Filters
total: 1809
-
Catalog
- Publications 1597 available results
- Journals 1 available results
- People 53 available results
- Inventions 4 available results
- Projects 21 available results
- Laboratories 2 available results
- Research Teams 2 available results
- e-Learning Courses 112 available results
- Events 9 available results
- Open Research Data 8 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: METODA DOPASOWANIA RODZAJÓW
-
Teoria mechanizmów i dynamika maszyn, W, Mechatronika, Inżynierskie, sem4, lato 21/22 (PG_00008954
e-Learning CoursesZapoznanie studenta z najważniejszymi pojęciami teorii mechanizmów i maszyn. Przeglądu rodzajów mechanizmów. Wprowadzenie pojęć analizy strukturalnej. Prezentacja wybranych metod wyznaczania położeń, prędkości i przyspieszeń. Prezentacja metod dynamiki mechanizmów. Wprowadzenie do zagadnień drgań swobodnych i wymuszonych układów dyskretnych.
-
Technologia budowy okrętów II (O:098011n)_Behilil_Inż. BOiJ-S6_Niest. (P+L)_ (2021-2022)
e-Learning CoursesProjekt: Na podstawie danej sekcji płaskiej zostanie wykonana analiza, pod względem poszczególnych procesów jej wytwarzania. Laboratorium: Głównym celem jest zapoznanie się z różnych rodzajów procesów technologicznych stosowanych podczas wytwarzania kadłuba statku w warunkach laboratoryjnych.
-
Kinematyka i dynamika maszyn, Wykład, Mechatronika, Inżynierskie, sem3, zima 22/23 (PG_00055405)
e-Learning CoursesZapoznanie studenta z najważniejszymi pojęciami teorii mechanizmów i maszyn. Przeglądu rodzajów mechanizmów. Wprowadzenie pojęć analizy strukturalnej. Prezentacja wybranych metod wyznaczania położeń, prędkości i przyspieszeń. Prezentacja metod dynamiki mechanizmów. Wprowadzenie do zagadnień drgań swobodnych i wymuszonych układów dyskretnych.
-
Metody pomiarowe stosowane na platformach powietrznych w badaniach geologicznych
PublicationW pracy przedstawiono metody pomiarowe stosowane w pomiarach geologicznych z zastosowaniem platform powietrznych, takich jak samoloty, śmigłowce i bezpilotowe pojazdy (UVA). W wykrywaniu różnego rodzaju złóż bogactw mineralnych stosowana jest metoda magnetometryczna, elektromagnetyczna oraz grawimetryczna.
-
Zastosowanie transformacji STFT z oknem analizującym o zmiennej długości w pomiarze impedancji elektrodowej metodą ciągłego skanowania częstotliwościowego
PublicationPrzedstawiona została nowa metoda pomiaru impedancji elektrodowej. Wykorzystuje ona jako pobudzenie niestacjonarny sygnał napięciowy, którego częstotliwość jest logarytmiczną funkcją czasu. Zastosowanie transformacji STFT do analizy napięciowego sygnału pobudzenia i odpowiedzi prądowej umożliwia wyznaczenie widma impedancyjnego.
-
Circumferential temperature distribution during pool boiling of R 141b onhorizontal modified tubes.
PublicationZaproponowano własną bierną, metodę intensyfikacji przejmowania ciepła w obszarze górnej tworzącej rurki w celu zminimalizowania obwodowego rozkładu temperatury. Metoda polega na naniesieniu aluminiowej warstwy porowatej tylko na części powierzchni rurki - właśnie w obszarze górnej tworzącej.
-
Zdalna diagnostyka tafli szklanej z zastosowaniem transformaty falkowej.
PublicationPrzedstawiono próbę zastosowania metody transformacji falkowej sygnałów do zdalnej diagnostyki stanu tafli szklanej. Dokonano analizy metody pod kątem optymalizacji typów falek. Metoda może znaleźć zastosowanie w konstrukcji akustycznych detektora pęknięcia szyby stosowanych w systemach alarmowych.
-
Differential cross section minima in elastic scattering of electrons fromzinc
PublicationZostały obliczone położenia minimów różniczkowych przekrojów czynnych na sprężyste rozpraszanie elektronów na atomach cynku. Metoda obliczeniowa oparta jest na równaniach relatywistycznej mechaniki kwantowej. Wyniki obliczeń zostały porównane z ostatnimi danymi doświadczalnymi grupy z Uniwersytetu Belgradzkiego.
-
Influence of local bush wear on properties of water lubricated marine stern tube bearings
PublicationW artykule przedstawiono propozycję metody obliczania łożysk ślizgowych smarowanych cieczą o niskiej lepkości (wodą) w których doszło do lokalnego zużycia panwi. Proponowana metoda uwzględnia sprężystą deformację panwi (model EHL) oraz zmianę geometrii będącą wynikiem zużycia.
-
Energetyczne ujęcie działania komór spalania okrętowych silników spalinowych tłokowych i turbinowych
PublicationPrzedstawiono propozycję wartościowania (ilościowego określenia) działania komór spalania tłokowych i turbinowych silników spalinowych z uwzględnieniem zachodzących w nich takich rodzajów przemiany energii jakimi są ciepło i praca. Przedstawione rozważania bazują na fakcie, że w komorach spalania tego rodzaju silników spalinowych zachodzi przekształcanie energii chemicznej zawartej w dostarczonym do niej paliwie (ściślej – energii...
-
Karolina Lademann Mgr
People -
Alicja Konczakowska prof. dr hab. inż.
People -
Natalia Stawicka-Morawska dr inż.
PeopleMgr inż. Natalia Stawicka-Morawska pracuje na Politechnice Gdańskiej od października 2017 r. na stanowisku Asystenta, na Wydziale Inżynierii Mechanicznej i Okrętownictwa (poprzednio: Wydziale Mechanicznym), w Instytucie Mechaniki i Konstrukcji Maszyn (poprzednio: Katedrze Mechaniki i Mechatroniki).Prowadzona przez nią działalność naukowa dotyczy dziedziny nauk technicznych w dyscyplinie naukowej budowa i eksploatacja maszyn. Główną...
-
Environmentally-Safe Cold Recycling of Asphalt Pavements in Poland
PublicationArtykuł przedstawia metodę recyklingu na zimno z zastosowaniem jednoczesnego dodatku cementu portlandzkiego i emulsji asfaltowej. Metoda przydatna do rehabilitacji zniszczonych nawierzchni drogowych. Warstwy po recyklingu charakteryzują się sztywnością i podatnością. Przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych i terenowych.
-
O możliwości upraszczania obliczeń na wstępnych etapach projektowania elektrowni statków towarowych
PublicationW referacie przedstawiono uproszczoną metodę określania zapotrzebowania na energię elektryczną w określonych stanach eksploatacji statków towarowych, celem doboru wiel-kości i ilości `źródeł energii elektrycznej. Metoda może być stosowana na wstępnych eta-pach projektowania siłowni okrętowych.
-
Algorithm for searching out similar ships within expert system of computer aided preliminary design of ship power plant
PublicationW pracy zaprezentowano algorytm wyszukiwania statków podobnych zaimplementowany w hybrydowym systemie wspomagania projektowania wstępnego siłowni okrętowej na podstawie nowych funkcji podobieństwa oraz zaadaptowanych z literatury. Do wyszukiwania statków podobnych została zastosowana metoda optymalizacji wielokryterialnej ważonych zysków.
-
Boundary value problems for systems of functional differential equations
PublicationPraca dotyczy przybliżonych rozwiązań zagadnienia brzegowego dla funkcyjnych równań różniczkowych 2-go rzędu. Podano numeryczne algorytmy na wyznaczenie tego rozwiązania i warunki dostateczne, przy których metoda jest zgodna i zbieżna. Podano też konstrukcję metody dowolnego rzędu.
-
A new class of eigenfunction expansion methods for fast frequency-domain analysis of waveguides
PublicationZaprezentowano nową technikę szybkiego obliczania charakterystyk dyspersyjnych falowodów z niejednorodnym wypełnieniem. Metoda ta oblicza przybliżone wartości stałej propagacji dla wymaganej częstotliwości, bazując na bardziej dokładnych wyliczeniach rozkładu pola i stałej propagacji dla kilku wybranych punktów częstotliwości.
-
Pomiary grubości cienkich warstw metodą modulacji chromatycznej.
PublicationTematem artykułu jest pomiar grubości struktur cienkowarstwowych szerokostosowanych w optoelektronice, transparentnych warstw dielektrycznych. Grubość jest najistotniejszym parametrem warstwy i determinuje jej właściwościoptyczne. Metoda pomiaru grubości cienkich warstw powinna być bezkontaktowa, nieniszcząca, niekosztowna oraz odporna na zakłócenia
-
Chromatic monitoring technique for thickness measurementof thin transparent films.IV Workshopon Atomic and Molecular Physics.
PublicationW pracy opisano nową technikę monitorowania grubości cienkich warstw podczas procesu ich syntezy. Jest to optyczna metoda oparta na zdegenerowanej analizie widmowej tzw. modulacji chromatycznej. Umożliwia ona precyzyjny ciągły pomiar zmian grubości wzrastających warstw stosowanych w optyce.
-
Non contact multiband method for emissivity measurment.
PublicationW pracy omówiona została metoda bezkontaktowego wielopasmowgo pomiaru emisyjności. W oparciu o opracowany algorytm zbadany został wpływ poszczególnych elementów systemu i czynników zakłócających na dokładność wyznaczania emisyjności. Wyniki modelowania umożliwiają także ocenę dokładności całego systemu pomiarowego.
-
Reparatur eines beschdigten Doppelmantel Stahlbehlters.
PublicationOmówiono technologię napraw płaszcza wewnętrznego w zbiorniku dwupłaszczowym. Płaszcz został uszkodzony, utracił lokalnie stateczność w wyniku błędu w przeprowadzaniu próby wodnej. Oryginalna metoda naprawy - zastosowanie wtłaczania hydraulicznego - wydatnie uprościło naprawę zmniejszając zakres elementów, które należało wymienić.
-
Monitoring of deep foundation deflection in model experiments by means of a magnetic method: theoretical study.
PublicationZaproponowano oryginalną nieinwazyjną metodę pomiaru ugięcia pali bocznie obciążonych niespoistymi i małospoistymi gruntami suchymi lub wilgotnymi. Metoda ma zastosowanie do pomiaru ugięcia pali i ścian szczelnych oraz określania położenia innych fundamentów lub elementów zagłębionych w gruncie.
-
SZACOWANIE ZAWARTOŚCI BENZO(a)PIRENU W PYLE ZAWIESZONYM PM10 W AGLOMERACJI TRÓJMIEJSKIEJ ZA POMOCĄ WIELOWYMIAROWEJ REGRESJI LINIOWEJ=ESTIMATION OF BENZO(A)PYRENE CONTENT IN SUSPENDED DUST PM10 IN TRI-CITY AGGLOMERATION USING MULTIDIMENSIONAL LINEAR REGRESSION
PublicationW pracy przedstawiono próbę oszacowania przy pomocy wielowymiarowej regresji liniowej modelu empirycznego opisującego czynniki wpływające na zawartość B(a)P w pyle zawieszonym PM10 w Aglomeracji Trójmiejskiej w latach 2008-2011. Na przestrzeni tych lat średnioroczne stężenie B(a)P w PM10 wzrosło ponad dwukrotnie i ponad trzykrotnie przewyższa poziom docelowy. Z przeprowadzonych analiz wynika, że główną przyczyną wzrostu stężenia...
-
Model czynnikowy drugiego stopnia jakości informacji rynkowych
PublicationCelem pracy jest przedstawienie modelu pomiarowego jakości informacji rynkowych jako modelu czynnikowego drugiego rzędu. Do otrzymania tego modelu użyto konfirmacyjnej analizy czynnikowej. Uzasadnienie utworzenia modelu drugiego stopnia stanowiło wysokie skorelowanie czterech, pierwotnie założonych, czynników w modelu pomiarowym pierwszego rzędu oraz przesłanki merytoryczne. Rozpatrywane czynniki pierwszego rzędu to rzetelność,...
-
Analysis of guided wave propagation in adhesive joints of steel rods
PublicationThe aim of the study is the elastic wave propagation in adhesive joints of metal rods that are one of the simplest kind of glue connections. They are consisted of two metal members and an adhesive layer joining two parts together. The analysis is directed to technical diagnostics of such type of connections. Longitudinal and transversal guided waves were excited in prepared joints. Signals of propagating waves were registered in...
-
Probabilistyczna ocena wrażliwości stanów granicznych konstrukcji inżynierskich na imperfekcje geometryczne i materiałowe
PublicationTematem pracy jest analiza probabilistyczna wrażliwości mechanicznej odpowiedzi konstrukcji inżynierskich na imperfekcje geometryczne oraz zmianę własności materiałów. Z tematem tym ściśle związany jest problem estymacji niezawodności konstrukcji, również szeroko opisany w rozprawie. W pracy dokonano przeglądu metod wykorzystywanych w analizie probabilistycznej oraz zaproponowano procedury wykorzystujące te metody w analizie wrażliwości...
-
Konwersja komunalnych osadów ściekowych w nawóz organiczny w systemach trzcinowych
PublicationDla małych i średnich oczyszczalni ścieków ciekawą alternatywą może być metoda wykorzystująca systemy trzcinowe do jednoczesnego odwadniania i stabilizacji osadów. Metoda ta jest powszechnie znana i wykorzystywana w wielu krajach europejskich, np. we Francji, w Dani, a także w Szwecji, Norwegii, Hiszpanii i we Włoszech. W Polsce, w skali technicznej, systemy trzcinowe pracują m.in. na terenie konwencjonalnej oczyszczalni ścieków...
-
Podstawy kardiografii impedancyjnej
PublicationMetoda kardiografiii imedancyjnej, którą stworzono i stosowano w badaniach układu krążenia w warunkach ekstremalnych (...) dynamicznie się rozwija i coraz częściej wykorzystuje się ją w różnych obszarach praktyki lekarskiej. Opisano możliwości zastosowania techniki imedancyjnej w badaniu układu krążenia.
-
Nowy wskaźnik właściwości redox - pojemność warstwy podwójnej
PublicationW artykule przedstawiono koncepcję nowej metody pomiaru właściwości redox roztworów wodnych. Metoda ta sprowadza się do pomiaru wartości pojemności warstwy podwójnej, której wartość zależy od stężenia jonów formy utlenionej i zredukowanej, znajdujących się w badanym roztworze wodnym.
-
Selection of measurement frequency in Mott-Schottky analysis of passive layer on nickel
PublicationPrzedstawiono zależności Mott'a - Schottky'ego dla różnych częstotliwości pomiarowych. Kształt uzyskanych zależności zależy od doboru tych częstotliwości. Związane jest to z tym, że stężenie defektów w warstwie pasywnej zależy od doboru częstotliwości. Metoda DEIS pozwala na uniknięcie tych niedogodności.
-
Effect of extracting time and temperature on yeild of gelatin from different fish offal
PublicationCelem pracy było określenie optymalnych warunków otrzymywania żelatyny z różnych rodzajów odpadów powstających podczas obróki wstępnej lub przetwarzania surowców rybnych. Wydajność ekstrakcji żelatyny w 45°C z surowych skór łososia i kręgosłupów wynosiła 71-75% oraz 86% ze skór łososia wędzonego. W przypadku skór z marynowanego i solonego śledzia przemianie do żelatyny ulegało w tych warunkach około 100% kolagenu. Optymalny czas...
-
Produkcja energii w Unii Europejskiej przy wykorzystaniu biomasy stałej i odpadów komunalnych
PublicationOmówiono wykorzystanie biomasy stałej i odpadów komunalnych do produkcji energii w Unii Europejskiej (UE-25). Przedstawiono ogólny stopień wykorzystania różnych rodzajów energii odnawialnej. Dość szczegółowo omówiono wykorzystanie biomasy stałej oraz odpadów komunalnych jako nośników energii odnawialnej w poszczególnych krajach UE. Biomasa stała i odpady komunalne stanowią największy udział w strukturze produkcji energii przy...
-
Ex situ XANES, XPS and Raman studies of poly(3,4-ethylenedioxythiophene) modified by iron hexacyanoferrate
PublicationPraca dotyczy materiału hybrydowego złożonego z polimeru elektroaktywnego poli(3,4-etylenodioksytiofenu) i Błękitu Pruskiego. Wykonano pomiary spektroskopowe z użyciem technik: spektrometrii fotoelektronów wzbudzonych promieniami X (X-ray Photoelectron Spectroscopy (XPS)), spektroskopii absorpcyjnej struktury przykrawędziowej (X-ray Absorption Near Edge Structure (XANES)) oraz spektroskopii mikro-Ramana. Przeprowadzone badania...
-
Model matematyczny zespołu produkcyjnego reformingu katalitycznego benzyn do celów operatywnego sterowania produkcją rafinerii nafty
PublicationPrzedstawia się model matematyczny zespołu produkcyjnego reformingu katalitycznego benzyn, wchodzący w skład modelu matematycznego problemu operatywnego sterowania produkcją rafinerii nafty. Model ten pozwala wyznaczać na poziomie operatywnego sterowania produkcją rafinerii bieżące zadania produkcyjne dla zespołu reformingu katalitycznego benzyn, którego celem jest wytwarzanie z wybranych frakcji benzynowych tzw. reformatu o podwyższonej...
-
A short pictorial history of orthodox and unorthodox hydrodynamic marine propulsors.
PublicationReferat przedstawia historię rozwoju wybranych hydrodynamicznych pędników okrętowych, poczynając od czasów prehistorycznych. Prekursorem pędników jest ludzka dłoń - prymitywny ale skuteczny płat nośny. Koncepcja płata nośnego używanego w różnych konfiguracjach jest podstawą działania niemal wszystkich pędników okrętowych. W referacie opisano szczegółowo koła łopatkowe, będące w zasadzie zwielokrotnionymi wiosłami, pędniki cykloidalne...
-
Czy należy bać się E?
PublicationW ciągu ostatnich lat nastąpił gwałtowny rozwój rynku żywnościowego. Producenci chcąc utrzymać się na rynku dopasowują się do nowych wymagań i rosnących potrzeb konsumenta. Duża konkurencja w branży żywnościowej zmusza wytwórców do ciągłego obniżania kosztów produkcji przy jednoczesnym zachowaniu atrakcyjności wyrobu. Obecnie można kupić niemal wszystko: kilka rodzajów chleba, masła, serów, wędlin i... czego tylko dusza zapragnie....
-
Premie i dyskonta w wycenach przedsiębiorstw
PublicationGłównym celem artykułu jest ukazanie rodzajów i zasad stosowania korekt w wycenie przedsiębiorstw. Na podstawie literatury przedmiotu zaprezentowano wyniki badań dotyczące różnych koncepcji kalkulacji premii oraz dyskont, ich poziomów i czynników je kształtujących. Zaznaczono, iż podczas ich stosowania w wycenie spółki do każdego przypadku należy podchodzić indywidualnie i uwzględniać jego charakterystykę. W drugiej części opracowania...
-
Tworzenie i wykorzystanie bazy wzorców zmian chorobowych
PublicationPrzedstawiono bazy danych zbudowane na potrzeby systemu wspomagania badan medycznych oraz aplikacje je wykorzystujace. Szczególna uwaga poswiecona została bazie danych wzorców medycznych, której rozmiar czyni ja jedna z wiekszych baz stosowanych w dziedzinie. Artykuł zawiera obszerny przeglad zgromadzonych w bazie przypadków chorobowych, zestawionych według rodzajów schorzen oraz według miejsca wystapienia schorzenia. Konstrukcja...
-
Analiza porównawcza bloku jądrowego z reaktorem EPR i AP1000 w zestawieniu z krajowymi elektrowniami konwencjonalnymi
PublicationW niniejszej pracy opisane i porównane zostały dwa współcześnie proponowane na świecie bloki jądrowe III generacji - z reaktorem EPR oraz AP1000. Dokonano opisu elementów obiegu pierwotnego, rozmieszczenia i technologii budynków oraz stosowanych rodzajów zabezpieczeń. Dodatkowo zaprezentowano konkurencyjność danego reaktora na tle innych oraz przedstawiono aktualne i planowane prace związane z budową omawianych reaktorów. W drugiej...
-
Zastosowanie metody podziału i ograniczeń w wielokryterialnym problemie podziału hw/sw do implementacji algorytmów kryptograficznych
PublicationW niniejszej pracy przedstawiono zastosowanie metody podziału i ograniczeń B&B (ang. Branch and Bound) do problemu podziału funkcjonalności między sprzęt i oprogramowanie. Metoda B&B daje rozwiązanie optymalne, ma jednak wykładniczą złożoność obliczeniową. Przyspieszenie uzyskiwane jest na drodze eliminacji nierokujących gałęzi w przestrzeni poszukiwań, a jej kluczowym elementem jest definicja funkcji ograniczenia dolnego. W niniejszej...
-
Method using bilinear transformation for measurement of impedance parameters of a multielement two-terminal network
PublicationArtykuł przedstawia metodę identyfikacji parametrów impedancyjnych obiektów modelowanych dwójnikami. Metoda wykorzystuje właściwości przekształcenia biliniowego pozwalającego na przedstawienie impedancji obiektu jako funkcji każdego z parametrów obwodu zastępczego z osobna. Odwrotne przekształcenie biliniowe pozwala na wyznaczenie wartości każdego parametru na podstawie pomiaru impedancji na jednej częstotliwości dobranej dla...
-
Detection methods of dynamic spammer's behavior
PublicationPoczta elektroniczna ze względu na swoją naturę jest bardzo podatna na zjawisko spamu. Oddzielanie spamu od dobrych wiadomości jest zadaniem żmudnym i pracochłonnym. Dlatego jest rzeczą istotną opracowanie skutecznej metody walki ze spamem uwzględniającej nie tylko aktualne metody działania spamerów, ale również wzięcie pod uwagę dynamicznych aspektów zmieniających się stale ich zachowań.Artykuł opisuje metodę klasyfikacji wiadomości...
-
Nonlinear Backstepping Ship Course Controller
PublicationStatek, jako obiekt sterowania charakteryzuje się nieliniową manewrową funkcją opisującą. Metoda backstepping jest jedną z metod, które mogą być wykorzystane w procesie projektowania nieliniowych układu sterowania kursem statków. Metoda została zastosowana w celu zaprojektowania dwóch konfiguracji nieliniowych regulatorów kursu.Regulatory zostały przebadane w układach regulacji kursu statku. Jedna z konfiguracji w fazie projektowania...
-
Resynchronizacja serca - badania symulacyjne
PublicationSercowa terapia resynchronizująca jest obecnie szeroko stosowaną metodą leczenia pacjentów z zaburzeniami rytmu serca. Pomimo dość dużej popularności, jaką cieszy się ta metoda, problem nadal stanowi właściwa kwalifikacja pacjentów do leczenia oraz ocena skuteczności terapii. Badaniu przydatności do oceny mechanicznej pracy serca poddana została metoda impedancyjna. Synchroniczna praca serca powoduje lokalne zmiany rozkładu przewodności...
-
Corrosion monitoring of selected metals in artificial seawater by harmonic synthesis method
PublicationPrzedstawiono podstawy teoretyczne nowej metody elektrochemicznej nazwanej metodą syntezy harmonicznej (SH). Metoda jest oparta na pomiarach pierwszych trzech składowych harmonicznych prądu generowanego przez korodującą elektrodę po pobudzeniu sinusoidalnym sygnałem napięciowym bardzo niskiej częstotliwości. Na tej podstawie rekonstruowana jest dyskretna quasi-stacjonarna charakterystyka polaryzacyjna elektrody. Jej analiza numeryczna...
-
Napędy dźwigowe
e-Learning CoursesRozmaitość rodzajów dźwignic wymaga ich wstępnego omówienia.Tematem kursu są mechanizmy napędowe dźwignic: podnoszenia, jazdy, obrotu i zmiany wysięgu. Zostaną omówione rozwiązania konstrukcyjne, metody obliczeń elementów mechanizmów, w tym - dobór silnika.W zarysie omówione zostaną przepisy dotyczące projektowania i eksploatacji napędów dźwignicowych.
-
Hydraulika i Pneumatyka
e-Learning CoursesNa wykładzie omawiane są podstawy teoretyczne napędu hydraulicznego i pneumatycznego, proste układy spotykane w praktyce oraz elementy wchodzące w skład tych układów. Przedstawione są także przykłady zastosowań obu rodzajów napędu w budowie maszyn oraz ich wady i zalety w porównaniu z innymi rodzajami napędu.
-
ENHANCE Hybrid method of optimization using of a swarm intelligence and Nelder-Mead's method as a method to improve efficiency of an ORC Microturbine
ProjectsProject realized in Instytut Maszyn Przepływowych PAN, Gdańsk according to 2015/17/N/ST8/01782 agreement from 2015-03-16
-
International Representation of S-Modular Knowledge Base in RKaSeA System
PublicationNiniejszy artykuł przedstawia nową metodę reprezentacji wiedzy ontologicznej wyrażonej w logice opisowej. Metoda ta, nazwana G-Cart została zaimplementowana w nowo utworzonym systemie zarządzania wiedzą RKaSeA. Artykuł opisuje podstawowe założenia metody oraz praktyczne zagadnienia związane z jej implementacją.
-
Bond graph modeling of the new generation engine cooling systems = Zastosowanie metody grafów wiązań do modelowania nowej generacji układów chłodzenia silników spalinowych
PublicationW referacie szczegółowo opisano modele wymiany ciepła i przepływów w układzie chłodzenia. Metoda grafów wiązań okazała się szczególnie użyteczną dla modelowania skomplikowanych systemów energetycznych o różnych postaciach energii. Jako przykładu użyto obiegu chłodzenia silnika badawczego na hamowni silnikowej.
-
Reflektancyjny pulsoksymetr mocowany na klatce piersiowej
PublicationPulsoksymetria to nieinwazyjna i nowoczesna metoda badania wysycenia krwi tlenem oraz pulsu. Istnieją dwie metody pomiaru: transmisyjna i reflektacyjna, różniące się wzajemnym położeniem źródła światła i fotodetektora. Niniejszy artykuł przedstawia pierwszą fazę projektu reflektancyjnego pulsoksymetru mocowanego na klatce piersiowej.
-
Hybrid technique for the analysis of scattering from periodic structures composed of irregular objects
PublicationW pracy zaproponowano nową metodę hybrydową do badania zjawiska rozpraszania fali elektromagnetycznej na strukturach periodycznych złożonych z obiektów rozpraszających o nieregularnym kształcie. Zaprezentowana metoda została wykorzystana do badania własności nowych struktur falowych. Uzyskane wyniki numeryczne zostały zweryfikowane eksperymentalnie.
-
Indoor Air Quality and Thermal Comfort in Naturally Ventilated Low-Energy Residential Houses
PublicationRozdział omawia jakość powietrza i termiczny komfort w naturalnie wentylowanych energooszczędnych budynkach mieszkalnych. Obliczenia wykonano metoda elementów skończonych dla wentylacji naturalnej. Uwzględniono 2 różne położenia wlotów powietrza oraz system grzewczy kaloryferowy i podłogowy. Wyniki MES porównano z doświadczeniami.
-
Construction of highly stable parallel two-step Runge-Kutta methods for delay differential equations
PublicationW pracy pokazano, że każda A-stabilna dwukrokowa metoda Rungego-Kutty dla równań różniczkowych zwyczajnych rzędu p1 i rzędu etapowego q=p1 może być uogólniona do P-stabilnej metody dla równań różniczkowych z opóźnieniem zbieżnej jednostajnie z rzędem p=p1.
-
application of linear quadratic regulator (lqr) for nonlinear systems based on the parameter sensitivity
PublicationMetoda LQR jest znaną metodą optymalizacyjną dla liniowych układów sterowania. W referacie przedstawiono oryginalny algorytm dotyczący zastosowania tej metody dla nieliniowych układów sterowania przy wykorzystaniu analizy wrażliwości układu. Algorytm ten poddany jest weryfikacji na przykładzie układu sterowania napędu statku.
-
Zastosowanie regresji liniowej do analizy obciążeń cieplnych elektrociepłowni
PublicationZaproponowana metoda analizy zapotrzebowania na ciepło wykorzystuje wyznaczone metodą regresji liniowej współczynniki i planowane stopniodni w okresie prognozy. Przedstawiono wyniki zastosowania metody do analizy obciążeń w przykładowym miejskim systemie ciepłowniczym. Wykorzystano dane o obciązeniach dobowych i przedstawiono prognozę wygasłą.
-
An additional result of Monsuur`s paper about intrinsic consistency thres-hold for reciprocal matrices
PublicationArtykuł dotyczy zagadnienia szeregowania czynników z wykorzystaniem metody porównywania parami. Pokazuje, że metoda logarytmicznych najmniejszych kwadratów, stosowana w procesie aproksymacji macierzy ocen w celu obliczenia uszeregowania nie powoduje utraty wagi w przeciwieństwie do powszechnie stosowanej metody maksymalnej wartości własnej.
-
Determination of electrode impedance by means of exponential chirp signal.
PublicationPrzedstawiona została nowa metoda pomiaru impedancji elektrodowej. Jako pobudzenie zastosowany został niestacjonarny sygnał napięciowy, którego częstotliwość jest ekspotencjalną funkcją czasu. Zastosowanie zmodyfikowanej któtko-czasowej transformaty Fouriera (STFT) w analizie napięciowego pobudzenia i odpowiedzi prądowej pozwala na otrzymanie widma impedancyjnego.
-
Fast synthesis of coupled-resonator filters.
PublicationZaproponowana została nowa, szybko zbieżna technika syntezy macierzy sprzężneń filtrów wykorzystujących rezonatory sprzężone. Metoda jest sformułowana jako nieliniowy problem najmniejszych kwadratów, optarty o zera i bieguny zwarciowej impedancji wejsciowej i wyjściowej oraz wartości własnych macierzy sprzężeń i jej podmacierzy.
-
Zdalna diagnostyka tafli szklanej z zastosowaniem elementów analizy sygnałów Hilberta.
PublicationPrzedstawiono zastosowanie elementów metody transformacji sygnałów Hilberta do zdalnej diagnostyki stanu tafli szklanej. Efekt pęknięcia tafli jest wykrywany z użyciem analizy Hilberta dźwięku odbieranego przez mikrofon. Metoda znalazła zastosowanie do konstrukcji akustycznego detektora pęknięcia szyby stosowanego w systemach alarmowych.
-
Stability analysis of two-step Runge-Kutta methods for delay differential equations
PublicationW pracy badana jest własność stabilności dwukrokowej metody Rungego-Kutty względem liniowego równania testowego o zespolonych współczynnikach. Udowodniono, że jeśli pewne warunki są spełnione to każda A-stabilna dwukrokowa metoda Rungego-Kutty zastosowana do równania różniczkowego z opóźnieniem jest P-stabilna.
-
A risk-based method for ship safety assessment at the preliminary designstage
PublicationPraca zawiera wyniki badań dotyczących opracowania metody do analizy bezpieczeństwa statku w warunkach krytycznych. Metoda oparta jest na podejściu systemowym do oceny bezpieczeństwa, formalnej ocenie bezpieczeństwa FSA i hydromechanice okrętu. Podano przykłady oceny ryzyka utraty statku w warunkach krytycznych.
-
Stepwise development of distributed interactive simulation systems.
PublicationMetoda krokowa pozwala na budowanie wydajnych i skalowalnych systemów symu-lacji rozproszonej obiektów rzeczywistych jak np. pojazdy terenowe, samocho-dy i śmigłowce. Dzięki uwzględnianiu parametrów operacyjnych oraz parametrównarzędzi wizualizacyjnych możliwe jest znaczne ograniczenie liczby komunika-tów przesyłanych między obiektami.
-
Poszukiwanie metody odbudowy oficyn gdańskich kamienic
PublicationNa przykładzie wybranego kwartału zabudowy Głównego Miasta w Gdańsku, przedstawiona została metoda tworzenia nowej zabudowy w historycznym mieście. W dotychczasowych koncepcjach odbudowy Gdańska była ona pomijana, gdyż wchodziła w głąb kwartału. W artykule przedstawiono także główne założenia proponowanej metody.
-
Analiza systemu zasilania trolejbusów z wykorzystaniem metody Monte Carlo
PublicationW rozprawie przedstawiono model symulacyjny układu zasilania sieci trolejbusowej oparty na metodzie Monte Carlo. Przeprowadzono eksperymentalną weryfikację opracowanej metody obliczeniowej. Zaprezentowano przykładowe zastosowanie modelu symulacyjnego. Opracowana metoda może być wykorzystana dla celów analizy układów zasilania trakcji trolejbusowej i tramwajowej.
-
Ryszard Katulski prof. dr hab. inż.
People -
Analiza technologiczności konstrukcji uchwytów obróbkowych
PublicationPrzedstawiono propozycje oceny technologiczności konstrukcji specjalnych uchwytów obróbkowych. Przyjęto kryteria ilościowe oceny cech użytkowych i technologicznych, głownie w aspekcie montażu oprzyrządowania. Zaproponowana metoda może być szczególnie przydatna podczas projektowania obiektów technicznych przez mniej doświadczonych konstruktorów lub w procesie kształcenia mechaników technologów.
-
Kształtowanie pojemności interfejsu radiowego WCDMA/FDD w sieci UMTS o strukturze hierarchicznej
PublicationW artykule przedstawiono wyniki badań symulacyjnych mechanizmu przenoszenia pojemności pomiędzy komórkami w różnych warstwach hierarchicznej struktury komórek w sieci UMTS. Opisywana metoda zarządzania obciążeniem może być przydatna do zwiększenia efektywności wykorzystania zasobów radiowych. Sieć komórkowa została zaimplementowana na cyfrowej mapie Gdańska.
-
Growth and characterization of chalcopyrite nanocrystals: beyond conventional thin films
PublicationPrzedstawiona została sucha metoda wytwarzania na podłożach stałych kryształów chalkopirytu zawierających miedź z wykorzystaniem prekursorów metalicznych. Dzięki odpowiedniemu doborowi parametrów nakładania otrzymano zarówno nanokryształy oraz polikrystaliczne struktury submikronowe jak i makroskopowe klastry. Zamieszczona została charakterystyka wytworzonych materiałów otrzymana techniką mikroskopii skaningowej.
-
Ograniczenie wpływu odkształcenia napięcia sieci na dokładność pomiaru impedancji uziemień urządzeń elektroenergetycznych
PublicationW pracy przedstawiono propozycję nowej metody pomiaru impedancji rozległych uziemień urządzeń elektroenergetycznych. Metoda ta pozwala ograniczyć wpływ odkształcenia napięcia sieci na błędy pomiaru impedancji. Badania i obliczenia błędów przeprowadzone zostały dla wybranych typów odkształceń krzywej napięcia i różnych parametrów obwodu badanego.
-
Decomposition of duet instrument sounds. W: [CD-ROM] International Sympo-sium of Musical Acoustics. ISMA MEXICO CITY. Mexico City, 9-13 December 2002. Mexico City: Escuela Nacional de Musica UNAM**2002, 10 s. 4 rys. 2 tab. bibliogr. 15 poz. Dekompozycja duetów muzycznych.
PublicationW referacie zaprezentowany został algorytm separacji nagrań duetów muzycz-nych. Metoda separacji oparta została na algorytmie FED, przy pomocy któregomożliwa jest ekstrakcja części harmonicznych sygnałów. Ponadto wykorzystanyzostał algorytm estymacji częstotliwości podstawowej oparty na korelacjiskrośnej, w celu estymacji częstotliwości dekomponowanych harmonicznych.
-
Multi gender genetic optimization of diagnostic observers.
PublicationW pracy przedstawiana jest nowa metoda rozwiązywania zadań wielokryterialnej optymalizacji. W omawianej metodzie wykorzystywana jest informacja o genetycznym rodzajniku osobnika w celu odpowiedniego rozróżnienia i agregacji wielu kryteriów. Charakterystyczne cechy mechanizmu są prezentowane na przykładzie wielokryterialnej optymalizacji detekcyjnych obserwatorów stanu.
-
Evaluation and comparison of random amplification of polymorphic DNA, pulsed field gel electrophoresis and ADSRRS-fingerprinting for typing Serratiamarcescens outbreaks.
PublicationADSRRS-fingerprinting, nowa metoda genotypowania oparta na supresji reakcji PCR została zastosowana do badań epidemiologicznych izolatów S. marcescens,pochodzących z trzech różnych epidemii Szpitala Publicznego w Gdańsku. Wyniki uzyskane metodą ADSRRS-fingerprinting porównano z wynikami uzyskanymi technikami RAPD-fingerprinting i PFGE.
-
Optimalization of titanium acaffold design using fuzzy reasoning approach
PublicationOpracowano metodę wnioskowania rozmytego do oszacowania geometrii scaffoldu Ti6Al4V, otrzymanego przy użyciu metody metalurgii proszków. Zaproponowana metoda umożliwia oszacowanie i optymalizację architektury scaffoldu poprzez dobór odpowiednich parametrów procesu. Zaprojektowano i przeprowadzono symulację działania sterownika rozmytego (FLC) za pomocą oprogramowania Matlab.
-
Sterowanie wielopoziomowymi falownikami średniego napięcia
PublicationW artykule zaprezentowano metodę predykcyjnego sterowania napięciem wyjściowym w siedmiopoziomowym falowniku średniego napięcia (SN) o strukturze kaskadowo połączonych modułów dwupoziomowych. Pokazana metoda jest przeznaczona do zastosowania do formowania napięć w falownikach kaskadowych o dowolnej liczbie poziomów i dowolnej wartości napięcia wyjściowego.
-
A method for analysing ram pressure characteristics of impeller pump rotor
PublicationW pracy przedstawiono metodę wyznaczania kąta wypływu strumienia z wirnika w oparciu o określoną eksperymentalnie charakterystykę ciśnienia w funkcji natężenia przepływu. Metoda może być wykorzystana do określenia kąta napływu na palisadę łopatkową za kołem wirnikowym w sytuacji braku mozliwości jego pomiaru.
-
Ewa Hermanowicz prof. dr hab. inż.
People -
Zasady przedsiębiorczości i zarządzania - lato 2023
e-Learning Courses1. Warunki opłacalności prowadzenia biznesu.2. Definicja specyfikacji funkcjonalnej i technicznej3. Klasyfikacja rodzajów przedsiębiorczości4. Schemat funkcjonalny firmy hi-tec5. Marketing6. Konflikty pomiędzy działem Marketingu i R&D7. Pozyskiwanie kapitału od venture-capital8. Organizacja Działu Sprzedaży9. Priorytetyzacja10. Podejmowanie decyzji z użyciem algorytmu Markowa
-
Amplification of a single-locus variable-number direct-repeats with restriction fragment length polymorphism (DR-PCR/RFLP) for genetic typing of Acinetobacter baumannii strains
PublicationW celu poszukiwania nowych metod typowania genetycznego szczepów Acinetobacter baumannii przydatnych w szpitalnych badaniach epidemiologicznych przeprowadzono analizę dostępnych w banku genów sekwencji szczepów referencyjnych na obecność nowych motywów repetytywnych. Do badania polimorfizmu sekwencji repetytywnych w szczepach Acinetobacter sp. wykorzystano proste powtórzenia typu "direct repeat" (DR) zlokalizowane w jednym miejscu...
-
System identification theory-based estimation of underwater acoustic channel for broadband communications.
PublicationPłytki kanał podwodny jest niestacjonarny z powodu wielokrotnych odbić fal dźwiękowych od powierzchni wody oraz ruchu nadajnika i odbiornika systemu komunikacyjnego. Dla zapewnienia szybkiej transmisji danych niezbędna jest estymacja kanału oparta na equalizacji adaptacyjnej. W systemach komunikacji podwodnej stosowane są zazwyczaj equalizery DFE z zaimplementowanymi algorytmami najmniejszych kwadratów: LMS oraz RLS.W artykule...
-
Testing method of analog parts for mixed signal microsystems based on microcontrolles.
PublicationZaproponowano nową metodę detekcji i lokalizacji pojedynczych uszkodzeń parametrycznych, która może znaleźć zastosowanie do samo-testowania sieci analogowych w mikrosystemach mieszanych sygnałowo sterowanych mikrokontrolerami. Metoda ta jest oparta na przekształceniu transformującym próbki odpowiedzi czasowej na pobudzenie impulsem prostokątnym na krzywe identyfikacyjne na płaszczyźnie. Metoda pozwala na detekcję i lokalizację...
-
Ekspertyza polegająca na wykonaniu analiz space syntax dla oddziału Onkologii w szpitalu w Gliwicach.
PublicationEkspertyza dotyczy wykorzystania analizy syntaktycznej przestrzeni (space syntax analysis) w procesie planowania przestrzeni. Metoda ta pozwala prognozować wpływ konfiguracji przestrzennej na zachowanie użytkowników. Jest przydatna na każdym etapie planowania, zarówno w przypadku przestrzeni miejskich, jak i w budynkach. Miary syntaktyczne opisujące konfigurację przestrzenną umożliwiają opisanie i wyjaśnienie relacji przestrzennych...
-
Webquest- dobra praktyka w e-Learningu
PublicationW dobie informatyzacji i pokonywania barier wdrażania e-technologii na uczelniach wyższych uważa się, że jedną z najczęściej stosowanych aktywizujących technik nauczania wśród nauczycieli akademickich jest metoda projektu (ang. project-based learning). W niniejszym opracowaniu proponuje się zastosowanie w procesie edukacji na wyższej uczelni, metody webquest. Jest ona dużo rzadziej stosowana w praktyce. Opracowano ją w oparciu...
-
Possible application of new class of solvents in the purification of water used in hydraulic fracturing
PublicationNowym źródłem energii niekonwencjonalnej w Polsce może być gaz, który jest uwięziony w łupkach. Podczas poszukiwań gazu łupkowego, duże ilości wody wykorzystywanej w procesie szczelinowania hydraulicznego powracają na powierzchnię zanieczyszczone. Istnieje wiele metod usuwania śladowych ilości węglowodorów tj. fizyczne czyli filtracja czy chemiczne czyli zakwaszanie, ale mogą one być nieskuteczne. Pożądana metoda to monitorowanie...
-
Implicit difference methods for Hamilton-Jacobi differential functional equations
PublicationKlasyczne rozwiązania problemów początkowych przybliżane są rozwiązaniami odpowiedniego układu quasiliniowego równań różniczkowo funkcyjnych. Rozpatrywana metoda numeryczna jest uwikłana względem zmiennej przestrzennej. Wykazana została zbieżność i stabilność uwikłanych schematów. Dowód stabilności opiera się na technice porównawczej z nieliniowym oszacowaniem typu Perrona dla funkcji danych.
-
A computer system for the complete design of ship propellers
PublicationPraca zawiera opis metody obliczeniowej pozwalającej na zaprojektowanie okrętowej śruby napędowej dla również obliczeniowo wyznaczonego niejednorodnego pola prędkości za kadłubem statku o znanej geometrii i parametrach ruchu. Metoda pozwala na właściwe ujęcie efektu skali i konsekwencji obecności płetwy sterowej za projektowaną śrubą.
-
Approximate analytical boundary conditions for efficient finite difference frequency domain simulations in cylindrical coordinates
PublicationW artykule zaprezentowano prostą technikę analizy rezonatora otwartego. Algorytm łączy w sobie metodę różnic skończonych i rozwinięć funkcyjnych , umożliwiając implementację warunków brzegowych symulujących otwartą przestrzeń. Metoda testowana była w analizie rezonatorów o różnych wymiarach,a otrzymane wyniki dobrze zgadzały się z rezultatami innych metod.
-
Modulacja szerokości impulsów w falownikach prądu
PublicationW pracy zaproponowano nową metodę modulacji szerokości impulsów dla falowników prądu. Prezentowana metoda modulacj pozwala na eliminację przepięć związanych z obecnością pojemności pasożytniczych tranzystorów mocy i posożytniczymi indukcyjności w obwodzie komutacyjnym. Dodatkowo umożliwia zwiększenie dokładności pomiarów zmiennych wykorzystywanych w układzie sterowania maszyną elektryczną
-
Modulacja szerokości impulsów w falownikach prądu
PublicationW pracy zaproponowano nową metodę modulacji szerokości impulsów dla falowników prądu. Prezentowana metoda modulacj pozwala na eliminację przepięć związanych z obecnością pojemności pasożytniczych tranzystorów mocy i posożytniczymi indukcyjności w obwodzie komutacyjnym. Dodatkowo umożliwia zwiększenie dokładności pomiarów zmiennych wykorzystywanych w układzie sterowania maszyną elektryczną
-
Zastosowania trójkątnych płytek w grafice komputerowej
PublicationPraca opisuje metody pokrywania trójkątnymi płytkami dowolnych powierzchni trójwymiarowych reprezentowanych przez siatki trójkątne. Omówione są znane metody konstruowania i układania trójkątnych płytek oraz ich optymalizacja algorytmami kolorowania grafów. Zaproponowana jest ulepszona hybrydowa metoda, umożliwiająca pokrycie dowolnej powierzchni wzorem, który wymaga kierunkowego uporządkowania.
-
Supporting Navigator's Decisions By Visualizing Ship Collision Risk
PublicationW artykule wprowadzono metodę wizualizacji, która umożliwia nawigatorowi oszacowanie ryzyka kolizji i (w razie konieczności) wybór manewru antykolizyjnego. Metoda jest oparta na wcześniejszej metodzie CTPA, uwzględnia dowolną zadaną domenę statku i jest wystarczająco szybka do zastosowania w okrętowych systemach wspierania decyzji nawigatora.
-
A fast technique for diplexer design
Publicationw artykule zaprezentowano nową metodę projektowanie mikrofalowych diplekserów. metoda bazuje na dokładnej syntezie filtrów kanałowych wykorzystującej modele zastępcze współczynników sprzężeń w celu uzyskania wstępnych wartości wymiarów układu. następnie dokonywana jest pełnofalowa optymalizacja filtrów kanałowych. ostateczne strojenie numeryczne jest ograniczone do tylko jednego elementu.
-
Noise modeling of static CMOS gates for low-noise circuit synthesis
PublicationW artykule przedstawiono efektywną metodę modelowania widma szumu napięcia zasilającego generowanego przez statyczne bramki cyfrowe CMOS. Metoda modelowania uwzględnia krótkie impulsy prądowe powstające w czasie przełączania bramek i pozwala oszacować górne limity widma szumu napięcia zasilającego co umożliwia niskoszumową syntezę układów cyfrowych.
-
Szybkie przetwarzanie częstotliwościowo-cyfrowe.
PublicationPrzedstawiono metodę szybkiego przetwarzania częstotliowściowo-cyfrowego opartą na beżpośrednim porównaniu równoległym. Omówiono realizację praktyczną przetwornika z wykorzystaniem układu programowalnego typu ACEX1K firmy ALTERA. Propnowana metoda może być wykorzystana do pomiaru prędkości kątowej silników elektrycznych, jak również do realizacji szybkich przetworników częstotliwości na napięcie.
-
Analiz polûsov i nulej sistem upravleniâ na osnove razkrytiâ opredelitelej polinomial`nyh matric
PublicationPrzyjete podejście i zaprezentowana metoda analizy i obliczeń złożonych systemów sterowania, dla których formułuje się modele i podaje się zależności właściwości i charakterystyk zależnych od wewnętrznej organizacji systemu, pozwala na poprawniejsze i efektywniejsze prowadzenie syntezy w celu zachowania wymaganych właściwości charakterystyk tych systemów.
-
Optymalizacja pojemności systemu UMTS dla hierarchicznej struktury komórkowej
PublicationW pracy przedstawiono metodę optymalizacji pojemności interfejsu radiowego WCDMA/FDD w systemie UMTS z hierarchiczną strukturą komórek. Wprowadzono wskaźnik jakosciowy określający zysk lub stratę pojemności w przypadku alokacji stacji ruchomej do makrokomórki bądź mikrokomórki. Omówiona metoda umożliwia racjonalizację wykorzystania zasobów radiowych systemu UMTS.
-
Wpływ charakterystyk szerokopasmowych źródeł wykorzystywanych w technice OLCR na jej właściwości metrologiczne
PublicationW artykule przedstawiono zasady, na których oparta jest metoda OLCR, możliwości jej wykorzystania oraz wpływ czynników ograniczających jej zdolności pomiarowe. Zaprezentowano konstrukcję światłowodowego niskokoherencyjnego, reflektometrycznego systemu pomiarowego. Przedstawiono wyniki badań teoretycznych i doświadczalnych wpływu charakterystyk szerokopasmowych źródeł wykorzystywanych w systemie na rozdzielczość pomiaru.
-
Przykład efektywnej realizacji podziemnej części budowli w warunkach miejskich
PublicationOmówiono sposób realizacji podziemnej części budynku zlokalizowanego w śródmieściu miasta. Omówiono fazy wykonawstwa obiektu z zastosowaniem metody półstropowej. Zastosowana metoda realizacji w pełni wykazała swoją przydatność do prowadzenia robót w warunkach zabudowy miejskiej i pozwoliła skrócić cykl realizacji obiektu o 3 miesiące.
-
CAD-model construction based on adaptive radial basis functions interpolation technique.
PublicationZaprezentowana jest nowa metoda konstrukcji modeli układów mikrofalowych. Modele tworzone sa na podstawie wyników symulacji pełnofalowej przy użyciu funkcji radialnych. Zaletą użycia funkcji radialnych jest gwarantowana nieosobliwość problemu interpolacyjnego. Dodatkowo zastosowany został algorytm adaptacyjnego próbkowania minimalizujący liczbę próbek potrzebnych do konstrukcji modelu.