Filtry
wszystkich: 12134
-
Katalog
- Publikacje 10680 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 150 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 118 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 669 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 7 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 78 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 3 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 2 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 5 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 177 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 224 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 21 wyników po odfiltrowaniu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: ARTYKUŁY POLSKIE
-
Uwarunkowania rozwoju e-administracji w Polsce
PublikacjaCelem opracowania są w szczególności: - Ocena poziomu rozwoju e-administracji w Polsce oraz innych, w szczególności europejskich, krajach w okresie transformacji. - Identyfikacja i ocena wpływu czynników determinujących poziom rozwoju e-administracji. - Wskazanie korzyści wynikających ze stosowania rozwiązań e-administracji oraz barier w ich wdrażaniu. - Identyfikacja problemów i niespójności w planowaniu i realizacji e-usług publicznych. -...
-
Model finansowania samorządu terytorialnego w Polsce
PublikacjaCelem artykułu jest określenie – na podstawie danych empirycznych – istniejącego w Polsce modelu finansowania samorządu terytorialnego. Przed jego identyfikacją scharakteryzowano od strony teoretycznej istniejące modele, nawiązując jednocześnie do jednego z podziałów systemu samorządu terytorialnego. Następnie opisano najważniejsze własności modelu zdecentralizowanego, mieszanego i scentralizowanego. W badaniach empirycznych posłużono...
-
Regionalizacja zbiorowego transportu pasażerskiego w Polsce
PublikacjaW artykule przedstawiono problem regionalizacji zbiorowego transportu pasażerskiego w Polsce. Celem artykułu jest zaprojektowanie odpowiedniego modelu organizacyjno-zarządczego tego transportu oraz do-stosowanego do niego mechanizmu finansowania działalności przewozowej. W strukturze artykułu wyodrębniono w kolejności części poświęcone procesowi regionalizacji transportu pasażerskiego, funkcjonowaniu transportu regionalnego w...
-
Oferta instytucji otoczenia biznesu w Polsce
PublikacjaPrezentowany rozdział poświęcony jest analizie sektora otoczenia biznesu w Polsce. Autorka, bazując na dostępnych statystykach i raportach z badań przedstawia ofertę, zakres realizowanych działań oraz potencjał ludzki, techniczny i finansowy poszczególnych typów instytucji okołobiznesowych: ośrodków innowacji (w tym struktur parkowych, inkubatorów i centrów transferu technologii), ośrodków przedsiębiorczości (przede wszystkim ośrodków...
-
Podatkowe uwarunkowania rozwoju przedsiębiorczości w Polsce
PublikacjaPrzedsiębiorczość jest podstawowym czynnikiem wzrostu aktywności gospodarczej. Jest również elementem i narzędziem gdy konkurencyjnej. W związku z tym każdy kraj stara się stworzyć jak najlepsze warunki rozwoju przedsiębiorczości. Procesy te napotykają jednak na szereg barier z których najważniejszymi są bariery podatkowe.System podatkowy powinien być tak konstruowany aby z jednej strony zapewniał spełnienie funkcji fiskalnych...
-
Dylematy rozwoju energetyki gazowej w Polsce
PublikacjaPrzedstawiono prognozę rozwoju energetyki gazowej na tle perspektyw rozwoju setora energii w Polsce .
-
Nauczanie Chemii Analitycznej w Polsce (II)
PublikacjaW artykule, opracowanym na podstawie ankiet, zestawiono uczelnie, na których prowadzone są przedmioty związane z Chemią Analityczną oraz kadrę dydaktyczną prowadzącą te przedmioty. W artykule, opracowanym na podstawie ankiet, zestwiono uczelnie, na których prowadzone sa przedmioty zwiazane z Chemią Analityczną oraz kadrę dydaktyczną prowadzącą te przedmioty. Przedstawiono również listę książek, podręczników i skryptów opracowanych...
-
Degradacja krajobrazu w Polsce - poszukiwanie przyczyn
PublikacjaAutor zwraca uwagę na postępującą degradację polskiego krajobrazu przez niewłaściwą zabudowę i błędne jej sytuowanie. Systematyzuje przejawy tego procesu, takie jak: wadliwa lokalizacja, rozpraszanie zabudowy, zabudowa niezharmonizowana ze sobą i z otoczeniem (nadmierne gabaryty, niepasujące formy i kolory), architektura sama w sobie brzydka. Poszukując przyczyn niepożądanych zjawisk, autor próbuje wyjaśnić popyt (dlaczego powstaje...
-
Czynniki kształtujące bilans płatniczy w Polsce.
PublikacjaW artykule przedstawiono charakterystykę struktury bilansu płatniczego Polski oraz jego poszczególnych rachunków. Pokazano wielkość, strukturę i udział bezpośrednich inwestycji zagranicznych w wypłatach dochodów dla nierezydentów. Przedstawiono wielkość i strukturę napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych.
-
Postępowanie naprawcze - zamierzenia ustawodawcy a polska rzeczywistość.
PublikacjaArtykuł niniejszy poświecony jest instytucji postępowania naprawczego, jako novum w polskim prawie upadłościowym. Opisany przez ustawodawcę przebieg postępowania naprawczego został skonfrontowany z praktycznymi problemami na jakie napotykają przedsiębiorcy pragnący z niego skorzystać.
-
Determinanty przedsiębiorczości gospodarstw domowych w Polsce
PublikacjaGospodarstwa domowe dzięki swojej aktywności gospodarczej mogą kreować nowe miejsca pracy. Polska jest krajem, w którym udział osób pracujących na własny rachunek należy wśród krajów europejskich do największych. O rozwoju tej działalności gospodarczej decydują zarówno czynniki stymulujące, jak i ją ograniczający. Autorka omawia zewnętrzne i wewnętrzne determinanty przedsiębiorczości gospodarstw domowych.
-
Kształtowanie się współczesnych stosunków polsko-estońskich
PublikacjaRozwój współczesnych stosunków polsko-estońskich i partnerskiej współpracy służy interesom obu państw i narodów, dostrzega się w nich wolę regulacji i normalizacji oraz wzajemnego wspierania na drodze integracji europejskiej. Zauważa się, że w ramach rozwoju Regionu Morza Bałtyckiego oba państwa będą dążyły do kształtowania i regulowania nowych płaszczyzn sprzyjających dalszej wzajemnej współpracy.
-
Rozwój małej energetyki wodnej w Polsce
PublikacjaPrzedstawiono rys historyczny, stan aktualny i perspektywy rozwoju małych elektrowni wodnych (MEW) w kraju. Omówiono typy turbin wodnych i generatorów stosowanych w MEW. Podano przykłady nowoczesnych rozwiązań hydrozespołów instalowanych w nowych niskospadowych MEW. Omówiono efektywność małej energetyki wodnej oraz korzyści pozaenergetyczne.
-
Środowisko gospodarcze biznesu informatycznego w Polsce
PublikacjaTechnologie informatyczne przyczyniaja się do przyspieszenia wzrostu gospodarki narodowej i warunkują sukces nowym przedsiębiorstwom. Jednakże udział tych technologii w tworzeniu PKB w Polsce jest jeszcze bardzo niski. Przystapienie polski do uE stwarza dla Polskich firm sektora IT nowe możliwości rozwoju, zwłaszcza dzięki realizowaniu incjatywy budowy europejskiego społeczeństwa informacyjnego.
-
Determinanty rozwoju banków spółdzielczych w Polsce
PublikacjaGłębokie przemiany strukturalne i organizacyjne w bankowości spółdzielczej wywołane są koniecznością dostosowania tego sektora do warunków gospodarki rynkowej, a zwłaszcza standardów Unii Europejskiej. Celem artykułu jest więc określenie czynników determinujących rozwój banków spółdzielczych w polskich uwarunkowaniach. W wyniku przeprowadzonej analizy należy stwierdzić, że procesy restrukturyzacyjne przyniosły...
-
The development of the highway network in Poland and the future development of Polish ferry shipping
PublikacjaCelem artykułu jest przedstawienie znaczenia budowy sieci dróg i autostrad w Polsce, zarówno dla rozwoju żeglugi promowej, jak całej gospodarki kraju. W artykule przedstawiono między innymi obecną sytuację infrastruktury drogowej w Polsce, a także plany jej rozbudowy na tle zaplanowanych korytarzy tranportowych przebiegającyh przez Polskę.
-
Pomiar efektywności i (nie-)skuteczności pośredniej studiów w polskim publicznym szkolnictwie wyższym
PublikacjaW artykule oszacowano efektywności studiów w 52 polskich szkołach wyższych w latach 2014-2015 za pomocą modelu hybrydowego (łączącego podejście radialne i nieradialne) z niepożądanymi efektami należącego do nieparametrycznej metody DEA. Dokonano również oceny skuteczności studiów w latach 2012-2015. Wyniki badania efektywności i nieskuteczności studiów przedstawiono dla poszczególnych 52 uczelni oraz pięciu grup szkolnictwa...
-
Leksykograficzne spotkania „dwóch bratanków”: języka węgierskiego z polskim (na podstawie danych bibliograficznych)
Publikacja -
Analiza przestępstwa niealimentacji w prawie polskim. Analysis of the crime of non-alimentation in Polish law.
PublikacjaPrzedmiotowa monografia (składająca się ze wstępu, ośmiu rozdziałów oraz zakończenia) dokonuje analizy zagadnienia przestępstwa niealimentacji w prawie polskim, zarówno w aspekcie historycznym, jak i w zakresie obecnie...
-
Wykorzystanie koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu w działalności instytucji finansowych na rynku polskim
PublikacjaW artykule podjęto próbę przedstawienia koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu w działalności instytucji finansowych. Przedstawiono jeden z podstawowych marketingowych efektów stosowania CSR czyli tworzenie wizerunku instytucji. Podmiotem badań w artykule są instytucje finansowe prowadzące działalność w Polsce. Przedstawiono ich działania odpowiedzialne społecznie na tle działań na rynkach światowych. Ponadto zidentyfikowano...
-
Znaczenie sektora usług w gospodarce polskiej - analiza z wykorzystaniem tablicy przepływów miedzygałęziowych
Publikacjasektor usług stanowi najważniejszy strukturalny komponent polskiej gospodarki. dotychczasowe analizy roli sektora usług w polsce koncentrują się wokół analizy udziału całego sektora usług lub podsektorów usługowych w tworzeniu pkb czy też w generowaniu wartości dodanej i zatrudnienia. podejście takie nie daje pełnego obrazu co do roli tego sektora w gospodarce. dlatego też autorka postanowiła wykorzystać dostępne dla gospodarki...
-
Architektura jako środek artystyczny polskiej wizualizacji pamięci o wydarzeniach II wojny światowej
PublikacjaPamięć społeczna odzwierciedla się w sztuce: w obrazach, w druku, a także w kształtowanej przez artystów przestrzeni. Tak jak style w sztuce, tak zmienia się również podejście do upamiętniania i tworzenia miejsc pamięci. Wydarzenia, jakie miały miejsce w XX wieku, sprawiły, że definicja pomnika przekroczyła granice bryły i zawładnęła przestrzeń, wciągając obserwatora w aktywny udział, bo takie właśnie środki uznano za adekwatne...
-
Rola liderów w kształtowaniu rzeczywistości społeczno-organizacyjnej diaspory polskiej w krajach nadbałtyckich
PublikacjaCelem rozważań było ukazanie roli liderów diaspory polskiej na Litwie, Łotwie i w Estonii w kształtowaniu rzeczywistości społeczno-organizacyjnej. Istotnym tłem analizy są przemiany zachodzące na przełomie XX i XXI w. w krajach nadbałtyckich po odzyskaniu niepodległości w 1991r., w których dość wąskie i stałe grono liderów mniejszości polskiej organizuje życie diaspory.
-
Konkurencja monopsonistyczna na rynkach pracy a agregatowy model płac na przykładzie gospodarki polskiej
PublikacjaW pierwszej części artykułu przedstawiono koncepcję funkcjonowania przedsiębiorstw w warunkach konkurencji monopsonistycznej na rynkach pracy. Uznano, iż każde z funkcjonujących w gospodarce przedsiębiorstw kształtuje poziom zatrudnienia i płac na podstawie indywidualnych funkcji podaży pracy oraz własnych możliwości produkcyjnych. Przy tych założeniach poziom płac w każdym z przedsiębiorstw kształtowany jest przez zbiór czynników...
-
Wybrane aspekty prawne projakościowej reorientacji w polskim szkolnictwie wyższym a paradygmat zarządzania jakością
PublikacjaW artykule zaprezentowano diagnozę stanu obecnego polskich regulacji prawnych dotyczących jakości w szkolnictwie wyższym. Wskazano mankamenty wynikające z aktualnej postaci tych regulacji. Przedstawiano też propozycje działań umożliwiających poprawę sytuacji oraz model działań na rzecz jakości w naszych uczelniach.
-
BUILDING INFORMATION MODELING - ANALIZA ZAKRESU I STANU IMPLEMENTACJI W POLSKIEJ BRANŻY BUDOWLANEJ
PublikacjaProblematyka BIM (Building Information Modeling) jest obecnie tematem wielu publikacji naukowych, ale także przedmiotem działań podejmowanych przez uczestników szeroko pojętego procesu budowlanego. Liczne zalety i szanse płynące ze stosowania technologii BIM w kolejnych etapach cyklu życia obiektu budowlanego, należy rozpatrywać z punktu widzenia inwestora/zamawiającego, architekta, projektanta konstrukcji i instalacji, dewelopera,...
-
Polityka i porządek prawny w polskiej energetyce na tle polityki Unii Europejskiej
PublikacjaW artykule przeanalizowano rozwój wspólnotowego rynku energii elektrycznej, polityk ę energetyczną Polski i UE, sytuację i działania Polski na wspólnotowym rynku energii elektrycznej, a następnie przeanalizowano nowe regulacje prawne dla współpracy rozproszonych źródeł energii elektrycznej i sieci inteligentnych z systemem krajowym, dla zwrotu energii odzyskiwanej z systemów elektromechanicznych do zasilającej...
-
Mniejszości narodowe i etniczne w polskiej części Euroregionu Bałtyk w okresie transformacji
Publikacja...
-
PRACE KOMISJI NAUK CERAMICZNYCH - POLSKI BIULETYN CERAMICZNY. CERAMIKA
Czasopisma -
Chemical characterization of dew water collected in different geographic regions of Poland
PublikacjaOkreślono poziomy stężeń składników śladowych obecnych w próbkach rosy zebranych na terenach wyraźnie różniących się pod względem położenia geograficznego jak również poziomem antropopresji. Próbki rosy były zbierane na terenie ośmiu stacji pomiarowych w cyklu dobowym w okresie od sierpnia 2004 do listopada 2006 roku. W zależności od położenia miejsc zbierania próbek oraz charakteru tła emisji zanieczyszczeń dokonano podziału na...
-
Marek Krawczuk prof. dr hab. inż.
OsobyKariera naukowa 1987 mgr inż. - absolwent Wydziału Mechanicznego PG 1991 dr inz. - Instytut Maszyn Przepływowych PAN 1995 dr hab. inż. - Instytut Maszyn Przepływowych PAN 2003 prof - Instytut Maszyn Przepływowych PAN Zatrudnienie 1987-89 Politechnika Gdańsk 1989-2007 Instytut Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku 2001-2003 Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie 2003 - Politechnika Gdańska
-
Quality and environmental management systems in polish shipbuilding industry - methods of implementation
PublikacjaW pracy przedstawiono metodę wdrażania systemu zarządzania jakością i środowiskiem, którą wykorzystano przy realizacji projektu BALTECOLOGICALSHIP. Metoda oparta była o wzory i doświadczenia szwedzkie. Rezultatem było wykonanie przeglądu środowiskowego w 50 organizacjach z obszaru przemysłu stoczniowego oraz wdrożenie w 13 firmach systemu zarządzania jakością i środowiskiem. Praca zawiera również wskazanie barier we wdrażaniu obu...
-
Environmental awareness and initiatives in the Swedish and Polish hotel industries-survey results
PublikacjaWyniki badania świadomosci środowiskowej/ekologicznej wśród hotelarzy w Polsce i Szwecji, oraz analiza czynników wpływających na konkretne postawy wobec środowiska.
-
Moral problems in the process of polish economy transformation
PublikacjaArtykuł zawiera uwagi dotyczące problemów etycznych okresu transformacji w Polsce. Podane są przykłady kodeksów i zasadność ich wprowadzenia w firmach. Artykuł zawiera też informacje o realizowanym na Wydziale Zarządzania i Ekonomii PG programie ''Etyka biznesu'' oraz uwagi studentów dotyczące ciekawych problemów,o które program jest poszerzany.
-
Road safety system in Poland
PublikacjaCelem niniejszego artykułu jest przedstawienie kluczowych dla poprawy brd elementów diagnozy stanu i systemu bezpieczeństwa w Polsce, które jednocześnie mogłyby wejść w zakres działań objętych Projektem ZEUS. Ocenę diagnozy wykonano poprzez porównanie z wzorcami z tych krajów, które od lat uważa się za liderów w zakresie bezpieczeństwa.
-
The sun tracking photovoltaic system in Northern Poland
PublikacjaPrezentowana fotowoltaiczna instalacja nadążna została umieszczona na dachu budynku Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej i składa się z czterech modułów: systemu PV, układu komputerowej kontroli położenia, stacji meteorologicznej, umożliwiającej analizę wpływu warunków atmosferycznych (prędkości i kierunku wiatru, temperatury powietrza, nasłonecznienia) na parametry pracy modułów fotowoltaicznych oraz komputerowego systemu...
-
LXXVI Zjazd Polskiego Towarzystwa Językoznawczego na Uniwersytecie Gdańskim
Publikacja -
Odszedł Jan Wawrzyńczyk – koryfeusz i reformator polskiego słownikarstwa
Publikacja -
Zastosowanie modelowania źródła hałasu kolejowego dla polskich pociągów
PublikacjaCelem referatu jest zaprezentowanie wyników implementacji modelu prognozowania źródłowego hałasu kolejowego zawartego w projektach HARMONOISE/IMAGINE, opartego na danych referencyjnych tego modelu. Wyniki prognozowania porównano z wynikami pomiarów przeprowadzonych w warunkach rzeczywistych i na tej podstawie wyznaczono wartości błędów pomiędzy obliczeniami a wartościami pomiarowymi. W modelu przyjęto takie same warunki atmosferyczne,...
-
Internacjonalizacja polskich przedsiębiorstw rodzinnych z perspektywy przedsiębiorczości miedzynarodowej
PublikacjaCelem artykułu jest przedstawienie internacjonalizacji polskich firm rodzinnych z perspektywy teorii przedsiębiorczości międzynarodowej. Artykuł ma charakter teoretyczno-empiryczny.
-
Bałtyckie wyzwania rozwoju metropolii polskich na przykładzie Trójmiasta
Publikacja...
-
Wyniki programu INNOTRACK w nawiązaniu do polskich uwarunkowań.
PublikacjaW pracy przedstawiono strukturę, zakres tematyczny i wybrane elementy zrealizowanego w latach 2006-2010 unijnego programu badawczego INNOTRACK, zorientowanego głównie na problematykę toru kolejowego. W sposób szczególny skupiono się na dwóch newralgicznych kwestiach: ukształtowania geometrycznego torów oraz uszkodzeń szyn. Osiągnięcia programu w tym zakresie zostały następnie odniesione do uwarunkowań eksploatacyjnych występujących...
-
Miasta wiedzy - wyzwaniem dla nowych funkcji aglomeracji polskich
PublikacjaGospodarka oparta na wiedzy (knowledge economy) zmiania glowne funkcje rozwoju miast. Istniejace aglomeracje przeksztalcaja sie w miasta wiedzy (sciece cities), co kreuje srodowisko dla innowacyjnych produktow, procesow i technologii. Powstaje miasto informacyjne (digital city). Artykul prezentuje studium przypadku Gdanskiego Obszaru Metropolitarnego skomponowanego z instytucji badawczych, parkow technologicznych, inkubatorow i...
-
Porty morskie jako element infrastruktury krytycznej łańcucha dostaw
PublikacjaW morsko-lądowych łańcuchach transportowych logistyczne procesy integracyjne przebiegają pomiędzy trzema podstawowymi ogniwami: żeglugą morską, portami morskimi i transportem zaplecza. Porty są bardzo ważnym elementem międzynarodowego łańcucha dostaw. Jako punkty początkowe i końcowe transportu morskiego są integralną częścią łańcucha transportowego, jak również miejscem działalności związanej z handlem i żeglugą morską oraz centrami...
-
Ocena dostępności do lecznictwa onkologicznego w polskich województwach
PublikacjaZróżnicowanie w dostępie do usług opieki zdrowotnej, to poważne wyzwanie dla systemów zdrowotnych we wszystkich krajach świata. W artykule podjęto próbę oceny dostępności do lecznictwa onkologicznego w układzie przestrzennym 16 województw wykorzystując metodę DEA. Jako miernik dostępu przyjęto poziom zgonów a jako podstawowe bariery dostępu liczbę łóżek i lekarzy. Wykorzystano informacje statystyczne pochodzące z GUS z 2013 r....
-
DETERMINANTY WZROSTU POLSKIEGO EKSPORTU PRZEMYSŁU PRZETWÓRCZEGO – ANALIZA DŁUGOOKRESOWA
PublikacjaGłównym celem artykułu było określenie determinant eksportu polskiego przemysłu przetwórczego na podstawie danych pochodzących z 13 podsekcji przetwórstwa przemysłowego wyodrębnionych zgodnie z NACE 1.1. Analiza z wykorzystaniem modelu ECM objęła lata 1995–2011 i została przeprowadzona dwutorowo – dla całej sekcji przemysłu przetwórczego oraz dla poszczególnych jego podsekcji. Autorki zbadały, jak popyt zagraniczny, popyt krajowy,...
-
Studenci, doktoranci, stażyści z Białorusi na polskich uczelniach
PublikacjaStudenci i doktoranci oraz stażyści z Białorusi należą od początku lat 90. XX wieku do najliczniejszych grup cudzoziemców podejmujących kształce- nie z Polsce. Polityka przyjmowania ich na studia, staże habilitacyjne, arty- styczne, specjalistyczne szkolenia i staże podyplomowe składała się z kilku etapów: od akceptacji przez szkołę, wjazdu na teren państwa, legalizacji pobytu oraz pozostawania po studiach w Polsce. Studenci,...
-
Jubileusz Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Polskich "Polonia Technica"
PublikacjaPrzedstawiono przebieg uroczystości 80 lecia działalności Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Polskich "Polonia Technica" w USA. Obchody rocznicowe odbyły się 23 maja 20121 roku w Nowym Jorku. Założycielem Stowarzyszenia był Walery Starczewski, absolwent Politechniki Gdańskiej z roku 1926.
-
Porty morskie jako element infrastruktury krytycznej łańcucha dostaw
PublikacjaW morsko-lądowych łańcuchach transportowych logistyczne procesy integracyjne przebiegają pomiędzy trzema podstawowymi ogniwami: żeglugą morską, portami morskimi i transportem zaplecza. Porty są bardzo ważnym elementem międzynarodowego łańcucha dostaw. Jako punkty początkowe i końcowe transportu morskiego są integralną częścią łańcucha transportowego, jak również miejscem działalności związanej z handlem i żeglugą morską oraz centrami...
-
Wybrane aspekty projakościowej orientacji w zarządzaniu polskimi uczelniami
PublikacjaW pierwszej czêoeci artyku³u omówiono rolê wiedzy w integracji projakooe- ciowego podejoecia do zarz¹dzania w oerodowisku akademickim, odnosz¹c siê do oryginalnego modelu rozwojowego proponowanego przez autora. W drugiej czêoeci opracowania przedstawiono ocenê, w jaki sposób systemy zarz¹dzania ja- kooeci¹ mog¹ przyczyniæ siê do poprawy zarz¹dzania uczelni¹. Ostatnia czêoeæ przedstawia modele doskona³ooeci jako najbardziej zaawansowane...