Wyniki wyszukiwania dla: MODELE URBANISTYCZNE - MOST Wiedzy

Wyszukiwarka

Wyniki wyszukiwania dla: MODELE URBANISTYCZNE

Filtry

wszystkich: 13670
wybranych: 11435

wyczyść wszystkie filtry


Filtry wybranego katalogu

  • Kategoria

  • Rok

  • Opcje

wyczyść Filtry wybranego katalogu niedostępne

Wyniki wyszukiwania dla: MODELE URBANISTYCZNE

  • Neuronowa implementacja markowskiego modelu niezawodnościowego siłowni okrętowej.

    Publikacja

    - Rok 2005

    W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących weryfikacji hipotezy zakładającej celowość implementacji markowskiego modelu niezawodnościowego siłowni okrętowej z wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych.Badania przeprowadzono z wykorzystaniem metod symulacyjnych.

  • Truss models of RC corbels verified by experimental tests

    Publikacja

    W pracy przedstawiono wybrane modele kartownicowe krótkich wsporników żelbetowych oraz obliczone na podstawie tych modeli nośności graniczne wsporników na tle wyników uzyskanych w badaniach eksperymentalnych. Przedstawiono także weryfikację metody ścinania-tarcia wg wytycznych normy amerykańskiej. Dokonano obliczeń częściowych współczynników bezpieczeństwa, uwzględniających niepewność rozważanych modeli. Stwierdzono, ze modele...

  • Neuronowa implementacja markowskiego modelu niezawodnościowego siłowni okrętowej

    Publikacja

    - Rok 2006

    W artykule przedstawiono podsumowanie pierwszego etapu badań dotyczących możliwości i celowości implementacji markowskiego modelu niezawodnościowego siłowni okrętowej za pomocą sztucznych sieci neuronowych.Zaprezentowano wyniki symulacyjnego eksperymentu eksploatacyjnego, które posłużyły do pozytywnej weryfikacji przedstawionej w pracy hipotezy o istniejących w tym zakresie możliwościach.

  • Automatyczne generowanie testów na podstawie modeli UML

    Publikacja

    - Rok 2006

    Rozdział stanowi wprowadzenie do problematyki automatycznej generacji przypadków testowych na podstawie dokumentacji wykonanej w UML. Zaprezentowano powiązania pomiędzy dokumentacją wykonaną w fazach analizy i projektowania systemu a dokumentacją testową, szersze ujęcie zagadnień automatycznego generowania testów, metody generowania przypadków testowych, wyniki podobnych prac (projekt AGEDIS, profil testowy UML) oraz dyskusję efektywności...

  • Zachłanne algorytmy kolorowania grafów w modelu rozproszonym

    W artykule porównano cztery rozproszone algorytmy kolorowania grafów. Zaprezentowano wyniki eksperymentów komputerowych, w których badano liczbę rund i kolorów uzyskanych dla grafów losowych.

  • Open water experiments with two pod propulsor models.

    Publikacja

    Referat przedstawia obszerne eksperymenty hydromechaniczne z dwoma modelami pędników podowych. Jeden z nich jest pędnikiem pchającym o średnicy 0,32 m, drugi pędnikiem ciągnącym o średnicy 0,25 m. W trakcie pomiarów ustalono przebieg sześciu składowych siły i momentu hydrodynamicznego dla szerokiego zakresu zmian współczynnika posuwu i kąta dryfu.

  • Finite automata for compact representation of language models in NLP

    Publikacja

    Przedstawiona zostaje technika reprezentacji modeli języka w przetwarzaniu języka naturalnego wymagająca mało pamięci. Po krótkim omówieniu przyczyn poszukiwania oszczędnej reprezentacji takich modeli języka, pokazane jest, jak automaty skończone mogą być użyte w tym celu. Technika może być postrzegana jako zastosowanie i rozszerzenie doskonałej funkcji mieszającej z wykorzystaniem automatów skończonych. Pierwsze doświadczenia...

  • Reduced order models of refined Yee´s cells.

    Artykuł opisuje nowe podejście zwiększające dokładność metody różnic skończonych za pomocą lokalnego zagęszczenia siatki. Obszar niewiele większy niż pojedyncza komórka Yee jest pokrywany gęstą siatką, a jej makromodel jest stworzony metodą redukcji rzędu modelu równań stanu w dziedzinie częstotliwości. Makromodele są użyte w metodach różnic skończonych w dziedzinie częstotliwości i czasu całej struktury. Inaczej niż w przypadku...

  • Weryfikacja modelu hydrostatycznego wspomagania łożyska nośnego hydrogeneratora

    Publikacja

    - TRIBOLOGIA - Rok 2003

    W referacie przedstawiono model MES szczeliny olejowej oraz klocka łożyska nośnego hydrogeneratora elektrowni Porąbka-Żar. W obliczeniach uwzględniano deformacje sprężyste klocka, przepływ oleju przez szczelinę olejową oraz warunki podparcia klocka. Przedstawiono również niektóre wyniki obliczeń uzyskane za pomocą opisanego modelu MES i porównano je z wynikami pomiarów doświadczalnych przeprowadzonych na stanowisku badawczym AGH...

  • Application of human bile salts for in vitro digestion models

    Publikacja

    - Rok 2024

    In this study, experimental in vitro models simulating the environment of the human gastrointestinal tract were used to assess the impact of physiological surfactants, such as bile salts, on the kinetics of digestion. Bile salts are biosurfactants synthesised in the liver and secreted together with bile into the small intestine. There are many reports on the role of bile salts in lipolysis, but the knowledge of their influence...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Reliability of imperfect structures (simple non-linear models)

    Przyjęto proste modele prętów umożliwiających analizę układów o niestatecznych i statecznych punktach bifurkacji. Wykorzystano symulacyjną metodę wyznaczania niezawodności. Zastosowano metodę Monte Carlo i równania 3 poziomu dokładności. Uzyskano rozkłady prawdopodobieństwa obciążenia granicznego nieliniowych modeli konstrukcji z losowymi imperfekcjami. Wykazano, że histogramy siły granicznej modelu statecznego i niestatecznego...

  • Experimental measurements of the hydrodynamic characteristics of the pod propulsor models

    Publikacja

    Praca przedstawia wyniki pomiarów charakterystyk hydrodymicznych trzech wariantów modelu pędnika azymutalnego. Charakterystyki obejmują napór pędnika, siłę boczną i moment względem osi pionowej w zależności od współczynnika posuwu i kąta dryfu.

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • The shape of an ROC curve in the evaluation of credit scoring models

    Publikacja

    The AUC, i.e. the area under the receiver operating characteristic (ROC) curve, or its scaled version, the Gini coefficient, are the standard measures of the discriminatory power of credit scoring. Using binormal ROC curve models, we show how the shape of the curves affects the economic benefits of using scoring models with the same AUC. Based on the results, we propose that the shape parameter of the fitted ROC curve is reported...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Polymodal Method of Improving the Quality of Photogrammetric Images and Models

    Publikacja

    - ENERGIES - Rok 2021

    Photogrammetry using unmanned aerial vehicles has become very popular and is already commonly used. The most frequent photogrammetry products are an orthoimage, digital terrain model and a 3D object model. When executing measurement flights, it may happen that there are unsuitable lighting conditions, and the flight itself is fast and not very stable. As a result, noise and blur appear on the images, and the images themselves can...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Performance Models of a Multidomain IMS/NGN Service Stratum

    Publikacja

    - Rok 2021

    This paper quantifies call processing performance (CPP) of a multidomain IMS/NGN architecture, which was proposed to deliver current and future telecommunication services with strict quality requirements, independently of the transport network technologies. A realistic simulation model is used as a reference for evaluation of the analytical results, in which vari-ous types of queuing systems are applied to model the opera-tion...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Stirling engines - the state of technology development and computational models

    Stirling engines represent a technologically important solution in combined heat and power systems. Their use enables the achievement of over 90 percent efficiency in the management of the primary energy source with a very high durability of the device, mainly due to the lack of contact of the working gas with external factors and a very small number of mechanical components. The use of a Stirling engine may be equally important...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Intelligent Decision Forest Models for Customer Churn Prediction

    Publikacja
    • F. E. Usman-Hamzah
    • A. O. Balogun
    • L. F. Capretz
    • H. A. Mojeed
    • S. Mahamad
    • S. A. Salihu
    • A. G. Akintola
    • S. Basri
    • R. T. Amosa
    • N. K. Salahdeen

    - Applied Sciences-Basel - Rok 2022

    Customer churn is a critical issue impacting enterprises and organizations, particularly in the emerging and highly competitive telecommunications industry. It is important to researchers and industry analysts interested in projecting customer behavior to separate churn from non‐churn consumers. The fundamental incentive is a firm’s intent desire to keep current consumers, along with the exorbitant expense of gaining new ones....

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Training of Deep Learning Models Using Synthetic Datasets

    Publikacja

    - Rok 2022

    In order to solve increasingly complex problems, the complexity of Deep Neural Networks also needs to be constantly increased, and therefore training such networks requires more and more data. Unfortunately, obtaining such massive real world training data to optimize neural networks parameters is a challenging and time-consuming task. To solve this problem, we propose an easy-touse and general approach to training deep learning...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Mathematical Models in Design Process of Ship Bow Thrusters

    Publikacja

    - Rok 2016

    The paper describes an application of simulation models for computer-aided design of ship bow thrusters. Generation of simulation models of ship bow thruster requires development and verifying of mathematical models of system component elements. Using the results of simulation the expert system is able to determine, that the rules of classification societies are met. Design procedures and mathematical models are part of an expert...

  • Mathematical Models in Design Process of Ship Bow Thrusters

    Publikacja

    - Rok 2016

    The presentation is about an application of simulation models for computer-aided design of ship bow thrusters. Generation of simulation models of ship bow thruster requires development and verifying of mathematical models of system component elements. Using the results of simulation the expert system is able to determine, that the rules of classification societies are met. Design procedures and mathematical models are part of an...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • The evaluation of eGlasses eye tracking module as an extension for Scratch

    In this paper we present the possibility of using eGlasses eye tracking module as an extension for Scratch programming tool which is a visual programming language supporting computer skills learning. The main concept behind this project is to setup the interface for rapid interaction design. Eye tracking is a powerful tool for hands free communication but for that requires a dedicated software. This software is rarely tailored...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • On the interspike-intervals of periodically-driven integrate-and-fire models

    We analyze properties of the firing map, which iterations give information about consecutive spikes, for periodically driven linear integrate-and-fire models. By considering locally integrable (thus in general not continuous) input functions, we generalize some results of other authors. In particular, we prove theorems concerning continuous dependence of the firing map on the input in suitable function spaces. Using mathematical...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Zastosowanie wielopoziomowego modelu ruchu dla systemu TRISTAR

    W artykule przedstawiono ideę budowy wielopoziomowego modelu ruchu z uwzględnieniem zastosowania środków Inteligentnych Systemów Transportu, które posłużą do zasilania modeli ruchu danymi pochodzącymi z systemów detekcji parametrów ruchu. Połączenie w jedną strukturę modelu wielopoziomowego z Systemem Planowania Ruchu, który jest realizowany w ramach systemu TRISTAR, pozwoli na wykorzystanie danych pochodzących z automatycznych...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Koncepcja modelu oceny ryzyka rewitalizacji obszarów miejskich

    Publikacja

    - Rok 2013

    Głównym celem artykułu jest zaprezentowanie założeń leżących u podstaw budowy Modelu Oceny Ryzyka (MORA), który ma być wykorzystywany do kontrolowania poziomu i sterowania ryzykiem technicznym projektów inwestycyjnych w ramach zarządzania ryzykiem rewitalizacji urbanistycznej. Jak wskazują dotychczasowe badania, kompleksowy i społeczny charakter rewitalizacji determinuje bowiem powstanie szeregu zagrożeń, mało charakterystycznych...

  • Young’s modulus distribution in the FEM models of bone tissue

    Publikacja

    - Rok 2013

    This paper presents how differences of Young’s modulus in adjacent finite elements typical for organic materials such as bone tissue, influence stress calculating. Emphasizing high computational cost of variable Young’s modulus in parts of the model, where the number of finite elements has been raised, the authors wants to prove that new model of finite element which has variable Young’s modulus in its volume needs to be created....

  • From U2TP Models to Executable Tests with TTCN-3

    Publikacja
    • J. Zander
    • Z. R. Dai
    • I. Schieferdecker
    • G. Din

    - Rok 2005

    The approach towards system engineering according to Model-Driven Architectures (MDA) with code generation derived from model implies also an increased need for research on automation of the test generation process. This paper presents an approach to derive executable tests from UML 2.0 Testing Profile diagrams automatically. In particular, an approach to derive executable tests within the Testing and Test Control Notation (TTCN-3)...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • „Eulerian – Eulerian” versus ,,Eulerian –Lagrangean” models of condensation

    Publikacja

    - Logistyka - Rok 2014

    Liquid phase in the flowing vapor through stages of the steam turbine is the cause of a lot of failures. Nowadays, due to work of steam turbines at partial load, process of homogeneous and heterogeneous condensation still is current. The formation of drops of condensate under conditions other than nominal operation of turbine is a process still unknown. Engineers and designers involved in the development of power station machines...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Multi-level models of transport systems for traffic management

    Publikacja

    The region of Pomorskie uses a variety of tools for forecasting and analysing transport. They can be operated, calibrated and updated with data that will be collected and stored in the TRISTAR system. An initiative of the Department of Highway Engineering of the Gdansk University of Technology is designed to develop and implement an integrated and hierarchical system for forecasting and analysing transport called MST (Multilevel...

  • Module of priorities for public transport vehicles in the TRISTAR system

    Publikacja

    One of the most important elements of the intelligent traffic control systems is the ability to control movement in such a way as to privilege the selected users movement, in particular public transport vehicles. Implemented at the Tri-City the TRISTAR system will also have a module for prioritizing public transport vehicles. The article presents a characteristics of the priority action system: the way of communication with the...

  • Analiza jakościowa nieosobliwego modelu stanowego procesu przepływu

    Publikacja

    W niniejszej pracy omówiono znaczenie modelu w systemach detekcji i izolacji wycieku. Przedstawiono nieosobliwy model stanowy oraz analizę dokładności w zależności od przyjętej metody odwracania macierzy rekombinacji. Zaproponowano metodę aproksymacji modelu poprzez przybliżenie macierzy trójpasmowych diagonalnymi odpowiednikami. Wskazano niebezpieczeństwa wynikające ze stosowania wybranych metod inwersji. Dokonano analizy porównawczej...

  • Konkurs studencki budowy modeli mostów z papieru

    Publikacja

    W artykule przedstawiono relację ze studenckiego konkursu budowy mostów z papieru, który odbył się w Politechnice Gdańskiej. Konkurs wyKOMBinuj mOst bazuje na powszechnie dostępnym materiale, jakim jest papier typu brystol. Wybór papieru jako materiału inżynierskiego podyktowany jest faktem, iż analogia pomiędzy zachowaniem papieru i blachy stalowej umożliwia obserwację mechanizmów zniszczeń charakterystycznych dla konstrukcji...

  • Module architecture as alternative approach to traditional construction processes

    Module architecture today is a special type of building construction process that combines repetitive design, low-cost production based on prefabricated elements and fast erection. Module does not mean the same as modular. In general, module architecture today refers to the design of any system composed of separate components, manufactured before in factory, that can be connected together at the building site much faster than normally....

  • Analiza empirycznego modelu propagacyjnego dla budynków parkingowych

    Publikacja

    - Rok 2014

    Rozwój branży telekomunikacyjnej pozwolił na możliwość realizacji transmisji bezprzewodowej za pomocą fal radiowych. Jednak pociąga to za sobą problemy związane ze zmiennymi warunkami propagacji fal radiowych. Ich złożoność zależy od środowiska propagacyjnego, w którym ta fala się rozchodzi. Aby zaprojektowanie bezprzewodowej sieci wewnątrzbudynkowej stało się możliwe, trzeba dysponować wiedzą na temat danego środowiska propagacyjnego...

  • Strategiczne uwarunkowania w procesie kształtowania modelu biznesu

    Publikacja

    Celem artykułu jest przedstawienie wybranych założeń zarządzania w kontekście tworzenia modeli biznesu. W rozważaniach przyjęto koncepcję łańcucha wartości jako podstawę opracowania modelu biznesu opartego na zdolności do kreowania wartości przez przedsiębiorstwo. Scharakteryzowano podstawowe pojęcia oraz przedstawiono etapy tworzenia wartości i modelu biznesu.

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Przegląd modeli operatorskich w morskich portach jachtowych

    Publikacja

    - Logistyka - Rok 2015

    W ostatnich latach zrealizowano wiele inwestycji w morskich portach jachtowych wzdłuż polskiego wybrzeża Bałtyku. Dzięki temu zwiększył się potencjał ich infrastruktury do świadczenia jachtowych usług logistycznych oraz podwyższania logistycznego poziomu obsługi klientów. W pracy przedstawiono przegląd modeli operatorskich w morskich portach jachtowych, bazując głównie na doświadczeniach niemieckich i polskich. Szczególnie zwrócono...

  • Badania pola magnetycznego modelu okrętu podczas demagnetyzacji

    Przedstawiono system pomiarowy do badania pola magnetycznego modelu okrętu. System ten będzie wykorzystany przy opracowaniu algorytmów demagnetyzacji okrętów wojennych. Omówiono sposób kompensacji zakłóceń magnetycznych występujących w środowisku.

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • The role of EMG module in hybrid interface of prosthetic arm

    Nearly 10% of all upper limb amputations concern the whole arm. It affects the mobility and reduces the productivity of such a person. These two factors can be restored by using prosthetics. However, the complexity of human arm makes restoring its basic functions quite difficult. When the osseointegration and/or targeted muscle reinnervation (TMR) are not possible, different modalities can be used to control the prosthesis. In...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Towards New Mappings between Emotion Representation Models

    Publikacja

    There are several models for representing emotions in affect-aware applications, and available emotion recognition solutions provide results using diverse emotion models. As multimodal fusion is beneficial in terms of both accuracy and reliability of emotion recognition, one of the challenges is mapping between the models of affect representation. This paper addresses this issue by: proposing a procedure to elaborate new mappings,...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • Gniazda przedsiębiorczości w polskim modelu miasta krawędziowego

    Publikacja

    - Rok 2018

    Ostatnie dwie dekady w Polsce to okres dynamicznego rozwoju zarówno sektora małych i średnich przedsiębiorstw, jak i przeobrażeń przestrzeni wokół miast. Rozwój ten nastąpił w okresie transformacji gospodarki po 1989 roku. Przemieszczanie się ludności i podmiotów gospodarczych z miasta centralnego spowodowało, że w niektórych polskich strefach podmiejskich wytworzyły się struktury terytorialne, które określamy jako gniazda przedsiębiorczości....

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Nonlocal Models of Plates and Shells with Applications in Micro- and Nanomechanics

    Publikacja

    - Rok 2022

    Nowadays, the use of small-scale structures in micro/nanomachines has become more and more widespread. The most important applications of such small-sized parts are in micro-electro-mechanical systems (MEMS) as well as nano-electro-mechanical systems (NEMS) as actuators, sensors, energy harvesters. For example, nanosensors are nanoscale devices that measure physical quantities and convert these to signals that can be detected and...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • A review on analytical models of brushless permanent magnet machines

    Publikacja

    This study provides an in-depth investigation of the use of analytical and numerical methods in analyzing electrical machines. Although numerical models such as the finite-element method (FEM) can handle complex geometries and saturation effects, they have significant computational burdens, are time-consuming, and are inflexible when it comes to changing machine geometries or input values. Analytical models based on magnetic equivalent...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • W kierunku zmiennej metafory miasta-miejsca, zdarzenia, krajobrazy. W: Ka- zimierz Wejchert - teoria kompozycji urbanistycznej. Warszawa: Akapit-DTP** 2003 s. 52-61, 3 il. bibliogr. 26 poz. Urbanistyka. Międzyuczelniane Zeszyty Naukowe R. VIII. Red. serii: prof. S. Gzel.

    Publikacja

    - Rok 2003

    W latach 60. XX wieku, w dużej mierze za sprawą koncepcji K. Lyncha, corazwyraźniej zaczęła się wykształcać zmiana w wyobrażeniu miasta, które rozu-miane jest dzisiaj nie tylko jako statyczny wzór, ale jako układ wzajemnychoddziaływań, scena życia społecznego, miejsce zdarzeń i dynamicznych wpływówśrodowiska. Miejsca definiowane są dzisiaj nie tylko w kryteriach kompozycy-jnych, ale także poprzez zdarzenia, interakcje, miejskie...

  • Mentor & Student Reserch Lab

    Relacja z realizacji projektów badawczych przygotowanych w ramach Mentor&Student Research Lab - Urban Transformations 2014

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Programowanie rewitalizacji a planowanie miejscowe - o problemie koordynacji

    Publikacja

    Artykuł dotyczy znaczenia nowego narzędzia planistycznego jakim jest miejscowy plan rewitalziacji. W artykule przedstawiono podstawowe kwestie związane z jego wprowadzaniem w kontekście obecnej sytuacji prawnej

  • Application of MARKAL model to optimisation of electricity generation structure in Poland in the long-term time horizon Part I - concept of the model

    Publikacja

    In this paper, which inaugurates a series of papers on this subject, a concept is proposed of a power system development model with regard to the technological structure of electricity generation in Poland, in the long-term time perspective – until 2060. The model is based on the mathematical structure of the MARKAL optimization package. The paper presents a brief description of the tool used in the model research. In addition,...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • GIS Technology, 3D Models and Mathematical Models as a Tool for Assessing Development Capabilities of Flood Risk Land to Make Arrangements of Municipal Planning Documents

    Publikacja
    • A. Bazan-Krzywoszańska
    • M. Mrówczyńska
    • S. Tront

    - Journal of Ecological Engineering (Inżynieria Ekologiczna) - Rok 2019

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Electroporation in Modern Oncology

    Publikacja

    - Rok 2016

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

  • Tworzenie miejskości po 1990r., Geneza niemieckiej urbanistyki współczesnych założeń mieszkaniowych

    Artykuł jest przyczyną do przypomnienia genezy współczesnej formy niemieckich miejskich struktur mieszkaniowych w kontekście zmian rozumienia ich wymiaru miejskości. Niemiecka myśl urbanistyczna łączy w sobie dwie wyraziste tradycje dwudziestego wieku - Gründerzeit i KlassischeModerne. Pozostaje jednak silnie otwarta na innowację generowaną nie tylko dzięki postępowi technicznemu, ale przede wszystkim poprzez planowanie interdyscyplinarne...

    Pełny tekst do pobrania w portalu

  • The model of photovoltaic phenomenon in thin inhomogeneously organic film

    W pracy przedstawiono model zjawiska fotowoltaicznego w obecności gradientu pułapek nośników ładunku. Zakładając, że długość dyfuzji ekscytonów związana jest z koncentracją pułapek, wykazano, że napięcie fotowoltaiczne silnie zależy od gradientu koncentracji pułapek.

  • Modelling of spirometry - the application for diagnostic purposes

    Publikacja

    - Rok 2008

    The process of the tissue oxygen supply is the fundamental process of the human life. The lung functioning consists of three processes: the ventilation, the perfusion and the diffusion. The paper deals with one of these processes which is the ventilation process. The quality of the pulmonary ventilation has a strong influence on the patient's health condition. Numerous limitations are imposed on conditions of the lung quality measurement,...

    Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym