Filters
total: 2213
filtered: 1649
-
Catalog
- Publications 1649 available results
- People 120 available results
- Inventions 1 available results
- Projects 37 available results
- Laboratories 9 available results
- Research Teams 19 available results
- Research Equipment 1 available results
- e-Learning Courses 350 available results
- Events 27 available results
Chosen catalog filters
displaying 1000 best results Help
Search results for: MODELE DOSKONALENIA PROCESÓW
-
Obliczenia hydrauliczne
PublicationZasady obliczeń hydraulicznych. Modele obliczeń. Przewody ciśnieniowe. Przewody grawitacyjne.
-
Doskonalenie logistycznego łańcucha dostaw w usługach w ujęciu relacyjnym
PublicationW literaturze zagadnienia związane z modelami doskonałości zarządzania łańcuchem dostaw, modelami zarządzania relacjami, modelami doskonałości EFQM oraz obszarami logistycznymi funkcjonują rozłącznie. Opracowany model w postaci MAPY RELACJI pozwala na pokazanie jak wyglądają korelacje między obszarami logistycznymi, obszarami działalności w odniesieniu do modeli doskonałości EFQM, modelami doskonałości zarządzania łańcuchem dostaw...
-
Zintegrowane sterowanie stężeniem tlenu w oczyszczalni ścieków
PublicationNapowietrzanie jest jednym z najważniejszych i najdroższych procesów w oczyszczalni ścieków. Powodem tego są: różne skale czasowe w dynamice wewnętrznej procesów i elementów związanych z napowietrzaniem, mieszany charakter zmiennych steruących, przyjmujących wartości zarówno ciągłe, jak i dyskretne, ograniczenia czasowe na możliwości włączania dmuchaw powietrza, nieliniową dynamikę rozpuszczonego tlenu i systemu napowietrzania,...
-
Jak rozpoznać potencjalnego bankruta?
PublicationW artykule przedstawiono polskie i zagraniczne modele oceny zagrożenia przedsiębiorstw upadkiem.
-
Zastosowanie koagulantów żelazowych do uzdatniania barwnych wód podziemnych w procesach hybrydowych- koagulacja, mikrofiltracja
PublicationW publikacji przedstawiono wyniki badań w skali ułamkowo technicznej nad uzdatnianiem barwnych wód podziemnych z zastosowaniem procesów hybrydowych (koagulację i mikrofiltrację). Przedstawiono skuteczność procesów w zależności od rodzaju i dawki koagulanta.
-
Identyfikacja oczekiwań pracowników jako element zarządzania jakością w zwiększaniu konkurencyjności podmiotów gospodarczych
PublicationW niniejszej publikacji autorzy zaprezentowali kluczowe aspekty związane z identyfikacją głównych grup determinant elementarnych w obszarze pracy i zatrudnienia. Na podstawie przeprowadzonych badań wśród respondentów z województwa pomorskiego zidentyfikowano dwanaście podstawowych grup czynników wpływających na satysfakcję pracowników z wykonywanej pracy. Obszary wraz z determinantami elementarnymi mogą stanowić źródło wiedzy dla...
-
Technology audit tool for strategic innovation in SME
PublicationWymagania stawiane przez współczesny rynek wraz z jego wyzwaniami i zagrożeniami potrzebują ciągłej aktywności małych i średnich przedsiębiorstw w obszarze doskonalenia ustawicznego oraz innowacji po to, by przetrwać we współczesnym konkurencyjnym świecie. Referat prezentuje praktyczne podejścia poprawiające równowagę głównych czynników rynkowych, tj. jakości, ceny i elestyczności jako głównych wskaźników konkurencyjności. Audyt...
-
Ciągłe doskonalenie w zarządzaniu ciągłością działania
PublicationPrzedsiębiorstwa chcąc osiągnąć przewagę konkurencyjną poszukują nowych sposobów wyróżnienia się na rynku. Starają się doskonalić swoje procesy i zapewnić im ciągłość. Oznacza to, że powinny one zarządzać ciągłością działania. Jednak samo utrzymanie ciągłości działania nie wystarczy, aby móc sprawnie funkcjonować na dynamicznie zmieniającym się rynku. Celem artykułu jest przedstawienie powiązań pomiędzy ciągłym doskonaleniem oraz...
-
Doskonalenie obsługi autonomicznej maszyn produkcyjnych przez operatorów na przykładzie firmy X
PublicationGłównym tematem artykułu jest przedstawienie kluczowych propozycji w zakresie doskonalenia obsługi autonomicznej maszyn produkcyjnych przez operatorów na przykładzie producenta farb proszkowych przedsiębiorstwa X. Dzięki pełnemu zaangażowaniu operatorów w obsługę techniczną, będzie możliwe w przedsiębiorstwie X poprawienie w znaczący sposób niezawodności parku maszynowego co wpłynie na zredukowanie kosztów utrzymania ruchu....
-
Możliwości wdrożenia strategicznej karty wyników w Instytucie Oceanologii Polskiej Akademii Nauk w Sopocie.
PublicationAutorzy wskazują strategiczną kartę wyników jako instrument doskonalenia zarządzania instytutem naukowo-badawczym, na przykładzie Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie. W opracowAniu podjęto próbę implementacji tej metody w zakresie każdej z czterech perspektyw strategicznej karty wyników, formułując uprzednio cele strategiczne IO PAN. Wskazano także związki przyczynowo-skutkowe sformułowanych celów szczegółowych działalności ze...
-
O modelach numerycznych przęseł mostów zespolonych
PublicationW referacie przedstawiono przegląd podstawowych modeli numerycznych przęseł mostów zespolonych możliwych do wykonania w środowisku komercyjnych systemów MES. Pokazano zastosowanie elementów belkowych, powłokowych i bryłowych oraz konsekwencje przyjętych założeń. Zdaniem autorów proste modele belkowo-powłokowe najlepiej nadają się do stosowania w procesie projektowym. Modele bardziej zaawansowane mogą służyć do prac eksperckich...
-
Strategic risk modelling in highway engineering = Modelowanie ryzyka strategicznego w inżynierii drogowej
PublicationRyzyko strategiczne w inżynierii drogowej wybranego kraju związane jest realizacją celów strategicznych funkcjonowania kraju, jakimi są: ochrona życia i zdrowia uczestników ruchu drogowego, ochrona krytycznej infrastruktury i wzmocnienie systemu ratownictwa. Przedstawiono przegląd koncepcji modelowania ryzyka w ruchu drogowym, wykorzystywanych do budowy narzędzi do podejmowania decyzji strategicznych dla potrzeb bezpieczeństwa...
-
Wybrane problemy finansowania inwestycji energetycznych na lokalnych rynkach energii
PublicationPrzedstawiono problemy finansowania inwestycji na lokalnych rynkach energii. Przedstawiono modele finansowania inwestycji energetycznych.
-
Analiza doświadczalna wpływu średnicy pręta na przyczepność w teście pull-out
PublicationW artykule zaprezentowano analizę doświadczalną przyczepności, która miała na celu ocenę wpływu średnicy pręta na przyczepność w probie pull-out. Ponadto zweryfikowano wybrane modele analityczne wyznaczające wytrzymałość przyczepności w stosunku do otrzymanych rezultatów z testów. Z wykonanej analizy wynika, że średnica pręta istotnie wpływa na zachowanie przyczepności. Przytoczone modele w rożnym stopniu zbieżności oszacowują...
-
Współczesne cykle wytwarzania oprogramowania
PublicationPraca omawia inne stosowane współcześnie cykle wytwórcze. Do dyskusji wybra-ne zostały modele, których wykorzystanie przynosi satysfakcjonujące rezulta-ty (wytwarzanie obiektowe, ponowne użycie oprogramowania z wykorzystaniemkomponentów i wzorców, ponowna inżynieria systemów), podejścia, których sto-sowanie nie jest oceniane jednoznacznie (jak to ma miejsce w wypadku metody-ki SSM Checklanda) oraz modele uważane, obok wymienionych,...
-
Application of Syntactic Pattern Recognition Approach in Design and Optimisation of Group Machining Systems
PublicationRozwinięto koncepcję budowy zoptymalizowanych struktur systemów wytwarzania grupowego spektrum części z wykorzystaniem modelu analizy syntaktycznej sekwencji operacji ich procesów technologicznych. Określono formułę metryki odległościowej opisu stopnia zróżnicowania marszrut indywidualnych procesów oraz testowano jej skuteczność w aspekcie eksploracji wielowymiarowych danych i klasteryzacji obiektów wg cech wymagań technologicznych....
-
Strategie informatyzacji przedsiębiorstw
PublicationRozdział ma za zadanie zwięzłe wprowadzenie do problematyki zarządzania procesowego przedsiębiorstwem. Wymienionymi kierunkami usprawniania procesów w organizacji są: minimalizacja strat (Lean Management), minimalizacja zmienności na wyjściu z procesu (Six Sigma) i automatyzacja informatyczna: podejmowania decyzji, realizacji działań, ewidencji stanów gospodarczych i przesyłu informacji. Podstawą wszystkich metodyk poprawy procesów...
-
Z historii Katedry Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji
PublicationW pracy przedstawiono rozwój badań naukowych w katedrze Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji z zakresu technologii maszyn obróbki skrawaniem i obrabiarek. Zamieszczono wyniki badań procesów obróbki wykańczjącej, nagniatania, docierania, obróbki drewna w tym procesów precyzyjnego cięcia.
-
Modelowanie z wykorzystaniem pakietu symulacyjnego AweSim.
PublicationZaprezentowano możliwości wykorzystania pakietu AweSim dla modelowania procesów o charakterze losowym oraz stochastycznym. Szczegółowo opisano sposoby definiowania procesów oraz ich parametrów, a następnie przedstawiono metody komponowania scenariusza zachowań tych procesów w całościowym ujęciu systemowym. Zwrócono uwagę na metodologię opisywania pojedyńczego procesu w aspekcie konstrukcji całości systemu. Zrealizowano praktyczny...
-
Theoretical models of the torque of mechanical losses in the pump used in a hydrostatic drive
PublicationPrzedstawiono modele teoretyczne i matematyczne momentu strat mechanicznych występujących w pompie o stałej teoretycznej wydajności qPt na obrót wału (o stałej teoretycznej objętości roboczej VPt) bądź o zmiennej geometrycznej wydajności qPgv na obrót wału (o zmiennej geometrycznej objętości roboczej VPgv). Modele mają służyć badaniom laboratoryjnym i symulacyjnym strat energetycznych w pompie umożliwiającym ocenę sprawności energetycznej...
-
Kategoria doskonałości w szkolnictwie wyższym
PublicationCel: Zaakcentowanie miejsca i znaczenia kategorii doskonałości w zarządzaniu instytucjami szkolnictwa wyższego oraz określenie uwarunkowań towarzyszących jej zastosowaniom. Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: Wykorzystano metodę studium literatury wg koncepcji zaproponowanej przez J. Creswella. Wnioski i rekomendacje płynące z rozważań oparto, przede wszystkim, na podejściu indukcyjnym. Wyniki/wnioski: Przedstawiono czynniki...
-
Electronic and ionic relaxations in oxide glasses
PublicationDokonano przeglądu procesów relaksacyjnych w szkłach wykazujących elektronowy i elektronowo-jonowy charakter przewodnictwa elektrycznego. Na podstawie badań impedancyjnych przedstawiono klasyfikację szkieł o mieszanym elektronowo-jonowym przewodnictwie. Wskazano na zalety metody tarcia wewnętrznego do badań procesów relaksacyjnych w szkłach tlenkowych.
-
Przemijająca trwałość miasta.
PublicationOmówiono kryzys współczesnego miasta i próby jego przezwyciężenia reprezentowane w koncepcji zrównoważonego rozwoju miasta. Przedstawiono podstawowe cechy procesów rozwoju miasta i prób sterowania nimi, zwracając uwagę na zagadnienia podejścia całościowego, kontekstualnego oraz chroniczności i cykliczności tych procesów. Omówiono całościową koncepcję rewitalizacji struktur miejskich.
-
Podstawy ustalania zakresu systemu zarządzania jakością.
PublicationW artykule przedstawiono informacje dotyczące zasad, którymi należy kierować się ustalając zakres działalności organizacji objęty systemem zarządzania jakością. Omówiono problematykę procesów zlecanych innym organizacjom na zasadzie outsourcing'u, w tym głównie lokalizacja i zasady nadzorowania tych procesów zgodnie z wymaganiami normy ISO 9001.
-
Theoretical and mathematical models of the torque of mechanical losses in a hydraulic rotational motor for hydrostatic drive
PublicationW pracy przedstawiono modele teoretyczne i matematyczne momentu strat mechanicznych występujących w silniku hydraulicznym obrotowym o stałej teoretycznej chłonności qMt silnika na obrót wału (o stałej teoretycznej objętości roboczej VMt silnika) i o zmiennej chłonności qMgv = bM qMt na obrót wału (o zmiennej geometrycznej objętości roboczej VMgv silnika). Modele mają służyć badaniom laboratoryjnym i symulacyjnym strat energetycznych...
-
Współczesne wyzwania bezpieczeństwa narodowego – Zarządzanie kryzysowe, wojna informacyjna w cyberprzestrzeni, rzeczywistość wirtualna
PublicationPrzedmiotem niniejszej monografii są zgodnie z tytułem: zarządzanie kryzysowe, wojna informacyjna w cyberprzestrzeni i rzeczywistość wirtualna. Monografia ma charakter interdyscyplinarny i została poświęcona wybranym aspektom bezpieczeństwa narodowego. Jej celem jest ukazanie współczesnych wyzwań, które obecnie stawia bezpieczeństwu narodowemu dynamicznie zmieniający się świat. Szczególnie ważnym czynnikiem umożliwiającym zapewnienie...
-
Koncepcja pomiaru jakości obsługi klienta w zakładach opieki zdrowotnej.
PublicationNiniejsza rozprawa doktorska poświęcona jest problematyce zarządzania jakością w systemach gospodarczych. Dotyczy ona szczególności metodyki pomiaru jakości obsługi klienta w zakładach opieki zdrowotnej. Ustawiczna transformacja systemów opieki zdrowotnej, zarówno w Polsce i na świecie, jednocześnie niedostatek opracowań, dotyczących zarządzania jakością w opiece zdrowotnej (szczególnie w przychodniach), dowodzi konieczności poszukiwania...
-
Zagadnienia inżynierii ruchu w sieciach NGN bazujących na IMS
PublicationSpełnienie wymagań dotyczących szybkości i dokładności dostarczania informacji powoduje konieczność wprowadzenia i poprawnego zaprojektowania sieci telekomunikacyjnych następnej generacji. W tym celu należy wskazać i zastosować odpowiednie modele ruchowe i metody inżynierii ruchu, czemu poświęcono niniejszą pracę. W pracy zaprezentowano standaryzację i architektury koncepcji IMS (IP Multimedia Subsystem) oraz bazujących na niej...
-
Wpływ przekształceń struktury sieci ulicznej na sprawność funkconowania transportu indywidualnego w miastach
PublicationZwiązki pomiędzy wybranymi kierunkami przekształcania sieci ulicznej i zagospodarowania przestrzennego a funkcjonowaniem transportu indywidualnego. Przykładowe modele ruchu w miastach.
-
Elektryczny kalibrator elektrod redox
PublicationW artykule przedstawiono elektryczny kalibrator elektrod redox. Przedstawiono jego elektryczne modele zastępcze oraz matematyczną analizę jego właściwości metrologicznych.
-
Dressing method in matter + radiation quantum models
PublicationRozważane są modele typu Dicka i Jaynes-Cummings'a, i obliczono widmo zaburzonego modelu Dicka. Wyprowadzono równania łańcuchowe ubierania.
-
Effective dielectric constant of two phase systems: Application to mixed conducting systems
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań spektroskopii impedancyjnej systemów dwufazowych oraz ich porównanie z wynikami oczekiwanymi przez różne modele.
-
STRATEGIA DOBORU PROCESU PRODUKCYJNEGO WG. REAKCJI NA ZAMÓWIENIA KLIENTA
PublicationW opracowaniu poruszono zagadnienie doboru strategii wytwarzania w zakresie procesu produkcyjnego. W ramach tego zagadnienia dokonano podziału procesów produkcyjnych wg różnych kryteriów. Skupiano się na podziale procesów wg. reakcji na zamówienia klienta. Przedstawiono pokrótce najistotniejsze cechy charakteryzujące tego typu procesy. By móc określić strategię w zakresie procesu produkcyjnego zestawiono kryteria wyboru procesu...
-
Generation of Optimal Process Plan Alternatives for ManufacturingMechanical Components
PublicationOmówiono aktualny stan wiedzy dotyczący wykorzystania systemów komputerowo wspomaganego projektowania procesów technologicznych - CAPP. Przedstawiono problemy związane z integracją systemów CAPP z systemami CAD. Omówiono założenia dla generowania optymalnych wariantów procesów wytwarzania z zastosowaniem modułów technologicznych tzw. features, wg metody gałęzi i ograniczceń (ang. branch-and-bound).
-
Instalacja napowietrzająca w oczyszczalni ścieków
PublicationBiologiczne oczyszczanie ścieków (obok procesów mechanicznych i chemicznych) stanowi podstawową grupę procesów związanych z właściwą pracą oczyszczalni ścieków. Jednym z nich jest napowietrzanie ścieków, którego nieodłącznym elementem jest instalacja napowietrzająca. Jej dokładne poznanie jest możliwe dzięki budowie modelu matematycznego, jego weryfikacji i identyfikacji parametrów.
-
Doskonalenie strumienia wartości
PublicationPrezentowane podejście do Mapowania Strumienia Wartości jest spójne z innymi pozycjami literaturowymi w tym zakresie. Jednak moje dziesięcioletnie doświadczenie zdobywane w toku kilkudziesięciu projektów wskazało mi dodatkowe kierunki analiz, które warto przeprowadzić już na etapie diagnozowania stanu istniejącego przedsiębiorstwa. To co prezentuję w niniejszej książce, to coś co nazywam „rozszerzonym mapowaniem”. Uważam bowiem,...
-
Symulacje ochrony przeciwnapięciowej w instalacjach niskiego napięcia
PublicationPrzedstawiono utworzone w programie Matlab Simulink modele ograniczników przepięć niskiego napięcia oraz podano wyniki symulacji typowych układów ochrony przeciwprzepięciowej.
-
Zastosowanie koagulantów żelazowych do uzdatniania barwnych wód podziemnych w procesach hybrydowych - koagulacja, mikrofiltracja
PublicationW publikacji zaprezentowano wyniki badań wykonanych w skali ułamkowo technicznej nad zastosowaniem procesów hybrydowych (koagulację i technikami membranowymi - mikrofiltrację) do usuwania barwy, wywołanej obecnością związków humusowych, z wód podziemnych. Przedstawiono skuteczność procesów w zależności od rodzaju i dawki koagulanta, jak również od stopnia natlenienia uzdatnianej wody.
-
Suburbanizacja w procesie rozwoju miasta post-socjalistycznego
PublicationArtykuł dotyczy miejsca procesów suburbanizacyjnych w przekształceniach miasta post-socjalistycznego. Omówiono w nim m.in. różne aspekty i rodzaje procesów suburbanizacyjnych, w tym na tle specyficznych uwarunkowań rozwojowych miasta polskiego. W artykule zawarto także refleksje na temat zagrożeń dla przestrzeni polskich miast wiążących się z procesem suburbanizacji.
-
HCI and the economics of user experience
PublicationRodział przezentuje możliwości rozwinięcia zakresu tradycyjnych badań HCI (Human-Computer Interaction) o zagadnienia ekonomiczne, związane z jakością usług on-line, postrzeganą przez użytkownika/klienta. Praca zawiera modele jakości usług on-line oparte na elementach marketingu relacji i na wykorzystaniu ekonomicznych determinant zachowań konsumenckich w usługach on-line. Rozdział prezentuje modele projektowania i rozwoju przykładowych...
-
Measurement of noise parameter set in the low frequency range: requirements and instrumentation.
PublicationOpisano dwa podstawowe szumowe modele metrologiczne czwórnika: ze źródłami szumów odniesionymi do wejścia i ze zwarciowymi prądami szumów. Parametry szumowe opisujące modele zawierające korelację pomiędzy prądami i/lub napięciami są mierzone przy zastosowaniu metod bezpośrednich i pośrednich. Przedstawiono kilka technik redukcji szumów własnych systemu pomiarowego. Szerzej zaprezentowano dwukanałowy system do pomiaru szumów z komputerowym...
-
Oczyszczanie wód opadowych. Separacja wskazana
PublicationProblem zanieczyszczeń wód opadowych. Znaczenie procesów. Wskazanie skutecznego rozwiązania.
-
Footbridges, numerical aproach
PublicationW artykule zamieszczono przegląd symulacji numerycznych kładek dla pieszych. Został on podzielony na trzy części(modele MES, obciążenie tłumem, odpowiedź mostu).
-
Concept for Perfecting the Marketing of New Technologies at Gdańsk University of Technology
PublicationThe chapter discusses the problem of improving the use of modern marketing achievements in the development and offering of new technologies, based on the experience of the Gdansk University of Technology (PG). Were discussed the concept, features, benefits and conditions of modern marketing, as well as the essence of the new technologies and ways of transferring them from scientific research units to the economy. Presented past...
-
Projekty jako narzędzia osiągania celów strategicznych przedsiębiorstwa
PublicationPrzy założeniu dobrze opracowanych koncepcji strategicznych w tym misji, wizji i celów strategicznych, wyniki realizowanych projektów powinny składać się na osiągniecie celów strategicznych. Przy założeniu dobrze opracowanych koncepcji strategicznych w tym misji, wizji i celów strategicznych, wyniki realizowanych projektów powinny składać się na osiągniecie celów strategicznych. Na tej podstawie podjęto próbę identyfikacji przyczyn...
-
Studenci wobec pracy - porównanie opinii osób studiujących w Polsce i w Finlandii
PublicationW artykule podjęto próbę scharakteryzowania opinii i oczekiwań wobec pracy studentów polskich i fińskich. Materiał empiryczny pozyskano metodą sondażową, w oparciu o ankietę przeprowadzoną wśród studentów uczelni w Polsce i Finlandii. Wśród wniosków z badania, podkreślić należy przede wszystkim wysoki poziom identyfikacji z uczelnią i wydziałem u studentów polskich oraz ich chęć do doskonalenia kwalifikacji; obawę o znalezienie...
-
Metodyka badawcza z wykorzystaniem wskaźnika całkowitej efektywności wyposażenia
PublicationW opracowaniu przedstawiono metodykę oceny tzw. wskaźnika całkowitej efektywności wyposażenia (OEE). W pierwszej części omówiono wskaźnik OEE i jego budowę oraz zaprezentowano ogólny schemat postępowania w celu obliczenia jego wartości, natomiast dalsza część pracy zawiera studium przypadku. Szczególnym aspektem przeprowadzonej analizy był charakter zakładu produkcyjnego, ponieważ dotyczył on produkcji małoseryjnej oraz wytwarzania...
-
Pomiary szumów i zakłóceń
PublicationPraca zawiera uzasadnienie potrzeby doskonalenia techniki pomiarów szumów i zakłóceń, zwłaszcza sygnałów losowych - zarówno ergodycznych jak i niestacjonarnych, z wykorzystaniem sprzętu komputerowego. Przedstawione zostały uwarunkowania aparaturowe mające zasadniczy wpływ na algorytmiczne wyznaczanie wielkości charakteryzujących szumy i zakłócenia po procesie ich digitalizacji. Podane zostały także przykładowe zastosowania wspomaganych...
-
Równolegle przebiegające procesy separacji pianowej jonów Al(III), Cu(II) i Zn(II) z roztworów ich mieszanin
PublicationMetody flotacji jonowej i precypitacyjnej należą do procesów separacji pianowej, wykorzystujących zdolność selektywnej adsorpcji niektórych składników roztworu na powierzchni międzyfazowej gaz – ciecz. Do zalet separacji pianowej zalicza się m.in. niewysokie koszty inwestycyjne i eksploatacyjne oraz wysoką skuteczność w obróbce roztworów rozcieńczonych. Celem pracy jest ocena wpływu kluczowych parametrów na wydajność i przebieg...
-
Czynniki kształtujące skuteczność outsourcingu w podmiotach leczniczych
PublicationProblem badawczy podjęty przez autorów tej książki można więc sformułować następująco: Jakie procesy podlegają outsourcingowi i jakie czynniki decydują o ich skuteczności w szpitalach w Polsce? W konsekwencji celem badawczym przyjętym w niniejszej pracy jest identyfikacja procesów zlecanych na zewnątrz w polskich szpitalach wraz z czynnikami warunkującymi ich skuteczność. Celem utylitarnym jest zaś opracowanie metody umożliwiającej...