Filters
total: 1122
-
Catalog
- Publications 748 available results
- Journals 27 available results
- Publishing Houses 1 available results
- People 249 available results
- Inventions 6 available results
- Projects 25 available results
- Laboratories 4 available results
- Research Teams 2 available results
- Research Equipment 2 available results
- e-Learning Courses 38 available results
- Events 19 available results
- Open Research Data 1 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: anizotropia emisji
-
Czy ścieki oczyszczone stanowią istotne źródło farmaceutyków w środowisku wodnym?
PublicationJak dotąd nie zostały jeszcze wprowadzone regulacje prawne dotyczące stopnia redukcji mikrozanieczyszczeń i/lub ich maksymalnych stężeń na odpływie z oczyszczalni. Niemniej jednak zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej i innych organizacji, istnieje potrzeba ich monitoringu oraz dopracowania metod usuwania mikrozanieczyszczeń w celu poprawy jakości wód będących odbiornikiem ścieków oczyszczonych. Dlatego też zachęca się OŚ...
-
ENERGIA ODNAWIALNA W PRZEPISACH UNII EUROPEJSKIEJ
PublicationW artykule przedstawiono głowne instytucje Unii Europejskiej (UE) i podstawowe akty prawne. Omówiono politykę energetyczną Unii Europejskiej na podstawie dokumentów Rady UE i Komisji Europejskiej. Przedstawiono ważniejsze tezy zawarte w Białej i Zielonej Księdze oraz omówiono dyrektywy UE dotyczące energetyki.
-
Metody Badań Strukturalnych
e-Learning CoursesI. Podstawy spektroskopii – promieniowanie elektromagnetyczne, poziomy energetyczne w cząsteczce, absorpcja promieniowania, kształt linii, reguły wyboru, zastosowanie transformacji Fouriera w spektroskopii. II. Widma NMR – właściwości magnetyczne jąder atomowych, podstawy fizyczne metody NMR, przesunięcie chemiczne, sprzężenie spinowo-spinowe, anizotropia magnetyczna grup, interpretacja widm 1H NMR, układy spinowe, zależność...
-
Anita Richert-Kaźmierska dr inż.
People -
Lotne związki chlorowcoorganiczne w strumieniach ścieków i wody procesowej zakładu przemysłowego
PublicationLotne związki chlorowcoorganiczne ze względu na swoje właściwości toksyczne, kancerogenne, mutagenne stanowią grupę zanieczyszczeń organicznych, której chemicy analitycy poświęcają wiele uwagi. Pomimo faktu, że dostępne dane literaturowe zapewniają możliwość dokładnego opisu losu środowiskowego ksenobiotyków należących do tej grupyzwiązków, wciąż istnieje potrzeba prac badawczych w tym zakresie, jak również w zakresie określenia...
-
Robert Idem dr hab. inż. arch.
People -
[Rozdział] 1. Metale ciężkie w środowisku jako problem ogólnoeuropejski
PublicationMetale ciężkie stanowią poważne zagrożenie środowiska ze względu na ich toksyczne oddziaływanie na poszczególne elementy środowiska i bioakumulację w łańcuchu pokarmowym zwierząt i ludzi. Celem pracy jest przedstawienie zanieczyszczenia środowiska rtęcią, ołowiem i kadmem jako problemu o znaczeniu ogólnoeuropejskim, a nie ważnym tylko w skali lokalnej. Metale ciężkie emitowane do atmosfery w jednej części Europy są transportowane...
-
Koncept ekologicznie przyjaznego masowca „Gary Muwalt” napędzanego siłą wiatru
PublicationW artykule przeanalizowano możliwości, jakie niesie wykorzystanie siły wiatru we współczesnym transporcie morskim na przykładzie ekologicznego masowca z napędem żaglowym. W tym celu dokonano analiz oporowych przy użyciu metod CFD oraz analizy ekonomicznej na podstawie danych rynkowych. Jest to wstęp do dalszych prac, mających na celu stworzenie nowoczesnej jednostki ograniczającej emisję szkodliwych substancji do atmosfery oraz...
-
Właściwości układów emulsyjnych stabilizowanych mieszaninami monoacylogliceroli i oksyetylenowanych estrów metylowych kwasów tłuszczowych
PublicationPrzedstawiono możliwości otrzymywania niejonowych emulgatorów o różnorodnych właściwościach hydrofilowych, z wykorzystaniem monoacylogliceroli i oksyetylenowanych estrów metylowych kwasów tłuszczowych. Określono efektywność preparowanych emulgatorów sporządzając modelowe emulsje i badając ich właściwości oraz stabilność. Otrzymane emulgatory można stosować do otrzymywania emulsji O/W i W/O.
-
Akredytacja i co dalej
PublicationAutor wskazuje, że najbliższe lata nie będą łatwe dla wielu kierunków studiów, w tym również tych, które uzyskały pozytywną oceną Państwowej Komisji Akredytacyjnej i spoczną na laurach. Gra o pozyskanie kandydatów na studia bowiem trwa, a rynek usług edukacyjnych jest coraz bardziej konkurencyjny.
-
Computer aided failure modes and effect analysis of safety related controlsystem
PublicationW artykule przedstawiamy problem związany z podniesieniem bezpieczeństwa funkcjonalnego elementów wykonawczych na przykładzie zaworu regulacyjnego. Jest to istotne z punktu widzenia pracy całego układu, ponieważ elementy wykonawcze decydują o wypełnieniu misji związanej z produkcją lub bezpieczeństwem. Stosowanie analizy FMECA na etapie projektowania umożliwia wyznaczenie krytycznych uszkodzeń z całego ich zbioru oraz określenie...
-
Christian Jungnickel dr hab.
People -
Insight into the microstructural and durability characteristics of 3D printed concrete: Cast versus printed specimens
PublicationThis study presents the comparison of microstructural and durability characteristics of 3D printed concrete (3DPC) depending on its production method (printing or casting). Printed samples with different numbers of layers, as well as a cast specimen with an identical mix composition, were produced and compared, with their microstructural pore and solid characteristics quantitatively and qualitatively investigated. For this purpose,...
-
Shrinking-shifting and amplifying-shifting device using transformation optics
PublicationBased on transformation optics (TO), this paper uses geometric divisions and linear coordinate transformations to design “shrinking-shifting—and reshaping”, and “amplifying-shifting—and reshaping” devices. The proposed devices can reshape the sizes and locations of the wrapped-objects inside the core-region. The shrinking-shifting device shrinks the larger object into a smaller one and shifts it to different location, whereas the...
-
Aleksandra Parteka dr hab. inż.
PeopleAbout me: I am an associate professor and head of doctoral studies at the Faculty of Management and Economics, Gdansk University of Technology (GdanskTech, Poland). I got my MSc degree in Economics from Gdansk University of Technology (2003) and Universita’ Politecnica delle Marche (2005), as well as MA degree in Contemporary European Studies from Sussex University (2006, with distinction). I received my PhD in Economics...
-
Recykling elementów systemów fotowoltaicznych
PublicationZnaczny udział systemów fotowoltaicznych (PV) w generowaniu energii elektrycznej na całym świecie przynosi niewątpliwe korzyści dla środowiska naturalnego, ponieważ systemy te nie są źródłem hałasu ani emisji szkodliwych substancji czy gazów cieplarnianych.Jednak, aby pozostały one bez negatywnego wpływu na środowisko, konieczne jest wprowadzenie długofalowej strategii obejmującej kompletny "cykl życia" wszystkich elementów systemu:...
-
Struktura systemu diagnostycznego ciągnika kołowego
PublicationSystemy diagnostyczne OBD (On Board Diagnosis) są coraz częściej stosowane w pojazdach. Tylko niektóre ciągniki kołowe są wyposażone w systemy diagnostyczne. Dotychczas stosowana diagnostyka pokładowa pojazdów jest silnie związana z wymaganiami emisyjnymi i nie obejmuje innych ważnych funkcji pojazdu. W tworzonym systemie diagnostycznym ciągnika kołowego, ze względu na możliwe skutki przyjęto cztery grupy uszkodzeń: funkcjonalne...
-
Tereny polarne - interesującym obszarem do badań. - Część 1 Analityka próbek pochodzących od organizmów żywych
PublicationŚrodowisko Arktyki stanowi unikalny w skali globalnej ekosystem, charakteryzujący się niezwykłą wrażliwością na zmiany związane z postępującą antropopresją. Ze względu na warunki środowiskowe oraz położenie geograficzne, obszar Archipelagu Svalbard uznawany jest za rezerwuar zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego. W pracy zestawiono i omówiono informacje dotyczące zanieczyszczeń zdeponowanych w próbkach pochodzących od organizmów...
-
Hałas komunikacyjny autostrady A1 na odcinku Rusocin-Swarożyn
PublicationHałas drogowy jest jednym z najbardziej uciążliwych czynników środowiskowych, mający negatywny wpływ na zdrowie człowieka. Rozbudowa sieci autostrad wiąże się ze wzrotem jego emisji ze względu na odbywajacy się na niej wzmożony ruch pojazdów. Artykuł przedstawia wyniki pomiarów równoważnego poziomu hałasu emitowanego przez pojazdy samochodowe poruszające się odcinkiem autostrady A1 (Rusocin-Swarożyn) w dniach roboczych w godzinach...
-
Problem hałasu drogowego na przykładzie Gdyni
PublicationGłównym zagrożeniem dla klimatu akustycznego w Polsce jak i pozostałych krajów Unii Europejskiej jest hałas drogowy, który dotyka głównie duże aglomeracje miejskie. Oddziałuje on negatywnie na samopoczucie i zdrowie osób narażonych na jago działanie. Artykuł przedstawia ten problem na przykładzie pomiarów hałasu drogowego w Gdyni. W celu wykonania pomiarów równoważnego poziomu dźwięku wybrano dwa punkty pomiarowe zlokalizowane...
-
Pomiary wyładowań niezupełnych w kondensatorach foliowych
PublicationWystępowanie zjawisk wyładowań niezupełnych w dielektrykach kondensatorów foliowych wpływa na skrócenie ich czasu życia. Stąd, pomiary parametrów wyładowań niezupełnych i ich analiza mogą się przyczynić do poprawy jakości produkowanych kondensatorów. Stosowane metody pomiarowe wyładowań niezupełnych bazują na efektach, jakie te wyładowania wywołują w kondensatorach. Zjawiska wyładowań powodują przepływy prądów, co umożliwia pomiary...
-
System wykrywania i przeciwdziałania spoofingowi GPS
PublicationSpoofing w systemach nawigacji satelitarnej jest atakiem elektronicznym, który polega na nieuprawnionej emisji sygnałów stanowiących imitacje rzeczywistych sygnałów odbieranych z satelitów. Powoduje on wyznaczenie nieprawidłowych informacji o czasie, położeniu i prędkości odbiornika. Z uwagi na trudność jego wykrycia, spoofing stanowi poważniejsze zagrożenie niż proste zagłuszanie sygnałów zakłóceniem o dużej mocy (ang. jamming)....
-
Pomiary stężeń benzenu w powietrzu atmosferycznym na terenie aglomeracji trójmiejskiej i Tczewa w latach 2007-2010
PublicationPodwyższone wartości stężeń związków z grupy VOCs w powietrzu atmosferycznym sprawiają, że coraz więcej uwagi w literaturze poświęca się problematyce związanej z monitorowaniem i identyfikacją źródeł emisji. Systematyczna kontrola poziomu zawartości jest szczególnie istotna w przypadku związków, których obecność może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Związkiem, którego obecność w powietrzu atmosferycznym...
-
Informacyjna warstwa przestrzeni komercyjnej - smart city a wizerunek miasta
PublicationW artykule przedstawiono wielopoziomowy wpływ technologii informacyjnych na przestrzeń miasta. Na wstępie zaprezentowano krótką charakterystykę smart city, która została rozpatrzona w kontekście przestrzeni komercyjnych. W dalszej części rozważono kwestię "ukrytej" inteligencji wspomagającej w mieście różnorodne procesy. Omówiono także zasięg emisji informacji w przestrzeni komercyjnej. Najważniejsze miejsce w artykule zajmuje...
-
Magazynowanie ciepła
PublicationMagazynowanie ciepła, obok magazynowania energii elektrycznej, w dzisiejszych czasach stanowi podstawę zrównoważonego gospodarowania zasobami surowcowymi. Przyczynia się do poprawy efektywności energetycznej procesów przemysłowych, wydajniejszego ogrzewania obiektów czy pomieszczeń, a dzięki wykorzystaniu różnego rodzaju urządzeń i materiałów sprzyja zmniejszeniu zużycia paliw, w efekcie czego następuje ograniczenie emisji do środowiska...
-
APRIORA Improved risk assessment for strategic water management to reduce micro-pollutant emissions in the Baltic Sea Region
ProjectsProject realized in Department of Environmental Engineering Technology
-
Prędkość opadania zakłóconego cząstek stałych w emulsjach
PublicationMierzono prędkość opadania zawiesiny cząstek stałych w emulsjach typu O/W. Badane emulsje wykazują własności reologiczne płynów newtonowskich. Stwierdzono, że w zakresie niskich wartości liczb Reynoldsa (Re<0,410, prędkość opadania cząstek stałych maleje eksponencjalnie ze wzrostem ułamka objętościowego ciała stałego w zawiesinie w emulsji.
-
Krzysztof Cwalina dr inż.
PeopleKrzysztof Kamil Cwalina w 2013 r. uzyskał tytuł inżyniera na Wydziale Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej; w 2014 r. uzyskał tytuł magistra inżyniera, a w 2017 r. otrzymał stopień doktora nauk technicznych w dyscyplinie: telekomunikacja, także na WETI PG. Aktualnie pracuje na stanowisku adiunkta w Katedrze Systemów i Sieci Radiokomunikacyjnych Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki...
-
Opór toczenia opon samochodowych
PublicationOpór toczenia opon samochodowych jest jednym z istotnych parametrów charakteryzujących współpracę opon samochodowych z nawierzchnią jezdni. jego wartość wpływa na zużycie paliwa a przez to na koszt transportu samochodowegooraz na osiągi pojazdów, takie jak prędkość maksymalna czy zdolność przyspieszania. W zależności od warunków ruchu zmniejszenie oporu toczenia o 10% powoduje zmniejszenie zużycia paliwa o2-4%. Zmniejszenie zużycia...
-
Silniki elektryczne w kosmonautyce
PublicationArtykuł jest pracą przeglądową dotyczącą silników elektrycznych (EP - Electric Propulsion)wykorzystywanych w kosmonautyce. Bardziej szczegółowo opisano działanie silnika elektrostatycznego działającego w oparciu o efekt Halla (HET - Hall Effect Thruster). Silnik ten jest powszechnie wykorzystywany w pozycjonowaniu satelitów, potencjalnie może być wykorzystany do dalekich misji planetarnych. HET jest obiektem wielu badań doświadczalnych...
-
Standardy przesyłania informacji multimedialnych
PublicationTechniki multimedialne stały się jadnym z motorów rozwoju technologii trans-misji danych. Przesyłanie obrazu i dźwięku na duże odległości i do wielu od-biorców jednocześnie, jak również interakcja w czasie rzeczywistym, narzuci-ły sieciom transakcyjnym surowe wymagania odnośnie pasma przepustowości i o-późnień. W związku z tym rozwinęło się wiele technologii sieciowych szcze-gólnie zorientowanych na zapewnienie jakości usług...
-
Marzena Grzesiak dr inż.
People -
Emotions in Human-Computer Interaction Research Group (EMORG)
Research Teams* rozpoznawanie emocji użytkownika (ang. emotion elicitation) * reprezentację informacji o emocjach użytkownika (ang. emotion representation/ affect modelling) i zarządzanie nimi * ekspresję emocji lub reakcję na emocje przez programy np. przez wirtualne postaci (ang. affect expression) * wybrane zastosowania to badanie użyteczności oprogramowania rozszerzone o aspekty emocjonalne * badania wzorców behawioralnych w połączeniu...
-
Właściwości smarne cieczy roboczych układów hydraulicznych. Olej Total Azolla 46, emulsja HFA-E oraz woda.
PublicationPrzedstawiono wyniki badań własności smarnych wody destylowanej, jednoprocentowej emulsji oleju w wodzie typu HFA-E (sporządzonej na bazie koncentratu Isosynth VX110BF), oleju Total Azolla 46 oraz, w celach porównawczych, samego koncentratu Isosynth VX110BF. Przedstawiono również wyniki badań powierzchniowego zużycia zmęczeniowego (pitting), dla wyżej wymienionych czynników smarnych.
-
Characteristics of calcium carbonate microparticles fabricated by the emulsion-emulsion technique in a large scale
PublicationReaktor zbudowany z dwóch współosiowych kolumn z mieszaniem w kolumnie wewnętrznej zastosowano do strącania cząstek węglanu wapnia metodą mieszania dwóch emulsji woda w oleju zawierających chlorek wapnia oraz węglan sodu jako reagenty. Zbadano wpływ częstości obrotów mieszadła, stężenia reagentów oraz czasu starzenia na wielkość cząstek stałych.
-
Physicochemical aspects of the application of surfactants and biosurfactants in soil remediation
PublicationZaprezentowano właściwości zwilżające, emulgujące oraz solubilizujące surfaktantów niejonowych Rokanolu L10, Tritonu X-100 oraz biosurfaktantu JBR 425. Jako modelowe zanieczyszczenia wybrano tetrachloroetylen (PCE) oraz o-dichlorobenzen (o-DCB). Stabilność emulsji rosła wraz ze stężeniem surfaktantu. Rozpuszczalnośc PCE i o-DCB była największa w roztworach micelarnych biosurfaktantu JBR.
-
Wdrożenie nowych regulacji prawnych w ochronie powietrza atmosferycznego w Polsce
PublicationW artykule przedstawiono zmiany prawne wynikające z przystosowania dyrektyw 2008/50/WE i 2004/107/WE do prawodawstwa polskiego. Nowe regulacje odnoszące się do ochrony powietrza stanowią jedynie rozbudowanie i modyfikację istniejacych dotychczas przepisów. W ratykule podano istotne informacje wynikajace z decyzji Komisji Europejslkiej 2011/850/UE
-
Podsumowanie prac UKZJK w kadencji 2012–2016, zestawienia statystyczne
PublicationPublikacja stanowi podsumowanie prac Uczelnianej Komisji ds. Zapewnienia Jakości Kształcenia na PG (UKZJK) w kadencji 2012-2016. Zawiera zestawienia statystyczne, w tym liczby zespołów roboczych i oceniających UKZJK, zgłaszanych wniosków potrzeby wprowadzenia zmian projakościowych, jak również analizę zachowania użytkowników strony internetowej UKJZK: http://pg.edu.pl/jakosc-ksztalcenia.
-
Power to the People - Role of the New Channels of Social Communications in Polish Planning Practice = Rola nowych kanałów komunikacji społeczenej w praktyce planistycznej w Polsce
Publicationartykuł zawiera opis koncepcji partycypacji społecznej w planowaniu jako ''kreatywnego konfliktu''. autor przeciwstawia w nim koncepcję partycypacji w planowaniu jako neutralnej i racjonalnej dyskusji, idei, w której jest ona integralnym elementem miejskiej polityki. koncepcja ta jest ilustrowana opisem doświadczeń z warszawy oraz prac komisji dialogu społecznego (kds).
-
Beata Świeczko-Żurek dr hab. inż.
People -
Elementy psychologii w kontekście autonomii robotów
PublicationW niniejszym opracowaniu zaprezentowano szerokie spektrum zagadnień związanych z psychologią poznawczą w kontekście antropoidalnej robotyki. W szczególności omówiono sposób przetwarzania informacji u człowieka, od bodźca do reakcji, tak aby przedstawioną wiedzę można było wykorzystać przy projektowaniu robotów autonomicznych. Na początku pracy szczegółowo omówiono procesy poznawcze: percepcję sensoryczną, spostrzeganie,...
-
Inteligentny system decyzyjny jako maszynowa realizacja procesów poznawczych i motywacyjnych
PublicationW niniejszej książce przedstawiono własny, kompletny i spójny oraz realizowalny model Inteligentnego Systemu Decyzji (ISD), oparty na wiedzy zaczerpniętej z psychologii z elementami motywacyjnymi, w skład którego wchodzi podsystem xEmotion. Wykorzystuje on funkcję i strukturę ludzkich procesów decyzyjnych oraz pewne szczegółowe mechanizmy dedykowane dla obliczeniowych systemów emocji. Model ISD jest w szczególności przeznaczony...
-
Zgłoś projekt w Budżecie Obywatelskim PG
EventsTrwa 7. edycja Budżetu Obywatelskiego PG. Miej chęć, by działać – do 7.11.2022 r. można zgłaszać projekty, dzięki którym kampus PG stanie się jeszcze bardziej przyjazny do nauki i pracy.
-
Wojciech Wojnowski dr inż.
PeopleUkończył V Liceum Ogólnokształcące w Gdańsku w klasie o profilu matematyczno-fizycznym z wykładowym językiem angielskim. W 2009 roku rozpoczął studia na Wydziale Chemicznym PG na kierunku technologia chemiczna, uzyskując w 2012 roku tytuł inżyniera, a w 2013 tytuł magistra. W latach 2013–2015 studiował sinologię na Uniwersytecie w Nankinie dzięki uzyskaniu Stypendium Rządu ChRL. Po powrocie do Polski w 2015 roku rozpoczął studia...
-
Primum non necere, czyli jak uczyć, żeby nie szkodzić
PublicationNiezbędna dla projektanta znajomość teorii kompozycji, stylów, kierunków,mód architektonicznych musi stanowić element wspomagający wciąż kształconą i pielęgnowana wrażliwość i umiejętność ekspresyjnego wyrażania emocji, przy użyciu form przestrzennych. Każdy student jest jedynym właścicielem i dysponentem swojej osobowości. To ona określa wrażliwość, ustala granice prywatności, rządzi emocjami i kreuje sposób ekspresji.
-
Enforsing cooperative behaviour in multi wireless ad-hoc network.
PublicationMechanizmy kontroli przekazywania pakietów tranzytowych w rozległych sieciach had-hoc wykorzystują nasłuchiwanie pakietów transmitowanych przez stacje sąsiednie i ich porównywanie z zachowanymi kopiami. W pracy pokazuje się możliwość egoistycznych zachowań stacji podlegających na niekontrolowanej admisji pakietów źródłowych, a następnie odmowie przyjmowania pakietów tranzytowych z powodu przepełnienia lokalnej pamięci buforowej.
-
Quality of groundwater contaminated by leachates from seven Polish landfills - chemical and ecotoxicological classifications
PublicationArtykuł prezentuje rezultaty badań toksyczności ostrej i chronicznej próbek wód podziemnych pobranych spod składowisk odpadów komunalnych. Uzyskane wyniki porównano z wynikami badań parametrów fizykochemicznych. Jednocześnie dokonano klasyfikacji jakości badanych próbek w oparciu o zalecenia Komisji Helsińskiej, system oparty na wyznaczaniu parametru pT i kryteria ustanowione przez Persoone'a i współpracowników.
-
Marek Dzida dr hab. inż.
PeopleHe was born on 6 August 1953 in Bielsko-Biała. He is a graduate of the Institute of Shipbuilding at Gdańsk University of Technology. Since 1978 he has been working at Faculty of Ocean Engineering and Ship Technology at GUT. In 1983 he received the title of Doctor of Technical Sciences, and in 2001 – the title of Doctor with habilitation. He is currently employed as Associate Professor at GUT. He worked as vice-dean for Education...
-
Struktura systemu diagnostycznego cągnika kołowego
PublicationSystemy diagnostyczne OBD (On Board Diagnosis) są coraz częściej stosowane w pojazdach. Tylko niektóre ciągniki kołowe są wyposażone w systemy diagnostyczne. Dotychczas stosowana diagnostyka pokładowa pojazdów jest silnie związana z wymaganiami emisyjnymi i nie obejmuje innych ważnych funkcji pojazdu. W tworzonym systemie diagnostycznym ciągnika kołowego, ze względu na możliwe skutki przyjęto cztery grupy uszkodzeń: funkcjonalne...
-
Photovoltaic solar cells and modules as the source of electricity in the world and its future in Poland
PublicationJedną z metod ograniczenia emisji CO2 na świecie i w Polsce jest zastępowanie paliw kopalnych odnawialnymi źródłami energii. Systemy fotowoltaiczne, generujące energie elektryczną, są uważane za technologię wpisująca się w politykę zrównoważonego rozwoju dzięki znacznemu postępowi technologicznemu w zakresie ich wytwarzania i znacznej redukcji kosztów tych systemów.W artykule naświetlono postęp, jaki dokonał się w tej dziedzinie...