Filters
total: 51140
filtered: 24512
-
Catalog
- Publications 24512 available results
- Journals 694 available results
- Publishing Houses 89 available results
- People 2183 available results
- Inventions 241 available results
- Projects 564 available results
- Laboratories 39 available results
- Research Teams 107 available results
- Research Equipment 29 available results
- e-Learning Courses 7262 available results
- Events 604 available results
- Offers 1 available results
- Open Research Data 14815 available results
Chosen catalog filters
displaying 1000 best results Help
Search results for: CECHY SUBKETYWNE: WALENCJA I POBUDZENIE
-
Kompetencje przyszłości – metody i wyzwania analizy
PublicationAnaliza przyszłych potrzeb kompetencyjnych – na poziomie gospodarek (gospodarki globalnej oraz krajowych), sektorów i zawodów oraz poszczególnych przedsiębiorstw – jest warunkiem prawidłowego funkcjonowania rynków pracy obecnie i w przyszłości. Wpływa także na funkcjonowanie samych podmiotów rynkowych (przedsiębiorstw, instytucji edukacyjnych i innych organizacji rynku pracy). Znajomość oczekiwań kompetencyjnych jest bowiem determinantą...
-
Ośrodki Leczenia Uzależnień - Programowanie i Projektowanie
PublicationProblematyka projektowania i programowania współczesnych ośrodków leczenia uzależnień jest wyzwaniem dla architektów. Nastał właściwy czas dla powstawania nowych, w pełni skutecznych, funkcjonalnie dopracowanych modelowych ośrodków leczenia i opieki nad osobami uzależnionymi. W związku z tym w niniejszym rozdziale zawarto opis zarysu modelowych koncepcji ośrodków leczenia uzależnień oraz zaprezentowano dwa przykłady projektów magisterskich...
-
Cele,rodzaje i zakres badań rynku
PublicationRynek usług transportowych w Polsce odgrywa bardzo ważną rolę w całej gospodarce i szybko się zmienia, dostosowując się do przemian na otwartym rynku europejskim i światowym. Autorzy książki: - określili podstawowe, teoretyczne problemy badawcze z uwzględnieniem gałęziowych rynków transportowych i wybranych segmentów wyodrębnionych struktur; - wskazali na najważniejsze determinanty przemian na rynku usług transportowych i bieżące...
-
Pomiary geodezyjne linii elektroenergetycznych i odciągów
PublicationZaprezentowano wyniki pomiarów kształtu zwisu przewodu linii elektroenergetycznej w rejonie ul. Sobieskiego 18 w Gdańsku – Wrzeszczu i odciągów masztu na molo w Sopocie.
-
Wymagania i testy dokładnościowe tachimetru TS02plus
PublicationZaprezentowano metodę oceny dokładności tachimetru według normy PN-ISO 17123 oraz wyniki przykładowych pomiarów.
-
Sprzęt i pomiary oraz wymagania dokładnościowe
PublicationPrzedstawiono zagadnienia związane z dokładnością pomiarów, w szczególności pomiarów geodezyjnych. Przedstawiono dokładności pomiarów wybranych instrumentów geodezyjnych i niegeodezyjnych.
-
Zasady doboru i instalowania wyłączników różnicowoprądowych
PublicationW referacie przedstawiono rodzaje i podstawowe parametry wyłączników różnicowoprądowych oraz kryteria ich doboru. Omówiono zasady dobezpieczania wyłączników różnicowoprądowych, ich koordynacji z ogranicznikami przepięć oraz działanie przy prądach odkształconych. Wymieniono obwody, w których instalowanie wyłączników różnicowoprądowych jest obowiązkowe, a w których niezalecane.
-
System wykrywania i przeciwdziałania spoofingowi GPS
PublicationSpoofing w systemach nawigacji satelitarnej jest atakiem elektronicznym, który polega na nieuprawnionej emisji sygnałów stanowiących imitacje rzeczywistych sygnałów odbieranych z satelitów. Powoduje on wyznaczenie nieprawidłowych informacji o czasie, położeniu i prędkości odbiornika. Z uwagi na trudność jego wykrycia, spoofing stanowi poważniejsze zagrożenie niż proste zagłuszanie sygnałów zakłóceniem o dużej mocy (ang. jamming)....
-
Dachy, stropodachy, tarasy. Remonty i wzmacnianie
PublicationKsiążka stanowi studium przypadku usterek i uszkodzen dachów, stropodachów i tarasów. Opisano w niej następstwa realizacji tych elementów z pominięciem zasad wiedzy technicznej, wynikające z błędów i niedociągnięć zarówno projektowych, jak również wykonawczych. Omówiono także koncepcje rozwiązań projektowych naprawy występujących usterek i uszkodzeń.
-
Wykonanie i sterowanie platformą Stewarta-Gougha
PublicationPlatforma Stewarta-Gougha, wynaleziona w 1965 roku, nadal jest popularnym tematem prac inżynierskich i naukowych. Publikacje dotyczą przede wszystkim kinematyki, dynamiki i projektowania platformy. Oryginalna wersja platformy opierała się na siłownikach hydraulicznych. Obecnie coraz częściej są one zastępowane serwomechanizmami. Dzięki temu zwiększono dynamikę górnej platformy. Platforma Stewarta-Gougha z powodzeniem znajduje...
-
Tlenek grafenu i redukowany tlenek grafenu
PublicationGrafen to alotropowa odmiana węgla o grubości jednego atomu. Charakteryzuje się niezwykłą wytrzymałością mechaniczną. W porównaniu z diamentem moduł Younga grafenu (określający sprężystość materiału) jest około 1000 razy większy. Każdy atom węgla w grafenie posiada cztery elektrony walencyjne– trzy z nich biorą udział w tworzeniu wiązań kowalencyjnych z sąsiednimi atomami, ostatni zaś tworzy chmurę zdelokalizowanych elektronów...
-
SYSTEMY I ROZWIĄZANIA ELEMENTÓW LEKKIEJ OBUDOWY
PublicationPrzedstawiono systematykę, wymagania dotyczące lekkich przegród budowlanych stosowanych w budownictwie szkieletowym zarówno przemysłowym jak i obiektów użyteczności publicznej. Opisano materiały, rozwiązania, warunki nadbudowy i renowacji przy zastosowaniu elementów lekkiej obudowy.
-
Procedury odwzorowania i łączenia ontologii dziedzinowych
PublicationW trakcie prac nad rozprawą opracowano oryginalną metodę integracji ontologii na podstawie analizy leksykalnej jej elementów. Zaproponowany algorytm został zaimplementowany w postaci biblioteki w języku Java oraz włączony do systemu OCS. Opracowano również procedury i narzędzia pomocnicze wspierające proces integracji wiedzy, w tym autorską bibliotekę wizualizacji ontologii SOVA.Zaprojektowano i zaimplementowano ontologię bezpieczeństwa...
-
Otrzymywanie i właściwości jonowoprzewodzących materiałów poliuretanowych
PublicationW pracy opisano warunki wytwarzania poliuretanowych materiałów jonowoprzewodzacych domieszkowanych solą LiClO4 oraz zawierających montmorylonit. Otrzymane materiały poddano badaniom spektroskopii FT-IR, mechanicznym oraz termomechanicznym. Przewodnictwo jonowe wyznaczono za pomocą spektroskopii impedancyjnej.
-
Reaktory jądrowe małej i średniej mocy
PublicationOstatnie lata przyniosły wzrost zainteresowaniareaktorami jądrowymi małej i średniej mocy (SMR - ang.Small and Medium Reactors), których moce nie przekraczają700 MW, jako rozwiązania alternatywnego dladużych skomercjalizowanych bloków jądrowych. Obecnierozwijane reaktory małych i średnich mocy mogą konkurowaćz dużymi reaktorami z uwagi na zalety w postaci:1) mniejszej konstrukcji pozwalającej na produkcjęelementów reaktora w nadzorowanych...
-
Metody i zastosowania modelowania tkanki ludzkiej
PublicationArtykuł opisuje możliwości, jakie daje medycynie modelowanie tkanki ludzkiej z wykorzystaniem rzeczywistości wirtualnej i rozszerzonej. Przedstawia on ponadto trzy propozycje zastosowania w praktyce lekarskiej modelowania gruczołu piersiowego. Propozycje te są wynikiem uzgodnień zespołu medyczno-informatycznego (autorów artykułu) i zostały zaplanowane jako realizowane oraz wdrażane w czasie następującym po publikacji artykułu....
-
Analityka hormonów płciowych - problemy i wyzwania
PublicationW pracy przedstawiono informacje o przebiegu poszczególnych etapów procedur analitycznych oznaczania związków endokrynnych z grupy hormonów płciowych w próbkach środowiskowych wraz z opisem trudności, które mogą się pojawić przy optymalizacji warunków oznaczania.
-
Świadomość innowacyjna małych i średnich przedsiębiorstw
PublicationW wielu raportach, przygotowywanych zarówno przez ośrodki polskie, jak i międzynarodowe, innowacyjność polskich przedsiębiorstw jest dość słabo oceniana. W kontekście tworzenia i wdrażania innowacji istotna jest świadomość przedsiębiorców w zakresie konieczności tworzenia odpowiedniej kultury i klimatu organizacyjnego sprzyjającego realizacji procesu innowacyjnego. Należy też podkreślić istotną rolę, jaką w procesie innowacyjnym...
-
Abandoned places I-V, akryl 100x70
PublicationMiędzynarodowa wystawa zbiorowa malarstwa, fotografii i tkaniny, zorganizowana pod egidą Ambasad: Brazylii, Bułgarii, Łotwy, Mozambiku, Meksyku, Panamy, Polski i Południowej Afryki.
-
Dachy i zadaszenia na budowlach publicznych
Publication -
Osobowościowe i sytuacyjne wyznaczniki skuteczności negocjacji
PublicationArtykuł prezentuje główne wyniki analiz dotyczących czynników wpływających na przebieg i efektywność negocjacji. Uwzględnione zostały zartówno osobiste kompetencje negocjatorów, percepcja własnej pozycji negocjacyjnej oraz rodzaj kanału komunikacji, który został wykorzystany w procesie rokowań. Porównano charakterystyke negocjacji prowadzonych twarzą w twarz z negocjacjami on-line.
-
Badania i rozwój technologii ogniw fotowoltaicznych
PublicationW tym roku mija już 60 lat od publikacji Chapina, Fullera i Pearsona dotyczącej krzemowych złącz typu p-n, które mają zdolność do konwersji energii słonecznej na energię elektryczną , ale tak naprawdę przez ostatnie 10-15 lat obserwujemy szczególnie intensywny rozwój w obszarze badań i nowych technologii fotowoltaicznych. Jest on możliwy dzięki przełomowym osiągnięciom w dziedzinie chemii, inżynierii materiałowej, nanotechnologii...
-
Analiza i badania systemu antyspoofingowego GPS
PublicationW rozprawie doktorskiej podjęto problem badawczy, jakim jest przeciwdziałanie spoofingowi w systemie nawigacji satelitarnej GPS. Spoofing oznacza rodzaj ataku elektronicznego, w którym urządzenie, zwane spooferem, przesyła do odbiornika sygnały imitujące te, które są odbierane z satelitów GPS. Odbiór sygnałów imitujących powoduje wyznaczenie nieprawidłowych informacji dotyczących czasu, położenia lub prędkości. Rozprawa obejmuje...
-
Pola i fale elektromagnetyczne w zadaniach
PublicationNiniejsza książka jest owocem wieloletnich doświadczeń grupy nauczycieli akademickich, Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej, kształcących studentów w zakresie techniki mikrofalowej i antenowej oraz telekomunikacji światłowodowej i bezprzewodowej. Praca ta stanowi rozszerzenie i kontynuację podręcznika Podstawy elektromagnetyzmu w zadaniach. Zachowana jest również konwencja prezentacji treści...
-
Ekonomiczne i środowiskowe aspekty skoncentrowanej fotowoltaiki
PublicationW artykule przeanalizowano możliwość wykorzystania promieniowania słonecznego do wytwarzania energii elektrycznej, ze szczególnym uwzględnieniem roli skoncentrowanego promieniowania słonecznego. Skoncentrowana fotowoltaika (CPV), przy użyciu wielowarstwowych ogniw fotowoltaicznych, pozwala na obniżenie kosztów instalacji oraz kosztów wytwarzania energii elektrycznej. Rozwój nowych technologii wytwarzania energii elektrycznej z...
-
Architektura latarni morskich wczoraj i dziś
PublicationLatarnie morskie jako znaki nawigacyjne są niezwykle interesującymi obiektami architektonicznymi. Smukłe formy wynikające z ich funkcji oraz specyficzna lokalizacja sprawiają, że są one charakterystycznymi punktami w krajobrazie nadmorskim. Identyfikują go wizualnie i stają się magnesem przyciągającym turystów. Latarnie morskie, jak wszystkie obiekty korzystające z rozwoju budownictwa i techniki zmieniały swoją formę, nie zmieniając...
-
Prognozowanie upadłości przedsiębiorstw - fakty i mity
PublicationW rozdziale ukazano mity oraz fakty, jakie związane są z wykorzystywaniem modeli prognozowania zagrożenia przedsiębiorstw upadłością. Ponadto na tej podstawie zaprezentowano ich zalety, wady oraz ograniczenia im towarzyszące. Dywagacje na ten temat zostały poprzedzone rysem historycznym, który pełni rolę wprowadzenia do dyskusji. Natomiast końcowe wnioski dotyczą przyszłości i pożądanych kierunków zmian w tym obszarze badawczym.
-
Eksploatacja Przepustów - Aspekty Techniczne I Prawne
PublicationPrzepusty są powszechnie stosowanym elementem infrastruktury komunikacyjnej. Otwarte systemy odprowadzania wód deszczowych wymagają korzystania z przepustów przede wszystkim pod drogami i liniami kolejowymi. W pracy przedstawiono warunki stosowania przepustów które zawarto w obowiązujących przepisach prawnych oraz Polskich Normach. Wskazano również na podstawowe problemy związane z utrzymaniem przepustowości hydraulicznej takich...
-
Diagnostyka Procesów i Systemów DPS`2015
PublicationKonferencję DPS’2015 zorganizowała Katedra Systemów Decyzyjnych i Robotyki na Wydziale Elektroniki Politechniki Gdańskiej wraz z gdańskim oddziałem Towarzystwa Konsultantów Polskich. Współorganizatorami były: Politechnika Warszawska i Uniwersytet Zielonogórski. Patronat nad konferencją objęły najważniejsze obszarowo krajowe instytucje naukowe: Polska Akademia Nauk, Komitet Automatyki i Robotyki, oraz Polskie Stowarzyszenie Pomiarów...
-
PLANOWANIE BEZPIECZNYCH I „ZIELONYCH” SYSTEMÓW KOMUNIKACYJNYCH
PublicationIn order to achieve balanced forms of urban infrastructure, which ensure comfort, safety and spatial order, when designing new solutions it is necessary to adopt a multi-facet approach which will combine everything that the local residents need but will respond harmoniously to the existing cultural landscape. It is therefore necessary to work out complex undertakings for the sake of planning and developing urban space. Coherent...
-
Platforma i aplikacje przetwarzania strumieni danych
PublicationPrzedstawiono uogólniony schemat uzgadniania wymagań dotyczących bezpieczeństwa publicznego i na tej podstawie zaprezentowano koncepcję platformy KASKADA przeznaczonej do analizy strumieni multimedialnych. Opisano metodę wytwarzania i testowania takiej platformy oraz różne możliwości jej wykorzystania. Podano przykłady aplikacji zrealizowanych i wykonywanych na tej platformie.
-
Dewulkanizacja i kompatybilizacja w wytłaczarce dwuślimakowej
PublicationDynamiczny rozwój przemysłu motoryzacyjnego przyczynił się do powstania ogromnej ilości odpadów gumowych, z których aż 80% stanowią zużyte opony samochodowe. Szacunkowe dane wskazują, że na całym świecie rocznie powstaje ponad 17 mln sztuk zużytych opon, z czego w krajach UE wycofywanych z eksploatacji jest prawie 3,3 mln opon samochodowych. W Polsce, wg szacowań Ministerstwa Środowiska, Głównego Urzędu Statycznego oraz Oddziału...
-
Rozpoznawanie osób i zdarzeń: Zakres badań
PublicationRozpoznawanie osób i zdarzeń, analiza strumieni wielomadalnych, cyfrowe przetwarzanie sygnałów.
-
Zarządzanie uczelnią. Koncepcje i współczesne wyzwania
PublicationTematem książki jest analiza wybranych koncepcji zarządzania uczelnią oraz propozycje rozwiązań, które byłyby najlepsze w dynamicznym, niepewnym i nieprzewidywalnym współczesnym otoczeniu. Autor opiera się na wynikach własnych badań przeprowadzonych w polskich publicznych uczelniach technicznych oraz na wybranych statystykach dotyczących szkolnictwa wyższego. Rozważania te stanowią inspirację do zaprezentowania dwóch nowych koncepcji:...
-
Rozpoznawanie osób i zdarzeń: Charakterystyka algorytmów
PublicationRozpoznawanie osób i zdarzeń, analiza strumieni wielomadalnych, cyfrowe przetwarzanie sygnałów.
-
Konstrukcje i zastosowania współczesnych silników Stirlinga
PublicationW pracy omówione zostały przyczyny rosnącego zainteresowania komercyjnego wykorzystania silników Stirlinga. Scharakteryzowane zostały podstawowe typy silników Stirlinga ze względu na układ przestrzeni roboczej i cylindrów. W pracy przedstawione zostały przykłady współczesnych konstrukcji tych silników, dokonano również analizy aktualnych i planowanych zastosowań silników Stirlinga. Omówiono podstawowe zalety i wady wykorzystania...
-
Projekt i budowa uniwersalnego sterownika programowalnego
PublicationArtykuł opisuje projekt i realizację niskobudżetowego ale zarazem funkcjonalnego i uniwersalnego kompaktowego sterownika programowalnego PLC (ang. Programmable Logic Controller) oraz dedykowanej aplikacji narzędziowej umożliwiającej jego elastyczne oprogramowanie. Przedstawiany sterownik bazuje na jednostce centralnej w postaci 32-bitowego mikrokontrolera ARM firmy STMicroelectronics oraz wyposażony jest w standardowe peryferia...
-
I Triennale Sztuki Pomorskiej, Sopot 2013
PublicationKatalog towarzyszący wystawie, która odbyła się w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie w terminie 26.01 – 3.03. 2013 roku. Publikacja liczy 92 strony i zawiera 68 reprodukcje prac i noty biograficzne i teksty krytyczne w języku polskim i angielskim. ISBN 978-83-61270-55-3.
-
Pomiary satelitarne torów tramwajowych - cz. I
PublicationStosowanie metod pomiarowych geodezji tradycyjnej do określania przebiegu trasy kolejowej lub tramwajowej wymaga jej podziału na mniejsze części, które są rozpatrywane oddzielnie. Staje się to źródłem dodatkowych błędów, a całościowa ocena dokładności wykonania danego układu geometrycznego jest bardzo utrudniona. Alternatywą dla tego rozwiązania może być wykorzystanie precyzyjnych pomiarów satelitarnych opartych o systemy GPS i...
-
Problemy doboru i instalowania wyłączników różnicowoprądowych
PublicationPrzedstawiono klasyfikację wyłączników różnicowoprądowych oraz zasady ich doboru i instalowania w instalacjach elektrycznych. Omówiono czynniki wpływające na prawidłowe działanie wyłączników i zwrócono uwagę na błędy popełniane przy ich stosowaniu. Wymieniono obwody, w których instalowanie wyłączników różnicowoprądowych jest obowiązkowe, a w których niezalecane. Zwrócono uwagę na ich dobezpieczanie oraz koordynację z ogranicznikami...
-
Marketing i inżynieria w projektach rynkowych
PublicationOmówiono rolę marketingu w projektach rynkowych i jego związki z inżynierią w procesie tworzenia wartości dla klientów. Scharakteryzowano istotę biznesu, wykazując rosnące skomplikowanie oraz współzależność działań na współczesnym rynku. Omówiono pojęcie marketingu oraz funkcje inżynierii w procesie oferowania wartości klientom. Wskazano podstawowe obszary, w których występują powiązania inżynierii z rynkiem i marketingiem. Określono...
-
Inwestycje i metody badania ich efektywności
PublicationW czasach dynamicznego postępu technologicznego i ekonomicznego pojęcie "inwestycji" w obszarze funkcjonowania każdego z przedsiębiorstw nabrało szczególnego znaczenia. Aby firma mogła przetrwać i rozwijać się na rynku, poza sprawnością bieżącego działania powinna realizować czynności określone przedsięwzięciami inwestycyjnymi, które wykazywać powinny wysoką efektywnością. To właśnie one mogą prowadzić do zmian z nadwyżek w papiery...
-
Jedno- i dwuwarstwowe organiczne ogniwa fotowoltaiczne
PublicationOmówiona została zasada działania organicznych ogniw fotowoltaicznych na przykładzie ogniw jedno- i dwuwarstwowych. Przedstawione zostały procesy prowadzące do fotogeneracji swobodnych nośników ładunku w układach organicznych, ze szczególnym uwzględnieniem procesu dyfuzji oraz dysocjacji ekscytonu na złączu dwóch materiałów. Przytoczone zostały podstawowe wyrażenia na wartość napięcia fotowoltaicznego dla układów jedno- i dwuwarstwowych...
-
Dwukołowy pojazd balansujący – budowa i sterowanie
PublicationPojazdy elektryczne cieszą się coraz większym zainteresowaniem, jako nowa forma transportu. W artykule opisano kontynuację prac nad dwukołowym pojazdem balansującym, jako alternatywę dla rowerów elektrycznych. Jego cechy charakterystyczne to umiejscowienie napędów oraz sposób poruszania. Okazuje się, że jest to również złożony obiekt sterowania, dla którego zaprojektowano dwa układy regulacji: klasyczny z regulatorem PID i hierarchiczny...
-
Budowanie zespołu wirtualnego - zasady i wyzwania
PublicationArtykuł dotyczy tworzenia i współpracy w zespole wirtualnym, który jest zaangażowany w realizację konkretnego celu, najczęściej projektu, wymagającego współdziałania osób rozproszonych geograficznie i / lub organizacyjnie, komunikujących się głównie za pomocą technologii IT. Zaprezentowano charakterystykę wirtualnej współpracy z uwzględnieniem zalet i zagrożeń wynikających z ograniczenia komunikacji bezpośredniej. Na podstawie...
-
Polityka ekologiczna Armenii, Azerbejdzanu i Gruzji
PublicationArtykuł charakteryzuje politykę ekologiczną rządów Armenii, Azerbejdżanu i Gruzji
-
Powstanie i przebudowy Ratusza Starego Miasta
PublicationPrace konserwatorskie i adaptacje prowadzone w latach 90. pozwoliły na dokonanie kilku odkryć istotnych dla architektonicznej historii ratusza. Odkryto dawne stropy i elementy konstrukcyjne ścian. Potwierdziły się hipotezy J. Habeli oparte na rysunkach Helda, dotyczące pierwotnego układu pomieszczeń we wschodniej części parteru, natomiast w części zachodniej przebieg oryginalnych ścian okazał się nieco odmienny. Forma stropu odkrytego...
-
Park w metropolii – perspektywy i paradoksy
PublicationCelem artykułu jest ukazanie znaczenia parków miejskich w budowaniu wizerunku metropolii, oraz podkreślenie potrzeby przewartościowania poglądów dotyczących szeroko pojętego krajobrazu miasta. Na tle ogólnych rozważań o potrzebie i podejściu do ochrony otwartego krajobrazu miejskiego zaprezentowano kilka pozytywnych przykładów działań miast na rzecz przywracania świetności terenów zielonych i rekreacyjnych, lub ich tworzenia na...
-
Magazynowanie energii elektrycznej i gospodarka wodorowa
PublicationW artykule dokonano przegl ą du aktualnych technologii magazynowania energii elektrycznej oraz zestawiono uzyskiwane parametry w aspekcie zastosowa ń w zasobnikach systemowych. Przedstawiono studium mo ż liwo ś ci magazynowania energii z odnawialnych ź róde ł energii (O Ź E) w zasobnikach akumulatorowych i elektrowniach szczytowo-pompowych w Polsce. Omówiono tak ż e mo ż liwo ś ci wykorzystania...
-
Wytwarzanie energii elektrycznej - diagnoza i terapia
PublicationW artykule przeanalizowano stan i dalszy rozwój krajowego sektora wytwarzania energii elektrycznej w świetle najnowszych raportów Międzynarodowej Agencji Energetycznej, wskazujących potencjalne trendy i perspektywy w światowej energetyce. Na tle przewidywanego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną wskazano na możliwość istotnego ograniczenia emisji CO2 drogą zastąpienia przestarzałych, nieefektywnych...