Filtry
wszystkich: 591
-
Katalog
Wyniki wyszukiwania dla: algorytmy
-
Projektowanie klastera serwerów WWW.
PublikacjaOpisano wymagania stawiane systemom klasterowym realizujących serwisy WWW.Przedstawiono programowe narzędzie wykorzystywane do budowania wydajnych systemów WWW. Omówiono techniki równoważenia obciążenia oraz algorytmy rozdziału zapytań zastosowane w LVS. Podsumowano kryteria wykorzystywane podczas projektowania klastera.
-
Metaheurystyczne metody optymalizacji dyskretnej w problemie układania rozkładów zajęć dla szkół wyższych.
PublikacjaW pracy rozważany jest problem układania rozkładów zajęć dla szkoły wyższej. Do rozwiązania tego zagadnienia wykorzystane zostały następujące metody lokalnego i globalnego przeszukiwania przestrzeni możliwych rozwiązań: symulowane wyżarzenie, przeszukiwanie tabu oraz algorytmy genetyczne.
-
Ekstrakcja oraz dopasowanie konturów melodycznych w bazach danych muzycznych.
PublikacjaW pracy przedstawiono wybrane algorytmy indeksowania i wyszukiwania danych muzycznych w multimedialnych bazach danych. Opisano różnorodne techniki wprowadzania zapytań muzycznych, podając odpowiednie dla nich metody ekstrakcji melodii. Jako mechanizm indeksowania zaproponowano kontury muzyczne.
-
Incremental and pseudo-incremental construction of pseudo-minimal automata.
PublikacjaAutomaty pseudominimalne mają dla każdego słowa w języku automatu co najmniej jeden element własny (stan lub przejście), który nie jest współdzielony z żadnym innym słowem. Przedstawiamy przyrostowe i półprzyrostowe algorytmy tworzenia takich automatów.
-
Iterative Algorithms for Multilayer Optimizing Control
PublikacjaMonografia przedstawia struktury, koncepcje i algorytmy dla wielowarstwowego sterowania optymalizującego procesami przemysłowymi będące w przeważającym stopniu wynikiem badań prowadzonych przez jej autorów. Metodologie i algorytmy sterowania są starannie ilustrowane wynikami symulacji dla wybranych przykładowych systemów. Oprócz tego przedstawione są zastosowania do realnych obiektów przemysłowych: kolumny destylacyjnej etyliny,...
-
Analiza funkcjonalna wybranych geograficznych algorytmów trasowania w sieciach ad hoc
PublikacjaTradycyjne algorytmy doboru tras, znane z sieci przewodowych lub sieci radiowych z infrastrukturą stałą, są nieodpowiednie dla mobilnych sieci ad hoc (tzw. MANET), których topologia ulega częstym zmianom. Generuje to duży ruch pakietów protokołów trasowania. Ponadto, algo-rytmy te nie są skalowalne, gdyż ilość danych o stanie sieci, którą musi przechowywać każdy z węzłów, jest tym większa im więcej aktywnych węzłów jest obecnych...
-
SPS-S - nowa metoda stymulacji słuchowej
PublikacjaIstotnym założeniem metody SPS-S jest możliwość stosowania treningu słuchowego w warunkach życia codziennego, a więc także poza gabinetami placówek terapeutycznych. Mobilne urządzenie - stymulator słuchu jest oparte na najnowszej technologii mikroelektronicznej, Oferuje on możliwość wykorzystywania wielu programów terapii, które przebiegają z zastosowaniem algorytmów cyfrowego przetwarzania dźwięku. Algorytmy te można podzielić...
-
Wyszukiwanie obrazów w multimedialnych bazach danych.
PublikacjaW pracy przedstawiono problem wyszukiwania obrazów w multimedialnych bazach danych. Wskazano na istniejące w tej dziedzinie problemy oraz metody ich rozwiązywania. Przedstawiono wybrane algorytmy wyszukiwania obrazów, zaprezentowano prototypowy system wyszukiwania oraz wstępne wyniki badań.
-
Cost minimisation in multi-interface networks
PublikacjaPraca dotyczy problemu minimalizacji energii poprzez selektywne odłączanie urządzeń komunikacyjnych w wielointerfejsowych sieciach bezprzewodowych w taki sposób, by zapewnić realizację wymaganego grafu połączeń. Sformułowano problem optymalizacyjny, podano wyniki dotyczące jego trudności i zaproponowano algorytmy optymalizacyjne.
-
Identyfikacja na podstawie pisma i tekstu
PublikacjaW pracy zamieszczono opis różnych technik identyfikacji tożsamości na podstawie pisma, tekstu i podpisów. Omówiono algorytmy ekstrakcji cech niezbędne do wykonania operacji rozpoznawania. Opisane systemy biometryczne odgrywają dużą rolę w identyfikacji i weryfikacji osobniczej.
-
Problems with microprocessor voltage-to-frequency and frequency-to-voltage converters implementation
PublikacjaThe article presents the problems of digital voltage-to-frequency and frequency-to-voltage processing. Transducer systems implemented in microprocessor technology are presented, the timing of signals and functioning algorithms are discussed. An analysis of processing errors has been performed and the results of experimental studies of realized systems are presented.
-
Przykłady zastosowania zestawu uruchomieniowego TMS320C6711 DSK z procesorem sygnałowym do realizacji stanowisk laboratoryjnych w laboratorium procesorów sygnałowych. Zastosowanie Komputerów w Nauce i Technice. Gdańsk 2003. XIII cykl seminariów zorganizowanych przez PTETiS, Oddział Gdańsk.
PublikacjaPrzedstawiono dwa stanowiska laboratoryjne wykorzystujące zestawy ze zmiennoprzecinkowym procesorem sygnałowym TMS320C6711. Jedno z nich realizuje analizator widma a drugie demonstruje algorytmy kodowania sygnałów podczas ich transmisji. Oba przygotowane stanowiska opracowano przy wykorzystaniu środowiska Code Composer Studio.
-
Digital Imaging and Communication in Medicine Standard for Breast Thermal Imaging
PublikacjaOmówiono znaczenie normy DICOM w obrazowaniu medycznym. Zaproponowano metodę opisu danych w diagnostyce terminczej piersi dla potrzeb normy DICOM. Zaprojektowano i wykonano algorytmy automatycznej konwersji danych oraz tworzenia struktur danych w hierarchiczno-obiektowym modelu danych.
-
Boundary value problems for systems of functional differential equations
PublikacjaPraca dotyczy przybliżonych rozwiązań zagadnienia brzegowego dla funkcyjnych równań różniczkowych 2-go rzędu. Podano numeryczne algorytmy na wyznaczenie tego rozwiązania i warunki dostateczne, przy których metoda jest zgodna i zbieżna. Podano też konstrukcję metody dowolnego rzędu.
-
Rozproszone kolorowanie grafów
PublikacjaW pracy rozważany jest rozproszony model obliczeń, w którym struktura systemu jest reprezentowana przez graf bezpośrednich połączeń komunikacyjnych. W tym modelu podajemy nowe, rozproszone algorytmy kolorowania grafów wraz z dokładną analizą teoretyczną i wynikami eksperymentów obliczeniowych.
-
Aplikacja do zarządzania zasobami domeny pakietowej z IP QoS
PublikacjaWraz z upublicznieniem Internetu i jego globalizacją pojawiła się potrzeba realizacji usług czasu rzeczywistego, a co za tym idzie potrzeba zapewnienia jakości poprzez rozróżnienie klas ruchu i traktowanie każdej z tych klas według innych reguł obsługi. W artykule przedstawiono system zarządzania zasobami domeny pakietowej opartej na architekturze DiffServ. Omawiany system pracuje w strukturze warstwowej - w warstwie zarządzania,...
-
Clonal selection in discrete optimization
PublikacjaW rozprawie zajmujemy się efektywnymi metodami przybliżonego rozwiązywania problemów optymalizacji dyskretnej, a w szczególności algorytmami opartymi na metodzie selekcji klonalnej (SK), należącymi do kategorii sztucznych systemów immunologicznych. Techniki optymalizacji to znaczące pole badań w informatyce, a niektóre ze starszych technik, takie jak algorytmy genetyczne, symulowane wyżarzanie czy przeszukiwanie tabu, stały się...
-
Cienie i cieniowanie w grafice komputerowej
PublikacjaW artykule poruszono kwestie dotyczące tworzenia cieni i światłocieni w gra-fice komputerowej. Przywołano popularne algorytmy do generowania cieni orazich relacje z metodami wykreślnymi. Ponadto omówiono specyfikę i niektóremożliwości przykładowego programu (3DStudio Viz 3) w tym zakresie.
-
Fast algorithms for identyfication of periodiccaly varying systems.
PublikacjaPraca dotyczy identyfikacji obiektów o parametrach zmieniających się w sposób okresowy. Zaproponowane algorytmy śledzenia parametrów cechują się niską złożonością obliczeniową, typową dla podejścia gradientowego a zarazem wysoką jakością śledzenia typową dla złożonych algorytmów opartych na metodzie funkcji bazowych.
-
Interval wavelength assignment in all-optical star networks
PublikacjaArtykuł omawia zwarte końcówkowe kolorowanie grafów, które jest matematycznym modelem dla problemu przydziału częstotliwości w sieciach optycznych. W artykule przedstawiono wielomianowe algorytmy wyznaczania zwartej końcówkowej liczby chromatycznej dla pełnych grafów k-dzielnych, drzew i podkubicznych grafów dwudzielnych.
-
Simulation of incremental encoder signals
PublikacjaPrzedstawiono generator sygnału impulsowego do symulacji sygnału z przetwornika obrotowo-impulsowego w stanach przejściowych. Omówiono algorytmy wyznaczenia przedziałów międzyimpulsowych dla trzech rodzajów zmian prędkości obrotowej: liniowej, wykładniczej oraz sinusoidalnej. Przeanalizowano błędy kwantowania wynikające z cyfrowej realizacji generatora.
-
Rozpoznawanie dynamicznych i statycznych gestów rąk w zastosowaniu do sterowania aplikacjami komputerowymi
PublikacjaW referacie przedstawiono interfejs, metody oraz algorytmy sterowania komputerem za pomocą dynamicznych i statycznych gestów rąk. Komponentami opracowanego rozwiązania są komputer klasy PC wraz z opracowanym interfejsem i oprogramowaniem, kamera internetowa oraz projektor multimedialny. Gesty rozpoznawane są w procesie analizy obrazu wizyjnego pozyskanego z kamery internetowej przymocowanej do projektora oraz analizy obrazu wyświetlanego...
-
Drift, wow and flutter measurement and reduction in shrunken movie soundtracks
PublikacjaReferat przedstawia metodę i algorytmy do oceny i redukcji dryfu, kołysania i drżenia w skurczonych taśmach filmowych. Przedstawione algorytmy działają w oparciu o przetwarzaniu obrazu taśmy filmowej w celu wyznaczenia jej lokalnego skurczu, który jest jednym z powodów powstawania dryfu, kołysania i drżenia. Lokalny skurcz taśmy można wyznaczyć dzięki analizie wysokości: ramki obrazu, perforacji, lub innego, standaryzowanego elementu...
-
Continuous-time delay system identification insensitive to measurement faults
PublikacjaW pracy wykorzystuje się algorytmy identyfikacji do estymacji parametrów systemów ciągłych z opóźnieniem. Zastosowanie filtrów całkujących ze skończonym horyzontem obserwacji pozwala przekształcić równanie różniczkowe opisujące system ciągły do użytecznej postaci regresyjnej z czasem dyskretnym. Uzyskany w ten sposób i zachowujący oryginalną parametryzację model dyskretny daje się identyfikować stosując klasyczną metodę najmniejszych...
-
Optical excitation methods in active dynamic thermography in medical diagnostics.
PublikacjaArtykuł zawiera opis metod pobudzania cieplnego badanych obszarów ciała ludzkiego w technice aktywnej termografii dynamicznej. Jako źródła pobudzenia cieplnego mogą być stosowane lampy podczerwieni, lampy halogenowe dużej mocy, a także lasery. W artykule opisano również algorytmy obliczeń obrazów parametrycznych.
-
Współpraca systemu zarządzania z modułem wymiarowania zasobów w Systemie IIP
PublikacjaCelem artykułu jest przedstawienie współpracy dwuetapowego wymiarowania z systemem zarządzania na poziomie warstw L1 i L2 architektury Systemu IIP. Omówiono zadania systemu zarządzania oraz modułu wymiarowania, zrealizowane algorytmy optymalizacji oraz uniwersalne styki z systemem zarządzania oraz Równoległymi Internetami.
-
Modernizacja łuków koszowych z wykorzystaniem programu MUGO
PublikacjaW artykule przedstawiono opracowywane obecnie algorytmy obliczeń, które będą wykonywane w programie komputerowym MUGO służącym do wyznaczania przesunięć toru i robót ziemnych. Program jest związany z modernizacją układów geometrycznych toru kolejowego. W pracy scharakteryzowano aktualny stan zaawansowania programu.
-
Modernizacja łuków koszowych z wykorzystaniem programu MUGO
PublikacjaW artykule przedstawiono opracowywane obecnie algorytmy obliczeń, które będą wykonywane w programie komputerowym MUGO służącym do wyznaczania przesunięć toru i robót ziemnych. Program jest związany z modernizacją układów geometrycznych toru kolejowego. W pracy scharakteryzowano aktualny stan zaawansowania programu.
-
Integracja systemu zarządzania z modułem wymiarowania zasobów w Systemie IIP
PublikacjaCelem artykułu jest przedstawienie współpracy dwuetapowego wymiarowania z systemem zarządzania na poziomie warstw L1 i L2 architektury Systemu IIP. Omówiono zadania systemu zarządzania oraz modułu wymiarowania, zrealizowane algorytmy optymalizacyjne oraz uniwersalne styki z systemem zarządzania oraz Równoległymi Internetami.
-
Różnicowa tomografia impedancyjna
PublikacjaW pracy zaprezentowano ideę obrazowania obiektów trójwymiarowych przy pomocy pomiaru impedancji na jego punktach brzegowych. W pracy pokazano podstawy obrazowania przy użyciu pomiaru z wykorzystaniem dwu częstotliwości jednocześnie , pokazano algorytmy rekonstrukcji i przykładowy system pomiarowy wykorzystujący zaproponowaną technikę.
-
Sieci RPR - sprawiedliwość
PublikacjaW pracy dokonano charakterystyki sieci RPR. Zdefiniowano pojęcie sprawiedliwości. Opisano algorytmy mające zapewnić sprawiedliwość wykorzystywane w sieciach komputerowych, w szczególności w sieciach RPR. Przedstawiono wyniki badań możliwości stabilnego wysyłania danych przez stacje RPR znajdujące się w domenie przeciążenia.
-
Bogdan Wiszniewski prof. dr hab. inż.
OsobyBogdan Wiszniewski ukończył studia na Politechnice Gdańskiej w 1977 r. uzyskując tytuł zawodowy magistra inżyniera elektroniki, specjalności automatyka i informatyka. W 1984 r. uzyskał stopień naukowy doktora nauk technicznych, w 1998 r. doktora habilitowanego, a w 2006 r. tytuł profesora. Wykładał na uniwersytetach w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Był głównym wykonawcą lub koordynatorem kilkunastu krajowych...
-
Cholesky factorization of matrices in parallel and ranking of graphs.
PublikacjaUporządkowane kolorowanie znajduje zastosowanie przy równoległej faktoryzacji macierzy metodą Cholesky'ego. Praca zawiera opis tego zastosowania. Podano także algorytmy optymalnego uporządkowanego kolorowania krawędzi pewnych klas grafów: grafów pełnych dwudzielnych oraz powstałych z pełnych dwudzielnych przez usunięcie O(log n) krawędzi.
-
Connectivity in Multi-Interface Networks
PublikacjaRozważano zagadnienie minimalizacji energii w sieciach bezprzewodowych bez infrastruktury, w których niektóre węzły są wyposażone w więcej, niż jeden interfejs. W przyjętym modelu sieci podano nowe algorytmy przybliżone oraz wyniki dotyczące złożoności obliczeniowej dla problemu najtańszej spójnej podsieci spinającej.
-
Ewolucyjne projektowanie kombinacyjnych układów cyfrowych: stan obecny, główne problemy i perspektywy
PublikacjaW pracy przedstawiono stan obecny, główne problemy oraz perspektywy dotyczące ewolucyjnego projektowania kombinacyjnych układów cyfrowych. Krótko scharakteryzowano istniejące algorytmy ewolucyjnego projektowania układów kombinacyjnych oraz przedstawiono ich ogólną koncepcję. Wskazano również główne problemy tych algorytmów oraz potencjalne sposoby ich eliminacji.
-
Evolutionary design of combinational digital circuits: state of the art, main problems, and future trends
PublikacjaW artykule przedstawiono stan obecny, główne problemy oraz perspektywy dotyczące ewolucyjnego projektowania kombinacyjnych układów cyfrowych. Krótko scharakteryzowano istniejące algorytmy ewolucyjnego projektowania układów kombinacyjnych oraz przedstawiono ich ogólną koncepcję. wskazano również główne problemy tych algorytmów oraz potencjalne sposoby ich eliminacji.
-
Optimization of streamwise vortex generator for subsonic flow
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki optymalizacji generatora wirów wzdłużnych dla dwóch liczb Macha 0.3 i 0.8. Optymalizacje przeprowadzono w oparciu o algorytmy genetyczne i obliczenia przepływu trójwymiarowego wykonane programem Fluent. Wykonano badania eksperymentalne dla optymalnej konfigurację i potwierdzono większą efektywność generatora wirów.
-
Projekt i wykonanie zdalnie sterowanego inspekcyjnego robota podwodnego
PublikacjaArtykuł dotyczy zagadnień związanych z projektowaniem i wykonaniem zdalnie sterowanego inspekcyjnego robota podwodnego. Przedstawiony został proces projektowania kadłuba robota oraz dobór części elektronicznej, a także zaimplementowane algorytmy sterowania i sposób komunikacji dedykowanej aplikacji z robotem. Na koniec przedstawiono wyniki badań testowych.
-
ZASTOSOWANIA DRONÓW I SENSORÓW WIZYJNYCH I AKUSTYCZNYCH DO ZDALNEJ DETEKCJI I LOKALIZACJI OBIEKTÓW I ZDARZEŃ
PublikacjaW referacie przedstawiono wybrane sensory akustyczne i wizyjne i propozycje ich zastosowania do wykrywania i lokalizacji obiektów i zdarzeń z pokładu drona. Opisano pokrótce zastosowane algorytmy analizy strumieni, przedstawiono wyniki badań stworzonych prototypów i metod, zaimplementowanych na wydajnych układach GPU
-
Wybrane aspekty sterowania wielosilnikowym napędem pojazdu trakcyjnego z silnikami IPMSM.
PublikacjaPrzedstawiono propozycję rozproszonej struktury modelowego układu sterowania pojazdu, omówiono architekturę i funkcje poszczególnych sterowników w pojeździe, strukturę łącza komunikacyjnego wraz z protokołem transmisji danych, oraz algorytmy sterowania silnikami i całym układem napędowym. Przedstawiono stacjonarne stanowisko laboratoryjne do badań układu oraz wybrane wyniki eksperymentów.
-
Komputerowy system do pomiaru współczynnika zawartości harmonicznych.
PublikacjaPrzedstawiono rozwiązania funkcjonalne i układowe komputerowego systemu do pomiaru współczynnika zawartości harmonicznych.Szerzej omówiono zastosowane algorytmy realizowane programowo, które umozliwiły zmniejszenie wpływu niepożadanych składowych losowych i okresowych nie skorelowanych z czestotliwościa podstawowa obserwowanego przebiegu. Przytoczono przykładowe wyniki badan eksperymentalnych potwierdzające zasadnośc proponowanych...
-
Specyfikacja i implementacja modułu wymiarowania zasobów w Systemie IIP
PublikacjaArtykuł zawiera opis specyfikacji oraz implementacji modułu wymiarowania zasobów działającego w warstwach L1 i L2 architektury Systemu IIP. Omówiono zadania modułu wymiarowania, zdefiniowano styki z systemem zarządzania oraz Równoległymi Internetami, jak również zaproponowano algorytmy optymalizacyjne oraz przedstawiono przykładowe wyniki działania tych algorytmów.
-
Specyfikacja i implementacja modułu wymiarowania zasobów w Systemie IIP
PublikacjaArtykuł zawiera opis specyfikacji oraz implementacji modułu wymiarowania zasobów działającego w warstwach L1 i L2 architektury Systemu IIP. Omówiono zadania modułu wymiarowania, zdefiniowano styki z systemem zarządzania oraz Równoległymi Internetami, jak również zaproponowano algorytmy optymalizacyjne oraz przedstawiono przykładowe wyniki działania tych algorytmów.
-
Anonimizacja obrazów z nagrań endoskopowych w systemie wspomagania diagnostyki chorób przewodu pokarmowego
PublikacjaW artykule skoncentrowano sie na problemie anonimizacji obrazów z filmów endoskopowych w systemie wspomagania diagnostyki przewodu pokarmowego. Opisano źródła obrazów endoskopowych pod katem zawartosci danych personalnych. Zaproponowano algorytmy automatycznego usuwania tych danych, zbadano ich skutecznosc oraz dokonano oceny przydatnosciw systemie wspomagania diagnostyki.
-
Badanie i analiza algorytmów cyfrowego przetwarzania sygnałów w systemie nawigacji inercyjnej
PublikacjaW artykule przedstawiono badania i analizę cyfrowego przetwarzania sygnałów w opracowanym systemie nawigacji inercyjnej. Zadaniem systemu jest lokalizowanie poruszających się osób w środowisku wewnątrzbudynkowym. Podczas prowadzonych prac badawczych została wykonana jednostka pomiarowa do rejestrowania parametrów ruchu osoby oraz opracowano własne algorytmy nawigacji inercyjnej.
-
Parallel processing subsystems with redundancy in a distributed environment
PublikacjaW pracy rozważano problem podziału systemu rozproszonego na spójne podsystemy złożone z przynajmniej trzech jednostek, pozwalające na detekcję i skorygowanie pojedynczych błędów. Wykazano, że problem maksymalizacji liczby takich jednostek jest NP-trudny nawet dla dwuspójnych kubicznych topologii sieci. Podano też nowe algorytmy przybliżone.
-
Opomiarowanie w nowoczesnej oczyszczalni ścieków
PublikacjaArtykuł jest kolejną publikacja cyklu prezentującego wyniki projektu 5. Programu Ramowego UE ''SMArt Control of wastewater systems - SMAC''. W ramach tego projektu zaproponowano nową koncepcję sterowania biologiczną oczyszczalnią ścieków (OŚ)oraz opracowano nową strukturę i algorytmy sterowania. Wyniki projektu zostały zaimplementowane w pilotażowej oczyszczalni w Kartuzach.
-
Wsadowe i cykliczne szeregowanie 1- i 2-procesorowych zadań jednostkowych na maszynach dedykowanych.
PublikacjaW pracy autorzy zajmują się modelem szeregowania zadań 1- i 2- procesorowych. Rozważane są przy tym dwa warianty: klasyczny określany jako wsadowy i cykliczny, który występuje w przypadku wielokrotnego powtarzania raz zaprojektowanego harmonogramu. Dla obu przypadków badane są własności teoretyczne i konstruowane algorytmy przybliżone.
-
Natural language dictionaries implemented as finite automata
PublikacjaRozdział przedstawia wykorzystanie automatów skończonych jako słowników języka naturalnego. Podane są podstawy teoretyczne. Omówione są zastosowania: realizacja doskonałej funkcji mieszającej, analizy i syntezy morfologicznej, poprawiania pisowni i dopisywania znaków diakrytycznych, wydobywanie informacji. Podano algorytmy tworzenia automatów oraz omówiono sposoby reprezentacji automatów z uwzględnieniem kompresji.
-
Badanie efektywności kodów LDPC
PublikacjaW referacie zaprezentowano wyniki badań symulacyjnych jakości transmisji z wykorzystaniem kodów LDPC i turbokodu w interfejsie radiowym systemu UMTS Badania symulacyjne zostały przeprowadzone dla szybkości transmisji 144 kb/s w środowisku propagacyjnym miejskim, wokołobudynkowym. Oprócz tego została przedstawiona zasada działania i algorytmy dekodowania kodów LDPC.
-
Nowe podejście do zasad optymalizacji koegzystencji sieci standardów Bluetooth i IEEE 802.11b
PublikacjaNiektóre z istniejących algorytmów formowania sieci scatternet Bluetooth (BT) można usprawnić, aby poprawić efektywność współistnienia urządzeń IEEE 802.11b (Wi-Fi) z urządzeniami BT. W niniejszym opracowaniu nakreślono ideę nowego podejścia do zasad optymalizacji współistnienia sieci BT i Wi-Fi, opartą o algorytmy formowania sieci BT.
-
[Rozdział] 2. Podstawowe pojęcia statystyki
PublikacjaPrzedstawiono podstawowe pojęcia dotyczące praktycznego wykorzystania statystyki w pomiarach analitycznych. Opisano najczęściej wykorzystywane rozkłady zmiennych losowych. Podano także praktyczne algorytmy stosowania testów statystycznych. Przedstawiono charakterystykę poszczególnych parametrów statystycznych. Opisano najczęściej wykorzystywane karty kontrolne a także charakterystykę metody regresji liniowej. Podano sposob poprawnego...
-
Podstawy kryprografii 2022
Kursy Onlinenazwa: PODSTAWY KRYPTOGRAFII kod: 37687W0 poziom kształcenia: II Stopień 2 semestr 2 Kierunek 'informatyka' specjalność 'algorytmy i technologie internetowe'
-
Podstawy kryptografii 2024
Kursy Onlinenazwa: PODSTAWY KRYPTOGRAFII kod: 37687W0 poziom kształcenia: II Stopień 2 semestr 2 Kierunek 'informatyka' specjalność 'algorytmy i technologie internetowe'
-
Podstawy kryprografii 2023
Kursy Onlinenazwa: PODSTAWY KRYPTOGRAFII kod: 37687W0 poziom kształcenia: II Stopień 2 semestr 2 Kierunek 'informatyka' specjalność 'algorytmy i technologie internetowe'
-
Struktura informacyjna systemu automatyki
PublikacjaW złożonym obiekcie sterowania takim jak oczyszczalnia ścieków, znajduje się wiele rozmaitych informacji: dane dotyczące wielkości procesowych pochodzące z pomiarów, dane technologiczne określające wymogi stawiane systemowi automatyki, dane sterujące urządzeniami realizującymi algorytmy sterowania, stany poszczególnych urządzeń w systemie, informacje o pogodzie, o zakłóceniach pracy ekonomiczne itp.
-
Intelligent acquisition of audio signals, employing neutral networks and rough set algorithms
PublikacjaAlgorytmy oparte na sztucznych sieciach neuronowych i metodzie zbiorówprzybliżonych zostały zastosowane do lokalizacji sygnałów fonicznych obar-czonych pasożytniczym szumem i rewerberacjami. Informacja o kierunku napły-wania dźwięku była uzyskiwana na wyjściach tych algorytmów na podstawie re-prezentacji parametrycznej. Przedstawiono wyniki eksperymentalne i przepro-wadzono ich dyskusję.
-
Metodyka oceny skuteczności cyfrowego korektora mowy
PublikacjaW pracy zawarto podstawowe informacje na temat jąkania i zasad działania korektora. Skupiono się na zagadnieniu oceny postępów w terapii z wykorzystaniem ankiet i tzw. próby sylabowej. Zawarto również wyniki wstępnych analiz materiałów przesyłanych z poradni. Ponadto opisano krótko algorytmy które posłużą do automatycznej detekcji zaburzeń mowy.
-
Detekcja obiektów graficznych i ekstrakcja ich parametrów
PublikacjaW rozdziale przedstawiono wybrane metody wykrywania obiektów na obrazach, a także sposoby ich opisywania za pomocą parametrów umożliwiających późniejszą klasyfikację. Zaprezentowano algorytmy analizy obrysu obiektu (podział linii brzegowej na tokeny, wykorzystanie symetrii) oraz analizy tekstury (NxM-gramy, lokalne wzorce, filtry Gabora), omówiono także wykrywanie obiektów metodą AdaBoost.
-
Porównanie efektywności kodów LDPC
PublikacjaW referacie zaprezentowano porównanie wyników badań symulacyjnych jakości transmisji z wykorzystaniem kodów LDPC w interfejsie radiowym systemu UMTS. Badania symulacyjne zostały przeprowadzone dla szybkości transmisji 144 kb/s w środowisku propagacyjnym Outdoor to Indoor & Pedestrian B. W referacie przedstawiono również zasadę działania i algorytmy dekodowania kodów LDPC.
-
Rozpoznawanie ruchu rąk oraz chodu pacjentów na podstawie analizy sygnałów pochodzących z trójosiowych czujników przyspieszenia
PublikacjaW pracy przedstawiono eksperymenty związane z automatyczną klasyfikacją i rozpoznawaniem aktywności pacjentów z chorobą Parkinsona. W szczególności opisano algorytmy, mające na celu rozpoznawanie dwóch kategorii ruchu: ruchu rąk oraz chodu. Aktywności te wykrywane są na podstawie analizy sygnałów pochodzących z trójosiowych akcelerometrów umieszczonych na ciele osoby badanej.
-
Sieciowy monitor obiektu wspierający pracę eksperta
PublikacjaPublikacja zawiera opis zbudowanego systemu służącego do monitorowania parametrów obiektów biurowych lub przemysłowych. System wyposażony został w inteligentne algorytmy wnioskowania i przewidywania sytuacji awaryjnych oparte na bazach wiedzy. Zaprojektowana i zbudowana aplikacja została wyposażona w bezprzewodowe moduły służące do transmisji w odpornym na zakłócenia standardzie ZigBee.
-
System lokalizacji dla osób niewidomych
PublikacjaPrzedstawiono prototyp systemu lokalizacji łączący nawigację satelitarną z nawigacją zliczeniową, który informuje niewidomego użytkownika o aktualnym położeniu oraz opisuje najbliższe otoczenie na podstawie interaktywnego planu miasta. W systemie zastosowano opracowane algorytmy wyznaczania pozycji wykorzystujące filtrację Kalmana lub filtrację cząsteczkową, co pozwoliło znacznie zmniejszyć błędy oszacowań położenia.
-
ANALIZA PORÓWNAWCZA ZMODYFIKOWANEGO ALGORYTMU GRADEINTOWEGO ORAZ ALGORYTMU CHANA DO WYZNACZANIA POŁOŻENIA OBIEKTÓW W SYSTEMACH RADIONAWIGACYJNYCH
PublikacjaW referacie zostały omówione dwa algorytmy służące do wyznaczania położenia obiektów na podstawie pomiarów odległości: znany z literatury algorytm Chana oraz nowy zmodyfikowany algorytm gradientowy zaproponowany przez autorów referatu. Efektywność obu algorytmów została porównana na podstawie pomiarów przeprowadzonych w środowisku wewnątrzbudynkowym charakteryzującym się silną propagacją wielodrogową.
-
Piotr Tojza dr inż.
Osoby -
Serwery pośredniczące (proxy).
PublikacjaDokonano przeglądu obecnego stanu wiedzy dotyczącego serwerów proxy. Porównano pierwotne i obecne zastosowania serwerów oraz omówiono najpopularniejsze algorytmy buforowania dokumentów ( obiektów internetowych) i protokoły komunikacji wykorzystywane w internetowych implementacjach serwerów proxy. Nakreślono obecne trendy w grupowaniu serwerów proxy w większe struktury organizacyjne oraz dokonano porównania efektywności najpopularniejszych...
-
System SCADA w nowoczesnym monitorowaniu i sterowaniu oczyszczalnią ścieków
PublikacjaArtykuł jest kolejną publikacją z cyklu prezentującego wyniki projektu 5. Programu Ramowego UE ''SMART Control of wastewater systems - SMAC''. W ramach tego projektu zaproponowana została nowa koncepcja sterowania biologiczną oczyszczalnią ścieków (OŚ) oraz opracowana została nowa struktura i algorytmy sterowania. Wyniki projektu zostały zaimplimentowane w pilotażowej oczyszczalni w Kartuzach.
-
Sterowanie pojazdem z niezależnym napędem kół wykorzystującym silniki z magnesami trwałymi
PublikacjaPrzedstawiono wybrane zagadnienia sterowania ruchem autonomicznego pojazdu z niezależnym napędem kół, wykorzystującym silniki synchroniczne z magnesami trwałymi. Omówiono strukturę i realizowane funkcje układu sterowania. Opisano algorytmy sterowania nadrzędnego pojazdu, zwiększające poziom bezpieczeństwa aktywnego, i ich implementację programową. Przedstawiono konstrukcję stacjonarnego stanowiska laboratoryjnego do badania układu...
-
Realizacja modulacji bazującej na koncepcji wektorów wirtualnych z wykorzystaniem funkcji kształtu dla przekształtników trójpoziomowych NPC
PublikacjaW artykule opisano modulację szerokości impulsów bazującą na koncepcji wektorów wirtualnych z wykorzystaniem funkcji kształtu. Algorytmy modulacji PWM bazujące na funkcji kształtu są realizowane bez funkcji trygonometrycznych. Nieskomplikowana formuła wyznaczania wartości funkcji kształtu oraz jej właściwości pozwalają na efektywniejszą realizację obliczeń w procesorze oraz łatwiejszą implementację różnychalgorytmów sterowania...
-
Selekcja i ekstrakcja cech
PublikacjaW rozdziale omówiono sposób przedstawiania danych w postaci wektorów cech, które stanowią zbiory uczące np. w zadaniach klasyfikacji lub grupowania. Opisano metody generowania podzbiorów cech (metodę podziału i ograniczeń, metody sekwencyjne) oraz oceny jakości tych podzbiorów. Zaprezentowano wybrane algorytmy ekstrakcji cech (analizę głównych składowych, wielowymiarowe skalowanie, liniową analizę dyskryminacyjną).
-
The task graph assignment for KASKADA platform
PublikacjaArtykuł opisuje model obliczeniowy wykorzystany w platformie KASKADA. Opiera się on na dwóch podstawowych elementach: węzłach klastra obliczeniowego oraz grafie zadań. Przeanalizowane zostały algorytmy przydzielania węzłów obliczeniowych dla zadań w zależności od kryteriów: minimalizacja fragmentacji klastra i minimalizacja opóźnienia przetwarzania danych. Zostały przedstawione wyniki symulacji opisanych algorytmów oraz ich...
-
Exploiting Multi-Interface Networks: Connectivity and Cheapest Paths
PublikacjaRozważano zagadnienie minimalizacji energii w sieciach bezprzewodowych bez infrastruktury, w których niektóre węzły są wyposażone w więcej, niż jeden interfejs. W przyjętym modelu sieci podano nowe algorytmy przybliżone oraz wyniki dotyczące złożoności obliczeniowej dla dwóch problemów: aktywacji najtańszej spójnej podsieci spinającej oraz aktywacji ścieżki pomiędzy ustaloną parą węzłów.
-
Applying computational intelligence to acoustics.
PublikacjaW artykule przedstawiono przegląd wybranych zagadnień związanych z zastosowaniem metod inteligencji obliczeniowej w akustyce. Zaprezentowane metody obejmują m.in. sztuczne sieci neuronowe, zbiory przyblizone, logikę rozmytą, algorytmy genetyczne. Problematyka akustyczna dotyczy z kolei klasyfikacji dźwięków muzycznych, inteligentnego przetwarzania muzyki, inteligentnego sterowania trakturą organową oraz obiektywizacji metody oceny...
-
Nieliniowe sterowanie predykcyjne kaskadowym układem zbiorników
PublikacjaObiektem regulacji jest kaskadowy układ trzech zbiorników firmy INTECO. Do sterowania wykorzystywane są dwa z nich. Zaprojektowano dwa układy regulacji poziomu wody: jednowymiarowe algorytmy MPC, po jednym dla każdego ze zbiorników oraz wielowymiarowy algorytm MPC sterujący całym układem. Przeprowadzono analizę porównawczą opracowanych algorytmów sterowania dla zmiennej trajektorii zadanej.
-
Wireless intelligent audio-video surveillance prototyping system
PublikacjaThe presented system is based on the Virtex6 FPGA and several supporting devices like a fast DDR3 memory, small HD camera, microphone with A/D converter, WiFi radio communication module, etc. The system is controlled by the Linux operating system. The Linux drivers for devices implemented in the system have been prepared. The system has been successfully verified in a H.264 compression accelerator prototype in which the most demanding...
-
Estymacia stanu nieliniowych obiektów dynamicznych.
PublikacjaW wielu zagadnieniach z obszaru teorii i praktyki sterowania, w tym identyfikacji lub regulacji, oraz diagnostyki procesów, wykorzystywana jest ocena (estymacja) stanu obiektu dynamicznego. Dla obserwowanego procesu, który można opisać dyskretno-czasowym modelem Gaussa-Markowa, istnieje nieobciążony estymator minimalnowariancyjny stanu, znany jako filtr Kalmana.W pewnych praktycznych sytuacjach model Gaussa-Markowa może być jednak...
-
Agnieszka Maczyszyn dr inż.
Osoby -
Jacek Chróścielewski prof. dr hab. inż.
Osoby -
Application of case based reasoning to hybrid expert system for electronic filter design
PublikacjaPrzedstawiono koncepcję i przykład praktycznej realizacji obiektowo zorientowanego hybrydowego systemu ekspertowego wykorzystującego rozumowanie sytuacyjne. System wykorzystuje algorytmy najbliższego sąsiada i sztuczne sieci neuronowe. System został przetestowany jako klasyfikator decyzyjny w projektowaniu filtrów elektronicznych. W budowie systemu został wykorzystany obiektowy system CLIPS, rozszerzony o wiele dodatkowych funkcji...
-
Sprawiedliwe kolorowanie grafów
PublikacjaKolorowanie sprawiedliwe jest kolorowaniem klasycznym z dodatkowym ograni-czeniem: chcemy, aby krotności użycia kolorów różniły się co najwyżej o je-den. W pracy przedstawiamy wyniki dotyczące sprawiedliwego kolorowania wie-rzchołków, krawędzi oraz obu tych elementów jednocześnie. Ponieważ problemjest NP-zupełny w ogólnym przypadku, poszukuje się algorytmów przybliżonych.Przedstawiamy dwa takie algorytmy.
-
Pomiary impendancji w warunkach ekstremalnych
PublikacjaW artykule zaprezentowano wybrane zagadnienia pomiaru impedancji w warunkach ekstremalnych. Jako takie należy rozumieć bardzo niskie lub bardzo wysokie wartości modułu impedancji, dużą dysproporcję składowych impedancji lub złożony schemat zastępczy, w którym wpływ elementów poszukiwanych jest maskowany przez inne pasożytnicze elementy. Omówiono rozwiązania sprzętowe jak też metody i algorytmy pomiarowe.
-
Dystrybucja, archiwizacja i przetwarzanie strumieni multimedialnych na platformie KASKADA
PublikacjaZaprezentowano metody przetwarzania strumieni multimedialnych na platformie KASKADA. Przedstawiono koncepcję dystrybucji strumieni do zadań obliczeniowych wykonywanych na poszczególnych węzłach klastra komputerowego. Zaprezentowano w jaki sposób dane strumieni są konwertowane i dostosowywane do wykorzystywania przez algorytmy obudowane w tzw. Ramkę KASKADA. Przedstawiono projekt i implementację archiwum strumieni multimedialnych...
-
Budowa i sterowanie układu równoważenia napięć w obwodziepośredniczącym czteropoziomowego przekształtnika 4l-DCC
PublikacjaW artykule opisano budowę nowego układu równoważenia napięć w obwodzie pośredniczącym czteropoziomowego przekształtnika4L-DCC (ang. Four Level Diode Clamped Converter) oraz zaproponowano dwa alternatywne algorytmy modulacji szerokości impulsów - modulacjęPD-PWM (ang. Phase Disposition PWM) oraz PO-PWM (ang. Phase Opposition PWM). Zawarto rozważania dotyczące realizacji układu regulacjinapięć kondensatorów obwodu pośredniczącego.
-
Superkomputerowy system identyfikacji pojazdów na podstawie numerów rejestracyjnych
PublikacjaOpisano sposób identyfikacji pojazdów na podstawie numerów rejestracyjnych. Scharakteryzowano etapy identyfikacji i wymieniono algorytmy stosowane w ramach implementacji rozwiązania ESIP (Elektroniczny System Identyfikacji Pojazdów). Skuteczność zastosowanych algorytmów porównano z innymi rozwiązaniami dostępnymi na rynku. Opisano wdrożenie rozwiązania na superkomputerze GALERA. System ESIP umożliwia skuteczną identyfikację pojazdów...
-
O zastosowaniu algorytmów genetycznych do diagnostyki cieplno-przepływowej
PublikacjaW pracy zastosowano algorytmy genetyczne (AG) do cieplno-przepływowej (CP) diagnostyki bloków z turbinami parowymi. Wykorzystano funkcjonalność AG polegającą na genetycznej optymalizacji funkcji, opisującej zbieżność symulowanych sygnatur CP, z zadaną sygnaturą degradacji. W zastosowanym przykładzie uzyskano krótkie czasy dojścia do właściwej diagnozy. Wymagane są dalsze badania obejmujące bardziej złożone przypadki degradacji.
-
Seminarium dyplomowe inżynierskie (KAMS)
Kursy OnlineProfil: Algorytmy i modelowanie systemów (WETI), I stopnia - inżynierskie, stacjonarne,
-
Investigations of transverse stability of semi-displacement ships
PublikacjaPrzedstawiono wyniki eksperymentalnych badań modelowych poprzecznej stateczności jednostek półślizgowych, których celem było określenie wpływu prędkości oraz parametrów kształtu kadłuba na stateczność poprzeczną. Na podstawie wyników badań opracowano algorytmy, uwzględniające zmiany ramienia prostującego w funkcji prędkości, kąta przechyłu i parametrów geometrycznych kadłuba które mogą być wykorzystane do oceny stateczności poprzecznej...
-
Załamanie częstotliwości jako kryterium zmiany algorytmu działania regulatora turbiny
PublikacjaZmiana sposobu działania regulatora turbiny, turbozespołów pozostałych w wydzielonym układzie wyspowym, może w znacznym stopniu przyczynić się do poprawy skuteczności działania automatyki odciążającej. W referacie przedstawiono kryteria determinujące zmianę struktury regulatora turbiny oparte na pomiarze częstotliwości. Zaproponowane rozwiązania poddano weryfikacji za pomocą badań symulacyjnych uwzględniających różne typy regulatorów...
-
Wykorzystanie ultradźwiękowych tłoków pomiarowych do oceny uszkodzeń korozyjnych ścianek rurociągów magistralnych oraz wpływu ich na parametry eksploatacyjne.
PublikacjaW pracy przedstawione zostały zasady działania oraz parametry stosowanych w badaniach tłoków inteligentnych sposoby i metody przetwarzania danych pomiarowych, formy zobrazowania danych oraz postać tworzonych na podstawie inspekcji raportów przedkładanych operatorowi rurociągu. W drugiej części pracy przedstawione zostaną algorytmy umożliwiające wykorzystanie informacji o wykrytych na podstawie badania tłokiem inteligentnym ubytkach...
-
Techniki audytowania zabezpieczeń sieci bezprzewodowej z wykorzystaniem systemów klasy grid
PublikacjaZaprezentowano efektywne zasady weryfikacji zabezpieczeń sieci bezprzewodowych z wykorzystaniem oprogramowania Back/Track w dystrybucji systemu Linux. Omówiono algorytmy RC4, MIC i AES, które wspierają techniki zabezpieczeń WEP, WPA i WPA2 wchodzące w skład protokołu IEEW 802.11. Zamieszczano także opis wykorzystania systemu rozproszonego Comcute o architekturze typu grid do prowadzenia audytu bezprzewodowej sieci.
-
Approximating the maximum 2- and 3-edge-colorable subgraph problems
PublikacjaDla ustalonej wartości parametru k>=2, problem maksymalnego podgrafu krawędziowo k-kolorowalnego polega na wskazaniu k rozłącznych skojarzeń w grafie prostym, a kryterium optymalizacji jest maksymalizacja całkowitej liczby użytych krawędzi. W pracy podano algorytmy 5/6- i 4/5-przybliżone odpowiednio dla przypadków k=2 i k=3, poprawiając wyniki znane z literatury.
-
Analiza przydatności wybranych współczynników kształtu do oceny podobieństwa do litery
PublikacjaPrzedstawiono analizę przydatności wybranych współczynników kształtu w celu zastosowania ich w metodzie oceny podobieństwa kształtu do litery, opartej o segmentację obrazu. Opracowane algorytmy zaimplementowano do ekstrakcji i rozpoznawanie tekstu z obrazów zarejestrowanych kamerą lub aparatem cyfrowym w naturalnym otoczeniu. Rozpoznany tekst może zostać zamieniony na postać mówioną w urządzeniach wspomagających osoby niewidome.
-
Wprowadzenie do analizy obrazu w procesie detekcji i identyfikacji twarzy
PublikacjaOpisano proces analizy obrazu na podstawie biometrycznych metod rozpoznawania twarzy. Przedstawiono algorytm detekcji oraz identyfikacji człowieka na podstawie punktów charakterystycznych twarzy oraz opisano szczegółowo jego etapy. Zdefiniowano pojęcia: biometria, proces pomiaru biometrycznego, analiza obrazu. Przedstawiono wybrane, istniejące systemy monitoringu wykorzystujące algorytmy wypracowane na podstawie biometrycznych...
-
Cost minimisation in unbounded multi-interface networks
PublikacjaW pracy badano problem odłączania niektórych urządzeń komunikacyjnych w wielointerfejsowych sieciach bezprzewodowych w taki sposób, by zapewnić realizację wymaganego grafu połączeń przy jednoczesnej minimalizacji zużycia energii. Sformułowano problem optymalizacyjny, podano wyniki dotyczące jego trudności i zaproponowano algorytmy optymalizacyjne dla wariantu, w którym liczba interfejsów komunikacyjnych jest potencjalnie nieograniczona...
-
New variants of the SDF classifier
PublikacjaPraca dotyczy problemów związanych z konstruowaniem klasyfikatorów, w których typowa wektorowa reprezentacja obrazu została zastapiona danymi o strukturze macierzowej. W pracy zaproponowano nowe algorytmy oparte na funkcji SDF. Zostały one przetestowane na obrazach przedstawiających cyfry pisane ręcznie oraz na zdjęciach twarzy. Przeprowadzone eksperymenty pozwalają stwierdzić, że wprowadzone modyfikacje istotnie zwiększyły skuteczność...
-
Analiza komputerowa sygnałów w diagnostyce trakcyjnych odbieraków prądu
PublikacjaStan zawieszenia ślizgacza trakcyjnego odbieraka prądu ma wpływ na bezpieczeństwo ruchu pojazdu. Diagnostykę można przeprowadzić w oparciu o analizę wymuszonych drgań ślizgacza i sieci. W artykule przedstawiono przyjętą metodę i opracowane algorytmy analizy sygnałów pomiarowych, eliminujące wpływ innych czynników zewnętrznych na ocenę stanu odbieraka. Przedstawiono wyniki badań i zaproponowano jednoznaczne kryteria oceny stanu...
-
Porównanie działania metod YIN i MAWT w estymacji tonu krtaniowego mowy zaburzonej
PublikacjaW pracy przedstawiono i dokonano porównania dwóch metod estymacji tonu krtaniowego, YIN i MAWT, ze szczególnym uwzględnieniem tych cech, które mają znaczenie w przetwarzaniu mowy zaburzonej. Algorytmy zaimplementowane w środowisku MATLAB poddano testom za pomocą odpowiednio dobranych nagrań mowy zaburzonej i niezaburzonej. Niniejsza praca zawiera wyniki tych testów oraz sporządzoną na ich podstawie analizę porównawczą.
-
Rime samples characterization and comparison using classical and fuzzy principal components analysis
PublikacjaEfektywność dwóch nowych algorytmów w stosunku do klasycznego wariantu techniki PCA porównano analizując dane dotyczące zanieczyszczeń próbek sadzi zebranych na terenie trzech stacji w okresie 2004-2007. Zastosowane algorytmy FPCA-1 i FPCA-o pozwalają na wyodrębnienie większej liczby miejsc zbierania próbek i analitów w stosunku do sytuacji, kiedy stosuje się klasyczny wariant techniki PCA.
-
Zastosowanie rekurencyjnych algorytmów splotowych do symulacji układów impulsowego przetwarzania mocy
PublikacjaW pracy omówiono problemy związane z symulacją w dziedzinie czasu układów impulsowego przetwarzania mocy. Zaproponowano nową metodę opartą na rekurencyjnych półanaitycznych algorytmach splotowych. Przedstawiono właściwości tych algorytmów oraz przykłady symulacji prostych układów mocy. Algorytmy splotowe charakteryzują się bezwzględną stabilnością, dużą dokładnością oraz małą złożonością numeryczną. Z tych powodów proponowana metoda...
-
A system for multitask noisy speech enhancement.
PublikacjaW artykule przedstawiono ogolną charakterystyke opracowanego systemu rejestracji i rekonstrukcji mowy. Artykuł zawiera opis składników systemu, ktory jest oprogramowaniem zawierającym zaawansowane narzędzia służące poprawie zrozumiałości mowy. Zaimplementowane narzędzia systemu umożliwiają wyszukiwanie nagrań dźwiękowych i ich obróbkę przy pomocy zaimplementowanych pluginów. W artykule przedstawione wykorzystane w systemie algorytmy...