych. Najpierw rozważono ogólne struktury MOMA i następnie dwa podstawowe...
-
Wpływ innowacyjnych technologii w budownictwie na kształtowanie relacji budynek-człowiek
PublikacjaWejście do architektury innowacyjnych technologii budowlanych otwiera całe spektrum nowych problemów projektowych. Jednym z istotnych zadań przy ich wdrażaniu jest zachowanie pożądanej relacji pomiędzy człowiekiem i środowiskiem zbudowanym - budynkiem czy krajobrazem miasta. Współcześnie, kiedy coraz łatwiej zrealizować najbardziej nawet wyszukany zamysł projektowy, tym bardziej należy zwrócić uwagę na humanistyczny aspekt architektury...
-
Perspektywy wykorzystania technologii internetowych typu E-learning w dydaktyce szkół wyższych.
PublikacjaArtykuł dotyczy nauczania przez Internet na poziomie uniwersyteckim. Zaprezentowany został model wirtualnego uniwersytetu, który obejmuje materiały dydaktyczne, komunikację, egzaminy i organizację. Artykuł koncentruje się na technicznych zagadnieniach. Przeanalizowano także wpływ wykorzystania technologii E-learning na różne aspekty życia wyższej uczelni.
-
Drukowanie trwałych elementów z tworzyw termoplastycznych w technologii FDM/FFF
PublikacjaDrukowanie detali z tworzyw sztucznych stanowi aktualnie jedną z najczęściej wykorzystywanych form druku 3D, która znajduje szerokie zastosowanie zarówno w obszarze amatorskim, jak i również przemysłowym. Omawiane w pracy zagadnienia dotyczą zasady działania oraz charakterystyki najważniejszych czynników technologii FDM/FFF. Przedstawiono najczęściej występujące błędy oraz defekty drukowanych elementów. Wskazano ponadto najważniejsze...
-
Wpływ technologii sporządzania mieszanin poliamidu 6 z bimodalnym polietylenem na ich wybrane właściwości mechaniczne.
PublikacjaPrzedstawiono wyniki badań DMTA poliamidu 6 (PA6) bimodalnego polietylenu(b-PE).
-
Bazy wiedzy w wieloagentowym systemie do oceny technologii informatycznych - podział wiedzy i baz wiedzy
PublikacjaArtykuł prezentuje bazy wiedzy systemu agentowego do oceny technologii informatycznych. W części pierwszej przedstawiono podział wiedzy i baz wiedzy uwzględniający wiedzę dotyczącą samych technologii jak i kryteriów ich ocen oraz środowisk zastosowania technologii informatycznych. W części drugiej omówiono struktury poszczególnych baz wskazując jednocześnie na zachodzące (w nich i między nimi) relacje. Artykuł uwzględnia także...
-
Stan wiedzy i perspektywy rozwojowe technologii uzdatniania wody jako współczesnej dyscypliny nauki.
PublikacjaW pracy przedstawiono transformacje rozwojowe technologii uzdatniania wody w okresie minionych 100 lat. Scharakteryzowano głównie kierunki dalszego rozwoju tej dyscypliny naukowej w aspekcie produkcji wody bezpiecznej dla zdrowia.
-
Bezpieczeństwo eksploatacyjne budynków mieszkalnych zrealizowanych w technologii prefabrykowanej na terenie Trójmiasta
PublikacjaW artykule przedstawiono szczegółówoa analiże stanu technicznego budynków mieszkalnych zrealizowanych w technologii wielkoblokowej i wielkopłytowej na terenie obecnego województwa pomorskiego, realizowanych według regionalnego Sytemu Budownictwa (budynki Morek, MBY-110z) oraz Zunifikowanych Systemów Budownictwa (system szczeciński, Wk-70, WUFT). przedstawiono stan istniejący obiektów oraz określono kierunki działań mających na...
-
Nietypowa podziemna konstrukcja oporowa w technologii DSM jako zabezpieczenie głębokiej wymiany gruntu
PublikacjaW artykule przedstawiono nietypowe rozwiązanie podparcia i zabezpieczenia głębokiej wymiany gruntu z zastosowaniem przestrzennej konstrukcji oporowej w technologii DSM, ze względu na ograniczenie miejsca oraz zapewnienie stateczności nasypu drogowego. Opisano również realizację rozwiązania oraz prowadzony monitoring geotechniczny.
-
Nietypowa podziemna konstrukcja oporowa w technologii DSM jako zabezpieczenie głębokiej wymiany gruntu
PublikacjaW artykule przedstawiono nietypowe rozwiązanie podparcia i zabezpieczenia głębokiej wymiany gruntu z zastosowaniem przestrzennej konstrukcji oporowej w technologii DSM, ze względu na ograniczenie miejsca oraz zapewnienie stateczności nasypu drogowego. Opisano również realizację rozwiązania oraz prowadzony monitoring geotechniczny.
-
Applications of knowledge technologies to sound and vision engineering
PublikacjaSpecjalność Inżynieria Dźwięku i Obrazu jest ukierunkowana przede wszystkim na aplikacje praktyczne metod rejestracji i przetwarzania sygnałów fonicznych i wizyjnych we współczesnej telekomunikacji i w multimediach. W związku z tym, specjalność ta wykorzystuje również wiedzę z obszaru akustyki, psychofizjologii percepcji a także estetyki muzycznej. W zastosowaniach multimedialnej technologii informatycznej w telekomunikacji, w...
-
Badanie jakości sieci komórkowych w przededniu technologii 5G na wybranym przykładzie
PublikacjaWraz z rosnącą popularnością i dostępnością urządzeń mobilnych, zwiększa się liczba abonentów w sieci. Fakt ten prowadzi do wzrostu świadomości użytkowników, pod kątem jakości treści, które konsumują. Wielu dostawców usług oraz operatorów skupia swoje działania na monitorowaniu parametrów jakościowych QoN (Quality of Network) i QoS (Quality of Service). Niniejsza praca przed-stawia wyniki badań przeprowadzonych na terenie kampusu...
-
Wykorzystanie technologii informacyjnej w małych i średnich przedsiębiorstwach kooperujących z przemysłem okrętowym
PublikacjaWykorzystywane technologie oraz innowacyjność firm często warunkuje konkurencyjność nie tylko samych przedsiębiorstw, ale także całych gospodarek. Innowacyjność przedsiębiorstw w dużym stopniu uzależniona jest od świadomości menedżerów dotyczącej potrzeby wprowadzania innowacji. Świadomość ta, posiadane technologie informacyjne, zakres współpracy z jednostkami naukowo - badawczymi oraz poziom wykształcenia są elementami potencjału...
-
Ocena funkcjonalna środowisk modelowania UML jako składowa wielokryterialnej oceny technologii informatycznych
PublikacjaW artykule przedstawiono koncepcję systemu wieloagentowego do oceny technologii informatycznych stosowanych do wytwarzania oprogramowania. Jednym z komponentów takiego rozwiązania ma być system ekspertowy bazujący na wiedzy. Jako, że niezbędnym etapem prac będzie przygotowanie bazy wiedzy, konieczny będzie w pierwszej kolejności dobór adekwatnych parametrów. Autor prezentuje wyniki pierwszych, wstępnych badań nad środowiskami do...
-
Druk 3D części z tworzyw sztucznych na skalę przemysłową w technologii SLS
PublikacjaFirma EOS, wiodący i światowy dostawca technologii przemysłowego wykorzystania druku 3D dla materiałów metalicznych i polimerowych, zaprezentowała na targach formnext 2017 nowy system EOS P500, przeznaczony do addytywnego wytwarzania modeli. Drukarka 3D adresowana jest dla przedsiębiorstw chcących wytwarzać na skalę przemysłową części i elementy z tworzyw sztucznych o wysokiej jakości.
-
Druk 3D części z tworzyw sztucznych na skalę przemysłową w technologii SLS
PublikacjaFirma EOS, wiodący i światowy dostawca technologii przemysłowego wykorzystania druku 3D dla materiałów metalicznych i polimerowych, zaprezentowała na targach formnext 2017 nowy system EOS P500, przeznaczony do addytywnego wytwarzania modeli. Drukarka 3D adresowana jest dla przedsiębiorstw chcących wytwarzać na skalę przemysłową części i elementy z tworzyw sztucznych o wysokiej jakości.
-
Problemy oceny technologii docierania elementów ceramicznych
PublikacjaTechnologie docieranie obejmują zarówno kształtowanie powierzchni metalowych, jak i niemetalowych, głównie ceramicznych. Przedstawiono wyroby z ich wymaganiami oraz konstrukcje separatorów. Przeanalizowano czasy operacji oraz koszty docierania elementów.