Filtry
wszystkich: 510
-
Katalog
- Publikacje 417 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 7 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 2 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 8 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 1 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 1 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 4 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 1 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 69 wyników po odfiltrowaniu
Wyniki wyszukiwania dla: VISTULA RIVER DELTA
-
Processes and the Resulting Water Quality in the Medium size Turawa Storage Reservoir after 60 Year Usage
PublikacjaThe Turawa reservoir built on the Mała Panew river is one of important storage reservoirs in Poland. Quite many physico-chemical parameters of water in the reservoir itself and also in the reservoir inflowing rivers at different times of the year were measured and compared. The changes of water characteristics as well as their reasons and consequences were discussed.
-
Gulf of Gdańsk monitoring conducted by the Institute of Oceanography, University of Gdańsk, in 1981-1994
Dane BadawczeResults of the monitoring of the Gulf of Gdańsk environment are included in this archival data set. The measurements were conducted by the Institute of the Oceanography of the University of Gdańsk (IO UG) from 1981 till 1994 at the fixed sampling stations covering the area located between Hel Peninsula and the coast of the Gulf of Gdańsk, which extended...
-
Shaping the SPL Spectra of the Acoustic Noise Emitted by Inverter-Fed Indu- ction Motors
PublikacjaW artykule przedstawiono nowe podejście do zmniejszania wpływu właściwości mechanicznych maszyny na emitowany przez nią hałas akustyczny. Dokonano identyfikacji mechanicznych rezonansów maszyny wykorzystując modulację RPWM z losowym wyborem częstotliwości nośnej oraz modulację sigma delta, dla której otrzymano relatywnie płaskie widmo prądu. Skonstruowano na tej podstawie funkcję gęstości prawdopodobieństwa wyboru częstotliwości...
-
Propozycja metody oceny bezpieczeństwa użytkowania rekreacyjnego obiektu wodnego typu ‘dzika rzeka’
PublikacjaPrzedstawiona praca dotyczy możliwości wykorzystania numerycznej symulacji przepływu do oceny bezpieczeństwa użytkowania torów rekreacyjnych występujących w wodnych parkach rozrywki. Użytkownicy licznie odwiedzanych aquaparków oczekują wyjątkowych wrażeń z jednoczesną gwarancją bezpieczeństwa. Projektowanie tych obiektów odbywa się w oparciu o przepisy zawarte w odpowiednich normach, lecz nie są one precyzyjne. Jednak wstępną weryfikację...
-
Transmission electron microscope (TEM) and optical microscope images of pristine and silica-coated bismuth oxide and gadolinium oxide particles
Dane BadawczeCollection of raw transmission electron microscope (TEM) micrographs and optical microscope images used in the associated manuscript. All data in accessible *.tif format. Zip package contains:
-
Potential energy curves of LiCs dimer
Dane BadawczeThis data presents potential energy curves of LiCs dimer in Hund's case (a). Calculated using Born-Oppenheimer approximation with scalar relativistic effects are included via large effective core potentials. Custom basis sets, core polarization potentials and MRCI method are used to accurately describe electron correlation. Dataset consists of 22 potential...
-
Potential energy curves of NaRb dimer
Dane BadawczeThis data presents potential energy curves of NaRb dimer in Hund's case (a). Calculated using Born-Oppenheimer approximation with scalar relativistic effects are included via large effective core potentials. Core polarization potentials and MRCI method is used to describe electron correlation. Dataset consists of 18 potential energy curves of ground...
-
Application of the ‘CPT 2012’model of AFNOR standard for column design in Poland–Jazowa case study
Publikacjahis paper presents the ‘CPT 2012’ model incorporated into the AFNOR NF P94-262:2012-07, French standard for pile design fully compatible with Eurocode 7, to the wider Polish audience. The bearing capacity of three reference columns for Vistula Marshlands have been calculated according to ‘CPT 2012’ model and AFNOR recommendations. Then, the design resistances have been compared with ultimate column bearing capacity measured during...
-
Wpływ temperatury przesycania na właściwości złączy spawanych rur ze stali typu Lean Duplex 2101
PublikacjaW artykule przedstawiono wpływ temperatury przesycania w powiązaniu z technologią spawania wzdłużnego metodą TIG (142) rurek stosowanych w budowie wy-mienników ciepła ze stali Lean Duplex 2101. Przedstawiono wyniki badań wytrzymałości na rozciąganie, prób technologicznych określających właściwości plastyczne, makro- i mikro-skopowe oraz pomiaru zawartości ferrytu delta metodą magnetyczną. Ustalono, że zmiana temperatury przesycania...
-
Built-in Test Scheme for detection, classification and evaluation of nonlinearities
PublikacjaW artykule przedstawiono koncepcję testera wbudowanego (BIST) przeznaczonego do detekcji nieliniowości, klasyfikacji rodzaju nieliniowości i oceny zniekształceń nieliniowych sygnału testowanego, bez użycia drogiego systemu automatycznego testowania. Tester bazuje na modulatorze sigma-delta umieszczonym na pakiecie testowanym i sztucznej sieci neuronowej zaimplementowanej w komputerze osobistym. Koncepcję testera zweryfikowano poprzerz...
-
Prediction of corrosion fatigue crack propagation life for welded joints under cathodic potentials
PublikacjaPrzy ochronie katodowej poniżej potencjału optymalnego obserwuje się przyspieszenie propagacji pęknięcia korozyjno-zmęczeniowego w porównaniu do konstrukcji nie chronionej. Zaproponowano własną formułę empiryczną na wpływ potencjału ochronnego na prędkość propagacji pęknięcia oraz własny wzór na [delta]K w złączu pachwinowym. Wyprowadzono wzór na krzywą ''S-Np'' (naprężenie - długość okresu propagacji pęknięcia). Zaprezentowana...
-
Testing oscillators by waveform comparison with the ideal sine-wave
PublikacjaW kontekście oscylacyjnej metody testowania zaproponowano prostą i mało kosztowną metodę testowania oscylatorów poprzez porównanie fragmentu generowanego przebiegu z wzorcowym przebiegiem sinusoidalnym. Metoda bazuje na odejmowaniu dwu sygnałów zmodulowanych techniką sigma-delta za pomocą subtraktora wykorzystujacego nadpróbkowanie i kształtowanie szumów. Sygnaturą uszkodzeń jest wartość średnia 1 bitowego strumienia danych, wyznaczana...
-
Piotr Tojza dr inż. lek.
Osoby -
Layered Morphology of Gdansk: Past, Present and Future.
PublikacjaThis study aims to analyze the urban fabric and form of the city of Gdańsk based on the Muratorian and Italian school of urban morphology, to deepen the understanding of the morphological process of the urban fabric. It can be seen that the urban fabric of the city is a juxtaposition of all these layers, and based on Muratori’s approach these are indicative of not just the past, present but also the future. The study sample is...
-
Development and validation of an eco-compatible UV–Vis spectrophotometric method for the determination of Cu2+ in aqueous matrices
PublikacjaCu 2+ are ubiquitous ions in the ecosystem and are responsible of serious environmental pollution. Indeed, the development of sensitive methods for Cu 2+ detection is an urgent demand. In this work, we proposed a new spectrophotometric method for Cu 2+ determination in different water matrices (distilled water, drinking water, wastewater, and river water). The method employs a bio-based organic ligand namely tetrasodium iminodisuccinate...
-
Numerical Simulation of Catastrophic Flood: the Case Study of Hypothetical Failure of the Bielkowo Hydro–Power Plant Reservoir
PublikacjaThe numerical modeling of flood wave propagation following the hypo-thetical breaks of the embankments of the Bielkowo hydro–power plant storage reservoir (Kolbudy II Reservoir) on the Radunia River in Poland have been presented. The results of computations were used to estimate the parameters of the flood waves, which are indispensable for the flood zone determination and mapping and then for the flood risk analysis. When estimating...
-
Controlled Random Search Applied to Parameters Estimation of the Longitudinal Solutes Transport Model for Rivers
PublikacjaNumerical computations are presented for the longitudinal transport of passive, conservative solutes in an actual river with the inclusion of geometrical complexities of river channels. A special emphasis is put on the method of the identification of model parameters which is based on a specially designed optimisation procedure using random control search algorithm. Two different situations are considered namely a linear version...
-
Runner bean (Phaseolus coccineus) histological cross section observations of stems, leaves, and roots using light microscope
Dane BadawczeThis data set contains images of root crown, root, stem, and leaf cross-sections of runner bean (Phaseolus coccineus). Runner bean seedlings (3-5 cm) were planted on soil amended with poultry (chicken) manure biochars pyrolized at various temperatures (400, 500, and 600 C degrees). Three different poultry manure biochar materials (450, 500, and 600°C)...
-
Assessing and Mitigating Ice-Jam Flood Hazards and Risks: A European Perspective
PublikacjaThe assessment and mapping of riverine flood hazards and risks is recognized by many countries as an important tool for characterizing floods and developing flood management plans. Often, however, these management plans give attention primarily to open-water floods, with ice-jam floods being mostly an afterthought once these plans have been drafted. In some Nordic regions, ice-jam floods can be more severe than open-water floods,...
-
Impact of polder flood plain of the Cisowska Struga on the transformation of flood waves between Gdynia and Rumia
PublikacjaThe paper presents the results of hydraulic calculations (numerical simulations), which were made to investigate the role of floodplain (polder) adjacent to the left bank of Cisowska Struga in Gdynia downstream Hutnicza St. in the process of retention and transformation of flood waves occurring in this river due to torrential rainfall. The paper also addressed the issue of the impact of potential changes in the development of the...
-
Kwas stearidonowy C18:4 (n-3) - źródła roślinne i potencjalne znaczenie w żywieniu człowieka
PublikacjaPrzedmiotem publikacji jest omówienie znaczenia wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WNKT) w żywieniu człowieka, roli kwasu stearidonowego C18:4 n-3 (SDA) w łańcuchu metabolicznym i przedstawienie źródeł olejów roślinnych zawierających SDA. Na celowość stosowania roślinnych źródeł SDA w żywieniu człowieka wskazuje ogólny deficyt długołańcuchowych WNKT n-3 w typowej diecie europejskiej, związany głównie z małą popularnością produktów...
-
Zagospodarowanie akwenów wodnych zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju na przykładzie koncepcji otwarcia rekreacyjno-turystycznego drogi wodnej Górnej Wisły
PublikacjaW referacie przedstawiono kwestię istotności prawidłowego gospodarowania akwenami wodnymi. Analizie porównawczej poddano autorski projekt turystyczno-rekreacyjnego wykorzystania Górnej Wisły z zasadami zrównoważoianego rozwoju. Projekt ten zakładał zagospodarowanie akwenu wodnego na cele aktywności lokalnych mieszkańców i turystów co jest zgodne z planami rozwoju dróg wodnych w Polsce.
-
Mechanical strength of stems in aquatic macrophytes
PublikacjaSummary: In populations of submerged macrophytes, individuals are selected in terms of resistance to the effect of hydrodynamic forces. The aim of this study was to check whether individuals growing in river water are more tensile and bending resistant than plants occurring in places not exposed to flow stress. We determined the ultimate tensile strength of stems in four macrophyte species, Potamogeton natans, P. pectinatus, Batrachium...
-
Evolution of Edges and Porosity of Urban Blue Spaces: A Case Study of Gdańsk
PublikacjaCurrent waterfront studies focus mainly on a land-based perspective, failing to include the water side. Water is, however, not just a resource for port and industrial purposes and an edge to the waterfront; it is also a feature of the waterfront and the complex relation between water and city. Thus, the article suggests that water-land edges need to be re-contextualised, taking into consideration also their shape, functionality,...
-
Visible light activity and photoelectrochemical properties of nitrogen-doped TiO2.
PublikacjaFotokatalizatory TiO2 domieszkowane azotem zostały zsyntetyzowane z propanolanu tytanu (IV) lub chlorku tytanu (IV) i tiomocznika. Żółte proszki otrzymane po ogrzewaniu w temperaturach 400-600 st.C fotokatalizowały mineralizację 4-chlorofenolu w zakresie światła widzialnego (delta większe lub równe 455nm. W odróżnieniu od uprzednio opublikowanych wyników, zsyntetyzowane fotokatalizatory nie zawierały siarki, lecz zamiast tego azot...
-
Light pollution from illuminated bridges as a potential barrier for migrating fish–Linking measurements with a proposal for a conceptual model
PublikacjaIlluminated bridges have become important assets to navigable aquatic systems. However, if artificial light at night (ALAN) from illuminated bridges reaches aquatic habitats, such as rivers, it can threaten the river's natural heterogeneity and alter the behavioural responses of migratory fish. Here, via a pilot study, we quantified levels of ALAN at illuminated bridges that cross a river and, propose a conceptual model to estimate...
-
Geotechnical characterization of soft soil deposits in Northern Poland
PublikacjaThis paper presents a geotechnical characterization of deltaic soft soil deposits in the Vistula Marshlands, northern Poland. It shows the limited applicability of organic soil classifications based on Cone Penetration Tests (CPTU) and Dilatometer Tests (DMT). None of the in-situ-based classifications correctly identifies peat. Analysis of the behaviour of contractive/dilative soil layers according to Robertson's updated classification...
-
MECHANICAL PROPERTIES OF BOTTOM ASH – DREDGED MATERIAL MIXTURES IN LABORATORY TESTS
PublikacjaBottom ash from EC Gdańsk and dredged material taken from the mouth of The Vistula were mixed to form an engineering material used for dike construction. Mixtures with different bottom ash content were tested in laboratory to determine its basic physical and mechanical properties. The optimum bottom ash–dredged material mixture, built in the corps of the test dike, contains 70% of ash. The optimum bottom ash content in the mixture...
-
Mobile Laser Scanning Calibration on a Marine Platform
PublikacjaThe article describes the method of calibration of the Riegl VMZ-400 mobile scanning system on a floating platform and an experiment aimed at conducting measurements from a previously calibrated instrument. The issue of factors affecting the quality of measurements was discussed. Mobile laser scanning is an increasingly popular measurement solution, but it is still innovative on a European scale. The use of a floating platform...
-
Study of displacements of a bridge abutment using FEM
PublikacjaSteel sheet piles are often used to support excavations for bridge foundations. When they are left in place in the permanent works, they have the potential to increase foundation bearing capacity and reduce displacements; but their presence is not usually taken into account in foundation design. In this article, the results of finite element analysis of a typical abutment foundation, with and without cover of sheet piles, are presented...
-
Freshening of salinized groundwater in Gdańsk Quaternary aquifer
PublikacjaThe main Quaternary aquifer in the Gdańsk region connects directly with salt waters of the Martwa Wisła River and the Gulf of Gdańsk. This aquifer has been used for many years by large municipal and industrial intakes located on the marine lowlands, with maximum output 6236 m3 /h in 1985. Owing to an intensive exploitation, groundwater in the area of the Old Gdańsk has been salinized by intrusion of salt water from the Martwa Wisła...
-
Development of a liquid chromatography–tandem mass spectrometryprocedure for determination of endocrine disrupting compounds infish from Mediterranean rivers
PublikacjaA new, sensitive and rapid method based on QuEChERS (Quick, Easy, Cheap, Effective, Rugged and Safe)approach followed by ultra high performance liquid chromatography coupled with tandem mass spec-trometry (UHPLC–MS/MS) was developed for the determination of nineteen endocrine disruptors (EDCs)and related compounds belonging to different classes in various fish species. Matrix effect on the analyti-cal performance was evaluated,...
-
Renowacja systemu drenażowego w elektrowni wodnej Podgaje
PublikacjaDysfunkcja systemów drenażowych jest najczęściej efektem kolmatacji, która powoduje "uszczelnienie" drenażu. W artykule przedstawiono problemy ze zjawiskiem cyklicznej kolmatacji drenaży w elektrowni wodnej Podgaje na rzece Gwdzie oraz przeprowadzoną w 2012 roku renowację systemu drenażowego.
-
A Wind Energy Conversion System Based on a Generator with Modulated Magnetic Flux
PublikacjaIn this work, the concept of an energy conversion system for wind turbines based on the modified permanent magnet synchronous generator (PMSG) is presented. In the generator, a pair of three-phase windings is used, one of which is connected in a “star” and the second in a “delta” configuration. At the outputs of both windings, two six-pulse uncontrolled (diode) rectifiers are included. These rectifiers are mutually coupled by a...
-
Dualizm znaczeniowy i niejednoznaczność stopni alarmowych w ustawie o działaniach antyterrorystycznych
PublikacjaDługo oczekiwana ustawa z 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych wprowadziła do polskiego systemu prawnego — prawa powszechnie obowiązującego — instytucję stopni alarmowych. Niestety w ustawie tej spotykamy jednobrzmiące sformułowanie „stopnie alarmowe” w dwojakim rozumieniu, raz jako komplet ośmiu stopni, o których mowa w ustawie, innym razem jako cztery stopnie alarmowe: Alfa, Brawo, Charlie, Delta. Dodatkowo...
-
ANALYSIS OF THE PROJECT OF INNOVATIVE FLOATING TURBINE
PublikacjaThe design of a floating, innovative device for river water aeration and conversion of mechanical energy to electrical energy required the analysis of a number of geometrical and dynamic features. Such an analysis may be carried out on the basis of existing methods of numerical fluid mechanics. Models of pressures, forces and torques characteristic for the conversion of watercourse energy were developed for two basic concepts of...
-
Dynamic Tests and Technical Monitoring of a Novel Sandwich Footbridge
PublikacjaA novel sandwich composite footbridge is described in this paper, for the first time after it has been put into operation over the Radunia River in the Pruszcz Gdański municipality. This paper presents results of dynamic tests and describes technical monitoring of the footbridge. The dynamic tests were conducted to estimate pedestrian comfort and were compared with the ones from numerical simulations made in the environment of...
-
Studies on the Presence and Spatial Distribution of Anthropogenic Pollution in the Glacial Basin of Scott Glacier in the Face of Climate Change (Fiord Bellsund, Spitsbergen)
PublikacjaThe study area covered the NW part of the Wedel Jarlsberg Land (SW part of the Svalbard Archipelago). The primary study object was the catchment of the Scott Glacier in the vicinity of the Research Station of of Maria Curie-Skłodowska University in Lublin – Calypsobyen. The Scott River catchment (of glacial hydrological regime) has an area of approximately 10 km2, 40% of which is occupied by the valley Scott Glacier in the phase...
-
Gdańsk palimpsest. On obscuring and retrieving traces of memory
PublikacjaThe article deals with the problems of collective identity resulting from over one thousand year history of the city on the Motława river and the role of historical policy of the local authorities regarding the material cultural heritage of many nations and cultures. In our opinion, the palimpsestic (palimpsestueuse) character of the city plays a significant role in the discourse about the past of Gdańsk. We use that notion after...
-
Occurrence of antimicrobial resistant bacteria in environment and the statistical analysis of this phenomenon
PublikacjaIntroduction: In this study the occurrence of antimicrobial resistance patterns among fecal indicators (Escherichia coli and Enterococcus spp.) was analyzed in water and wastewater samples. The trends in antimicrobial resistance were analyzed using basic statistical methods. Methods: Samples were obtained from two local watercourses (Oliwski Stream and Reda River) as well as from the wastewater treatment plant (WWTP) Gdansk - Wschod....
-
Jakość wód Potoku Oliwskiego i rzeki Redy oraz ich wpływ na przybrzeżne kąpieliska w aspekcie nowych przepisów prawnych.
PublikacjaCharakterystyka rejonów Potoku Oliwskiego i rzeki Reda. Potencjalne źródła zanieczyszczeń badanych obszarów. Aspekty prawne dotyczące oceny jakości wód powierzchniowych i wody w morskich kąpieliskach przybrzeżnych. Badania fizykochemiczne i zanieczyszczenia mikrobiologiczne analizowanych cieków oraz ich wpływ na wody przybrzeżne.
-
Analizy ilości i jakości odpływu wód deszczowych i roztopowych z kontrolowanej zlewni zurbanizowanej
PublikacjaIstotnym problemem Gdańska staje się bezpieczeństwo ekologiczne związane ze spływami miejskimi odprowadzanymi bezpośrednio do wód powierzchniowych, często akwenów użyteczności publicznej. W latach 2011÷2013, Katedra Hydrotechniki Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej, we współpracy z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku oraz Gdańskimi Melioracjami, podjęła się wdrożenia...
-
Hydrodynamic Pressure Field of a Ship on Shallow Water
PublikacjaResults of calculations of the hydrodynamic pressure field around the ship were obtained by application of the boundary element method. Hydrodynamic field was calculated for a Polish Navy’s tugboat and transport ship using a program called SHiPP and compared with measurements of the field taken on river near Swinoujscie for two identical tugs H-4 and H-10. Next, a series of HPF calculations was carried out on planes situated at...
-
Reference FEM model for SHM system of cable-stayed bridge in Rzeszów
PublikacjaThe paper presents the references model for structural health monitoring system (SHM) of cable-stayed bridge recently constructed in Rzeszów over Wisłok River. The SHM system is design to provide on-line information on the structure state and facilitate its maintenance procedures. The main feature of the SHM system is permanent observation of the dynamic behavior of the bridge with focus on cable vibrations. The paper discusses...
-
Analiza techniczno-ekonomiczna rozwiązań rewitalizacyjnych zabytkowego mostu w Tczewie
PublikacjaPrzykłady koncepcji odbudowy przyczółka zachodniego zabytkowego mostu przez rzekę Wisłę w Tczewie wraz z zespołem bramnym. Ocena propozycji trzech rozwiązań rewitalizacyjnych mostu i wybór optymalnego pod względem finansowym i technologicznym. Czas i koszty budowy oraz wierność odbudowy zespołu bramnego mostu jako kryteria optymalizacji. Analiza w celu pozyskania środków finansowych potrzebnych na odbudowę, ale także adaptację...
-
Maciej Matciak doktor
Osoby -
Numerically robust synthesis of discrete-time H-inf estimators based on dual J-lossless factorisations.
PublikacjaW pracy przedstawiono numerycznie stabilną metodę syntezy liniowych estymatorów stanu optymalnych ze względu na wymagania formułowane w oparciu o normę H-inf. Wykorzystano dualną J-bezstratną faktoryzację macierzy rozproszenia estymowanego procesu czasu dyskretnego. Badano numeryczne uwarunkowanie odpowiednich równań Riccatiego. W szczególności pokazano, że dla dostatecznie małych wartości okresu próbkowania zadanie syntezy dotyczące...
-
Assessment of Sewage Molecular Markers: Linear Alkylbenzenes in Sediments of an Industrialized Region in Peninsular Malaysia
PublikacjaIn this study, the use of linear alkylbenzenes (LABs) was employed to pinpoint the sources of human activity that cause detrimental impacts on the coastal environment and river ecosystems. LABs were detected using GC–MS in sediment samples assembled from Kim Kim River (KKR) and the Port Dickson coast (PDC). To assess the significance of variations in the distribution and concentrations of LABs across the sampling sites, this study...
-
Zwodzona kładka dla pieszych na wyspę Ołowiankę w Gdańsku - analizy dynamiczne z wykorzystaniem modelu numerycznego MES
PublikacjaW artykule przedstawiono projekt zwodzonej kładki dla pieszych przez rzekę Motławę na wyspę Ołowiankę w Gdańsku. Omówiono jej konstrukcję oraz obliczenia numeryczne sprawdzające wytrzymałość, ugięcie i siły w siłownikach podczas zwodzenia. Dokonano również oceny poziomu komfortu i nośności konstrukcji pod wpływem działania obciążeń dynamicznych generowanych przez pieszych.
-
Rewitalizacja jako zintegrowany proces budowania potencjałów wewnątrz miejskich obszarów rozwojowych na przykładzie hamburskiej strategii Skoku przez Łabę
PublikacjaPolityka Hamburga w ramach strategii Skok przez Łabę jest przykładem aktualnego kierunku odnowy miasta wychodzącej poza klasyczną rewitalizację. Poprawa jakości, udoskonalenie struktur miejskich, wymaga w obszarach problemowych niekonwencjonalnego podejścia zarówno w fazie wyznaczania docelowych standardów, jak i na etapie wdrażania rozwiązań. Dzielnice w widłach rzeki Łaby, lewobrzeżne strefy poportowe Hamburga, objęte zostały...